Spis treści

 

Macedonia Józefa Obrębskiego (Anna Engelking) / 9

 

Giaurowie Macedonii. Opis magii i religii pasterzy z Porecza

na tle zbiorowego życia ich wsi

Wprowadzenie / 47

[Społeczności chłopskie na peryferiach cywilizacji. W przededniu wielkiej

przemiany] / 47

[Między historią a etnologią] / 50

Porecze. Ziemia i ludzie / 53

 

[Organizacja społeczna i rodzinna wsi poreckiej] / 60

Wieś porecka / 60

[Wieś i jej tradycja mitologiczna] / 60

[Rodowa struktura wsi. Egzogamia] / 67

[Wieś Wołcze] 69; Wieś Trebowle / 72

Ród i rodzina / 79

System imion własnych. Nadawanie imion / 79

[System pokrewieństwa. Zapisy terenowe] / 85

Pokrewieństwo w światopoglądzie 85; Kinship terms 87; [Rodzeństwo] / 93; Pobratymstwo 95; Wuj 98; Kumostwo 99

Stosunki wielkorodzinne / 99

[Stosunki wielkorodzinne. Zapisy terenowe] / 104

Podział zadrugi / 106

Podział zadrugi. [Zapisy terenowe] / 108

Mężczyźni i kobiety / 112

Podział pracy / 112

Wizerunek kobiety / 118

[Wizerunek kobiety. Bajki o mężu i żonie] / 123

Etykieta / 126

Etykieta. [Zapisy terenowe] / 128

Rodzina nuklearna. Bieg życia jednostki / 130

[Doktryna poczęcia i podobieństwa] / 130

Prokreacja 130; Dziedziczność fizyczna 132; Filiacja twarzowa. [Zapisy terenowe]

/ 133

Ciąża, poród i połóg / 134

Chrzciny / 141

Zabawy dziecięce / 144

Dojrzałość płciowa a małżeństwo /145

Małżeństwo patrylokalne / 150

Małżeństwo jako sprawa rodzinna / 150

Trudności transakcji małżeńskiej / 152

Przebieg transakcji małżeńskiej / 157

[Transakcja małżeńska. Zapisy terenowe] /159

Stroj 159; [Luźne zapiski] 164

Swadba. [Zapisy terenowe] / 167

Swadba. [Przebieg obrzędu] 167; Swaciar. Komedia 218; Magia małżeńska

w obrzędzie weselnym 224

 

Religia giaurów macedońskich / 226

Pogańskie prawosławie / 226

Bałkańscy poganie / 226

Wprowadzenie / 227

Panteon / 228

Rytuał / 234

[Maryfet i czary] / 242

Sacerdotium / 245

Moralność i kontrola [społeczna] / 252

Pogańskie prawosławie. [Zapisy terenowe] / 255

Tubylcza teoria rytuału /274

Tubylczy kalendarz. [Zapisy terenowe] / 291

Kalendarz sakralny /

[Kalendarz. Varia] / 310

Pojęcia o kalendarzu 310; [Varia] 313

Czary i czarownictwo / 321

[Magia i religia w etnologii] / 321

Wiara w czary i praktyka czarownicza / 328

Typy i rodzaje czarów / 332

Kobiety czarownice / 340

[System poreckiej przeciwmagii] / 342

 

Walka o byt. [Magia i gospodarka w cyklu rocznym] / 354

Bożić — Wodici / 354

Star Badnik / 354

Mał Badnik / 357

Prw Bożić / 373

Streden Bożić / 382

[Bożić. Zapisy terenowe] / 385

Wasilica i wasiliczari / 388

Wodokrs / 390

Wodici / 398

[Adety wiosenne]. Proleć i piliniata / 407

Dziurdzioen / 409

[Przełomowy i ambiwalentny charakter święta] / 409

Gospodarcze podłoże święta / 412

Przygotowawcze prace [pasterskie] / 413

Atmosfera nocy dziurdzioeńskiej / 415

Magiczne zbieranie mleka / 417

Magia księżycowa — czar nad czarami / 424

Magia dziurdzioeńska w psychologii Poreczan /429

Zbiór ziół i traw / 435

Zapotkuanie — dziurdzioeńskie majenie się / 442

Pasterskie obrzędy inauguracyjne. Zadoiny i zakwasiny / 446

Matkanie / 456

Odwracanie gradu i magia deszczu / 458

[Przyrodnicze podłoże magii] / 458

Magia gradu w kalendarzu sakralnym / 460

Odwracanie gradu / 462

Grad i susza w mitologii poreckiej / 464

Dodoła. Magia deszczu / 468

Prace i obrzędy cyklu rolniczego / 474

Zażynki / 474

Dożynki (brada). Pierwsze żyto (prwo sefte żito) / 479

Młócka. Zamłóciny i domłóciny / 483

Rolnicze obrzędy inauguracyjne. Zasiewki / 493

[Inne zajęcia i adety gospodarcze] / 500

Strzyżenie owiec / 500

Zbiór kukurydzy i fasoli / 504

Zbiór szumy /510

Nowo / 512

Prace kobiece [w cyklu rocznym] / 513

 

Walka o życie. [Zdrowie, choroba i śmierć w systemie magii i religii] / 520

Walka o życie / 520

[Społeczno-kulturowy kontekst lecznictwa poreckiego] / 521

Magia lecznicza Porecza. Wprowadzenie / 521

[Zdrowie a wartości społeczne wsi macedońskiej] / 522

[Zjawiska choroby w pojęciach Poreczan] / 525

[Ciało i dusza człowieka. Zapisy terenowe] / 526

Anatomia 526; Teoria jedzenia 529; [Dusza] 531

[Między wiedzą a niewiedzą] / 532

Zaraza / 532

Profilaktyka magiczna / 537

Apteka i leki /541

Leczenie [złamań, zwichnięć], ropiejących ran, wrzodów itp. / 547

Choroby, lecznictwo i magia. [Zapisy terenowe] / 554

Systemy lecznicze / 567

Przeciąganie pod głogiem — Pod szip prewrijenie / 567

Urok i dmuchanie od uroku. Gotowanie wody — Oczi. Podrek. Du’anie od oczi. Woda warenie / 575

Przestrach i cięcie przestrachu — Upłaf. Czaczkanie od upłaf / 593

Ssanie przez wampira. Gaszenie wody — Ispijeno od japer. Woda mu gasisz / 602

Wetor. Wiatr. Noszenie wody do cerkwi. Przeciw samowiłom / 606

Nawie i przeprowadzanie przez wodę — Nawi. Preko woda cie go prowodasz / 612

Od sekajca. Leczenie bólu głowy / 619

Klinczinia. Odczynianie — Profadzianie / 624

Przepalanie od wysypki — Prepału’anie od crwenica / 625

Deczisznik. Przyżeganie i okłady — Żeginanie i kła’anie / 627

Nawrót i odwracanie nawrotu — Nawrt. Nawrcianie, odwrcianie /630

Dałak i ufat. Zamawianie i oklepywanie — Kuszanie i pleskanie / 632

Rozwinięty pępek — Papokot razwitkan / 636

Ból gardła. Przelewanie wody przez krtanie — Grło da bolit. Da mu turisz woda niz grkłani / 641

Guzy i zamawianie od guzów — Bapki. Prokuszanie / 641

Pałajca [Krosty] / 643

Medziada. Wypalanie — Gorenie / 644

Bodeżi [Kolki] /645

[Choroby a łoszotija] / 645

Dynamika lecznicza / 646

Obserwacja zmian chorobowych / 646

Chory i otoczenie / 647

Łańcuchy lecznicze / 649

Łańcuch leczniczy. Córka Jowancza 649; Łańcuch leczniczy. Tome / 650

Socjologia systemu leczniczego / 654

Basnarica [i jej praktyki] / 654

[Terminologia uczynku leczniczego] 654; Interview z babą Bożinicą 657;

Socjologia zamawiania. Summum obserwacji i informacji 660; Basnarica

i turska wera [Znachorka i turecka wiara] 663; Filiacja kunsztu basnarskiego

664; Leczenie bez zamawiania / 666

Basnarskie tabu i dżajs / 667

Filantropia lecznicza i płaca za leczenie / 671

Magiczne oborywanie wsi / 674

Magiczna bruzda. I / 674

Magiczna bruzda. II / 687

Śmierć / 689

Śmierć na Bałkanach / 689

Pogrzeb bitowski / 690

Pogrzeb zduński / 697

Umiraczka [Śmierć] / 700

[Obrzędy pogrzebowe i zaduszne] / 703

[Pogrzeb] 703; Tażenie [Opłakiwanie] 706; Zaduszki 711; [Śmierć i adety] / 719

Żałoba / 720

 

Indeks osób / 723

Indeks nazw geograficznych / 731

 

• Title: Macedonia 1: Giaurowie Macedonii. Opis magii i religii pasterzy z Porecza na tle zbiorowego życia ich wsi
• Author: Józef Obrębski
• ISBN: 978-83-66056-67-1, 9788366056671
• Date of issue: 2023-07-17
• Format: Ebook
• Item ID: e_3gdk
• Publisher: Oficyna Naukowa