E-book details

Futro z czcigodnej padliny... Volksstück od Nestroya do Fassbindera

Futro z czcigodnej padliny... Volksstück od Nestroya do Fassbindera

Monika Wąsik

Ebook

W publikacji autorka podejmuje temat rozwoju gatunku Volksstück ze szczególnym uwzględnieniem jej współczesnych kontynuacji w dramaturgii niemieckojęzycznej XX w. Nacisk kładzie przy tym zwłaszcza na refleksję dotyczącą XX-wiecznej odmiany gatunku - na realistyczny, zaangażowany dramat będący narzędziem społecznej krytyki. Jednocześnie Czytelnik ma szansę zapoznać się ze znaną, dotąd w Polsce jedynie w zarysie, historią XIX-wiecznej Volksstück i Volkstheater, które stanowią podłoże dla każdej późniejszej próby odniesienia do konwencji tego gatunku.

Dla niemieckojęzycznej literatury i teatru Volksstück (dosł. sztuka ludowa) to zdecydowanie więcej niż jedynie forma literacka, czy tradycja teatralna, to niemalże pewien sposób myślenia i egzystowania w sieci społecznych relacji. Ten niezwykle elastyczny gatunek, którego trwanie opiera się na szeroko pojętych „transfuzjach” zachodzących między teatrem a społeczeństwem, odzwierciedla złożoną sieć kulturowych powiązań i zależności. Innymi słowy, Volksstück to swego rodzaju fenomen kulturowy, stąd opisywanie jej jedynie z perspektywy stricte literaturoznawczej, bez uwzględniania szerszego kontekstu społecznego, politycznego, a nawet ekonomicznego, jest niemożliwe.

Ze Wstępu

Wstęp 7

 

I. VOLKSSTÜCK JAKO GATUNEK LITERACKI 11

  1. Volksstück, czyli suma sprzeczności. Wprowadzenie do problematyki gatunku 11
    1. Vox populi, vox dei. W poszukiwaniu ludu – w poszukiwaniu Volksstück 13
    2. Przyjemne czy pożyteczne? Filozofii antynomii ciąg dalszy 21
  2. Historyczny mélange 24
    1. Hanswurst Super Star – bohater gotowy na wszystko 34
    2. Niepojęte czary 39
    3. Świat Nestroyem pisany 46
  3. Sinusoida upadku i odnowy. Stań badań 57
    1. Anzengruber vs operetka 58
    2. Nad Izarą i Sprewą 65
    3. Volksstück – sługa wielu panów 67
    4. Brakujące ogniwo 71
    5. Never ending story? 73

 

II. KRYTYCZNA VOLKSSTÜCK. PRÓBY ODNOWY GATUNKU W PIERWSZEJ POŁOWIE XX WIEKU 81

  1. Tempo i przyjemność – wspaniałe straszne lata 20. 81
  2. Krytyczne przedtakty. Pionierzy czy uzurpatorzy krytycznej Volksstück? 94
  3. „Moją ojczyzną jest lud!” Ödön von Horváth – świadek koronny swoich czasów 105
    1. (Anty-)Volksstück 109
      1. Horváth Nestroyem podszyty(?). Dyskusje z tradycją 115
      2. Bohater bez właściwości. Produkt – przedmiot – towar 118
      3. Copy & past. Podmioty żargonem mówione 120
    2. Zrób to sam – rozpoznaj sam siebie! Publiczność i katharsis 124
    3. „Literacka radiologia”. (Anty-)Volksstück jako dramat społeczno-politycznej denuncjacji 126
      1. Państwo – organ ścigania, fabryka ideologii 129
      2. Filozofia inflacji 137
      3. Opowieści z bestiarium, czyli drobnomieszczański kanibalizm 148
    4. Śmieszne tragedie 157
  4. Brechta dialektyka pana i niewolnika. Volksstück jako realistyczna sztuka dla ludu 162
    1. Spostrzeżenia o Volksstück – recepty odnowiciela czy mikstury znachora? 164
    2. (Nie)ideologiczna, (nie)polityczna komedia marksisty Brechta 171
      1. „Kto kogo?” Heglowsko-leninowskie spartakiady pana i sługi 172
      2. Sztuka dydaktyczna a burżuazyjna komedia dla ludu 179

 

III. NOWA VOLKSSTÜCK. DRAMAT PROWOKACJI DRUGIEJ POŁOWY XX WIEKU 185

  1. „Sztuka jest martwa, nie zjadajcie tego trupa!” Rewolucyjne mariaże Volksstück 185
    1. Volksstück – „…gatunek sam dla siebie”? 192
  2. Replay team – wszystkie bękarty Fleißer i Horvátha 202
    1. Widz – wolny strzelec z rogami. Martina Sperra polowania na jelenia 204
    2. Rainer Werner Fassbinder – pesymistyczne kolaże, czyli trening dla intelektualisty 213
    3. Franz Xaver Kroetz i Volksstück z bożej łaski? 222
  3. Nibylandia-Austria. Teatr szoku na „Wyspie Błogosławionych” 234
    1. Groteska-makabreska. Wolfgang Bauer i ludowy teatr okrucieństwa 238
    2. Peter Turrini – teatr w centrum społeczeństwa 247
      1. Austriackie ekshumacje 256
        1. Szlachetne szlachtowanie w sto osiemdziesiąt uderzeń na minutę 259
        2. (Nie)produktywne szczury 267
      2. Normalne katastrofy 275
    3. Felix Mitterer – „grający do kotleta”? 278
    4. Werner Schwab i topienie ludu w chlewie 289
  4. Telewizja – nowy teatr dla ludu? 299

 

Zakończenie 307

Zusammenfassung 319

Bibliografia 321

Nota bibliograficzna 339

Indeks osobowy 341

  • Title: Futro z czcigodnej padliny... Volksstück od Nestroya do Fassbindera
  • Author: Monika Wąsik
  • ISBN: 978-83-808-8316-1, 9788380883161
  • Date of issue: 2017-05-18
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_0j1s
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego