Centralna Szkoła Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 1945-1947

Krzysztof Lesiakowski

Książka traktuje o głównej placówce, która przygotowywała kadry dla struktur komunistycznego Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w pierwszym okresie jego funkcjonowania. Uczestnicy szkolenia nabywali podstawy wiedzy o metodach pracy operacyjnej, a także z zakresu kryminalistyki i sposobów prowadzenia śledztw. Ponadto do szkolenia specjalnego dołączano szkolenie ogólne i polityczne. Niektórzy absolwenci CS MBP wkrótce po ukończeniu kursu obejmowali stanowiska kierownicze. Najbardziej znanymi słuchaczami tej szkoły byli m.in. przyszły wiceminister w MSW Ryszard Matejewski i Władysław Pożoga – I zastępca ministra spraw wewnętrznych. Zdarzało się również, że kursanci prawdziwą karierę zrobili dopiero poza resortem bezpieczeństwa publicznego, np. Ludwik Sobolewski jako twórca potęgi klubu piłkarskiego Widzew Łódź.

Łódź poprzez wieki. Historia miasta, tom 4: od 1945 roku

Krzysztof Lesiakowski

Historia miast przeżywa obecnie rozkwit, o czym świadczą liczne tomy przedstawiające dzieje światowych aglomeracji i mniejszych ośrodków miejskich. Rozmaite aspekty życia miejskiego przybliżane są w naukowych monografiach, esejach, a także w historiach literackich, kryminalnych czy kulinarnych. Poszukiwanie lokalnych tożsamości stanowi przeciwwagę dla procesów kulturowej unifikacji i globalizacji - jest odkrywaniem swoistego miejskiego genius loci. Odnosi się to także do Łodzi, mającej od sześciu wieków prawa miejskie, a od dwóch - status jednego z najważniejszych ośrodków miejskich w Polsce. Pomimo istnienia ogromnej liczby publikacji o mieście nad Łódką, odczuwalny jest brak nowego syntetycznego opracowania jego pełnej historii. Oddawana w ręce Czytelników wielotomowa publikacja, będąca efektem prac licznego zespołu autorskiego, ma na celu zaradzić temu niedostatkowi. Czwarty tom publikacji poświęcony jest dziejom Łodzi po II wojnie światowej, a więc czasom, gdy miasto funkcjonowało w realiach PRL, a następnie w rzeczywistości ukształtowanej w konsekwencji zmian zapoczątkowanych w 1989 r. Na jego kartach przemiany polityczne splatają się z przeobrażeniami w przestrzeni miasta, sytuacją gospodarczą, a ściślej kondycją łódzkiego przemysłu, rozwojem szeroko rozumianego życia kulturalnego i akademickiego oraz warunkami codziennej egzystencji mieszkańców. Autorzy poszczególnych rozdziałów ukazują wydarzenia o charakterze węzłowym, w tym te wyróżniające miasto na tle kraju, a także na nowo interpretują znane już fakty. Szczególną rolę pełnią kapsuły, które interesującymi szczegółami, m.in. o charakterze biograficznym, dopełniają tekst główny. Nie zabrakło również ciekawych rycin. To książka o Łodzi, która po okresie ekstensywnego gospodarowania w latach 1945-1989 ponownie sięga do swoich korzeni, gdy była "ziemią obiecaną" i w tym kontekście usiłuje zdefiniować kierunki własnego rozwoju w XXI w.

Łódzki strajk studencki - styczeń-luty 1981. Spojrzenie po latach

Krzysztof Lesiakowski

Przełomem w aktywizacji środowiska studenckiego był strajk na łódzkich uczelniach, który rozpoczął się 21 stycznia 1981 r. i trwał do 18 lutego tego samego roku, kiedy zawarto tzw. porozumienie łódzkie. Przez prawie miesiąc studenci Uniwersytetu Łódzkiego, Politechniki Łódzkiej, Akademii Medycznej, Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej, a na ostatnim etapie także Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych, okupując uczelniane budynki, walczyli nie tylko o rozwiązanie lokalnych problemów, ale w interesie całej polskiej społeczności akademickiej. W ten sposób wpisywali się i z czasem stopniowo przekraczali dotychczasowe zabiegi podejmowane przez Ogólnopolski Komitet Założycielski Niezależnego Zrzeszenia Studentów, a także punktowe reformy w funkcjonowaniu uczelni. Z tego powodu znaczenie strajku łódzkiego, w lutym wspartego przez część uczelni w innych miastach, jest niepodważalnie duże. Wiodącą rolę w odkrywaniu kart łódzkiego strajku studenckiego 1980–1981 należy przyznać R. Kowalczykowi – „Łódzki strajk studencki” (1992), „Studenci ‘81” (2000). Problem łódzkich strajków przewijał się także w opracowaniach dotyczących genezy i działalności NZS, zwykle w kontekście zawirowań dotyczących jego rejestracji. Oprócz tych i ostatnio wydanych, ukazało się też sporo wydawnictw źródłowych z epoki i współczesnych. 

Strajk studencki w Łodzi styczeń - luty 1981 r. Okruchy pamięci, zapisy źródłowe, ikonografia

Konrad Banaś, Marcin Gawryszczak, Krzysztof Lesiakowski

Inspiracją do przygotowania niniejszej książki były opinie dawnych uczestników strajku. Dobór osób, które udzieliły relacji, nie był przypadkowy, ale założony plan uzyskania i stworzenia reprezentatywnej próby, w której znajdą się przedstawiciele strony studenckiej i ówczesnej władzy, obok liderów strajkowych, np. z Międzyuczelnianej Komisji Porozumiewawczej, będą też tzw. zwyczajni uczestnicy strajku, a obok przedstawicieli UŁ pojawią się reprezentanci pozostałych łódzkich uczelni: AM, PŁ, PWSM i PWSSP, został zrealizowany tylko częściowo. Niestety, dotarcie do przedstawicieli ówczesnej władzy państwowej, a także politycznej, z wielu względów było utrudnione lub niemożliwe. Zdjęcia, znajdujące się w książce, zostały tak dobrane, aby poprzez ich pryzmat, równolegle do części zawierającej relacje i dokumenty, dało się opowiedzieć historię łódzkiego strajku. Specyfika źródła ikonograficznego pozwalała uwypuklić niezwykle charakterystyczne dla strajku studenckiego motywy, które trudno oddać w opisie – duże nagromadzenie młodych ludzi na małej przestrzeni, momenty wielkich emocji i wyciszenia, np. na modlitwie, różne formy aktywności strajkowej, które przenikały się z narastającym zmęczeniem. Publikowane zdjęcia pozwalają też wyjść poza swoisty dotychczasowy kanon, tzn. koncentrowanie się na tym, co działo się w budynku Wydziału Filologicznego UŁ. Książka poszerza wiedzę i podtrzymuje pamięć o łódzkim strajku studenckim z 1981 r. Jest ona także dobrym przykładem współpracy różnych środowisk i pokoleń, połączonych wspólną myślą – w tym wypadku uchronienia przed zapomnieniem istotnej karty walki polskiej młodzieży akademickiej o wolność swojego środowiska i całej Polski. 

Świat - Polska - Łódź. Studia z dziejów społecznych i narodowościowych

Witold Jarno, Krzysztof Lesiakowski

Publikacja jest zbiorem studiów dedykowanych profesorowi Uniwersytetu Łódzkiego Leszkowi Olejnikowi w związku z jego jubileuszem. Liczne grono współpracowników Profesora przedstawiło w niej wyniki swoich badań i zebrało je w trzech częściach o stosunkowo szerokich ramach tematycznych. Ich zasięg chronologiczny obejmuje okres od początku XIX wieku aż po czasy współczesne. W pierwszej części znajdują się teksty poświęcone wybranym zagadnieniom polityki międzynarodowej. Druga część zbioru zawiera omówienie szeroko rozumianych problemów narodowościowych, natomiast trzecia dotyczy historii Łodzi i regionu. Rozległe spektrum poruszanych tematów zainteresuje zarówno badaczy, jak i miłośników historii.