Деталі електронної книги

Gawędy

Gawędy

Władysław Syrokomla

Eлектронна книга
Li­twi­nom De­dy­ka­cja Ga­węd gmin­nych O bra­cia moi znad Wi­lii, znad Nie­mna!  Gdy wam swo­jac­ka ga­węd­ka przy­jem­na,  Za­siądź­cie w kół­ko -- a ja wam po­gwa­rzę;  Stuk­nie­my w czar­ki, roz­we­se­lim twa­rze,  A mo­że praw­da wy­nu­rzy się na dnie,  Al­bo się chwil­ka smut­ko­wi wy­krad­nie.    Ja cza­sem wier­szyk skle­ciw­szy na­pręd­ce,  Lu­bię się wy­lać w nie­win­néj ga­węd­ce,  A wy nie­kie­dy ser­decz­nie i czu­le  Da­je­cie ucho siel­skie­mu ga­du­le;  Bę­dziem wza­jem­nie ra­dzi -- tak mi wła­śnie!  Niech­że kto te­raz drzwi na klucz za­trza­śnie,  Aby snadź ja­ki pa­nek, czy pół­pa­nek,  Nie przy­szedł wy­śmiać na­szych po­ga­da­nek.  U nas, wia­do­mo, do­mo­wa cze­lad­ka,  Wiersz od sie­kie­ry, ro­bo­ta nie­gład­ka,  A słu­chacz pa­trząc w ser­ce go­spo­da­rza,  Wdzię­czen z przy­ję­cia czém Pan Bóg ob­da­rza.    Ła­twi­éj to z wa­mi wy­wi­nąć się księ­dze,  Bra­cia w ka­po­cie i bra­cia w sier­mię­dze!  Gmin nie­uczo­ny ła­twi­éj się po­zwo­li  Pod­kraść, wy­słu­chać: czy mu ser­ce bo­li,  Czy wła­sna wi­na, czy Bo­ża nie­ła­ska,  Czy bło­ga ra­dość po ser­cu po­gła­ska;  Ob­li­cze gmi­nu bled­nie, to się pło­ni,  Pierś prze­źro­czy­sta -- wid­no jak na dło­ni;  Na ser­cu gra­ją uczu­cia otwar­te! [...]

Władysław Syrokomla
Ur. 29 września 1823 w Smolhowie na Białorusi Zm. 15 września 1862 w Wilnie Najważniejsze dzieła: Margier, Urodzony Jan Dęboróg, Kasper Kaliński (Obrona Olsztyna), Janko Cmentarnik, Wielki Czwartek, Żywot poczciwego człowieka, Nagrobek obywatelowi; Chatka w lesie; Melodie z domu obłąkanych (zbiór poezji); Wycieczki po Litwie w promieniach od Wilna; Podróż swojaka po swojszczyźnie. Właśc. Ludwik Władysław Kondratowicz, pseudonim artystyczny utworzył z drugiego imienia i nazwy herbu rodzinnego. Poeta, pisarz i tłumacz doby romantyzmu. Był piewcą swojskości (przeciwny emigracji), idei demokratycznych (lecz nie rewolucyjnych), ludowości i rdzennej kultury litewskiej. Nazywał siebie ,,lirnikiem wioskowym" (tytuł jednego z wierszy), piszącym dla ,,braci w siermiędze i braci w kapocie". Jego styl cechuje programowa prostota języka, humor, niekiedy ironia (np. w nawiązaniach do sielankowych opisów życia na wsi). Solidaryzował się z egzystencją chłopów i drobnej szlachty, krytykował egoizm ziemiaństwa. Jego poglądy na współczesne mu tematy społeczne wyrażają m.in. wiersze Hulaj dusza! i Wyzwolenie włościan. Ważnym dokonaniem Syrokomli są przekłady łacińskojęzycznej literatury staropolskiej, m.in. Jana Kochanowskiego, Klemensa Janickiego, Sebastiana Klonowicza czy Macieja Kazimierza Sarbiewskiego - w pracy tej celem było przybliżenie rodakom spuścizny kultury polskiej. Ponadto tłumaczył również współczesną poezję rosyjską i ukraińską (Rylejewa, Lermontowa, Niekrasowa, Szewczenki), a nawet wielkich romantyków niemieckich (Króla Olch Goethego, liryki Heinego), te jednak przekłady nie są wierne i służyły raczej Syrokomli dla wyrażenia cudzym słowem tego, czego sam, w warunkach rosyjskiej cenzury, nie mógł pisać. Cieszył się popularnością w całym kraju, nie tylko na rodzinnej Litwie i Białorusi, ale również w Warszawie, Krakowie i w Wielkopolsce, gdzie w latach 50. przyjmowano go bardzo uroczyście. Ostatnie lata niedługiego życia Syrokomli naznaczył cień zbliżającego się powstania styczniowego. W 1861 r. wracając do Wilna z Warszawy, gdzie brał udział w manifestacjach patriotycznych (po części jako współpracownik ,,Kuriera Wileńskiego"), został aresztowany i uwięziony, a następnie osadzony przymusowo w Borejkowszczyźnie. Tam stworzył niezwykle dojrzałe liryki zebrane później w zbiorze Poezja ostatniej godziny (wyd. 1862, obejmują m.in. Melodie z domu obłąkanych). Dzięki usilnym staraniom przyjaciół zezwolono na jego powrót do Wilna na kilka miesięcy przed śmiercią. Został tam pochowany na cmentarzu na Rossie, a jego pogrzeb zgromadził tłumy i sam stał się demonstracją patriotyczną doby przedpowstaniowej.

Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.
  • Назва: Gawędy
  • Автор: Władysław Syrokomla
  • ISBN: 978-83-285-6016-1, 9788328560161
  • Дата видання: 2015-06-30
  • Формат: Eлектронна книга
  • Ідентифікатор видання: e_a0yy
  • Видавець: Wolne Lektury