New Media Behind the Iron Curtain. Cultural History of Video Microcomputers and Satellite Television in Communist Poland

Piotr Sitarski, Maria B. Garda, Krzysztof Jajko

During the years of the Polish People’s Republic, Poles were cut off from the western world. Travel was restricted, as was access to out- side culture and goods. This unique situation led to a period of great ingenuity in the realm of new media. Not only were media adapted to suit Poles’ needs, but new technology was fashioned to gain access to western television, film and video games. Bringing people together, VCRs, computers and satellite television were thus a window to the outside world and contemporary to the mobilisation of Solidarity and the end of communism. As such, their diffusion is an important but largely overlooked aspect of Poland’s history. Acutely aware of this, the authors of this book recount new media behind the Iron Curtain in a way that will appeal to scholars and non-academic readers alike. Coupling archival research with in depth interviews, they bring to life the talent and determination of the PPR’s new media pioneers, compelling others to dig further.   “One of the strengths of this book, which makes it such a delightful read, is the feeling of chaotic technical experimentation with objects and practices whose meaning has not yet been settled, in a context where the authorities tried to be controlling and restrictive but were mostly incapable of understanding what they should do in order to achieve this.” – from the Foreword by Graeme Kirkpatrick

Nowe media w PRL

Piotr Sitarski, Maria B. Garda, Krzysztof Jajko

Polska Rzeczpospolita Ludowa niosła na swoich sztandarach hasła postępu. Czy udało się je realizować w czasach niespotykanego wcześniej rozwoju technik komunikacyjnych i narodzin nowych mediów, gdy polska gospodarka tonęła w kryzysie, a ustrój polityczny chylił się ku upadkowi? Autorzy opisują wczesną historię kulturową magnetowidów, mikrokomputerów i telewizji satelitarnej w Polsce. Przedmiotem ich zainteresowania jest nie tylko technika, lecz przede wszystkim jej miejsce w społeczeństwie i zmiany, które przyniosła. Przedstawiają działania instytucji państwowych, inicjatywy społeczne, samotnych pomysłodawców oraz organizatorów - wszystko, co stworzyło znany dzisiaj świat mediów. * Książka wpisuje się w przestrzeń pomiędzy publikacjami popularyzatorskimi a akademickimi, zachowując atuty obu tych form. Nie bez znaczenia jest budowa wielowątkowej opowieści o PRL - opowieści, w której spotkać się mogą prywatny importer sprzętu, pracownik Szkoły Filmowej i znany piłkarz, ale też budowanie tej opowieści przez pryzmat nowych technologii i ich wernakularnych użyć, będących coraz częściej obszarem swoistej pokoleniowej nostalgii. Autorzy do tej nostalgii po części się odwołują, ale zarazem dokonują jej krytycznej korekty. Z recenzji prof. dr. hab. Mirosława Filiciaka

Rozpowszechnianie filmów w Polsce Ludowej w latach 1944-1956

Krzysztof Jajko, Konrad Klejsa, Jarosław Grzechowiak, Ewa Gębicka

Tom, będący efektem kilkuletniej kwerendy archiwalnej, zawiera niemal dwieście niepublikowanych wcześniej dokumentów z komentarzem naukowym, a także szereg materiałów ikonograficznych i zestawień statystycznych. Część pierwsza koncentruje się na instytucjonalnych przemianach kinematografii: jej reorganizacji w połowie lat czterdziestych, centralizacji w okresie stalinizmu i modernizacji podczas krótkiej odwilży. Tematyka części drugiej dotyczy sieci kin państwowych i społecznych, zaplecza technicznego, polityki kadrowej i form reklamy kinowej. W części trzeciej omówione zostały zagadnienia związane z polityką programową władz kinematografii, w tym: import i cenzura, a także reakcje widowni na poszczególne filmy.   Zagadnienia związane z bardzo szeroko rozumianym rozpowszechnianiem filmów, choć dla funkcjonowania kinematografii posiadają fundamentalne znaczenie, ciągle są zbyt słabo obecne w polskim piśmiennictwie filmowym. Książka ma szansę stać się wzorem dla kolejnych publikacji. Zmienia ona sposób patrzenia na polskie kino nie tylko ze względu na weryfikację konkretnych faktów i przekonań, ale przede wszystkim oferując czytelnikowi nową perspektywę jego postrzegania. Z recenzji prof. Piotra Zwierzchowskiego