Mikołaj Kopernik. Nowe oblicze geniusza

Piotr Łopuszański

Kopernikański przewrót w badaniach nad losami Kopernika Biografia oparta na źródłach, a nie spekulacjach i hipotezach. Mimo, iż po wielkim astronomie zachowało się sporo dokumentów, w tym jego listy, Kopernik pozostaje wielką zagadką. Data urodzin podawana w encyklopedii nie jest w istocie prawdziwa. Ciągle nie wiemy, kim byli jego przodkowie? Niemieccy biografowie starają się stworzyć wrażenie, że astronom był Niemcem i praktycznie nie miał związków z Polską. Jakie tytuły osiągnął na uczelniach, na których pobierał naukę? Czy w Krakowie został magistrem sztuk wyzwolonych? Czy możliwe były młodzieńcze romanse Kopernika w Krakowie, Bolonii i Padwie? Autor zweryfikował wszystkie dostępne fakty, bazując na dokumentach, biografiach, znajomości epoki. Ocenił rzetelność pracy autorów dotychczasowych biografii, konfrontując ich karkołomne tezy z faktami, realiami i ówczesnymi obyczajami. Przedstawił ostateczne argumenty rozstrzygające wieloletni spór, czy Kopernik miał święcenia kapłańskie. A wreszcie - zaprezentował nowe spojrzenie na kwestię domniemanego romansu doktora Kopernika. Kim był wszechstronnie uzdolniony torunianin, który zrewolucjonizował nowożytny światopogląd Europejczyków? Był kanonikiem fromborskim, scholastykiem wrocławskim, człowiekiem Kościoła i humanistą, tłumaczem, astronomem, lekarzem, prawnikiem z dyplomem doktora prawa. W kapitule warmińskiej pełnił obowiązki kanclerza i administratora. Napisał traktaty o monecie i zaproponował reformę uzdrowienia finansów w Prusach Królewskich i w Polsce. Został nominowany do godności biskupa, lecz nie chciał poświęcić się karierze kościelnej. Jako lekarz przychodził z pomocą zarówno ubogim mieszkańcom Warmii, jak i możnym tego świata. Gdzie został pochowany i jak naprawdę wyglądał Kopernik? Pierwsza od wielu lat kompleksowa biografia wielkiego astronoma

Sekrety życia pisarzy i artystów

Piotr Łopuszański

Życie wielkich twórców zawsze miewało swoje wzloty i upadki. Ale o upadkach biografowie nie lubili pisać. Zajmowali się albo samą twórczością, tak jakby dzieło nie zostało stworzone przez żywego człowieka, albo publikowali hagiografie. Piotr Łopuszański, zabiera nas w podróż w czasie, swobodnie przemieszczając się pomiędzy epokami. Odkrywa tajemnice artystów malarzy (płci obojga), wielkich pisarzy i to nie tylko polskich, a kończy esejem o Gustawie Holoubku, ostrożnie zdejmując z twarzy aktora wszystkie Srebrne i Złote Maski, którymi za życia go uhonorowano. Fascynująca opowieść o życiowych sekretach wielkich twórców. Intelektualna uczta, w której czytelnik zamiast tanich plotek i insynuacji znajdzie zaskakujące wnioski erudyty zakochanego w historii. Bagaż wiedzy, znajomość tematu i swoboda łączenia faktów zachwycą każdego poszukiwacza tajemnic. Giorgione i Tycjan światło, kolory i różnice talentu. Wszystkie zagadki księcia malarzy. Adam Mickiewicz hreczkosiej z Białej Rusi w czasie pobytu na Ukrainie zapisuje po polsku Litwo, Ojczyzno moja. Więc dlaczego miałby być Żydem? Bolesław Prus na nagrobku napisano mu; serce serc, chociaż jako scjentysta, badał rzeczywistość szkiełkiem i okiem, a serce omijał z daleka. Henryk Sienkiewicz mały rycerz literatury. Ku pokrzepieniu serc (i wypełnieniu sakiewki) Stefan Żeromski syzyfowe prace nad biografią pisarza i wieczne kłopoty z cenzurą w każdej epoce. Marcel Proust nadwrażliwy maminsynek nadopiekuńczej matki. Modny, banalny ale czy czytany? Doktor Tadeusz Żeleński bez dogmatów czyli cała prawda o Boyszewiku. (Im się człowiek robi starszy, wszystko w nim po trochu parszy - wieje.) Tadeusz Pruszkowski wino, kobiety i śpiew. Bogate życie artysty i banalny koniec jednostki zgniecionej przez historię Skamandryci genialni poeci z bolesnymi zadrami, slalom pomiędzy sztuką a polityką Zofia Stryjeńska Murzyńska czupryna i bogowie słowiańscy - chorobliwa nieśmiałość i pozory ognistego temperamentu: tragiczne losy genialnej artystki Gustaw Holoubek Gucio/Konrad przy stoliczku Konwickiego. (A kajdany wiszą w szatni) Lubię poznawać fakty, które zmieniają mój dawny, wyniesiony ze szkoły stosunek do uznanych wielkości. Przedstawiam życie i zagadki związane z wielkimi postaciami, dociekam przyczyn postępowania moich bohaterów, przytaczam dotyczące ich anegdoty. Mam nadzieję, że lektura sprawi Państwu przyjemność i skłoni do refleksji. Piotr Łopuszański