Od informacji do wiedzy. Aspekty teoretyczne i aplikacyjne

Helena Bulińska-Stangrecka, Paweł Stacewicz

IV tom serii wydawniczej "Informatyka a filozofia" We współczesnym dyskursie naukowym coraz częściej występują odniesienia do takich zjawisk, jak wiek informacji, społeczeństwo informacyjne, gospodarka oparta na wiedzy czy zarządzanie wiedzą. W warstwie konceptualnej ich wspólny mianownik stanowi pojęcie informacji, która pod pewnymi warunkami może stać się wiedzą. Monografia ma na celu połączenie dwóch płaszczyzn interpretacyjnych: filozoficznej i nauk o zarządzaniu. Umiejscawia informację i wiedzę zarówno w dyskursie teoretycznym (przede wszystkim: metodologiczno-filozoficznym), jak również prezentuje konsekwencje związane z różnorodnymi zastosowaniami tych pojęć (np. w dziedzinie prawa). Identyfikuje też czynniki mające istotny wpływ na transformację informacji w wiedzę.

Od Mabusego do Goebbelsa. Weimarskie filmy Fritza Langa i kino niemieckie do roku 1945

Tomasz Kłys

Recenzowana książka nie tylko nawiązuje [...] do znanej pracy Kracauera, ale i polemizuje z nią. Sama zresztą może skłaniać do polemik, skoro tak odmiennie od dostępnej dotąd po polsku literatury ujmuje klasyczne kino niemieckie - przede wszystkim rewidując kategorię ekspresjonizmu i zupełnie na nowo oświetlając kinematografię III Rzeszy [...] po ukazaniu się tej książki adepci filmoznawstwa postrzegać będą kino weimarskie nie tylko „od Caligariego do Hitlera”, ale i „od Mabusego do Goebbelsa” - i niech to przekonanie starczy za rekomendację wydania tej książki. Z recenzji prof. zw. dr hab. Eweliny Nurczyńskiej-Fidelskiej  

Od przeszłości do teraźniejszości. Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego 1945-2015

Maria Wrocławska, Irena Kujawska, Irena Łabiszewska

Niniejsza publikacja jest w zasadzie pierwszym w historii Biblioteki tak obszernym, całościowym opracowaniem, ukazującym w wyważonych proporcjach przeszłość i teraźniejszość Uniwersyteckiej Książnicy. Pokazuje jak długą i trudną, ale efektywną drogę przeszła BUŁ, by stać się nowoczesną, realizującą wszystkie funkcje naukowej biblioteki uczelnianej (także publicznej) placówką. 

Odbić się od dna? Rola jakości życia w przebiegu i efektach terapii osób uzależnionych od alkoholu

Jan Chodkiewicz

Na jednej z niemieckich stron internetowch poświęconych pomocy osobom uzależnionym od alkoholu i narkotyków widnieje cytat: „za każdym uzależnieniem stoi tęsknota i pragnienie szczęścia”. W zdaniu tym pokazano trafnie dramat dotyczący osób, w których życiu okazało się, że coś, co miało dawać szczęście, stało się z czasem źródłem cierpień i zniewolenia o rozmiarze tak dużym, że zmuszającym do zwrócenia się o pomoc. Cytat ów, akcentując związek uzależnienia i szczęścia, wydaje się „zwraca uwagę” z jednej strony na naturalne dążenie każdego człowieka do osiągania dobrostanu, a z drugiej na destrukcyjny sposób, w jaki dążenie to jest przez niektóre osoby realizowane. Jest on ważny także dlatego, że zmusza do refleksji nad sposobami osiągania szczęścia oraz nad tym, jak te sposoby realizować w sytuacji, gdy to, co miało być jego źródłem, nie spełniło oczekiwań. 

Oddziaływanie polityki fiskalnej na wahania koniunktury w Polsce

Piotr Krajewski

Na świecie następuje drastyczne przewartościowanie ugruntowanych w przeszłości ocen dotyczących polityki fiskalnej. Część krajów wysoko rozwiniętych zaangażowała się w radykalne programy keynesistowskiego stymulowania gospodarki, o skali jeszcze kilka lat temu zupełnie niewyobrażalnej. W takiej sytuacji szczególnie ciekawe stają się badania dotyczące polityki fiskalnej prowadzonej przez Polskę. Głównym celem badawczym było oszacowanie siły podażowego oraz popytowego oddziaływania polityki fiskalnej na wahania koniunktury w Polsce. Podjęta analiza dotyczy skutków polityki fiskalnej w ramach cyklu koniunkturalnego. Nie uwzględnia efektów długookresowych, w tym możliwego wpływu polityki fiskalnej na kształtowanie się postępu technicznego. W publikacji poddano weryfikacji następujące hipotezy, dotyczące oddziaływania polityki fiskalnej w polskiej gospodarce: 1) wydatki rządowe silniej wpływają na wahania PKB niż zmiany stóp podatkowych; 2) popytowe oddziaływanie wydatków rządowych na fluktuacje PKB jest silniejsze niż ich oddziaływanie podażowe; 3) zmiany stóp podatkowych wpływają na kształtowanie się fluktuacji produkcji w większym stopniu poprzez efekty podażowe niż popytowe; 4) prowadzona w Polsce polityka fiskalna ma charakter antycykliczny.

Odkrywanie CAQDAS. Wybrane bezpłatne programy komputerowe wspomagające analizę danych jakościowych

Jakub Niedbalski

 Książka Jakuba Niedbalskiego to wartościowa publikacja z zakresu metodyki badań jakościowych, napisana przez kompetentnego Autora zarówno w zakresie wiedzy o metodologiach jakościowych, jak i umiejętności korzystania z technologii informacyjnych, poświęcona prezentacji i upowszechnieniu wybranych bezpłatnych programów komputerowych służących wspomaganiu analizy danych jakościowych. Czytelnik tej książki – aktualny bądź potencjalny badacz jakościowy – z pewnością będzie mógł po jej przeczytaniu wzmocnić swoje kompetencje w tym zakresie, a tym samym wdrożyć lub szerzej zastosować nowoczesne technologie w swojej pracy naukowo-badawczej.

Odkształcalność gruntów i osiadanie fundamentów

Agnieszka Dąbska, Stanisław Pisarczyk

Podręcznik jest kompleksowym opracowaniem z zakresu mechaniki gruntów i fundamentowania, zawierającym opisy przyczyn i skutków odkształcalności gruntów. Potrzeba jego wydania wynika z wprowadzenia w Polsce nowych norm dotyczących zasad badania i klasyfikacji gruntów oraz obliczania osiadania fundamentów bezpośrednich i posadowionych na palach, stosowanych w różnych obiektach budowlanych (budynkach, budowlach hydrotechnicznych). Dużo miejsca poświęcono metodom obliczania fundamentów bezpośrednich, fudamentów głębokich oraz budowli hydrotechnicznych. Omówiono też stany graniczne użytkowalności i użytkowania. Szczególną uwagę poswięcono zagadnieniu monitoringu przemieszczeń obiektów budowlanych. Podano też przykłady uszkodzeń istniejących obiektów, wynikające z błędów ich posadowienia, i omówiono zastosowane sposoby ich naprawy.

Odnawialne źródła energii

Michał Wichliński (red.)

Jeszcze w 2009 roku energetyka węglowa odpowiadała w Polsce za ponad 90% produkcji energii elektrycznej. Od tamtej pory w polskiej i światowej energetyce sporo się zmieniło. Unia Europejska zdecydowanie skierowała się ku odnawialnym źródłom energii, co wymusiło zmiany również w naszym sposobie wytwarzania energii elektrycznej. W 2019 roku paliwa węglowe stanowiły już tylko 75% produkcji energii elektrycznej w Polsce. Największy wzrost zanotowała energetyka wiatrowa – i to pomimo wprowadzenia ograniczeń związanych z wymaganą odległością turbin wiatrowych od obiektów mieszkalnych (tzw. ustawa 10H) – oraz energetyka słoneczna, szczególnie dzięki kolejnym edycjom rządowego programu „Mój Prąd”. Tak znaczny wzrost udziału odnawialnych źródeł energii wpłynął również na sposób działania oraz niezawodność sieci elektroenergetycznych, szczególnie w zakresie linii niskiego napięcia, do których podłączana jest większość instalacji prosumenckich. Niniejszy skrypt obejmuje zagadnienia szeroko rozumianych odnawialnych źródeł energii, takich jak energetyka wiatrowa czy słoneczna, z uwzględnieniem aspektów niezawodności i jakości przesyłanej energii, możliwości konwersji energii w elektrowniach szczytowo-pompowych, produkcji energii z odpadów oraz działania wszystkich tych źródeł w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym. Pozycja zawiera również: schematy i zdjęcia urządzeń oraz ich elementów składowych, wzory równań służących do wyliczania określonych parametrów, przykładowe obliczenia i rysunki opracowane na tej podstawie oraz tabele danych i wykresy. Dzięki temu skrypt ujmuje nie tylko wiedzę teoretyczną, ale również prezentuje, jak wykorzystać ją w praktyce. Zachęcamy do zapoznania się z publikacją.

Odporność filtracyjna piasków

Agnieszka Dąbska

Praca stanowi kompleksowe opracowanie dotyczące problematyki odporności filtracyjnej gruntów niespoistych – równomiernie uziarnionych piasków i ich deformacji filtracyjnych powstających w wyniku mechanicznego działania wody na szkielet gruntowy. Przedstawiono w niej charakterystykę właściwości pojedynczych ziaren i cząstek ośrodka gruntowego, tworzonej przez nie struktury gruntu oraz opisujących je cech . Omówiono właściwości cieczy, warunki jej przepływu przez ośrodek porowaty oraz właściwości filtracyjne gruntu i kształtujące je czynniki. Szczególną uwagę zwrócono na problem oddziaływania filtrującej cieczy na pojedyncze ziarna i cząstki gruntu, a ponadto dokonano analizy działania siły filtracji w odniesieniu do pozostałych sił działających w ośrodku gruntowym. Omówiono rodzaje deformacji filtracyjnych występujących w gruntach niespoistych, warunki ich powstawania i mechanizmy przebiegu. Zdefiniowano czynniki decydujące o zachowaniu odporności filtracyjnej gruntów i warunki jej utraty, a następnie przedstawiono wyniki badań deformacji filtracyjnych piasków równoziarnistych w przewarstwieniach o niewielkich miąższościach.   W opracowaniu przedstawiono także analizę własną czynników kształtujących odporność filtracyjną gruntów oraz kryteriów oceny jej zachowania: kryterium geometrycznego, kryterium hydraulicznego i kryterium naprężenia. W kryterium geometrycznym rozpatrzono cechy pojedynczych ziaren i cząstek oraz struktury gruntu i ich udział w kształtowaniu podatności gruntu na wystąpienie deformacji filtracyjnych. Kryterium hydrauliczne omówiono w ujęciu dwóch warunków hydraulicznych, definiowanych za pomocą gradientu hydraulicznego i prędkości filtracji, dopuszczalnych i krytycznych, z uwzględnieniem kierunku i zwrotu filtracji. Rolę zmiany stanu naprężenia i czynników powodujących te zmiany ujęto w kryterium naprężenia.   Na zakończenie zaprezentowano analizę współudziału czynników w procesie kształtowania odporności filtracyjnej gruntów i sformułowano wnioski wynikające z danych studialnych oraz przedstawionych w pracy wyników badań własnych i analizy problemu utraty odporności filtracyjnej gruntów.

Odporność i konkurencyjność gospodarki w czasach nadzwyczajnych zagrożeń

Magdalena Majchrzak

W obliczu nieustannych i dynamicznych przemian w gospodarkach poszczególnych krajów nieuniknione staje się konfrontowanie się z różnorodnymi zagrożeniami. Hipoteza badawcza dyskursu naukowego została sformułowana w sposób następujący: W czasach nadzwyczajnych globalnych zagrożeń utrzymaniu odporności i konkurencyjności gospodarki sprzyjać będzie wykorzystanie rekomendacji wynikających z koncepcji resilience oraz ekonomii klinicznej autorstwa Jeffreya Sachsa. Hipotezie badawczej podporządkowano strukturę książki i treść poszczególnych jej części. Publikacja składa się z sześciu głównych części: wstępu, czterech rozdziałów oraz konkluzji i rekomendacji. Rozdział pierwszy ma charakter wprowadzający. Przedstawiono w nim genezę oraz założenia teorii cykli koniunkturalnych i fluktuacji. Zaprezentowano w nim nie tylko teorie klasyczne (monetarne i niemonetarne), ale także nowsze poglądy lepiej uwzględniające rzeczywistość gospodarczą XXI wieku. Ważną częścią rozdziału są rozważania na temat synchronizacji cykli koniunkturalnych Polski z wybranymi krajami. Bardzo aktualny jest fragment poświęcony recesji jako fazie cyklu koniunkturalnego. Rozdział drugi to prezentacja ujęć teoretycznych konkurencyjności gospodarki narodowej. Istotną część rozdziału stanowi autorskie zdefiniowanie pojęcia konkurencyjności odpornej. W rozdziale tym przedstawiono także kierunki rozwoju badań nad konkurencyjnością i jej determinantami. Przedstawiono zarówno podejścia popytowe, jak i podażowe, podejmując dyskurs naukowy z wieloma z nich. Efektem tych rozważań jest zaproponowanie nowego dziesięcioelementowego modelu konkurencyjności gospodarki w zmiennych warunkach koniunkturalnych, uwzględniającego występowanie nadzwyczajnych zagrożeń. Rozdział trzeci jest próbą oceny konkurencyjności polskiej gospodarki z różnych perspektyw, na podstawie najnowszych globalnych rankingów. Diagnoza sytuacji jest wstępem do dalszych rozważań na temat zagrożeń, jakie mogą potencjalnie wpłynąć na zmianę sytuacji konkurencyjnej polskiej gospodarki. Przeprowadzona według m.in. kryterium rodzaju, przewidywalności klasyfikacja nadzwyczajnych zagrożeń jest tłem do projektowanego modelu odporności gospodarki narodowej. Rozdział czwarty jest próbą weryfikacji hipotezy pracy, stąd też przedstawiono w nim m.in. model resilience gospodarki narodowej. Model ten uwzględnia założenia ekonomii klinicznej, zaprezentowane na początku rozdziału, oraz nadzwyczajne zagrożenia. Istotną częścią rozdziału, a także samego proponowanego modelu jest zdefiniowanie koncepcji resilience i jej elementów składowych, a także wskazanie możliwości jej zastosowania w ekonomii i naukach o zarządzaniu i jakości. Liczne ważne wnioski cząstkowe zaprezentowano w poszczególnych rozdziałach publikacji. Natomiast wnioski o charakterze ogólnym, wynikające z całości rozważań, zawarto w części Konkluzje i rekomendacje. Publikację uzupełnia bibliografia (zawierająca prawie 200 pozycji) oraz spisy rysunków i tabel. Książka stanowi innowację w zakresie zderzenia problematyki odporności i konkurencyjności gospodarki z koncepcjami ekonomii klinicznej i nadzwyczajnych zagrożeń. Zarówno na polskim, jak i na zagranicznym rynku wydawniczym nie ma publikacji łączącej w sobie podjęte zagadnienia.

Odpowiedzialność dyscyplinarna nauczycieli akademickich w polskim porządku prawnym

Michał Kaczmarczyk, Jan Kil

Niniejsza monografia stanowi pierwszą na polskim rynku wydawniczym próbę całościowego, kompleksowego omówienia problematyki odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli akademickich. Obecnie nie istnieje bowiem ani jedno opracowanie, które wyczerpująco omawiałoby wszystkie aspekty przedmiotowego zagadnienia, w tym aspekty ustrojowe, prawnomaterialne i procesowe. Monografia nie ma jednak charakteru wyłącznie prawniczego (choć ta optyka w dysertacji zdecydowanie dominuje), wszak problematyka odpowiedzialności dyscyplinarnej na uczelniach jest problematyką z pogranicza: prawa, filozofii, socjologii, zarządzania i pedagogiki szkoły wyższej. Autorzy podjęli więc próbę przygotowania dysertacji interdyscyplinarnej, a zastosowana w badaniach metodyka korzystała z dorobku naukowego różnych dyscyplin społecznych, co objawia się w wykorzystaniu dla potrzeb niniejszej monografii narzędzi, metod, technik i aparatury pojęciowej charakterystycznych dla każdej z nich.

Odpowiedzialność dyscyplinarna studentów

Radosław Giętkowski

Publikacja jest opracowaniem, które w kompleksowy i przystępny sposób przedstawia problematykę odpowiedzialności dyscyplinarnej studentów, której prawidłowa realizacja jest niezbędna do skutecznego wykonywania przez uczelnię jej zadań i do właściwego funkcjonowania społeczności akademickiej. Adresowana jest do wszystkich członków społeczności akademickiej, ale przede wszystkim do osób, które wchodzą w skład organów zajmujących się sprawami dyscyplinarnymi studentów, tj. rektorów, rzeczników dyscyplinarnych ds. studentów i członków komisji dyscyplinarnych ds. studentów. Książka może także służyć studentom i doktorantom, których dotyczą sprawy dyscyplinarne, i ich obrońcom.

Odrodzenie miast

Andrzej Majer

 W książce zawarto problematykę odrodzenia miast przemysłowych, lub inaczej możliwości wychodzenia przez nie z kryzysu wywołanego wprowadzeniem systemu kapitalistycznego, przechodzenia w jego nową postindustrialną fazę rozwoju. Na podstawie literatury przedmiotu autor daje opis i wyjaśnienie logiki funkcjonowania systemów miejskich, które wykorzystując endogenne i egzogenne czynniki stabilizacji i rozwoju ekonomicznego zaadaptowały się do nowych realiów ekonomicznych i społecznych. Procesy syntetycznie nazywane „odrodzeniem miast” mają względnie uniwersalny charakter. Obserwować je można w różnych fazach zaawansowania we wszystkich rozwiniętych gospodarczo państwach, w tym również w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. I co zdaje się szczególnie istotne, przełamanie stagnacji lub kryzysu jest możliwe nie tylko w największych miastach, ale również w miastach mniejszych. Autor precyzyjnie rozgranicza realne procesy zachodzące w strukturach funkcjonalnych i społecznych miasta od refleksji teoretycznej i badań empirycznych próbujących opisać i wyjaśnić obserwowane procesy poprzez odwołanie do ogólniejszych koncepcji teoretycznych. Dzięki temu praca jest zarazem dyskusją nad szansami rozwojowymi miast i jednocześnie nad kondycją współczesnych rozwiniętych społeczeństw oraz kierunkami zmian, jakie w ostatnich dekadach stały się ich udziałem.

Odwrót Wielkiej Armii Napoleona z Rosji w roku 1812

Rafał Kowalczyk

Jest to pierwsza w polskiej historiografii książka, która wyjaśnia przyczyny tragicznego w skutkach odwrotu Napoleona z Rosji w roku 1812. Nie powiela stereotypów, wskazuje winnych fizycznego zniszczenia wojsk napoleońskich, ale też przedarcia się przez zastępy rosyjskich korpusów. Ukazuje rolę dwóch głównodowodzących -Napoleona i Kutuzowa. Napoleona - twórcę klęski Wielkiej Armii, i Kutuzowa - który uczynił wszystko, by zastępom napoleońskim udało się opuścić Rosję, budując im słynne „złote mosty”. Właśnie to ujęcie czyni książkę tak atrakcyjną zarówno dla badaczy, jak i zainteresowanych wojnami napoleońskimi.

Ojcostwo w drugiej połowie XIX i na początku XX w. Szkice z dziejów rodziny galicyjskiej

Agata Barzycka-Paździor

Książka porusza temat ojców i ojcostwa w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku w rodzinie galicyjskiej, z wyższych i średnich warstw społecznych, żyjącej przeważnie w mieście i miasteczku. Autorka podejmuje w niej problem roli i miejsca mężczyzny w życiu rodzinnym zarówno w wymiarze postulatywnym, jak i realiów życia prywatnego. Obok pytań o męskość, starokawalerstwo czy sposób wychowania chłopca, omówiono kwestię władzy ojcowskiej – w sensie legislacyjnymi i obyczajowym, z uwzględnieniem sprawy granic prywatności i prawa państwa do ingerowania w życie rodzinne. W oparciu o analizę pamiętników, wspomnień i listów książka przedstawia istniejące modele ojcostwa w kontekście m.in. relacji rodzinnych, metod wychowawczych, stosunku do kary. Wieloaspektowo przybliża obszary realizowania obowiązków ojcowskich, począwszy od przygotowań na przyjście dziecka na świat, edukację – w tym religijną i patriotyczną – aż do wkroczenia potomka w dorosłość, dekonstruując stereotypowe wyobrażenie o ówczesnym ojcostwie.   Dzieło […] doskonale się mieści w „historii życia”, atrakcyjnej poznawczo i dynamicznie rozwijającej się subdyscyplinie nauk historycznych. […] dobrze się stało, że nadszedł czas na poważne badania nad ojcostwem, męskością, męskim charakterem, rolą mężczyzny w wychowaniu dzieci zarówno religijnym jak i patriotycznym, na badania relacji między mężem a żoną z kulturowej perspektywy. O tym wszystkim opowiada Barzycka w interesująco przeprowadzonej narracji. z recenzji prof. Andrzeja Chwalby   Koniec XIX i początek XX stulecia to czas intensywnej modernizacji społecznej. Wiemy […] z analizy demografii historycznej, że wtedy zaczyna się mniej więcej zjawisko transformacji demograficznej. O ile potrafimy opisać je liczbowo, o tyle brakuje nam studiów jakościowych. Ta książka wypełnia w sposób istotny tę lukę. z recenzji prof. Krzysztofa Zamorskiego     Agata Barzycka-Paździor – absolwentka Wydziału Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, doktor nauk humanistycznych, stypendystka Funduszu im. Florentyny Kogutowskiej, od ponad dziesięciu lat redaktorka w krakowskim zakładzie Polskiego Słownika Biograficznego Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, na łamach którego opublikowała wiele biogramów postaci z okresu XIX i XX wieku.

Opieka i wychowanie w instytucjach wsparcia społecznego. Diagnoza i kierunki rozwoju

Joanna Wawrzyniak, Renata Szczepanik

Opieka i wychowanie instytucjonalne zmienia się we wszystkich sferach swojego funkcjonowania. Jakie są formalno-prawne przeobrażenia współczesnych instytucji opiekuńczo-wychowawczych Jakim zmianom podlegają wewnętrzne struktury placówek W jakim kierunku podążają te zmiany Jakie przemiany dokonały się w zakresie funkcji realizowanych przez współczesne instytucje Jaki wpływ ma opieka i wychowanie instytucjonalne na wzmacnianie mechanizmu wykluczenia społecznego Jakie są problemy osób objętych pomocą i oddziaływaniem instytucji opiekuńczo-wychowawczych: dzieci, młodzież, dorosłych, seniorów. Na te - i wiele innych pytań - próbują odpowiedzieć autorzy poszczególnych artykułów stanowiących zawartość niniejszego opracowania. Poruszane w książce zagadnienia wybiegają daleko poza obszar poszukiwań jedynie pedagogicznych i stanowią przedmiot rozważań prawników, kryminologów, socjologów, psychologów i pracowników socjalnych.