O dynastycznym szlachty polskiej pochodzeniu

Franciszek Piekosiński

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu REPRINT. Zawartość: Teorie w przedmiocie pochodzenia szlachty polskiej. Teoria bractw chorągiewnych błędna wspólność krwi podstawą rodów szlacheckich. Obowiązek służby wojskowej nie był podstawą nadawania szlachcie dóbr ziemskich. Znaczenie prawa dziedzicznego, a prawa rycerskiego. Znaki chorągiewne. Runy, ich przeobrażenia: uświęcenie, uherbienie. Heraldyka ruska. Ciosna dworskie i domowe. Herby i ich odmiany. Udostojnienie i upośledzenie herbów. Nobilitacje, indygenaty, adoptacje w XIV-XVI wieku. Pochodzenie szlachty dynastie lechickie wspólna dynastia Dragów młodsi dynastowie. Dynastie szlacheckie tudzież rody od nich pochodzące: rody starsze i młodsze. Poczet przywilejów w przedmiocie nadania szlachcie dóbr ziemskich w dzielnicach Polski piastowskiej w XIII i XIV wieku. Poczet przywilejów w przedmiocie nadania szlachcie dóbr ziemskich na Rusi z dokładnie określoną służbą wojskową. Poczet celniejszych przywilejów w przedmiocie zakładania wsi i miast prawem niemieckim z oznaczoną służbą wojskową wójtów i sołtysów. Poczet przywilejów w przedmiocie nadania szlachectwa lub indygenatu. Poczet dokumentów wykazujących dążenie młodszej szlachty do uzyskania reprezentacji przez osobnych wybrańców z pominięciem seniorów. Podział herbów pomiędzy dynastie.

O królu Bolesławie, biskupie Stanisławie i innych wielkich tego czasu. Szkice historyczne jedenastego wieku

Tadeusz Wojciechowski

Plik pdf jest zamknięty w postaci rastrowej złożonej ze skanów. Tadeusz Wojciechowski: O królu Bolesławie, biskupie Stanisławie i innych wielkich tego czasu. Szkice historyczne jedenastego wieku. Zawartość: Eremici reguły św. Romualda, czyli benedyktyni włoscy w Polsce jedenastego wieku. Astryk-Anastazy opat trzemeszyński (1001). Piastowicz eremita i biskup krakowski Lambert I. Arcybiskup Bogumił. Królestwo polskie i koronacja Bolesława II. (1076). Arcybiskup Henryk. Strącenie i zegnanie króla Bolesława II. Faktum biskupa Stanisława, poprzedza: kto był Gallus? Władysław Herman: zatrata korony i pierwszy kult Stanisława. Mimo, iż dzieło powstało dość dawno temu, ze względu na zawarte w nim niezwykle ciekawe informacje w pełni zasługuje, aby je przypomnieć. Zapraszamy do lektury!

O Mistrzu Wincentym Kadłubku i jego Kronice

August Bielowski

August Bielowski: O Mistrzu Wincentym Kadłubku i jego Kronice. Analiza historyczna postaci i jej dokonań. Mistrz Wincenty, zwany Kadłubkiem (ur. po 1150 lub ok. 1160 według tradycji we wsi Karwów koło Opatowa na Sandomierszczyźnie, zm. 8 marca 1223 w Jędrzejowie) prepozyt sandomierskiej kolegiaty N.M.P., potem biskup krakowski, związany z kancelarią księcia Kazimierza Sprawiedliwego. Autor Kroniki polskiej, drugiego tego typu utworu w dziejach polskiej historiografii. Od 1764 błogosławiony Kościoła rzymskokatolickiego, patron diecezji sandomierskiej. (http://pl.wikipedia.org/wiki/Wincenty_Kadłubek)

Odkrycie najdawniejszych pomników narodu polskiego

Tadeusz Wolański

Odkrycie najdawniejszych pomników narodu polskiego to ważny przyczynek do badań nad starożytnością ludów słowiańskich. Autor Tadeusz Wolański (1785-1865) polski archeolog i badacz napisów w języku etruskim. Herbem rodowym był Przyjaciel. Wolański we wszystkich swych zamierzeniach i działaniach dążył do udowodnienia tezy o znacznej (czy nawet wybitnej) roli Słowian w dziejach starożytnych cywilizacji. Zasługą jego było to, że dostrzegał on konieczność gromadzenia i zabezpieczania znalezisk archeologicznych z ziem słowiańskich i rozbudzał zainteresowanie najstarszymi dziejami ziem słowiańskich, tworząc dobry klimat dla rozwoju poszukiwań archeologicznych. (http://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Wolański)

Piastowscy władcy Wielkopolski w latach 1138-1296

Norbert Delestowicz

Piastowscy władcy Wielkopolski to publikacja skupiająca się na przedstawieniu czytelnikom w przystępnej formie wydarzeń, szczególnie politycznych, jakie miały miejsce od momentu, w którym książę Polski Bolesław III Krzywousty w 1138 roku dokonał podziału państwa na poszczególne dzielnice, którymi władali jego męscy potomkowie. W książce w sposób szczegółowy skoncentrowano się na przybliżeniu sylwetek sześciu piastowskich władców (Mieszko III Stary, Władysław III Laskonogi, Władysław Odonic, Przemysł I, Bolesław Pobożny, Przemysł II), którzy w latach 1138-1296 władali wyznaczoną dzielnicą - Wielkopolską. Jednocześnie prześledzono pojawiające się wśród wielkopolskich książąt konflikty o sprawowanie władzy czy to nad całą dzielnicą, czy tylko nad poszczególnymi jej częściami. Zarazem ukazany został kontekst dzielnicy wielkopolskiej na tle ówczesnych wydarzeń, jakie miały miejsce w innych dzielnicach, rywalizacji z różnymi książętami piastowskimi o tron krakowski czy też zabiegów koronacyjnych i zjednoczenia kraju ponownie w jeden organizm państwowy.

Pieniądze Piastów od czasów najdawniejszych do roku 1300

Kazimierz Stronczyński

REPRINT. Opracowanie Kazimierza Stronczyńskiego, XIX w. historyka, poświęcone pieniądzom Piastów od czasów najdawniejszych. Publikacja powstała w oparciu o źródła współczesne autorowi i wykopaliska, zawiera porównanie typów menniczych, objaśnienia i liczne tablice prezentujące monety historyczne z tego okresu. Książka stanowi cenne źródło wiedzy dla numizmatyków i kolekcjonerów.

Pierwotna historia Polski

August Bielowski

August Bielowski opisuje najdawniejsze dzieje Polski i Polaków, z czasów przedchrześcijańskich i wczesnopiastowskich, analizując najstarsze kroniki średniowieczne, w których można znaleźć informacje dotyczące naszych najdawniejszych dziejów, wierzeń, siedzib, władców. Mimo iż jest to wznowienie mocno już wiekowego dzieła uważamy, iż winno się ono znaleźć w bibliotece każdego, kto na poważnie interesuje się i bada najdawniejsze dzieje Polski i Słowiańszczyzny. Niniejsza książeczka Bielowskiego stanowi wartościowy przyczynek i źródło informacji dotyczącej czasów pradawnych naszej ojczyzny.

Pierwsze kontakty polsko-arabskie

Agata S. Nalborczyk, Mustafa Switat, Jan Tyszkiewicz

Przedstawiamy pierwszy tom artykułów z serii wydawniczej Transfer kultury arabskiej w dziejach Polski pod redakcją naukową dr hab. Agaty S. Nalborczyk i dra Mustafy Switata. Seria ta prezentuje wyniki prac zespołu naukowców różnych dyscyplin, realizującego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki projekt badawczy pt. Transfer kulturowy jako  transdyscyplinarny element nauki o stosunkach międzykulturowych na przykładzie wpływów kultury arabskiej w dziedzictwie kulturowym Polski (projekt nr 2bH 15 0156 83 na lata 2016–2019). W tomie otwierającym serię, zatytułowanym Pierwsze kontakty polsko-arabskie, autorzy poszczególnych opracowań skoncentrowali się na zbadaniu początków transferu kulturowego – na najwcześniejszych (niebezpośrednich) kontaktach kultury arabskiej i polskiej, których rezultatem są arabskojęzyczne relacje o Polsce i Słowianach oraz elementy arabskie w materialnym dziedzictwie kulturowym Polski – arabskie monety i inne źródła archeologiczne, a także rękopisy. Analizy wczesnośredniowiecznych arabskojęzycznych rękopisów jako źródeł historycznych dotyczących Słowiańszczyzny i Polski  dokonał  historyk Jacek Adamczyk. Socjolog Mustafa Switat  zbadał kontrowersje dotyczące pochodzenia podróżnika, piszącego w języku arabskim Żyda z Andaluzji, Ibrahima Ibn Jakuba, jego członkostwa w poselstwie do cesarza Ottona I i celu wyprawy do Europy. O relacjach między Al-Andalus a Słowiańszczyzną (czy raczej między muzułmańskim kalifatem hiszpańskim a Europą Środkowo-Wschodnią) napisał historyk-arabista Mateusz Wilk. Tekst arabisty Bogusława Zagórskiego prezentuje  przegląd elementów arabsko-muzułmańskich w polskim dziedzictwie kulturowym, skupiając się  na rękopisach spisanych w języku arabskim, pozyskanych w efekcie kolekcjonerstwa lub międzynarodowego handlu. Mateusz Bogucki, archeolog-numizmatyk, opracował na podstawie  analizy zawartości skarbów wczesnośredniowiecznych materialne  ślady najstarszych kontaktów Słowian zachodnich z kulturą arabską. Historyk Dariusz  Adamczyk  zbadał źródła  napływu i obiegu srebrnych   dirhamów z okresu IX–XI wieku, których liczne  znaleziska  mogły mieć dla początków państwa polskiego  ogromne znaczenie . Uzupełnieniem badań nad obiegiem arabskich dirhamów jest opisanie przez archeologa Tomasza Nowakiewicza wczesnośredniowiecznych importów ze strefy muzułmańskiej, znalezionych na ziemiach polskich. Poszukiwania elementów (akcentów) arabskich w kulturze materialnej Polski na podstawie źródeł archeologicznych przeprowadziła też Małgorzata Grupa,  archeolog specjalizująca się w analizie zabytków wykonanych z materiałów pochodzenia organicznego, takich jak: drewno, skóra, tkanina etc.

Początki feudalizmu

Stanisław Smolka

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu. REPRINT. Ze wstępu: Niełatwo spotkać się wpośród szerszej publiczności ze zdrowym, trzeźwym poglądem na średnie wieki. Pogląd ludzi postępowych jest zazwyczaj wyrokiem potępiającym; zacofane umysły widzą natomiast w średnich wiekach niepowrotnie minioną złotą epokę. Za mało oddaliliśmy się od tego wielkiego przechodowego okresu; stanowisko, jakie w obecnych stosunkach zajmiemy względem pozostałości średnich wieków, prowadzi do tych skrajnych ostateczności w poglądzie dziejowym. Pogląd na dzieje średniowieczne ustalający się w umiejętności historycznej zajmuje pośrednie stanowisko między obiema ostatecznościami, w które wpada doraźny sąd osób nieoddających się z zawodu historii. Smutne stosunki społeczne, które średnie wieki nowożytności w spuściźnie pozostawiły, nigdy nie dawały się czuć tak dotkliwie, jak w okresie, który bezpośrednio poprzedził wielką rewolucję francuską. Obok zasad społecznych i politycznych rozwijających się w owym czasie przyczyniał się ogólny kierunek intelektualnych prądów panujących w XVIII. stuleciu do wzbudzania odrazy ku średnim wiekom...

Poczet książąt gdańskich. Dynastia Sobiesławiców w XII-XIII wieku

Błażej Śliwiński

W XII i XIII wieku Gdańskiem i Pomorzem rządzili książęta z dynastii Sobiesławiców. Ale kto właściwie należał do tej książęcej dynastii i czym zasłużyła się ona dla miasta i regionu? Profesor Błażej Śliwiński, znany mediewista, przygotował monografię tej niezwykłej gdańskiej dynastii, podkreślając ich zasługi dla Polski. Sobiesławice włączyli się w nurt zjednoczenia państwa polskiego za czasów Przemysła II, walczyli w pierwszej wojnie z Zakonem Krzyżackim. Na gruncie lokalnym wsławili się fundacjami klasztorów w Oliwie, Żukowie i Pelplinie oraz lokacją miast Gdańska i Tczewa. Śliwiński w przystępny dla czytelnika sposób przedstawił sylwetki 27 książąt i księżniczek, w tym Świętopełka, dzięki któremu Gdańsk otrzymał prawa miejskie.

Ród Prusów w Łęczyckiem, Sieradzkiem i Sandomierskiem do XVI wieku. Rozsiedlenie - majątki - kariery

Łukasz Ćwikła

W książce zaprezentowano działalność polityczną, kościelną i gospodarczą przedstawicieli rodu Prusów na obszarze ziemi łęczyckiej, sieradzkiej i sandomierskiej. Odtworzono stan majątkowy ośmiu rodzin szlacheckich reprezentujących wspomniany ród heraldyczny. Na przykładzie konkretnych familii można dowiedzieć się o ich statusie społecznym oraz polityce matrymonialnej, a w przypadku niektórych z nich nawet o ekspansji na Wschód w XV-XVII wieku. W monografii ukazano również zjawiska protekcji i współpracy, co poszerza dotychczasową wiedzę na temat zasady solidarności współrodowców. Ważnymi elementami publikacji są tablice genealogiczne, część ikonograficzna dotycząca herbu Prus oraz indeks osobowy. Książka dostarcza wielu informacji o społeczeństwie szlacheckim doby średniowiecza, powinna więc zainteresować mediewistów, genealogów, heraldyków i regionalistów. Publikacja mieści się w grupie prac takich uznanych autorów opracowań poświęconych rycerstwu średniowiecznemu, jak: Jan Wroniszewski, Janusz Kurtyka, Błażej Śliwiński, Alicja Szymczak, Jerzy Sperka, Sobiesław Szybkowski. Z recenzji prof. dr. hab. Zdzisława Nogi

Rzeź i zniszczenie Gdańska przez Krzyżaków w 1308 roku

Błażej Śliwiński

12 listopada 1308 roku do Gdańska wkroczyli rycerze Zakonu Krzyżackiego i dokonali eksterminacji mieszkańców miasta. Wobec ich mieczy wszyscy byli równi – zginęli rycerze, burmistrz, rajcowie, możni i ich rodziny, a także zwykli mieszkańcy. Miasto zdobyte 13 listopada przez Krzyżaków było zasłane trupami, zalane krwią i ogarnięte pożarami. Co było przyczyną tego krwawego mordu? Jaka była prawdziwa liczba ofiar? Na te i inne pytania odpowiada w swojej książce Błażej Śliwiński. Podjął on próbę rekonstrukcji wydarzeń z tamtej krwawej nocy. Po wnikliwej analizie opublikował w 2006 roku monografię naukową poświęconą poglądom polskich i niemieckich badaczy na noc z 12 na 13 listopada 1308 roku w Gdańsku. W niniejszej książce przybliża tę tematykę szerokiemu gronu czytelników w ujęciu popularnonaukowym.

Sojusznik czy wróg? Relacje polsko-niemieckie w czasach Mieszka I i Bolesława Chrobrego

Mariusz Samp

Pierwsi Piastowie byli sprawnymi dyplomatami i jeszcze lepszymi wodzami. Potrafili nie tylko skutecznie powstrzymać niemieckie ataki, ale również pokonać silniejszego przeciwnika, dzięki czemu zdołali obronić i umocnić polską państwowość. Mariusz Samp opisuje, w jakich okolicznościach wojska Mieszka I i jego syna Bolesława zwyciężały liczniejsze i lepiej wyposażone siły cesarskie. Na podstawie licznych źródeł i opracowań przedstawia pierwsze sukcesy naszego oręża, a także mniej znane epizody pierwszej wojny polsko-niemieckiej. Jakie było znaczenie bitwy pod Cedynią? Czy Chrobry faktycznie był okrutnym i pysznym władcą? Jak konflikt polsko-niemiecki opisywał kronikarz Thietmar? Jaki przebieg miała współpraca militarna Piastów z Ludolfingami? Dlaczego zaledwie kilka lat po słynnym zjeździe gnieźnieńskim doszło do wybuchu długoletniej wojny? Najnowszy e-book portalu Histmag.org to pozycja, którą można polecić nie tylko miłośnikom historii wojskowości, ale także wszystkim zainteresowanym początkami naszej państwowości. Mariusz Samp – Absolwent historii wojskowości na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Obecnie doktorant Akademii Pomorskiej w Słupsku. Interesuje się historią wczesnego średniowiecza w Polsce, szczególnie zagadnieniami militarnymi z tego okresu. Publikował m.in. w „Przeglądzie Historyczno-Wojskowym", „Studiach z Dziejów Polskiej Historiografii Wojskowej" i „Kwartalniku Bellona". Autor książek „Krosno Odrzańskie 1005 i 1015" oraz „Praga 1004, Największa klęska Bolesława Chrobrego".

Stolice Polski. 963-1138

Oswald Balzer

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu. Autor rozpatruje zagadnienie, czy w dobie jednolitości państwowej pierwotnej Polski wytworzył się jakiś ośrodek jej państwowości; innymi słowy: czy istniała już wtedy stolica państwa. A jeśli istniała, to gdzie ją umiejscowić; ponadto czy przez ten cały czas ów ośrodek jest stale niezmienny, czy też może po kolei był przenoszony w jednego miejsca na drugie? Pod względem chronologicznym zagadnienie to obejmuje czas od pierwszego wstąpienia Polski na widownię dziejową, zatem od roku 963, aż do zgonu Bolesława Krzywoustego w roku 1138. Autor omawia następujące ośrodki, będąc pełniące funkcje stołeczne. Poza uwagami wstępnymi znajdziemy tam rozdziały: Gniezno stolicą Polski do r. 1037. Kraków stolicą Polski od 1038 do 1138. Dziejowe tło i polityczne znaczenie przeniesienia stolicy państwowej z Gniezna do Krakowa.

Uwagi o pierwotnym ustroju społecznym Polski piastowskiej

Stanisław Smolka

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu. Autor prezentuje swoje badania dotyczące pierwotnego ustroju Polski piastowskiej, a więc czasów, kiedy dopiero kształtowała się nasza państwowość. Jak nietrudno się domyślić, proces ten nie przebiegał szybko i gładko. Pierwsi Piastowie, scalając co prawda spokrewnione ze sobą plemiona słowiańskie nie mogli jednak dokonać jakiejś gwałtownej rewolucji na płaszczyźnie ustroju społecznego. A jaki ten ustrój był, jak się przeobrażał i przystosowywał do nowych warunków i nowych czasów można się dowiedzieć z tej właśnie książeczki. Przynajmniej w takim zakresie, w jakim Smolka dokonał swoich odkryć i wysnuł z nich własne wnioski.

Wywiad polski za Piastów i Jagiellonów. Dyplomacja i wojskowość

Krzysztof Rożek

Książka jest pierwszą na polskim rynku wydawniczym próbą usystematyzowania tematyki działań wywiadowczych w dawnej Polsce. Autor wychodząc ze współczesnych definicji wywiadu i szpiegostwa odnosi je do czasów Piastów i Jagiellonów. W rezultacie odkrywa przed czytelnikiem wiele nowych aspektów naszej historii, którą jak nam się wydaje dobrze znamy. Niektóre z opisanych i udokumentowanych w książce wydarzeń mogą być gotowym materiałem do interesującego, opartego na faktach, scenariusza filmowego.

Zbigniew książę Polski

Roman Grodecki

W rozprawce niniejszej nie chodzi mi o zebranie i ustalenie wszystkich faktów z życia i działalności politycznej Zbigniewa, ani też o jego osobistą charakterystykę. Zadanie swe pojąłem jako przeprowadzenie kontroli, czy panujący do ostatnich czasów pogląd na znaczenie dziejowe Zbigniewa jest dostatecznie uzasadniony i czy słuszną i sprawiedliwą jest ocena działalności tej postaci historycznej. Rewizja sądu naszej historiografii o Zbigniewie musi być oczywiście rewizją faktów, które posłużyły jako podstawa dla tego sądu. Będę miał więc dość sposobności, by i w zakresie faktów niejedno sprostować i uzupełnić, ale głównie zależało mi na odpowiednim tych faktów objaśnieniu i oświetleniu, właściwszym niż to, jakie znajdujemy we wszystkich (z jednym, zresztą częściowym wyjątkiem) monograficznych pracach, i we wszystkich mniejszych i większych podręcznikach historii polskiej. Razem składają się wyrażone w tej mierze zdania na jeden sąd wspólny, z rzadką zgodnością wyznawany przez ogół, że mianowicie Zbigniew, jako nieprawy syn Władysława Hermana, nie mając prawa do tronu i ojcowizny, pragnął i usiłował wiarołomnie i przy pomocy wrogów Polski wyzuć zeń swego przyrodniego młodszego brata, jedynie w tu, względzie uprawnionego Bolesława Krzywoustego, i dla zachowania tej nieuzasadnionej ambicji zakłócał przez długi szereg lat spokój wewnętrzny w Polsce, sprowadzając na nią niszczące najazdy sąsiadów. W poniższych wywodach będę się starał wykazać, że ten mylny i wysoce niesprawiedliwy sąd naszej histriografii o Zbigniewie jest niezasłużoną pośmiertną krzywdą człowieka, srodze pokrzywdzonego za życia, a przedstawienie faktów na jego poparcie jest w znacznej mierze niezgodne z prawdą historyczną. W szczególności będę się starał uzasadnić dwa naczelne twierdzenia, mianowicie: 1) że nieprawne pochodzenie Zbigniewa nie jest bynajmniej pewnikiem naukowym, a w każdym razie niezależnie od tej kwestii uprawnienie jego do następstwa na tron po ojcu nie może podlegać najmniejszej wątpliwości; 2) że w obrębie lat 1102-1107 nie był bynajmniej Bolesław Krzywousty zwierzchnim księciem Polski, lecz że występując przeciw prawnie go obowiązującej zwierzchniej władzy Zbigniewa, uważał się faktycznie za równego mu, że jednakowoż prawnie, a w pewnej mierze i faktycznie zwierzchnim księciem Polski w tym czasie był Zbigniew. Historia też dzisiejsza, wynagradzając mu wielowiekową krzywdę, winna wprowadzić go do rejestru władców Polski, jako właściwego księcia panującego aż do momentu, gdy buntowniczy junior wyzuł seniora z dzielnicy i zmusił go do zrzeczenia się praw do tronu. W myśl tego winniśmy wręcz przeciwnie, niż dotąd, uznać w Bolesławie Krzywoustym buntownika, któremu, podobnie jak jego ojcu, posłużyło szczęście.   (Roman Grodecki Od wydawcy)