Details zum E-Book

Stosunki państwa i Kościoła katolickiego w konstytucyjnym porządku III Rzeczypospolitej Polskiej

Stosunki państwa i Kościoła katolickiego w konstytucyjnym porządku III Rzeczypospolitej Polskiej

Jakub Stępień

E-book

Stosunki pomiędzy państwem i Kościołem katolickim pozostają stałym elementem debaty publicznej w III Rzeczypospolitej Polskiej. Zagadnienie "właściwego kształtu" tych stosunków omawiane jest nie tylko w ramach dyskursu naukowego, lecz także w przestrzeni politycznej, medialnej oraz w prywatnych, nierzadko burzliwych rozmowach.

Niniejsza publikacja stanowi próbę zabrania głosu w tej dyskusji poprzez kompleksowe przeanalizowanie współczesnego kształtu relacji wzajemnych państwa i Kościoła katolickiego w konstytucyjnym porządku III Rzeczypospolitej Polskiej. Badania przeprowadzono w oparciu o wykładnię przepisów prawa międzynarodowego, państwowego i kościelnego, a następnie zestawiono je z praktyką działania jednostek - członków wspólnoty państwowej i kościelnej, Kościoła katolickiego jako związku wyznaniowego oraz przedstawicieli władz kościelnych i państwowych. Przyjęta metoda pozwoliła na wyodrębnienie rodzajów i obszarów ewentualnych naruszeń, a także wskazanie możliwości zmian współczesnej regulacji w celu zagwarantowania przestrzegania konstytucyjnych standardów omawianych relacji.

Wstęp 7

 

Rozdział I. Kościół katolicki w historii polskiej państwowości       11

 

Rozdział II. Stosunek Kościoła katolickiego do państwa   31

  1. Status Stolicy Apostolskiej      31
  2. Stosunek Kościoła katolickiego do państwa w nauczaniu Soboru Watykańskiego          41
    1. Zasada poszanowania społeczeństwa pluralistycznego          42
    2. Zasada wolności religijnej 44
    3. Zasada autonomii i niezależności Kościoła i państwa              45
    4. Zasada współdziałania państwa i Kościoła katolickiego          48

 

Rozdział III. Wolność sumienia i religii    51

  1. Terminologia 56
  2. Charakter konstytucyjnej wolności sumienia i religii       58
  3. Zakres podmiotowy wolności sumienia i religii  61
  4. Zakres przedmiotowy wolności sumienia i religii             64
  5. Ograniczenia konstytucyjnej wolności sumienia i religii  79

 

Rozdział IV. Konstytucyjne zasady determinujące miejsce Kościoła katolickiego w polskim porządku prawnym       91

  1. Zasada równouprawnienia kościołów i związków wyznaniowych 91
  2. Zasada bezstronności władz publicznych w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych      98
  3. Zasada poszanowania autonomii i niezależności wspólnot w swoim zakresie oraz współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego       109
  4. Zasada oparcia stosunków pomiędzy państwem a Kościołem katolickim o umowę międzynarodową i ustawy     122

 

Rozdział V. Kościół katolicki w przestrzeni publicznej III Rzeczypospolitej Polskiej        133

  1. Symbole religijne w przestrzeni publicznej         133
  2. Prawo do opieki duszpasterskiej           155
  3. Kościół katolicki w środkach masowego przekazu            170

 

Rozdział VI. Kościół katolicki w systemie szkolnictwa     183

  1. Nauczanie religii w szkołach publicznych            184
    1. Osoby prowadzące nauczanie religii             194
    2. Treść przekazywana w trakcie lekcji religii   196
    3. Ocena z przedmiotu nauczania religii           197
  2. Katolickie przedszkola, szkoły podstawowe i ponadpodstawowe 206
  3. Katolickie szkoły wyższe           215

 

Rozdział VII. Stosunki pomiędzy władzą państwową a kościelną w wymiarze instytucjonalnym          223

  1. Skuteczność norm prawa kanonicznego w polskim porządku prawnym     223
  2. Struktura administracyjna i organizacyjna Kościoła katolickiego na terytorium III Rzeczypospolitej Polskiej 226
  3. Zakres autonomii Kościoła katolickiego przy obsadzaniu urzędów kościelnych        230
    1. Urząd kościelny   230
    2. Regulacja konkordatowa  233
  4. Stosunki dyplomatyczne          238

 

Rozdział VIII. Relacje przedstawicieli władz publicznych i władz Kościoła katolickiego w społeczno-politycznej rzeczywistości III Rzeczypospolitej Polskiej             243

  1. Aktywność duchownych w kampanii wyborczej 250
  2. Aktywność polityków w przestrzeni religijnej     261
  3. Aktywność duchownych w przestrzeni publicznej            292

 

Rozdział IX. Stosunki pomiędzy państwem a Kościołem katolickim na płaszczyźnie finansowej              307

  1. Dobrowolne ofiary wiernych   309
  2. Zarządzanie majątkiem własnym przez kościelne osoby prawne  325
  3. Subwencje z budżetu państwa i budżetów samorządowych          343

 

Zakończenie      371

 

Bibliografia        387

  • Titel: Stosunki państwa i Kościoła katolickiego w konstytucyjnym porządku III Rzeczypospolitej Polskiej
  • Autor: Jakub Stępień
  • ISBN: 978-83-8331-578-2, 9788383315782
  • Veröffentlichungsdatum: 2025-04-14
  • Format: E-book
  • Artikelkennung: e_4djw
  • Verleger: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego