Archiwa społeczne w bibliotece

Archiwa społeczne w ostatnich latach cieszą się niesłabnącą popularnością. Co rusz powstają w kolejnych bibliotekach czy ośrodkach kultury. Jednak czy archiwa społeczne ograniczają się tylko do historii lokalnej?

Archiwum Historii Kobiet

Można śmiało powtórzyć, za autorkami artykułu ,,Cyfrowe archiwum społeczne jako przedmiot badań dyskursologicznych" opublikowanym w ,,Pracach Językoznawczych": ,,Zwrot ku przeszłości wpisuje się w humanistyczną próbę zakotwiczania tożsamości społecznej, budowania jej pamięci zbiorowej, pojmowanej także jako przeciwieństwo lub częściowe zaprzeczenie tzw. wielkich narracji historycznych, wytworzonych przez nadrzędne, zazwyczaj narodowe wspólnoty".

Nikogo nie dziwi już więc fakt, że powstają archiwa społeczne innych perspektyw:

• Archiwum Historii Kobiet,
• Hpl,
• Archiwum Kobiet,
• Żeńszczyzna,
• Archiwum polsko-żydowskiego dziedzictwa kobiet,
• Muzeum Herstorii Sztuki, prowadzone przez Fundację dla Kobiet wczoraj, dziś, jutro.

Przyznacie, że to inspirujące i potrzebne inicjatywy.

Czym jest archiwistyka społeczna?

Z pewnością wiemy, czym jest archiwum. Pewnie wielu z nas kojarzy się ono z miejscem pełnym akt i dokumentów równo ułożonych na niekończących się kilometrach regałów.

Raczej nie pomyślimy o nim jako o miejscu spotkań, integracji, snucia opowieści i przywoływania wspomnień. W podręczniku dla archiwistów społecznych przygotowanym przez Centrum Archiwistyki Społecznej - podstawowe miejsce dla wszystkich zainteresowanych tą tematyką - czytamy definicję archiwum społecznego.

,,Archiwum społeczne to inicjatywa, której celem jest zapisywanie historii społeczności, wydarzeń i miejsc poprzez gromadzenie zbiorów takich jak fotografie, dokumenty czy nagrania. W jego idee wpisane są aktywne poszukiwanie zbiorów, udział społeczności w tworzeniu archiwum i w jego działaniach oraz szerokie upowszechnienie zebranych materiałów".

Od czego zacząć tworzenie archiwum społecznego w bibliotece?

Centrum Archiwistyki Społecznej to instytucja, do której powinien udać się każdy bibliotekarz myślący o powołaniu w swojej bibliotece archiwum społecznego. Przez słowo ,,udać się" wcale nie mamy na myśli wyłącznie wizyty stacjonarnej. CAS proponuje wiele bezpłatnych działań także online.

Przede wszystkim kursy, na przykład ,,Zostań archiwistą" czy ,,Opracuj swoje zbiory", to proste. Co roku organizuje też kongresy archiwów społecznych, a pracownicy centrum uczą jak:

• zakładać archiwum,
• zbierać materiały,
• przeprowadzać wywiady,
• opracowywać zbiory.

Przedstawiciele CAS przyjeżdżają do danej instytucji i prowadzą szkolenia stacjonarne. Jeśli myślisz o założeniu archiwum społecznego w Twojej bibliotece, koniecznie skorzystaj. Warto!

Centrum Archiwistyki Społecznej

Niekwestionowaną zaletą centrum jest prowadzony przez nich portal zbioryspoleczne.pl, na którym właściwie każdy może założyć swoje archiwum, także osoba prywatna. Korzystanie z portalu jest całkowicie bezpłatne. Dlatego też, jeśli nie dysponujecie zbyt wysokim budżetem, żeby założyć archiwum na przykład na samodzielnej stronie internetowej, śmiało skorzystajcie z tej opcji.

W chwili, kiedy powstał ten artykuł, na portalu ponad 300 organizacji udostępniło swoje zbiory, których łączna liczba przekroczyła już 145 tysięcy. Wśród nich są także biblioteki. Nie sposób wymienić ich wszystkich.

Znalazło się tam co najmniej 126 bibliotek. A zatem więcej niż połowa podmiotów udostępniających tutaj zbiory społeczne to właśnie one.

Przykłady sukcesów: Archiwa społeczne w bibliotekach w Polsce

Kolekcja biblioteki Centrum Kultury w Szczuczynie zachwyca. Podobnie jak biblioteki publicznej w Mońkach. Także Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Sobótce i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Hrubieszowie, która upubliczniła aż 2085 obiektów, w tym nagrania audio, które są cennymi relacjami świadków.

Relacje nagrane i odtworzone w archiwach społecznych stanowią dodatkową wartość. A może i dla wielu z Was?

Jeśli chcesz na bieżąco śledzić informacje biblioteczne, dołącz do newsletter BIBLIO!