Bonobo i ateista. W poszukiwaniu humanizmu wśród naczelnych

Frans de Waal

Najnowsza książka de Waala to zarówno świetna lektura, jak i naukowy majstersztyk /NATURE/   Czy ludzie potrzebują religii, by zachowywać się moralnie? Gdzie można odnaleźć biologiczne fundamenty humanizmu? Jakie są ewolucyjne źródła moralności i religii?   Frans de Waal, światowej sławy prymatolog, kontynuuje biologiczne dociekania na temat ewolucyjnych źródeł mechanizmów społecznych i kulturowych. Tym razem sięga do badań nad zachowaniem zwierząt, by lepiej zrozumieć funkcję religii we współczesnym świecie. Szczególną uwagę de Waal poświęca bonobo, pokojowemu i emaptycznemu gatunkowi małpy człekokształtnej, która pod względem zachowania być może najbardziej przypomina wspólnego przodka ludzi i ich najbliższych krewnych wśród naczelnych. Konfrontując ateistę z bonobo, de Waal przygląda się dyskusji na temat biologicznych podstaw moralności i religii oraz domniemanej wojnie między nauką i religią. Odrzuca dogmatyzm neoateistów. Sięga do bogatej tradycji humanizmu, by szukać odpowiedzi na pytanie o to, czego współczesny świat może się nauczyć od religii, nawet jeśli ostatecznie miałby ją odrzucić. Książka znalazła się na liście dziesięciu najlepszych książek naukowych czasopisma "New Scientist" w 2013 roku.

Jak się różnimy. Gender oczami prymatologa

Frans de Waal

Czy to prawda, że dziewczynki wolą kolor różowy, a chłopcy – niebieski? Dlaczego dziewczynki chętniej bawią się lalkami i pluszowymi misiami, a chłopcy – samochodzikami i robotami? Co ma większy udział w kształtowaniu tożsamości płciowej człowieka: natura czy kultura? Światowej sławy prymatolog zabiera głos w jednej z najważniejszych dyskusji XXI wieku. Wyjaśnia podstawowe pojęcia: orientacja seksualna, płeć kulturowa (gender), płeć biologiczna, tożsamość płciowa. Następnie, posiłkując się swoim doświadczeniem w badaniach innych naczelnych (jak szympansy zwyczajne i szympansy bonobo), opisuje socjalizację człowieka, jego zachowania seksualne, narzucane każdej płci role społeczne, a także niemożliwe do osiągnięcia wzory idealnej kobiety i idealnego mężczyzny. Przekonuje, że tożsamość płciowa każdego człowieka składa się z dwóch części: płci biologicznej i kulturowej (gender). Wszystko, co robimy, odzwierciedla współgranie genów i środowiska. De Waal podkreśla przy tym, że tożsamość płciowa to temat szeroki i różnorodny, i tę różnorodność należy pielęgnować. Nigdy bym nie chciał żyć w świecie, w którym ludzie niczym się od siebie nie różnią – stwierdza Frans De Waal. Byłoby to niewiarygodnie nudne miejsce.

Małpa w każdym z nas. Dlaczego seks, przemoc i życzliwość są częścią natury człowieka?

Frans de Waal

Gdzie kryją się ewolucyjne źródła kultury człowieka? Co o naturze człowieka mówią badania nad innymi naczelnymi? Jakie jest znaczenie prymatologii dla współczesnej polityki?   Władza, seks, przemoc, życzliwość – fascynująca książka Fransa de Waala, jednego z najwybitniejszych prymatologów naszych czasów, mierzy się z każdą z tych kwestii, czerpiąc z niezwykle bogatej historii badań nad małpami człekokształtnymi, zarówno w niewoli, jak i w naturalnym środowisku tych zwierząt. Wnikliwe obserwacje naszych najbliższych ewolucyjnych krewnych umożliwiają autorowi świeże spojrzenie na specyfikę gatunkową człowieka. W zachowaniach wspólnych nam i małpom, de Waal dopatruje się biologicznych fundamentów ludzkiej kultury. Małpa w każdym z nas stawia przed nami ewolucyjne lustro, w którym wyraźniej możemy zobaczyć głęboko zakorzenione w nas instynkty współpracy czy empatii, ale także impulsy destrukcyjne. Frans de Waal podkreśla jednak, że to od nas zależy, które oblicze będziemy w nim chcieli dostrzegać częściej.