Details zum E-Book

Chińskie metamorfozy. Cywilizacja konfucjańska a cywilizacja zachodnia

Chińskie metamorfozy. Cywilizacja konfucjańska a cywilizacja zachodnia

Krzysztof Gawlikowski

E-book

Chińczycy stworzyli cywilizację wyprzedzającą inne centra kulturowe, co najmniej do XVI w., ale choć wymyślili proch, to jednak nigdy nie wyprodukowali tak sprawnej broni palnej jak Europejczycy; choć wymyślili kompas, to erę odkryć geograficznych zakończyli pod koniec XV w. Czy istnieją jakieś "punkty styczne" cywilizacji konfucjańskiej i cywilizacji zachodniej? Czy Wschód z Zachodem jest w stanie współdziałać i prowadzić twórczy dialog? Czy w ogóle jesteśmy w stanie wzajemnie się zrozumieć?

W czasach politycznej poprawności i multikulturowości wielu europejskich i amerykańskich publicystów lansowało tezę, że wszystkie cywilizacje wzajemnie się przenikają, a cały świat nieuchronnie dąży do liberalnej demokracji w stylu zachodnim. A przecież Wschód, korzystając z wielu wynalazków i dobrodziejstw Zachodu, nadal się trzyma swoich korzeni i dziedzictwa przodków. Co o tym decyduje? Krytyczna ocena zachodnich dokonań, czy świadomość, że kultura Wschodu jest bezcennym dorobkiem setek pokoleń, a bagaż własnych doświadczeń historycznych jest w stanie Wschodowi zaoferować więcej?

Oddajemy do Państwa rąk monumentalną pracę prof. Krzysztofa Gawlikowskiego - jednego z najwybitniejszych polskich sinologów. Jego opus magnum, nad którym pracował przez wiele lat, zawiera przekaz z pogranicza wielu dziedzin - historii, polityki, kultury, kulturoznawstwa, religioznawstwa, filozofii, psychologii, językoznawstwa itd.

Prof. Krzysztof Gawlikowski (1940-1921), wielki znawca i miłośnik Orientu, a przede wszystkim Chin, jeden z niewielu Europejczyków ujętych w Wielkiej Encyklopedii Chińskiej, przemierzył całą Azję, nocował w chatach wieśniaków i pałacach przywódców państw. Po wykładzie na temat stosunków wietnamskolaotańskich buddyjscy mnisi chcieli uroczyście przyjąć go do swego klasztoru, na nowego członka ich społeczności. Po kilkunastu latach życia w Europie Zachodniej, po powrocie do Polski, założył Centrum Badań Azji i Pacyfiku w Instytucie Studiów Politycznych PAN, a potem Centrum Cywilizacji Azji Wschodniej na Uniwersytecie SWPS, gdzie też przez wiele lat wykładał. Był zdecydowanym rzecznikiem porozumienia Zachodu ze Wschodem. Jako ekspert, prywatnie wpływał na stosunki polsko-chińskie. Z bliska uważnie obserwował dokonujące się w Chinach procesy przemian, wskazywał na ich rozmaite słabości, możliwe kierunki. Zaowocowało to w 1997 r. zaproszeniem go przez Prezydenta Chin Jiang Zemina na rozmowę o problemach polityki chińskiej, w cztery oczy, bez tłumaczy i sekretarek.

  • Okładka
  • Strona tytułowa
  • Strona redakcyjna
  • Wykaz używanych skrótów
  • Słowo od Redakcji
  • Przedmowa
  • I. Potrzeba dialogu międzykulturowego
    • Kulturowo-polityczne wyzwania współczesnego świata. (Wprowadzenie)
    • 1. Trudności dialogu międzykulturowego
    • 2. Współczesne wizje relacji Zachodu ze światem
      • Wizja okcydentalizacji całego świata i jej krytyki azjatyckie
      • Koncepcje wielości cywilizacji
      • Azjatyckie koncepcje fuzji cywilizacji Wschodu i Zachodu
    • 3. Dlaczego dialog z cywilizacjami azjatyckimi, a zwłaszcza z konfucjańską, jest potrzebny Zachodowi?
    • 4. Skomplikowane realia kulturowe współczesnej Azji
    • 5. Charakter cywilizacji azjatyckich i ich odmienności od cywilizacji zachodniej
      • Główne cywilizacje i próby ich opisu
      • Koncepcje Hofstedego a problem elit
      • Indywidualizm a kolektywizm
      • Stosunek do wojny, walki i współzawodnictwa
      • Postawy Amerykanów i Azjatów próba sformułowania konkluzji
    • 6. Definicje i interpretacje pojęcia cywilizacji
  • II. Cywilizacja konfucjańska
    • 1. Ewolucja i zasięg cywilizacji konfucjańskiej
      • Narodziny cywilizacji chińskiej i jej neolityczne korzenie
      • Rozwój i ekspansja cywilizacji chińskiej
      • Epoki rozwoju konfucjanizmu i jego księgi kanoniczne
      • Kraje współcześnie przyjmujące cywilizację konfucjańską
    • 2. Podstawowe cechy cywilizacji konfucjańskiej
      • 2.1. Pismo chińskie
      • 2.2. Agrarny i wiejski charakter cywilizacji konfucjańskiej
        • Obrzęd inicjowania przez władcę wiosennych prac polowych
        • Wiejska wspólnota
        • Struktura stanowo-zawodowa i społeczna
        • Dominacja mężów uczonych/erudytów
        • Miasta
        • Elementy dziedzictwa wiejskiego
        • Rozwój miast nowoczesnych i procesy urbanizacji
      • 2.2. Organistyczna wizja świata
      • 2.4. Szczególne znaczenie kalendarza oraz adaptacji do cyklicznych zmian uniwersum
        • Rachuba czasu i opracowywanie kalendarzy
        • Cykliczne pojmowanie czasu i rachuby lat
        • Pierwiastki Yin i Yang
        • Pięć Czynników
        • Syn Nieba i Pałac Blasku
        • Numerologia
        • Osiem Trygramów
        • Tradycyjny system liczenia czasu
        • Geomancja feng shui
        • Płynąć z prądem rzeki
        • Linearne ujmowanie czasu
      • 2.5. Silne państwo kierujące całym życiem kraju
        • Specyfika państwa konfucjańskiego
        • Charakter władzy Syna Nieba i charakter Państwa Środka
        • Państwo biurokratyczne omnipotentne, ale samoograniczające się
        • Konfucjański model gospodarczo-społeczny
        • Zasada jednomyślności władz oraz ludu i koncepcja państwa-rodziny
        • Czy państwo konfucjańskie było despotyczne?
        • Społeczeństwo obywatelskie i zasada lud jest najważniejszy
        • Rola uczonych/erudytów i funkcjonariuszy państwa
        • Konsekwencje szczególnego miejsca uczonych dla systemu politycznego państwa
        • Formowanie natury ludzkiej jednostek przez państwo
        • Zamknięty charakter wspólnot i rodzin
        • Fałszywe wyobrażenia Zachodu o ustrojach państw azjatyckich
      • 2.6. Konfucjański etos obywatelski i rodzinny
        • Pięć Cnót Podstawowych
        • Podstawowe relacje międzyludzkie i wartości
        • Pracowitość i zdobywanie zasług
        • Kwestionowanie konfucjanizmu w XX w. i próby jego odradzania
      • 2.7. Apoteoza harmonii i pokoju, potępianie walk oraz buntów
        • Stosunek do wojny i jej pojmowanie
        • Pojmowanie sfery militarnej
        • Koncepcje chińskiej szkoły strategów i ich szerokie zastosowanie
        • Problem szczególnego umiłowania harmonii i pokoju przez Chińczyków
        • Dwa pierwiastki: wen kultury i wu użycia przemocy
        • Przewartościowania stosunku do wojny i walki we współczesnych czasach
        • Konsekwencje tradycyjnego stosunku do walk i wojen dla współczesnego życia społecznego
      • 2.8. Ideał uspołecznionej jednostki
        • Prawdziwe ja obejmujące cały świat
        • Próby opisu jednostki w Azji konfucjańskiej, zjawisko grupizmu
        • Wychowywanie dzieci i formy ich socjalizacji
        • Trwanie wartości konfucjańskich we współczesnym świecie
        • Recepcja zachodnich koncepcji wolności jednostki oraz jej praw
        • Podejście emocjonalne i moralistyczne a zachodni racjonalizm
      • 2.9. Fundamentalna rola rodziny
        • Ewolucja struktur pokrewieństwa w Chinach
        • Funkcjonowanie rodu i rodziny oraz ich etos
        • Tradycyjne miejsce kobiet
        • Kultowe aspekty domostwa i rodziny
        • Domostwo jako miejsce uświęcone
        • Miejsce jednostki w rodzinie
        • Rejestry rodzinne i problem obywatelstwa zbiorowego
        • Współczesne przemiany rodziny
      • 2.10. Kluczowe znaczenie norm rytualnych li oraz szczególna rola hierarchii
        • Znaczenie hierarchii
        • Termin li i jego pojmowanie
        • Szeregowanie ludzi według rang i ich symbole
        • Niedorozwój prawa i brak koncepcji czyichś praw
        • Modernizacja prawa: przypadek Japonii i Chin (ChRL)
      • 2.11. Specyficzna religijność: antropocentryczna, rozproszona i otwarta
        • Ortopraksja
        • Antropocentryzm
        • Półreligijny charakter państwa
        • Brak podziału na sacrum i profanum
        • Religijność rozproszona
        • Terminologia i dominacja synkretyzmu (Trzy Nauki)
        • Rodzaje miejsc kultu i miejsca święte
        • Religijność otwarta
        • Główne nurty religijności chińskiej
        • Konfucjanizm
        • Taoizm
        • Buddyzm
        • Kulty ludowe i szamanizm
        • Modernizacja w sferze religijnej
      • 2.12. Orientacja historyczna i innowacje z poszanowaniem tradycji1427
      • 2.13. Wielkie znaczenie kultury kulinarnej
    • 3. Uwagi końcowe
  • III. Inne cywilizacje azjatyckie
    • 1. Cywilizacja muzułmańska (bliskowschodnia)
    • 2. Cywilizacja indyjska
    • 3. Cywilizacja Azji Południowo-Wschodniej
    • 4. Inne kręgi kulturowe
    • 5. Konkluzje
  • Zamiast zakończenia
  • Bibliografia publikacji wykorzystanych w pracy
    • Klasyczne teksty chińskie
    • Przekłady chińskich tekstów klasycznych
    • Literatura naukowa (opracowania, monografie, studia, artykuły), przekłady i publicystyka
    • Strony internetowe
  • Aneks 1. Chronologia dziejów Chin
  • Aneks 2. List Prezydenta Chińskiej Republiki Ludowej Jiang Zemina do profesora Krzysztofa Gawlikowskiego
  • Spis ilustracji
  • Indeks osób
  • Przypisy
  • Spis treści
  • Titel: Chińskie metamorfozy. Cywilizacja konfucjańska a cywilizacja zachodnia
  • Autor: Krzysztof Gawlikowski
  • ISBN: 9788366814608, 9788366814608
  • Veröffentlichungsdatum: 2023-01-02
  • Format: E-book
  • Artikelkennung: e_315v
  • Verleger: Zona Zero