Życie prywatne Polaków w XIX wieku

Jarosław Kita, Maria Korybut-Marciniak

Kolejny tom „Życia prywatnego Polaków w XIX wieku” ma charakter interdyscyplinarny, plasuje się na styku badań historycznych, literaturoznawczych i socjologicznych. Znajdziemy w nim różne ujęcia metodologiczne dotyczące wybranych źródeł osobistych – listów. Teksty odsłaniają realia egzystencji Polaków w różnych częściach Europy i świata – w Anglii, we Francji, Stanach Zjednoczonych i Brazylii. Korespondencja stała się podstawą ukazania problemów dnia codziennego polskich kobiet, m.in. Elizy Orzeszkowej czy Marii Curie-Skłodowskiej. Od strony intymności poznajemy również znane postacie – Władysława Reymonta, Zygmunta Krasińskiego, Kazimierza Bartoszewicza, Józefa Piłsudskiego. Różnorodność metod i ujęć „prywatnych światów zamkniętych w listach” daje w efekcie monografię inspirującą, pogłębiającą biografistykę, wzbogacającą wiedzę o tle epoki, pobudzającą do dalszych badań nad społeczeństwem polskim XIX stulecia.

Poverty and Social Exclusion During and After Poland's Transition to Capitalism Four Generations of Women in a Post-Industrial City Tell Their Life Stories

Paulina Bunio-Mroczek, Małgorzata Potoczna, Wielisława Warzywoda-Kruszyńska

The book is about poverty in Poland during the period of system transformation and in the decade that followed, as documented in the life courses of consecutive generations of women living in the disadvantaged neighbourhoods in the post-industrial city. 69 life histories were collected. The authors analyse the life histories of four generations of women where the oldest are former workers in state-owned factories in which they worked until retirement and who used to be the avant-garde of the women’s working class during the socialist period. Their daughters, granddaughters and great-granddaughters occurred redundant on the capitalist labour market and lived on social benefits. The book is unique in both Polish and world literature since it goes beyond traditionally considered “feminisation of poverty” in monetary terms. It searches for poverty drivers and maintainers embedded in changes in industrial relations, welfare regime and family structures and relations. It also tells about women’ efforts and capabilities to cope with the disadvantage. The publication will be of interest to a broad audience composed of scholars concerned with poverty, social marginalisation and exclusion, officers in public and non-governmental institutions as well as to students of social work, sociology, pedagogy, psychology, social policy, gender studies and family science.

Reintegracja zawodowa w spółdzielniach socjalnych na przykładzie województwa łódzkiego

Michał Jerzy Sobczak

Spółdzielnie socjalne to jeden z rodzajów podmiotów gospodarki społecznej, który został wprowadzony do polskiego porządku prawnego w 2004 r. w celu przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Organizacje te zalicza się do narzędzi aktywnej polityki rynku pracy, gdyż poprzez zatrudnienie osób zagrożonych ekskluzją społeczną dążą do ich reintegracji społeczno-zawodowej. Ma to na celu poprawienie zatrudnialności spółdzielców na otwartym rynku pracy w dalszych etapach ich karier zawodowych. Spółdzielnia socjalna to przedsiębiorstwo, które może działać w różnych branżach i konkurować z innymi podmiotami rynkowymi. Nie może jednak dobrowolnie dobierać pracowników, gdyż w większości muszą to być osoby z różnych powodów zagrożone wykluczeniem społecznym. Prezentowana monografia została napisana na podstawie badań weryfikujących skuteczność spółdzielni socjalnych w wypełnianiu ich głównego celu ustawowego, jakim jest reintegracja zawodowa osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Jest to interesujące studium stanu rozwoju spółdzielczości socjalnej w Polsce po dziesięciu latach od zaistnienia tej formy działalności w gospodarce.

Początki polskiej publicystyki sportowej w ujęciu genologicznym

Rafał Siekiera

W dotychczasowych badaniach dotyczących dziennikarstwa sportowego brakuje systematyczności i prób ujęć całościowych. Nie zajmowano się dotąd genezą terminologii sportowej, prawie w ogóle nie prowadzi się badań diachronicznych języka sportu. Nie ma też publikacji podejmujących problematykę rozwoju gatunków charakterystycznych dla tej odmiany specjalistycznej. Nie interesowano się również kształtowaniem się publicystyki sportowej. Jedyne opracowania sięgające do początków polskiego dziennikarstwa sportowego skupione były na historii prasy. Prezentowana publikacja dotyczy burzliwych dziejów początków żurnalistyki sportowej w Polsce. Autor prezentuje środowisko dziennikarzy sportowych z początku wieku XX, ich uwikłanie w świat działaczy i instytucji zajmujących się kulturą fizyczną. Poddaje analizie unikalny materiał (355 tekstów) z pierwszych lat istnienia „Przeglądu Sportowego”, który wyznaczał nowe drogi rozwoju publicystyki sportowej i stał się wzorem do naśladowania dla innych tytułów. Przedstawia początki kształtowania się takich form wypowiedzi, jak artykuł publicystyczny, komentarz prasowy, felieton. Omawiając te zagadnienia, wprowadza czytelnika w czas narodzin publicystki sportowej w Polsce – jej kształtowania się w trudnych warunkach zewnętrznych (niski prestiż zawodu dziennikarza i tematyki sportowej) i wewnętrznych (problemy finansowe i brak doświadczenia organizacyjnego redakcji pierwszych pism sportowych). 

Sztuka i kultura Afryki Południowej. W poszukiwaniu tożsamości artystycznej na tle przekształceń historycznych

Aneta Pawłowska

 Książka jest pierwszą pozycją, omawiającą sztukę i kulturę tego kraju, przykładając do niej normy europejskie i odcinając się od podejścia etnograficznego, jakie jest stosowane zazwyczaj w odniesieniu do Czarnego Lądu. Zjawiska artystyczne opisywane są na szerokim tle społeczno-historycznym, ukazującym złożoną przeszłość i współczesność kraju. Pozwala to na zaakcentowanie odrębności i specyfiki sztuki południowoafrykańskiej. Obejmuje okres od momentu wylądowania żeglarzy holenderskich pod wodzą Jana van Riebeecka w 1652 r. na klifowej plaży Przylądka Dobrej Nadziei do chwili obecnej. Znajdziemy w niej opisy sztuki kolonialnej, poprzez wiktoriańską do modernistycznej; od malarstwa realistycznego do abstrakcyjnego i neofiguratywnego, od pionierskich prac czarnych artystów poprzez rodzajowe malarstwo z czarnych gett do zaangażowanej politycznie twórczości lat 80. i 90. oraz przez kręgi awangardy. Zastosowane interpretacje sztuki i kultury artystycznej wykorzystują aparat wypracowany na gruncie rozmaitych metod współczesnej humanistyki, przede wszystkim jednak sztuka tego czasu widziana jest tu w szerszym kontekście zmian historycznych zachodzących Afryce Południowej, a także nieustannych „gier” toczonych w zamkniętym kręgu historii, kultury i władzy w opresyjnych systemach kolonializmu, postkolonializmu i apartheidu. Dzieło sztuki nie jest więc traktowane jako autonomiczna konstrukcja formy artystycznej, lecz jako dynamiczna struktura uwikłana w rozmaite mechanizmy władzy itp.

Protagoras z Abdery - sofista i wychowawca. Studium z historii filozofii wychowania

Marcin Wasilewski

 Praca składa się z dwóch głównych części poprzedzonych dwoma rozdziałami wstępnymi. W części pierwszej (Między Abderą i Sycylią) przedstawione są testimonia, fragmenty i interpretacje tyczące biografii Protagorasa, w drugiej (‘Sophia’ Protagorasa) natomiast te, które odnoszą się do jego myśli (w tym łącznie 60 fragmentów w przekładzie własnym, z czego 59 po raz pierwszy w przekładzie na język polski). W prolegomenach poruszone zostały zagadnienia metodologiczne (wraz z przyjętymi tutaj zasadami ekspozycji materiału źródłowego) oraz dotyczące historii terminu sophistes.

Graffiti i street art. Słowo, obraz, działanie

Agnieszka Gralińska-Toborek

Street art jest dziś najbardziej popularnej i dynamicznie rozwijającą się na całym świecie sztuką, ma też największą liczbę odbiorców. Jest przy tym efemeryczny, zmienny i nieograniczony, podlega ciągłym procesom komercjalizacji, instytucjonalizacji, mediatyzacji. Jako owoc kultury remiksu korzysta ze wszystkiego, co do tej pory było w sztuce, miesza, przerabia, kopiuje i wkleja. Nie daje się łatwo zdefiniować i nie obowiązują w nim dotychczasowe kryteria sztuki. Nie oznacza to jednak, że nie można go analizować. W prezentowanej publikacji autorka opisuje wybrane problemy Street artu i graffiti za pomocą zarówno tradycyjnych, jak i współczesnych pojęć, terminów, metod. Skupia się na związkach słowa z obrazem, na uwidacznianiu i czynieniu niewidocznym. Ukazuje street art poważny i komiczny. Nie dąży przy tym do zamknięcia tematu, wręcz przeciwnie - zapoczątkowuje refleksję, jaką zapewne podejmie świat sztuki nad tym wciąż nieokiełznanym i ekspansywnym nurtem w sztuce.

Łęczyccy współrodowcy Oporowskich herbu Sulima do początku XVI wieku

Tadeusz Nowak, Tomasz Pietras

Książka stanowi drugi etap realizacji pomysłu zaprezentowania rodzin szlacheckich herbu Sulima na obszarze ziemi łęczyckiej w średniowieczu. Jest uzupełnieniem monografii Oporowscy herbu Sulima. Kariera rodziny możnowładczej w późnośredniowiecznej Polsce (2014). Autorzy charakteryzują osoby należące do pięciu rodzin średnio- i drobnoszlacheckich herbu Sulima, piszących się z Oporówka i Woli Oporowskiej, Krzyżanowa, Sławoszewa i Dalikowa, Dobrej oraz Różyc Sulimowych i Trojanowych, w formie szczegółowych biogramów. Na ich przykładzie można się dowiedzieć o sytuacji majątkowej, polityce matrymonialnej i przyczynach pauperyzacji niektórych rodzin szlacheckich. Przedstawienie kontaktów członków tych rodzin z Oporowskimi i między sobą pozwala na ukazanie zjawisk protekcji i współpracy oraz poszerza wiedzę na temat funkcjonowania zasady solidarności rodowej szlachty w Polsce późnośredniowiecznej. Książka dostarcza bogatego materiału porównawczego do dalszych badań nad społeczeństwem szlacheckim tego okresu. Ważnymi częściami publikacji są tablice genealogiczne oraz indeks. Monografia powinna zainteresować zwłaszcza genealogów, mediewistów i historyków - regionalistów.

Jednostka w postępowaniach w sprawach nadania stopnia i tytułu naukowego. Studium z prawa administracyjnego procesowego

Magdalena Sieniuć

W monografii została zaprezentowana analiza pozycji jednostki w postępowaniach w sprawach nadania stopnia i tytułu naukowego. Jej głównym celem stała się próba określenia pozycji jednostki w tych postępowaniach, porównanie jej ze standardami wyznaczającymi pozycję jednostki w ogólnym postępowaniu administracyjnym i zarazem próba odpowiedzi na pytanie, jakie ważne względy zdecydowały o tak szczególnym ukształtowaniu owej pozycji procesowej jednostki w postępowaniach o nadanie stopnia i tytułu naukowego. Ustawodawca, kształtując tę pozycję, posłużył się bowiem formułą odpowiedniego stosowania przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego w powyższych postępowaniach, dopuszczając tym samym możliwość obniżenia standardu pozycji procesowej jednostki w tych postępowaniach. Rozprawa jest pierwszym w polskiej literaturze opracowaniem monograficznym na ten temat. Książka zawiera wyniki badań naukowych przeprowadzonych w obszarze prawa administracyjnego procesowego, w których uwzględniono rozwiązania przyjęte w dotychczasowej ustawie o stopniach i tytule naukowym z 2003 r. oraz w nowej ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z 2018 r., nazywanej "Konstytucją dla Nauki" (ustawą 2.0). Jednocześnie krytyce zostały poddane rozwiązania skutkujące ograniczeniem uprawnień procesowych jednostki w przedmiotowych postępowaniach, przyjęte w przepisach przejściowych zawartych w ustawie z dnia 3 lipca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Publikacja jest adresowana do osób biorących udział w postępowaniach o nadanie stopnia i tytułu naukowego, zwłaszcza pracowników naukowych, a także do organów uczelni, sądów administracyjnych, adwokatów i radców prawnych specjalizujących się w sprawach z zakresu nauki i szkolnictwa wyższego oraz do studentów i doktorantów.

Odkrywanie CAQDAS. Wybrane bezpłatne programy komputerowe wspomagające analizę danych jakościowych

Jakub Niedbalski

 Książka Jakuba Niedbalskiego to wartościowa publikacja z zakresu metodyki badań jakościowych, napisana przez kompetentnego Autora zarówno w zakresie wiedzy o metodologiach jakościowych, jak i umiejętności korzystania z technologii informacyjnych, poświęcona prezentacji i upowszechnieniu wybranych bezpłatnych programów komputerowych służących wspomaganiu analizy danych jakościowych. Czytelnik tej książki – aktualny bądź potencjalny badacz jakościowy – z pewnością będzie mógł po jej przeczytaniu wzmocnić swoje kompetencje w tym zakresie, a tym samym wdrożyć lub szerzej zastosować nowoczesne technologie w swojej pracy naukowo-badawczej.

Polityka Unii Europejskiej wobec partnerów azjatyckich

Tomasz Kamiński

W książce omówiono politykę Unii Europejskiej wobec krajów azjatyckich. O ile istnieje wiele publikacji o relacjach Unii z Chinami czy Japonią, o tyle zdecydowanie gorzej jest w przypadku tych dotyczących jej stosunków z innymi partnerami azjatyckimi. A przecież Azja odpowiada za 35% unijnego eksportu i aż 45% importu, zaś relacje Unii Europejskiej z partnerami azjatyckimi nabierają coraz większego znaczenia. Bezpieczeństwo, wspólne wyzwania związane ze zmianami klimatycznymi czy pomoc rozwojowa to tylko niektóre obszary współpracy. Kompleksowa analiza polityki wobec partnerów azjatyckich pomoże Czytelnikowi zrozumieć rolę Unii Europejskiej w Azji i wielowymiarowość relacji z państwami z tego regionu.

Bałuty. Powieść o przedmieściu

Jisroel Rabon

W publikacji Czytelnik znajdzie pierwsze, oryginalne tłumaczenie na język polski (z jidysz) powieści „Bałuty. Powieść o przedmieściu”, wydanej pierwotnie w 1934 r. w Warszawie. Jest to drugi przekład tej powieści na świecie. W 2006 r. ukazało się w Paryżu francuskie tłumaczenie „Bałut…” autorstwa Rachel Ertel. Bohaterem powieści jest siedmio-ośmioletni Jasi, który mieszka i dorasta wśród robotniczej żydowskiej biedoty na Bałutach. Akcja toczy się na krótko przed wybuchem I wojny światowej. Pisarzowi udało się sportretować żydowskie środowisko na przedmieściach Łodzi, przedstawił liczne barwne postaci z peryferii. Tłumaczeniu powieści towarzyszą wspomnienia o jej twórcy autorstwa Jicchoka Janasowicza oraz dwie recenzje współczesnych Rabanowi literatów (Simche Szajewicza i Mojsze Grosmana) oraz tekst poświęcony życiu i twórczości pisarza. Uzupełnieniem jest też źródłowe opracowanie historyczne przedstawiające realia portretowanej dzielnicy – Bałut. Miasto Łódź jest bohaterem niewielu tekstów literackich. Powieść Jisroela Rabona wzbogaca ten zbiór. 

Ciągłość i zmiana w łódzkich enklawach biedy

Bogdan Jankowski, Wielisława Warzywoda-Kruszyńska

 Praca zawiera problem wykluczenia społeczności lokalnych w ramach dużego miasta poprzemysłowego z wszystkimi tego uwarunkowaniami i dziedzictwami. Opisano kie-runek miejskich oddziaływań związanych z reintegracją społeczną osób wykluczonych społecznie, dotkniętych i objętych różnymi problemami społecznymi, przede wszystkim ubóstwem, wyuczoną bezradnością oraz wielopokoleniowym pozostawaniem beneficjentem materialnych świadczeń z pomocy społecznej. Przedstawiono proces wytwarzania się „enklaw biedy” i ich transformację w sąsiedztwa wykluczenia i wykluczonych (neighbourhoods of relegation) oraz aktualnie istniejący świat „enklaw biedy” jako układ społeczny, którego elementy tworzą: świadomość społeczna, instytucje społeczne, hierarchia społeczna i organizacja społeczna oraz stosunek mieszkańców enklaw do miejsca zamieszkania. Wskazano na konieczność nowego podejścia do zarządzania problemami społecznymi w mieście i na powstanie inicjatyw obywatelskich służących zwiększaniu integracji społecznej w Łodzi, jako zwiastun zachodzących zmian.

Ekonomia. Zadania i ćwiczenia z elementami ekonomii menedżerskiej

Tomasz Grabia, Mariusz Nyk

Ekonomia jest nauką o procesie gospodarowania, czyli dokonywaniu wyborów (najlepszych z możliwych) opartych na rachunku ekonomicznym. Prezentowany zbiór zadań oraz zawarte w nim studia przypadków stanowią materiał ułatwiający przygotowanie do podejmowania optymalnych decyzji gospodarczych. Publikacja pozwala wypracować dobre wzorce diagnozy i sposoby rozwiązania problemów, z zachowaniem zróżnicowanego podejścia do omawianych zagadnień. Treść zadań, a także case studies odzwierciedlają aktualne dylematy, z którymi muszą się zmierzyć przedsiębiorcy, decydenci oraz konsumenci. Autorzy uwzględniają najnowsze rozwiązania wykorzystujące arytmetykę gospodarczą i analizę matematyczną, dbając o jasne i przejrzyste ujęcie całości.

Transformacje i redefinicje. Adaptacja dziedzictwa architektonicznego do nowej funkcji a zachowanie ciągłości historycznej miejsca

Julia Sowińska-Heim

Autorka prezentowanej książki ukazu je wagę oraz złożoność problemów i wyzwań wynikających z wprowadzenia nowej funkcji do obiektu architektonicznego, stanowiącego część ważnego dziedzictwa kulturowego. Współczesne zjawisko adaptacji do nowej funkcji zostało ukazane z jednej strony jako konsekwencja przemian zachodzących w sposobie myślenia o dziedzictwie i jego ochronie, a z drugiej - jako ważny czynnik pobudzający zmiany, tytułowe transformacje i redefinicje, nie tylko na poziomie ingerencji w substancję materialną, lecz także roli dziedzictwa we współczesnym mieście, jego znaczeniu społecznym i kulturowym. Skala tego zjawiska oraz jego wpływ za równo na aktualny i przyszły wygląd miast, jak i na to, czy następne pokolenia będą miały możliwość odczytania pierwotnego znaczenia ważnego dla miasta i jego kultury dziedzictwa architektonicznego, sprawia, że problematyka ta ma współcześnie szczególne znaczenie. "Adaptacja historycznej tkanki architektonicznej do nowej funkcji, będąca tematem książki dr Julii Sowińskiej-Heim, staje się jednym z najbardziej charakterystycznych i reprezentatywnych elementów określających współczesną architekturę. Nie znam przykładu współczesnej adaptacji, który byłby jednoznacznie odbierany i nie budził skrajnych emocji. W tym temacie potrzeba głosu kogoś neutralnego, arbitra stojącego z boku, na przykład historyka architektury. Ta książka jest takim głosem i jest to głos niezwykle interesujący." prof. nadzw. dr hab. Bartosz Hunger "Podjęta w pracy tematyka odpowiada istotnym, współczesnym wyzwaniom z zakresu konserwacji, projektowania i planowania przestrzennego. W mojej ocenie przyjęte przez Autorkę założenia i osiągnięte efekty są wartościowym, przesiąkniętym humanistyczną refleksją głosem w dyskusji związanej ze współczesnymi, zakrojonymi na szeroką skalę praktykami konserwatorsko-architektonicznymi. prof. nadzw. dr hab. Piotr Gryglewski

Teokracje amerykańskie. Źródła i mechanizmy władzy usankcjonowanej religijnie

Maciej Potz

Książka zawiera fascynującą analizę mechanizmów władzy w trzech wspólnotach religijnych – purytanów, shakerów i mormonów – które autor, łącząc kompetencje politologa i religioznawcy, przedstawia w całym bogactwie ich wierzeń, rytuałów, życia codziennego i historii. Znaczenie refleksji nad władzą usankcjonowaną religijnie istotnie wykracza przy tym poza kontekst amerykański i pozwala lepiej zrozumieć współczesne teokracje, jak choćby Iran czy Państwo Islamskie. Głównym celem pracy jest wykazanie, że teokracja może się okazać, w pewnych warunkach, optymalnym wyborem systemowym, zapewniającym stabilizację systemu politycznego. Poszczególne pytania badawcze dotyczą m.in. mechanizmów religijnego legitymizowania władzy, warunków stabilności teokracji, znaczenia przymusu w teokratycznych relacjach władzy. Podejście do badanej problematyki jest konsekwentnie politologiczne (nie zaś religioznawcze), tzn. analizowane doktryny i wierzenia religijne traktowane są jako składniki formuł legitymizacyjnych (generujące uzasadnienia dla danych stosunków władzy), z perspektywy jednostki zaś – jako motywatory zachowań społecznych i politycznych. Największe znaczenie, z politologicznego punktu widzenia, ma jednak zarysowana w książce koncepcja teokracji i związane z nią kategorie analityczne, która z pewnością okaże się użyteczna dla badaczy związków między religią a władzą polityczną, a tym samym przyczyni się do rozwoju pasjonującej dziedziny badań, jaką stanowi politologia religii.