Szczegóły ebooka

U źródeł polskich partykuł. Derywacja funkcjonalna, przemiany, zaniki

U źródeł polskich partykuł. Derywacja funkcjonalna, przemiany, zaniki

Krystyna Kleszczowa

Ebook
Monografia kierowana jest głównie do historyków języka, ale też do lingwistów zajmujących się współczesnymi wyrażeniami metatekstowymi (bazą teoretyczną jest Słownik gniazdowy polskich partykuł M. Grochowskiego, A. Kisiel i M. Żabowskiej). Głównym zadaniem autorki jest odsłanianie zasad nominacyjnych klasy partykuł, rozumianych jako metatekstowe operatory otwierające i komentujące remat wypowiedzenia. Zasady nominacyjne partykuł nazywane są derywacją funkcjonalną, chodzi bowiem o pokazanie, jak elementy planu przedmiotowego zmieniają swój status, jak zaczynają funkcjonować w planie metatekstowym. Układ i kolejność rozpatrywanych zasad nominacyjnych dyktował materiał językowy. Ich opis otwierają partykuły powstałe na bazie przysłówków, potem pokazane są partykuły, których bazą był czasownik, a na końcu – omawiane są partykuły odzaimkowe. Prezentowane w monografii analizy mają walor wyjaśniający, a nie idiograficzny. Opisowość sprowadzana jest do gromadzenia materiału niezbędnego do konstruowania faktu historycznego (językowego procesu). Argumentem na prawdziwość wysuwanych tez jest seryjność zjawiska. Okazuje się, że materiał historyczny w znacznym stopniu rozszerza bazę przykładową (odnotowano ponad 70 wygasłych już polskich partykuł).

Spis treści

 

Wprowadzenie / 7

 

I. Kręte ścieżki studiów historycznoleksykalnych / 9

1. Główny cel pracy / 12

2. Tekst a słownik / 16

3. Rozumienie terminu metatekst / 21

 

II. Partykuły w perspektywie historycznej / 25

1. Definicja partykuły / 26

2. Kształt partykuły / 30

3. Wachlarz przyczyn generujących partykuły / 35

 

III. Od przysłówka do partykuły / 37

1. Przysłówek versus partykuła / 40

2. Zerowanie składników autoreferującej parentezy / 47

3. Zerowanie dublowanej predykacji / 55

4. Wiązanie przysłówka przez partykułę / 60

5. Podsumowanie / 64

 

IV. Czasownik bazą dla partykuły / 67

1. Zerowanie struktur bezpodmiotowych / 68

2. Quasi-partykuły typu mówię / 75

 

V. Partykuły odzaimkowe / 81

 

VI. Zrywanie więzi z planem przedmiotowym / 87

1. Fonetyczne i fleksyjne przyczyny zrywania więzi z planem przedmiotowym / 89

2. Słowotwórcze przyczyny zrywania więzi z planem przedmiotowym / 90

3. Zrywanie więzi z planem przedmiotowym wskutek zmian składniowych / 92

4. Zrywania więzi z planem przedmiotowym wskutek zmian na poziomie leksykalnym / 98

 

VII. Wariantywność postaci partykuł / 107

 

VIII. Przemiany w klasie polskich partykuł / 113

1. Pozorne zmiany znaczenia partykuł / 114

2. Znaczenie a łączliwość partykuły / 121

3. Partykuła versus spójnik / 125

4. Partykuła versus dopowiedzenie / 128

5. Zmiany ilościowe w historii polskich partykuł / 129

 

Zakończenie / 137

 

Literatura / 139

Źródła materiału językowego wraz ze skrótami / 144

Indeks omawianych partykuł / 145

 

Summary / 149

Резюме / 151

  • Tytuł: U źródeł polskich partykuł. Derywacja funkcjonalna, przemiany, zaniki
  • Autor: Krystyna Kleszczowa
  • ISBN: 978-8-3801-2675-6, 9788380126756
  • Data wydania: 2016-02-17
  • Format: Ebook
  • Identyfikator pozycji: e_1p7h
  • Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego