Losy Polaków na Wschodzie XIX-XX wiek. Repatriacje, przesiedlenia i osadnictwo

Jarosław Kita, Wojciech Marciniak

Studia i rozprawy zamieszczone w prezentowanej monografii wnoszą szereg nowych informacji dotyczących historii tysięcy Polaków, którzy na jakimś etapie swojego życia byli związani z pobytem dobrowolnym, ale częściej przymusowym, w Rosji i ZSRR. W książce znajdują się nie tylko niepodejmowane do tej pory zarysy biograficzne, analizy grup społecznych i zawodowych czy rekonstrukcje miejsc, lecz także uzupełnienia wcześniejszych badań. Dzięki umiejętnie wykorzystanym źródłom różnej proweniencji, pochodzącym ze zbiorów krajowych oraz zagranicznych archiwów i bibliotek, udało się ustalić szereg istotnych faktów, a następnie przeprowadzić na różnych płaszczyznach refleksje nad losami Polaków na Wschodzie od XIX do XX wieku. Ponadto, poprzez postawienie pytań badawczych, wskazano jeszcze inne interesujące i mało zbadane tematy, którymi warto byłoby się zająć w przyszłości. Redaktorzy monografii żywią więc nadzieję, że stanie się ona przyczynkiem do dalszych analiz, nowych prób odczytania starych źródeł i poszukiwania nowych materiałów, a także okaże się wartościową i inspirującą lekturą.

Łódź poprzez wieki. Historia miasta, tom 2: 1820-1914

Jarosław Kita

Historia miast przeżywa obecnie wyraźny rozkwit, o czym świadczą liczne publikacje przedstawiające dzieje światowych aglomeracji i mniejszych ośrodków miejskich. Rozmaite aspekty życia miejskiego przybliżane są w naukowych monografiach, esejach, a także w historiach literackich, kryminalnych czy kulinarnych. Poszukiwanie lokalnych tożsamości stanowi przeciwwagę dla procesów kulturowej unifikacji i globalizacji - jest odkrywaniem swoistego miejskiego genius loci. Odnosi się to także do Łodzi, mającej od sześciu wieków prawa miejskie, a od dwóch - status jednego z najważniejszych ośrodków miejskich w Polsce. Pomimo istnienia ogromnej liczby publikacji o mieście nad Łódką, odczuwalny jest brak nowego syntetycznego opracowania jego pełnej historii. Monografia będąca efektem pracy ponad 20 autorów poświęcona jest dziejom Łodzi w latach 1820-1914, a więc czasom, kiedy niewielkie rolnicze miasteczko przekształciło się w wielki przemysłowy ośrodek miejski. Można w nim odnaleźć także informacje o przeszłości podłódzkich wsi, obecnie dzielnic miasta, w których wówczas zamieszkiwały dziesiątki tysięcy ludzi. Historia Łodzi przemysłowej cieszyła się od lat największym zainteresowaniem badaczy, dlatego autorzy stanęli przed trudnym zadaniem innego, nowatorskiego jej ujęcia. Porządkują zatem dotychczasowe ustalenia, ale również odkrywają przed Czytelnikiem nowe fakty. Narracja podporządkowana jest przede wszystkim przybliżeniu wieloaspektowego życia kształtującej się nowoczesnej społeczności miasta. Tekst główny uzupełniają kapsuły zawierające fragmenty wartościowych źródeł, biogramy i ciekawostki oraz ilustracje. To książka o Łodzi, która stała się "ziemią obiecaną".

Nie zamyka się w "skorupie" uczonego. Studia i szkice ofiarowane Profesorowi Wiesławowi Pusiowi w osiemdziesiątą rocznicę urodzin

Jarosław Kita

Prezentowany zbiór studiów i szkiców dedykowany jest Profesorowi Wiesławowi Pusiowi – znakomitemu historykowi i nauczycielowi akademickiemu, wychowawcy kilku pokoleń absolwentów Uniwersytetu Łódzkiego, osobie szczególnie zasłużonej dla Alma Mater, której poświęcił ponad pół wieku pracy jako kierownik Katedry Historii Społeczno-Gospodarczej, dziekan Wydziału Filozoficzno-Historycznego, prorektor i rektor Uniwersytetu Łódzkiego. W książce zostały przedstawione różne aspekty współczesnych badań historycznych. Zamieszczone teksty przygotowali przede wszystkim uczniowie, przyjaciele i zaproszeni goście z krajowych ośrodków naukowych. Poszczególne rozdziały monografii odzwierciedlają najważniejsze płaszczyzny badawcze podejmowane przez Profesora, a ich rozpiętość chronologiczna obejmuje okres od XVII do XXI wieku. Dotyczą one szeroko pojmowanej historii społecznej i gospodarczej, dziejów Żydów, przeszłości wielokulturowej Łodzi czy historii historiografii. Szeroki zakres tematyczny publikacji sprawia, że można ją zaproponować nie tylko historykom, lecz także miłośnikom dobrej książki historycznej.

Oblicza wojny, t. 8. Narzędzia wojny

Tadeusz Grabarczyk, Jarosław Kita, Magdalena Pogońska-Pol, Myroslav Voloshchuk

Kolejny, ósmy tom z serii Oblicza Wojny w całości dedykowany jest Ukrainie. Publikowane studia obejmują okres od wczesnego średniowiecza po czasy współczesne. Prezentowane tu artykuły dotyczą przede wszystkim historii ziem dzisiejszej Ukrainy, a ich autorami są historycy, historycy sztuki i politolodzy z Polski, Ukrainy i Wielkiej Brytanii. Podejmowane wątki to m.in. uzbrojenie, propaganda, losy jeńców oraz trwająca od 24 lutego 2022 r. wojna rosyjsko-ukraińska. Artykuły bazują na solidnej podstawie źródłowej oraz prezentują oryginalne poglądy autorów. * The eighth volume of the Faces of War series is dedicated entirely to Ukraine. Published studies cover the period from the early Middle Ages to modern times. The articles presented here primarily focus on the history of the lands that comprise present-day Ukraine. The authors of these articles include historians, art historians, and political scientists from Poland, Ukraine, and the Great Britain. The topics covered encompass armament, propaganda, the fate of prisoners, and the ongoing Russian-Ukrainian war that began on February 24, 2022. The articles are based on a reliable sources and present the authors' original perspectives. * Черговий, восьмий том серії "Обличчя війни" повністю присвячений Україні. Опубліковані тут праці охоплюють період від раннього середньовіччя до нового часу. Представлені статті стосуються передусім історії земель сучасної України, а їх авторами є історики, мистецтвознавці та політологи з Польщі, України та Великої Британії. В їх досліженнях між іншим висвітлюються теми присвячені озброєнню, пропаганді, долі полонених, а також повномасштабному етапу російсько-української війни, яка почалася 24 лютого 2022 року. Статті базуються на надійній джерелах і презентують оригінальні авторські погляди.

Oblicza wojny. Tom 1. Armia kontra natura

Witold Jarno, Jarosław Kita

W prezentowanym tomie Autorzy poszczególnych rozdziałów przeanalizowali bardzo istotną kwestię z punktu widzenia funkcjonowania wojska, jaką jest wpływ uwarunkowań środowiska naturalnego na prowadzenie różnego typu działań wojskowych od okresu starożytności po początki XXI stulecia. Oryginalne refleksje zawarte w publikacji są efektem wykorzystania nowych źródeł lub tych już znanych, do których sformułowano inne pytania badawcze. W książce przedstawiono zagadnienia dotychczas słabo jeszcze przebadane, w czym tkwi wartość naukowa i poznawcza tej pozycji. Różnorodność omawianej tematyki stanowi niewątpliwie atut tomu, który jest wysiłkiem intelektualnym siedemnastu Autorów. Poprzez stawiane przez nich pytania i postulaty udało się wskazać szereg nowych aspektów badawczych, które warto podjąć lub zgłębiać. Redaktorom tej publikacji – o tak szerokiej rozpiętości tematycznej i chronologicznej – pozostaje mieć nadzieję, że będzie ona dla Czytelników ciekawa, wartościowo i inspirująca. Uzupełnieniem podjętej tematyki stanie się tom drugi monografii zawierający również blisko dwadzieścia tekstów. Witold Jarno, Jarosław Kita

Oblicza Wojny. Tom 3. Miasto i wojna

Witold Jarno, Jarosław Kita

Kolejny tom serii wydawniczej „Oblicza Wojny” ma charakter interdyscyplinarny, plasując się na styku badań historycznych, archeologicznych, antropologicznych i muzealniczych. Znajdziemy w nim różne ujęcia metodologiczne dotyczące szerokiego spectrum zagadnień wynikających z kontekstu tematu – miasto i wojna. Siedemnastu autorów reprezentujących różne ośrodki badawcze z czterech państw podjęło w monografii interesujące zagadnienia, m.in. otrzymujemy informacje o dziejach miast garnizonowych i twierdz (Ilurat, Kamieniec Podolski, Moskwa, Kraków, Lwów, Grodno, Orzysz), o losach ośrodków miejskich (Adrianopol, Jagielnica, Ułaszkowce, Warszawa, Sieradz, Wilno, Gdańsk, Berlin) podczas różnych wojen poprzez aspekt życia mieszkańców, infrastruktury, wojennej propagandy i wspomnień stacjonujących w nich żołnierzy, a ponadto omówiono jeszcze kilka innych kwestii. Różnorodność metod i ujęć kluczowej roli miast na przestrzeni wieków w kontekście działań wojennych daje w efekcie monografię pogłębiającą dotychczasową wiedzę w zakresie badań nad wojskowością polską i powszechną od czasów starożytnych po wiek XX. Redaktorzy publikacji żywią więc nadzieję, że stanie się ona przyczynkiem do dalszych analiz, nowatorskich prób odczytania znanych źródeł i poszukiwania nowych materiałów, a przede wszystkim okaże się wartościową i inspirującą lekturą. Witold Jarno Jarosław Kita

Oblicza Wojny. Tom 5. Miasto i wojna

Witold Jarno, Jarosław Kita

Piąty tom serii wydawniczej Oblicza Wojny ma tak jak poprzednie charakter interdyscyplinarny, plasując się na styku badań historycznych, archeologicznych, antropologicznych, architektonicznych i muzealniczych. Znajdziemy w nim różne ujęcia metodologiczne dotyczące szerokiego spektrum zagadnień wynikających z kontekstu tematu – Miasto i wojna. Począwszy od najdawniejszych czasów, miasta wielokrotnie odgrywały kluczową rolę w aspekcie działań zbrojnych. W całym okresie dziejowym można wskazać na niejeden moment, kiedy spory o nie stawały się przyczynami poważnych lokalnych konfliktów i długotrwałych wojen. Ważne ośrodki miejskie z punktu widzenia politycznego, wojskowego czy gospodarczego stawały się celami strategicznymi podejmowanych operacji, a wielokrotnie bywały terenem orężnych zmagań. Należy także podkreślić, iż nie mniej istotną rolę odgrywały one jako miejsca stacjonowania jednostek i działalności instytucji wojskowych bądź jako ośrodki produkcyjne i zaopatrzeniowe dla armii. Na przestrzeni wieków to właśnie mieszkańcy miast w znaczącym stopniu dźwigali na swoich barkach ciężar wojen, a infrastruktura miejska nieraz dotkliwie doświadczała skutków konfliktów zbrojnych. Różnorodność metod i ujęć kluczowej roli miast na przestrzeni wieków w kontekście działań wojennych daje w efekcie publikację pogłębiającą dotychczasową wiedzę w zakresie badań nad wojskowością polską i powszechną od czasów wczesnośredniowiecznych po współczesne . Redaktorzy monografii liczą więc na to, iż stanie się ona przyczynkiem do dalszych analiz, nowatorskich prób odczytania znanych źródeł i poszukiwania nowych materiałów, a przede wszystkim okaże się wartościową i inspirującą lekturą. Witold Jarno Jarosław Kita

Świat dziecka ziemiańskiego. Antologia źródeł

Jarosław Kita, Nina Kapuścińska-Kmiecik

 Podstawę wydania stanowią drukowane po raz pierwszy materiały pamiętnikarskie: dziennik sześcioletniej Helenki Potockiej oraz dziennik pisany przez jej ciotkę Ludwikę Ostrowską, gdy miała ona osiemnaście i dziewiętnaście lat. Obydwa rękopisy zachowały się w zbiorach Archiwum Państwowego w Łodzi, w zespole podworskim Archiwum Potockich i Ostrowskich z Maluszyna. Dzienniki Helenki i Ludwiki wzbogacone zostały o materiał ilustracyjny – fotografie autorek i ich krewnych – głównie z rodzin Ostrowskich, Potockich, Morstinów, Siemieńskich – występujących na kartach obu dzienników. Ponadto w trzeciej części publikacji, zatytułowanej Varia, zamieszczono materiał ikonograficzny pochodzący z zespołu APiOM, z Cyfrowej Biblioteki Narodoweji z ówczesnej prasy ilustrowanej Królestwa Polskiego, dotyczący różnorodnych kwestii związanych z życiem, wychowaniem i kształceniem dzieci ziemiańskich oraz stanowiący efekt weny młodych ziemian.