Prawo rzymskie w Anglii w XVIII wieku. Nauczanie, studia, nauka

Łukasz Jan Korporowicz

Obecność prawa rzymskiego w dziejach prawa angielskiego do niedawna nie cieszyła się szerszym zainteresowaniem nauki. W dotychczasowych badaniach odnoszono się do oderwanych od siebie zagadnień i okresów historycznych. Najbardziej wyrazistą luką badawczą pozostawało osiemnaste stulecie. Autor publikacji podjął wnikliwą analizę prawa rzymskiego. Przedstawił losy zarówno królewskich katedr prawa rzymskiego w Oksfordzie i Cambridge, jak i próby nauczania prawa starożytnych przez cywilistów - specjalistów zajmujących się prawem rzymskim, niezwiązanych z katedrami. Omówił zachowane do czasów współczesnych materiały wykładowe. Szczegółowo przeanalizował prawodawstwo uniwersyteckie związane z nadawaniem stopni bakałarza i doktora prawa w dwóch angielskich uczelniach, a także skupił się na społecznym oddziaływaniu cywilistów. Wiele miejsca poświęcił też romanistycznej literaturze angielskiej osiemnastego stulecia. Lektura książki pozwoli spojrzeć na cywilistów jak na ważny człon intelektualnej elity Anglii.

Prawo rzymskie w orzecznictwie Izby Lordów w latach 1876-2009

Łukasz Jan Korporowicz

Obok prawa angielskiego, na Wyspach Brytyjskich powstał inny system prawny – Scots law, którego rozwój aż do XVIII w. pod wieloma względami był niezależny od rozwoju prawa angielskiego. Na prawo szkockie (od XV w.) bardzo silnie oddziaływała kontynentalna tradycja prawa, przede wszystkim tradycja prawa rzymsko-holenderskiego. Dzięki prawnikom prawo szkockie poddane zostało procesowi romanizacji. Szkockich prawników wykorzystujących wzorzec justyniańskich Instytucji zaczęto nazywać instytucjonalistami. Samodzielny byt prawa szkockiego został częściowo zaburzony po zawarciu między Anglią i Szkocją unii realnej. Obecność prawa rzymskiego w Wielkiej Brytanii i jego wpływ na tamtejsze systemy prawne od dawna budzi zainteresowanie naukowców. Zważywszy na fakt, że rozwój prawa angielskiego w znacznym stopniu uzależniony jest od doktryny precedensu, wszelkie próby badania zjawiska recepcji bądź wpływu obcych rozwiązań prawnych dokonywane muszą być przez pryzmat orzecznictwa angielskich sądów. Zgodnie z tym założeniem w oddawanej do rąk czytelników książce określono zakres wykorzystania prawa rzymskiego w orzecznictwie Izby Lordów w latach 1876–2009. Analiza orzeczeń ma za zadanie pomóc w udzieleniu odpowiedzi na następujące pytania: kto przywoływał ius Romanum najczęściej, jakie źródła prawa zostały w tym celu wykorzystane oraz prace których autorów były najchętniej cytowane, i wreszcie, czy dokonanie stosownych odwołań wpływało na ostateczny kształt ferowanych w sprawach wyroków?