Gospodarka międzynarodowa w ujęciu regionalnym. Wybrane case studies państw z Europy, Ameryk i Azji

Magdalena Rosińska-Bukowska, Klaudia Zielińska-Lont

Monografia pt. Gospodarka międzynarodowa w ujęciu regionalnym. Wybrane case studies państw z Europy, Ameryk i Azji to druga część serii publikacji, dotyczących gospodarki międzynarodowej, autorstwa Magdaleny Rosińskiej- -Bukowskiej i Klaudii Zielińskiej-Lont. Pierwsza, pt. Gospodarka międzynarodowa. Rys teoretyczny, została wydana na początku 2024 roku także nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego. W niniejszej monografii podjęto próbę przybliżenia złożoności pojęcia "gospodarka międzynarodowa" poprzez analizę wybranych jego aspektów jako studiów przypadków dziewięciu wiodących gospodarek z różnych regionów świata (case studies: Francja, Niemcy, Wielka Brytania, Meksyk, Stany Zjednoczone, Brazylia, Chiny, Japonia, Indie). Celem Autorek jest ułatwienie Czytelnikom, w tym studentom kierunków ekonomicznych, dogłębnego zrozumienia złożoności relacji w gospodarce międzynarodowej, ich natury i implikacji dla rozwoju gospodarczego poszczególnych państw. Prezentowane w monografii wyniki badań to egzemplifikacja mająca poprawić zrozumienie zagadnień teoretycznych z zakresu gospodarki międzynarodowej. Ma ona uwypuklić konieczność holistycznego i strategicznego podejścia do badań nad rozwojem poszczególnych państw i ich koncepcji kreowania konkurencyjności międzynarodowej. Wyniki badań obrazują kierunki zmian w analizowanych gospodarkach, ich specyfiki i przewagi, pozwalając na ocenę poziomu i dynamiki ich rozwoju społeczno- gospodarczego, a w konsekwencji wnioskowanie odnośnie do podstaw ich długookresowej konkurencyjności. Zwrócono uwagę zarówno na indywidualne cechy badanych gospodarek, jak i na wpływ uwarunkowań oraz czynników ponadnarodowych, w tym procesu globalizacji, regionalnych trendów inwestycyjnych, kierunków przemian społeczno-gospodarczych w związku z poszukiwaniem równowagi między współpracą a konkurencją państw i regionów czy konieczność odpowiedzi na wyzwania zrównoważonego rozwoju. Dla każdego podmiotu zastosowano identyczny schemat badania uwzględniający parametry ilościowe i jakościowe. W publikacji odwołano się do różnorodnych teorii i obszarów badań, m.in. metod pomiaru tempa rozwoju gospodarczego i otwartości gospodarczej, teorii handlu międzynarodowego, rodzajów i znaczenia inwestycji zagranicznych, jak również badań związanych z rosnącym znaczeniem korporacji transnarodowych w gospodarce światowej. Czytelników, którzy chcieliby pogłębić swoją wiedzę teoretyczną dotyczącą tych zagadnień, Autorki zachęcają do lektury części pierwszej niniejszego badania, opublikowanej w monografii pt. Gospodarka międzynarodowa. Rys teoretyczny (https://doi.org/10.18778/8331-328-3), w której szczegółowo omawiają wykorzystane teorie i narzędzia.

Relacyjność w stosunkach Chin z Europą Środkowo-Wschodnią. Przypadek Czech

Bartosz Kowalski

Książka podejmuje ważne zagadnienie budowania przez Chiny relacji z państwami Europy Środkowo-Wschodniej na przykładzie Czech. Temat rzadko był podejmowany na polskim gruncie w tak kompleksowy sposób. [...] Praca wpisuje się w szerszą dyskusję dotyczącą budowania międzynarodowej roli Chin i instrumentarium stosowanego w polityce zagranicznej. [...] Autor nie tylko posiada odpowiednie kompetencje językowe, ale również gruntowną wiedzę na temat Chin. Praca opiera się na bogatym materiale źródłowym, a wartość dodaną stanowią wywiady z dyplomatami, ekspertami i przedstawicielami środowisk akademickich. Autor nie zawierza jednemu źródłu, zestawia różne fakty i wypracowuje własny oryginalny punkt widzenia. Nie unika polemiki, zachowując przy tym akademicki obiektywizm. prof. Łukasz Gacek (Uniwersytet Jagielloński) Ujęcie prowadzone z perspektywy teorii relacyjnej odnosi się do relacji Chin z Europą Środkowo-Wschodnią i Czechami jako studium przypadku. Uwzględnia trzy główne kwestie istotne dla żywotnych interesów Chin: suwerenność i integralność terytorialną; stabilność i rozwój gospodarczy oraz legitymizację i bezpieczeństwo reżimu KPCh. Bez wątpienia jest to publikacja unikatowa na polskim rynku wydawniczym. prof. Agata Ziętek (Uniwersytet Marii Skłodowskiej-Curie) Rozkwit i załamanie relacji chińsko-czeskich po 2012 r. przypadły na okres niezwykły: czas gwałtownej gospodarczej ekspansji Chin, budowy przez Pekin globalnej sieci partnerstw, odkrywania przez Chińczyków regionów niemal im wcześniej nieznanych - w tym Europy Środkowo-Wschodniej. W swojej książce Bartosz Kowalski kompleksowo dokumentuje i analizuje przypadek zbliżenia Chin i Czech - spektakularnego w swojej dynamice, napędzanego splotem interesów polityków i wielkiego biznesu, zakończonego równie spektakularnym załamaniem kontaktów. Bazując na wyrosłej na chińskim gruncie teorii relacyjności, czerpiącej z pojęcia guanxi, autor przedstawia szerzej chiński sposób myślenia o relacjach międzynarodowych. Opisuje również tamtejsze wyobrażenia o naszym regionie - dając ciekawy kontekst do patrzenia na relacje Polski z Chinami. dr Jakub Jakóbowski (wicedyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich)

Analitic and Algebraic Geometry 4

Tadeusz Krasiński, Stanisław Spodzieja

This volume (the fourth in the series) is dedicated to two mathematicians: Wojciech Kucharz, who celebrates 70th anniversary in 2022 and Tadeusz Winiarski who celebrated the 80th anniversary in 2020. These people were closely associated with our conferences Analytic and Algebraic Geometry. The first one is an active participant of the conferences since 2009 and the second one is a leading figure of the conferences almost from the beginning (1983). Thanks to their mathematical vigor and stimulation the conferences become more interesting and fruitful.

Słowo, dźwięk, cisza. Radio i sztuka audialna

Joanna Bachura-Wojtasik, Natalia Kowalska-Elkader

Zbiór Słowo, dźwięk, cisza. Radio i sztuka audialna - poświęcony przede wszystkim nowym i najnowszym formom działalności radiowej, ze szczególnym uwzględnieniem przedsięwzięć artystycznych zasługujących na miano sztuki - wydaje się interesującą propozycją wydawniczą. Analizowane są tu nie tylko "aplikacje mobilne", "podcasty" i "platformy agregujące", lecz także słuchowiska, tradycyjne i eksperymentalne, problemy obecności radia w szkole i edukacji czy zagadnienia "formy" w ujęciu Witkacego oraz innych teoretyków. Różnorodność tematów nie jest jego wadą. [...] Autorzy przekonują nas, że o radiu można wciąż mówić i pisać rozmaicie, ale w każdym razie pisać warto, bo jest ono znaczącym elementem zarówno naszej kultury, jak i cywilizacji cyfrowej. Z recenzji prof. dr. hab. Jana Tomkowskiego

Wizualizacje życia codziennego w badaniach interakcjonistycznych / Visualizations of Everyday Life in Interactionist Inquiry

Krzysztof T. Konecki, Anna Kacperczyk

Możemy zrozumieć więcej, gdy zobaczymy więcej. Wzrok jest niezbędny do zrozumienia codziennego życia, będącego dla nas jedynym i bezpośrednio dostępnym światem. Używamy zmysłów, aby pojąć rzeczywistość. [...] Prezentowany album pomyślany jest jako monografia naukowa, w której artystyczne i dokumentalne wizualizacje zjawisk społecznych opatrzone są komentarzem socjologicznym, analizowane i omawiane za pomocą pojęć i narzędzi wywodzących się ze studiów wizualnych, antropologii oraz socjologii. Staramy się przedstawić różnorodne wymiary analiz życia codziennego, odwołując się do socjologicznej i kulturologicznej refleksji nad ich fotograficznymi wizualizacjami. Z Wprowadzenia We can understand more when we see more. Sight is indispensable in understanding the everyday life that is our only directly available world. We use our senses to perceive and to understand it. [...] This album is conceived as a scientific monograph in which artistic and documentary visualizations of social phenomena are provided with a sociological commentary, and are analyzed and discussed with the help of generic concepts and tools derived from visual studies, anthropology, and sociology. We try to present various dimensions of analyses of everyday life with the help of a sociological and cultural reflection on their photographic visualizations. From Introduction

Przekład. Krótkie Wprowadzenie 40

Matthew Reynolds

"Cud, że ręka jeszcze pisze...". Świadectwa z łódzkiego getta z materiałami dydaktycznymi dla uczniów i studentów

Krystyna Radziszewska, Sascha Feuchert, Hans-Jürgen Bömelburg, Monika Kucner

Innowacyjność publikacji polega nie tylko na przygotowaniu antologii literackich tekstów gettowych, które w oryginalnej wersji są rozproszone po licznych publikacjach, oraz przygotowaniu gotowych scenariuszy do pracy z młodzieżą, lecz także na poszerzeniu praktycznych propozycji dydaktycznych o konteksty historyczne – historię szkolnictwa w Łodzi, w tym szkolnictwa żydowskiego, losy dzieci w Łodzi podczas wojny oraz losy dzieci żydowskich w łódzkim getcie. To naukowe wprowadzenie pozwoli nauczycielom lub osobom pracującym z młodymi ludźmi przybliżyć realia świata, o którym opowiada literatura piękna i wspomnieniowa. Z recenzji prof. Magdaleny Ruty Die Innovation der Publikation besteht nicht nur in der Erstellung einer Anthologie literarischer Gettotexte, die in der Originalfassung auf zahlreiche Publikationen verstreut sind, und in der Erstellung fertiger praktischer didaktischer Vorschläge für die Arbeit mit Jugendlichen, sondern auch in der Erweiterung mit historischen Kontexten, die sowohl die Geschichte des Schulwesens in Łódź, das Schicksal der Kinder in Łódź während des Krieges als auch das Schicksal jüdischer Kinder im Getto Lodz/Litzmannstadt darstellen. Diese wissenschaftliche Einführung ermöglicht Lehrern oder Pädagogen, die mit Kindern und Jugendlichen arbeiten, die Wirklichkeit dieser Welt zu vermitteln, über die in der Literatur sowie in Tagebüchern und Memoiren erzählt wird. Aus dem Gutachten von Prof. Magdalena Ruta

Zofia Kossak-Szczucka. Służba

Dariusz Kulesza

PROJEKT: EGZYSTENCJA I LITERATURA Seria poświęcona jest wybitnym polskim pisarzom – ich twórczości ujmowanej przez nich samych i interpretowanej przez krytyków jako projekt egzystencjalny, jako próba ustanowienia i zapisania siebie i swojego sposobu odczytywania sensów rzeczywistości, indywidualnego oglądu różnych jej sfer – społecznej, politycznej, etycznej, kulturowej, metafizycznej. Istotnymi kategoriami wyjaśniającymi pisarskie dzieło są w tym przypadku biografia, tożsamość oraz kształtujące je szeroko rozumiane doświadczenie: cielesne i zmysłowe, psychiczne i społeczne, historyczne i polityczne, etniczne i estetyczne, religijne i duchowe... „Z perspektywy pisarstwa i losu Zofii Kossak ważna jest wartość ofiarnego poświęcenia: ostatecznego, heroicznego, męczeńskiego urzeczywistnienia wiary. Taka postawa wymaga literackiego udokumentowania i świadectwa życia, tekstu pokazującego konieczność i bezcenność ofiary oraz egzystencji zdolnej taki tekst potwierdzić. Nie ulega wątpliwości, że po Zofii Kossak pozostała i hagiograficzna literatura, i świadectwo życia, które w wielu aspektach literaturę tego typu potwierdza”. Z Wprowadzenia Twórczość Zofii Kossak-Szczuckiej w opowieści Dariusza Kuleszy to literatura chrześcijańska, osobna, samotna, motywowana religijnie rozumianą służbą. Autor pokazuje ją w kontekście następujących trzech kategorii: rodzina, Polska i wiara, śledząc w kolejnych rozdziałach kluczową dla Kossak tematykę ideową, obecną zarówno w książkach powstałych przed wojną, w Proteście!, jaki i w tekstach opublikowanych już po wojnie. Czytelnik znajdzie tu oryginalne, nowe interpretacje takich dzieł Kossak, jak: Pożoga, Ku swoim, Dziedzictwo, Nieznany kraj, Prorest!, Z otchłani, Szaleńcy Boży, Krzyżowcy, Przymierze. Na tle biografii pisarki może wraz z autorem brać udział w dyskusji o chrześcijańskiej literaturze, historiozofii, hagiografii czy modelu chrześcijańskiej egzystencji, a wreszcie na koniec – o miejscu Zofii Kossak-Szczuckiej w historii literatury.   W serii ukazały się tomy: Agnieszka Kałowska, Witkacy. Etyka Marzena Woźniak-Łabieniec, Rymkiewicz. Metafizyka Maciej Urbanowski, Brzozowski. Nowoczesność Anna Legeżyńska, Hartwig. Wdzięczność Tomasz Garbol, Miłosz. Los Adrian Gleń, Stasiuk. Istnienie Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, Krasiński. Świadectwo

Z dziejów leksykografii polsko-łacińskiej. Szkice o słownikarzach i słownikach (XVII-XIX w.)

Anna Lenartowicz-Zagrodna

Praca jest cenna m.in. dlatego, że chroni od zapomnienia leksykografów, którzy nie zasłużyli na to, aby o ich istnieniu wiedziała tylko garstka filologów (zapewne głównie filologów klasycznych). Pamiętać bowiem należy, że w dawnym systemie edukacji nauczanie łaciny ułatwiało także kształtowanie sprawności językowej użytkowników polszczyzny, gdyż dużo czasu poświęcano na tłumaczenia z łaciny na polski i z polskiego na łacinę. Poszczególne podrozdziały monografii zasługują na szczególne uznanie z powodu ogromu faktów, korekt biograficznych i księgoznawczych, opinii o poszczególnych słownikach - pochodzących nawet z kilku stuleci, uwag leksykografów o poprzednikach, wypowiedzi o polszczyźnie słowników itd. Rozmaite informacje o leksykografach - zwłaszcza wskazujące na ich "życiorysy językowe" - będą przydatne w badaniach nad polszczyzną słowników. Wartościowe są liczne fotokopie stron tytułowych słowników, kart części hasłowych słowników, podobizny leksykografów. Z monografii będą korzystali historycy leksykografii polsko-łacińskiej oraz historycy języka polskiego. Z recenzji prof. dr. hab. Tadeusza Lewaszkiewicza

Big Data. Krótkie Wprowadzenie 30

Dawn E. Holmes

KRÓTKIE WPROWADZENIE - książki, które zmieniają sposób myślenia! Big data pokazuje, jak postęp technologiczny spowodowany rozwojem Internetu i cyfrowego wszechświata wpłynął na radykalną transformację nauki o danych. Czym są duże zbiory danych i jak zmieniają świat? Jaki mają wpływ na nasze codzienne życie, a jaki na świat biznesu? W tej książce czytelnik znajdzie odpowiedzi na te pytania. * Interdyscyplinarna seria KRÓTKIE WPROWADZENIE piórem uznanych ekspertów skupionych wokół Uniwersytetu Oksfordzkiego przybliża aktualną wiedzę na temat współczesnego świata i pomaga go zrozumieć. W atrakcyjny sposób prezentuje najważniejsze zagadnienia XXI w. - od kultury, religii, historii przez nauki przyrodnicze po technikę. To publikacje popularnonaukowe, które w formule przystępnej, dalekiej od akademickiego wykładu, prezentują wybrane kwestie. Książki idealne zarówno jako wprowadzenie do nowych tematów, jak i uzupełnienie wiedzy o tym, co nas pasjonuje. Najnowsze fakty, analizy ekspertów, błyskotliwe interpretacje. Opiekę merytoryczną nad polską edycją serii sprawują naukowcy z Uniwersytetu Łódzkiego: prof. Krystyna Kujawińska Courtney, prof. Ewa Gajewska, prof. Aneta Pawłowska, prof. Jerzy Gajdka, prof. Piotr Stalmaszczyk.

Problemy społeczne. Trwałość i zmienność w dynamicznej rzeczywistości. Księga jubileuszowa z okazji 45-lecia pracy naukowej i dydaktycznej Profesor Jolanty Grotowskiej-Leder

Andrzej Kacprzak, Marcin Gońda, Iwona Kudlińska-Chróścicka

Do udziału w tworzeniu prezentowanej księgi pamiątkowej zaproszono znamienite grono polskich socjologów, polityków społecznych, ekonomistów i demografów. Koleżanki i koledzy Profesor Jolanty Grotowskiej-Leder z różnych ośrodków akademickich nawiązują w swych tekstach do tematyki badawczej podejmowanej przez Jubilatkę. Wskazują na trwałość, ale jednocześnie zmienność problemów społecznych w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości.

Aktywizacja - innowacja - akulturacja. (Glotto)dydaktyka a kryzys migracyjny

Paulina Kaźmierczak, Martyna Marszał, Agnieszka Dobrowolska

Tom jest rezultatem konferencji studencko-doktoranckiej zatytułowanej "Aktywizacja - innowacja - akulturacja. (Glotto)dydaktyka a kryzys migracyjny", która zgromadziła młodych badaczy z całego kraju pragnących podzielić się doświadczeniami związanymi z nauczaniem języka polskiego jako obcego. Zagadnienia w nim poruszane są odpowiedzią na dynamicznie zmieniające się potrzeby adeptów polszczyzny, którzy podczas nauki chcą być pobudzani do działania (aktywizowani), najlepiej z wykorzystaniem unowocześnionych (innowacyjnych) metod dydaktycznych. W całym procesie nauczania nie może też zabraknąć miejsca na poszerzanie świadomości kulturowej (akulturacji), ponieważ jest to nieodłączne ogniwo współczesnej rzeczywistości. Te właśnie kwestie stanowią temat rozważań zawartych w publikacji.

Międzynarodowe przepływy inwestycji. Zarys teorii i praktyki na tle ewolucji międzynarodowego systemu walutowego

Małgorzata Janicka

Monografia stanowi pierwsze na polskim rynku kompleksowe opracowanie zawierające analizy teoretycznych i praktycznych aspektów międzynarodowych przepływów inwestycji na tle rozwoju międzynarodowego systemu walutowego. Czas, w którym została ukończona, stanowi prawdopodobnie początek wykształcania się nowej globalnej architektury finansowej. Autorka w monografii nawiązała do toczącej się od lat dyskusji dotyczącej kierunków przepływu inwestycji w gospodarce światowej w odniesieniu do tzw. paradoksu Lucasa, definiowanego najczęściej w kontekście nieadekwatności modelu neoklasycznego do objaśniania kierunku przepływu kapitału inwestycyjnego w skali globalnej. Celem publikacji jest zapoznanie czytelnika z różnymi teoriami. poglądami i danymi dotyczącymi międzynarodowych przepływów inwestycji na przestrzeni ostatnich dwóch wieków. W zglobalizowanej gospodarce transgraniczne przepływy środków finansowych stanowią istotną część zachodzących procesów gospodarczych i są ważną determinantą zmienności parametrów makroekonomicznych. Książka jest adresowana do szerokiego grona odbiorców: studentów, pracowników nauki, przedstawicieli biznesu oraz wszystkich zainteresowanych przedstawianą tematyką.

Oblicza Wojny. Tom 7. Przed bitwą

Tadeusz Grabarczyk, Magdalena Pogońska-Pol

W siódmym tomie serii wydawniczej Oblicza Wojny pt. Przed bitwą znalazło się 14 artykułów. Ich autorami są archeolodzy i historycy z Polski, Rumunii, Ukrainy i Węgier. Międzynarodowa obsada badaczy gwarantuje różnorodne ujęcia tematyki związanej z przygotowaniami do zmagań wojennych. Publikowane studia obejmują okres od wczesnego średniowiecza po li wojnę światową. Dotyczą one szeroko rozumianych przygotowań wojennych - od mobilizacji i szkolenia wojsk, przez budowę fortyfikacji, po działania koncepcyjne i dyplomatyczne. Jest to publikacja godna polecenia nie tylko tym, którzy profesjonalnie zajmują się historią, ale wszystkim zainteresowanym problematyką militarną. * In the seventh volume of the publication series Faces of War titled Before the Battle, there are 14 articles. They were written by archaeologists and historians from Poland, Romania, Ukraine, and Hungary. The international team of researchers ensures diverse perspectives on the subject of preparations lor military confrontations. The published studies cover the period from the early Middle Ages to World War II. They encompass a wide range of military preparations, including mobilization and troop training, fortification construction, as well as conceptual and diplomatic actions. This publication is highly recommended not only lor those who are professionally engaged in history but also lor anyone interested in military matters.

Życie z niepełnosprawnością w świecie VUCA

Grażyna Mikołajczyk-Lerman, Joanna Sztobryn-Giercuszkiewicz

W prezentowanej monografii skupiamy się przede wszystkim na wpływie, jaki zachodzące obecnie procesy i ich dynamika mają na osoby z niepełnosprawnościami. Jakie jest życie z niepełnosprawnością w świecie VUCA? Czy doświadczenia izolacji, niepewności jutra i utraty kontroli w trakcie pandemii zmieniły coś w funkcjonowaniu osób z niepełnosprawnością i w ich rzeczywistościach? Czy na skutek pandemii mamy do czynienia z kolejnymi wymiarami wykluczenia? Jakie są sposoby rozwiązywania dylematów codzienności i strategie radzenia sobie osób z niepełnosprawnością z elementami świata VUCA? Jak definiują siebie, tworzą tożsamości i odnajdują swoje miejsce w "płynnej nowoczesności"? Autorzy poszczególnych rozdziałów - naukowcy, praktycy i osoby z niepełnosprawnościami - próbują odpowiedzieć na te pytania.

Myślenie krytyczne w edukacji. Metodyka kształcenia w szkole podstawowej

Iwona Czaja-Chudyba

W publikacji podjęto zagadnienie myślenia krytycznego pojmowanego jako proces, w którym uczniowie zdobywają wiedzę i umiejętności, jak mądrze postępować i dokonywać uzasadnionych wyborów. Współcześnie zalew informacji medialnej wymusza kształcenie podejścia krytycznego, aby nie stracić rozeznania w świecie i móc obronić się przed przeciążeniem informacyjnym. Autorka zakłada, że możliwe, a nawet konieczne jest przenoszenie filozoficznych dociekań na temat myślenia krytycznego na podstawowe, codzienne kompetencje, w które wyposażamy każde dziecko. Propozycje metodyczne, zawierające ćwiczenia i projekty, przeznaczone są do edukacji w zakresie szkoły podstawowej. Dla edukacji wczesnoszkolnej (klasy 1–3) zaprezentowano ćwiczenia mające na celu zaszczepić dzieciom nawyk uważności, zadawania pytań i intelektualnej odwagi – umiejętności niezbędne w kształceniu krytycznego myślenia. Natomiast do uczniów klas 4–8 skierowano kilkanaście projektów kształtujących samodzielne myślenie, poszukiwanie, badanie, sprawdzanie, wybieranie, ocenianie, rozwiązywanie problemów, podejmowanie decyzji i tworzenie. * Książka odznacza się jasnością prowadzonego wywodu – zgodnie z McLuhanowską maksymą: „przekaźnik jest przekazem”. Sens praktyczny publikacji nadaje jej wyraźny charakter dydaktyczny, wręcz instruktażowy. prof. dr hab. Stanisław Dylak W serii ukazały się: E. Płóciennik, Rozwijanie mądrości dziecka. Koncepcja i wskazówki metodyczne E. Płóciennik, Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć w przedszkolu i szkole podstawowej E. Płóciennik, Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć dla młodzieży J. Sternberg, L. Jarvin, E. L. Grigorenko, Mądrość, inteligencja i twórczość w nauczaniu. Jak zapewnić uczniom sukces Płóciennik, Mądrość dziecka. Predyspozycje – przejawy – perspektywy wspierania A. Pobojewska, Edukacja do samodzielności. Warsztaty z dociekań filozoficznych. Teoria i metodyka