Details zum E-Book

"Przekłady Literatur Słowiańskich" 2018. T. 9. Cz. 1: Dlaczego tłumaczymy? Praktyka, teoria i metateoria przekładu

"Przekłady Literatur Słowiańskich" 2018. T. 9. Cz. 1: Dlaczego tłumaczymy? Praktyka, teoria i metateoria przekładu

red. Katarzyna Majdzik

E-book

„Tłumaczy się […], bo ma się aspiracje, żeby być tłumaczem.1”

Przywołana teza to jedna z możliwych odpowiedzi na pytanie: „Dlaczego tłumaczymy?”. Jeśli ktoś do bycia tłumaczem aspiruje, oznacza to, że zawód ten (czy lepiej „rola”) jest czymś godnym podziwu i szacunku, szlachetnym, lecz także czymś wymagającym trudu, niełatwym. Wielu translatologów i tłumaczy zapewne życzyłoby sobie, aby tak właśnie postrzegano ich pracę. I chyba faktycznie ostatnimi czasy tłumacz (nie tylko wśród osób tak czy inaczej zaangażowanych zawodowo w translatorykę) zyskał na znaczeniu (czy jednak doczekał się właściwego uznania?)2. Jeśli tłumaczenie to kwestia aspiracji, to znaczy, że powodem, dla którego podejmuje się ów trud, mogą być między innymi prestiż i ambicja. Tak jak w wypadku Stanisława Barańczaka, którego motywowała do pracy chęć pokazania, że potrafi przetłumaczyć lepiej niż poprzednik3. Jednak aspirowanie oznacza także, że „prawdziwym” tłumaczem się nie jest. Konstatacja ta w pewnym sensie odnosi się do każdego tłumacza i wszystkich tłumaczeń ze względu na ontologię przekładu4. Na czym zaś polegać może wzniosłość tłumaczenia? Zapewne przejawia się ona w pojmowaniu przekładu w kategoriach służby (służymy kulturze oryginału, rozpowszechniając jej dzieła, kulturze rodzimej — wzbogacając ją; budujemy porozumienie), lecz także w przypisywaniu mu wyższych celów „ludzkich”5 i filozoficznych (poszerzanie horyzontów świata — L. Wittgenstein; odkrycie Innego, (po)rozumienie i (za)-istnienie w interpretacyjnym geście — hermeneutyka, P. Ricoeur; metafizyczne odkrywanie „czystego języka” — W. Benjamin; „pisanie” tłumacza przez przekład, a nie przekładu przez tłumacza — dekonstrukcjonizm) oraz artystycznych (np. tłumaczenie jako twórczość, co sugerował już Roman Jakobson, nestor przekładoznawstwa, a także Jiří Levý czy Anna Legeżyńska). Zdaniem Gideona Toury’ego, przekładamy w odpowiedzi na potrzeby kultury docelowej, wypełniając istniejące w niej luki. Paul Ricoeur i Hans-Georg Gadamer w przekładzie widzą dialog, rozmowę czy formę dyskursywną. [fragment wstępu]

Spis treści

 

Wstęp (Katarzyna Majdzik) / 7

 

Translator ludens

Tłumaczenie jako wyzwanie, zabawa, gra

 

Bożena Tokarz

Przygoda estetyczno-mentalna w przekładzie / 17

 

Olga Płaszczewska

O przyjemności tłumaczenia / 37

 

Monika Gawlak

Podwójne życie tłumacza / 59

 

Przekład nieoczywisty

Eksperymentalne i artystyczne oblicza przekładu

 

Tamara Brzostowska-Tereszkiewicz

Sztuka post-przekładu / 77

 

Piotr Marecki, Aleksandra Małecka

Przekład literatury konceptualnej

Studium przypadku lokalizacji Paint the Rock Shiva Kotechy jako Namaluj Popka / 99

 

Katarzyna Majdzik

Pinocchio in Emojitaliano

Przekład eksperymentalny w kulturze zwrotu wizualnego i performatywnego / 125

 

Joanna Warmuzińska-Rogóż

Autorka i tłumaczka: dwie pełnoprawne postacie? O przekładzie feministycznym w Kanadzie na przykładzie

Lettres d’une autre Lise Gauvin i „przekładu w rodzaju żeńskim” Susanne de Lotbinière-Harwood / 147

 

Ambasadorzy i legislatorzy kultury i literatury

 

Marta Skwara

Między przekładem, komentarzem a interpretacją — uwagi na marginesie anglojęzycznego podręcznika literatury polskiej / 163

 

Lucyna Spyrka

O najstarszych polskich przekładach literatury słowackiej / 183

 

Marta Buczek

Słowacka proza naturyzmu w polskich przekładach — strategie wyboru i translacji w zmieniającej się perspektywie kulturowej drugiej połowy XX wieku / 201

 

Dorota Żygadło-Czopnik

Polskie wybory czeskiej prozy kobiecej w przekładach po 1989 roku / 227

 

Tea Rogić Musa

Književnopovijesni modus procedendi Julija Benešića u zbirci Poljska lirika / 249

 

Dlaczego tłumaczymy raz jeszcze?

 

Maria Mocarz-Kleindienst

Dlaczego powstają nowe przekłady? Mistrz i Małgorzata

Michaiła Bułhakowa w nowym tłumaczeniu na język polski / 267

 

Andrij Saweneć

Dlaczego się tłumaczy ponownie: nowe ukraińskie odczytania polskiej prozy / 283

 

Leszek Małczak

Przekład jako akt subwersji, czyli o pewnym polskim tłumaczeniu tragedii historycznej Theodora Körnera pt. Zriny / 299

  • Titel: "Przekłady Literatur Słowiańskich" 2018. T. 9. Cz. 1: Dlaczego tłumaczymy? Praktyka, teoria i metateoria przekładu
  • Autor: red. Katarzyna Majdzik
  • ISBN: 2353-9763, 23539763
  • Veröffentlichungsdatum: 2019-10-22
  • Format: E-book
  • Artikelkennung: e_1cqd
  • Verleger: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego