Dietetyka i sztuka kulinarna antyku i wczesnego Bizancjum (II-VII w.), cz. III. Ab ovo ad γάλα. Jajka, mleko i produkty mleczne w medycynie i w sztuce kulinarnej (I-VII w.). Byzantina Lodziensia XXVIII

Zofia Rzeźnicka, Maciej Kokoszko

Niniejsza publikacja jest kontynuacją wieloletnich, wspólnie prowadzonych przez Autorów badań nad dietą, dietetyką, farmakologią i gastronomią późnego antyku i wczesnego Bizancjum. Powstała ona głównie na bazie greckich traktatów medycznych skomponowanych w okresie od I do VII w., ale uwzględnia także dane pochodzące spoza tego kanonu. Zamiarem Autorów było przekazanie w przystępny sposób wiedzy antyku i Bizancjum na temat jaj i produktów mlecznych. W tym celu starali się oni przetłumaczyć na współczesny język sposób myślenia ówczesnych lekarzy, a także zaprezentować główne założenia propagowanej przez nich teorii. W szczególności zwrócili uwagę na ukazanie sposobów wykorzystywania wspomnianych produktów spożywczych jako pokarmu i lekarstwa. Dlatego też świadomie wkraczali na obszar historii gastronomii i farmakologii. Choć natura badań skłaniała Autorów do formułowania wniosków przede wszystkim z zakresu dziejów wyżywienia oraz medycyny, to niekiedy podejmowali też kwestie powiązane z historią gospodarczą i społeczną tego okresu.  

Dietetyka i sztuka kulinarna antyku i wczesnego Bizancjum (II-VII w.). Część I, Zboża i produkty zbożowe w źródłach medycznych antyku i wczesnego Bizancjum (II-VII w.)

Zofia Rzeźnicka, Krzyszof Jagusiak, Maciej Kokoszko

W książce zawarto szczegółową analizę ewolucji poglądów starożytnych i wczesnośredniowiecznych autorów na temat dietetyki i ocenę wartości dzieł medycznych dla historii jedzenia i gastronomii. Przebadano wybrane traktaty medyczne i dietetyczne, spisane pomiędzy II i VII w. n.e., tj. od momentu ukonstytuowania się doktryn i poglądów dietetycznych za sprawą działalności i pisarstwa Galena aż do czasu skomponowania encyklopedii medycznej przez Pawła z Eginy i powstania anonimowego dzieła O pokarmach (De cibis). Poprzez te stulecia wypłynęło wiele pism i traktatów, które w zgodzie z założeniami szkoły hipokratejskiej podkreślały i rozpisywały rolę żywności w utrzymaniu i przywracaniu zdrowia we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego. Zebrano wiadomości na temat fundamentalnej grupy pokarmów, tj. zbóż i produktów zbożowych, poddając drobiazgowym dociekaniom pszenicę (zwyczajną i twardą, płaskurkę, samopszę, orkisz), jęczmień, proso i włośnicę ber, owies, żyto i ryż. Niniejsza praca może okazać się pomocna zarówno dla historyków, filologów, badaczy dziejów jedzenia, dietetyki i medycyny, jak i dla szerokiego kręgu fascynatów antyku i Bizancjum. Zawiera też aspekt dietetyczno-medyczny, a przebadanie opinii autorów starożytnych na temat wpływu omawianych produktów na zdrowie można uznać za unikatowe. Nikt wcześniej ani w Polsce, ani poza nią, nie dokonał tak kompleksowej i przekrojowej analizy aspektów dietetycznych i medycznych antycznej i wczesnośredniowiecznej kuchni.