Polska prowincja paulinów od XVII wieku do 1864 roku. Dzieje gospodarcze: klasztor na Jasnej Górze w Częstochowie

Jacek Szpak

Głównym celem książki jest wyjaśnienie gospodarczych podstaw funkcjonowania klasztoru i sanktuarium paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie. Dotychczas funkcjonowało przekonanie, że sanktuarium i klasztor mógł działały dzięki darowiznom i ofiarom wiernych przybywających na Jasną Górę. Dzięki tej książce czytelnik może się przekonać, że sytuacja była bardziej skomplikowana. Otóż największa część środków materialnych była pozyskiwana z własnej działalności gospodarczej prowadzonej przez paulinów w gospodarstwach rolnych (folwarkach). Wyjaśniono także skąd brały się owe gospodarstwa. Część z nich została nadana przez fundatora, ks. Władysława Opolczyka, przez Władysława Jagiełłę, magnatów i szlachtę, ale również sami paulini prowadzili akcję osadniczą lub kupowali dobra. W książce przedstawiono także wiele wydarzeń i zjawisk społecznych i ekonomicznych jakie rozgrywały się w rejonie Częstochowy, Kłobucka, Pajęczna czy Brzeźnicy. Autor starał się również uwypuklić ludzki wymiar wszelkiej działalności społecznej i gospodarczej. Stąd umieszczono liczne nazwiska imiona, zawody oraz pochodzenie osób zaangażowanych w szeroko rozumianą działalność gospodarczą, artystyczną, religijną czy społeczną, które były związane z funkcjonowaniem klasztoru i sanktuarium jasnogórskiego. Dotyczy to zarówno osób duchownych, jak i świeckich, których potomkowie być może mieszkają dotąd w miejscowościach, o których ta książka opowiada. Czytelnik może się również dowiedzieć jak wyglądało życie codzienne ludzi żyjących w XVII, XVIII i XIX wieku. Czym się oni zajmowali i z jakimi problemami się borykali. Książka zapewne pozwoli czytelnikowi skonstatować, że człowiek jako istota myśląca i czująca nie zmienił się w ciągu wieków.