Wydawca: Armoryka
Wydawnictwo ARMORYKA specjalizuje się w wydawaniu książek, e-booków i audiobooków obejmujących szeroko pojętą tematykę historyczną i religioznawczą wydając sagi, mity, eposy, legendy, teksty źródłowe, opracowania naukowe i popularne z zakresu historii i religii oraz eschatologii - rzeczy ostatecznych człowieka i świata, a także literaturę piękną. Opublikowaliśmy między innymi polskie przekłady takich dzieł jak: „Kebra nagast - chwała królów”, „Awesta”, „Mabinogion”, „Beowulf”, „Tajemna księga katarów”, „Arda Wiraz namag”, „Manichejskie teksty sakralne”.

Większość książek wydajemy w seriach: Święte Księgi, Święte Teksty, Biblioteka Tradycji Europejskiej, Biblioteka Celtycka, Sagi Islandzkie, Biblioteka Tradycji Słowiańskiej, Wierzenie i Tradycje Narodów Świata, Biblioteczka Poetycka i inne.
497
Ebook

Wilk, psy i ludzie

Adolf Dygasiński

Przepiękna opowieść Dygasińskiego o przyrodzie tej dzikiej i tej oswojonej, o roślinach i zwierzętach. Zerknijmy na początek opowiadania i zobaczmy jaka uczta czytelnicza nas czeka: Witajcie mi, witajcie nadnarwiańskie lasy! Wasza woń i świeżość zdaje się jeszcze pieścić i upajać mię dzisiaj, choć już dwadzieścia lat temu, jak was pożegnałem. Obraz boru, jak wszedł w duszę, tak w niej pozostał ze wszystkimi szczegółami. I oto widzę przed sobą reprezentantkę naszej szpilkowej roślinności, sosnę. U dołu nie ma ona gałęzi, jest wysokopienna, czerwonawa, leni się cieniutkimi warstewkami, jakby pieniążkami, rozrzuca swą korę dokoła. Wyżej pokryta jest sękami i sęczkami; w górze nosi koronę jak jeleń, rosochatą, rzadką w konary, pomiędzy którymi wysoko czernieje gniazdo wronie, jastrzębie lub krucze. Przysiada ją niekiedy zielona jemioła, co ku dołowi opuszcza kołpak swych liści, tak żywo połyskujących, bo na cudzej wypasionych skórze. Przy ziemi sterczą korzeniska, leży mnóstwo szyszek oraz igieł, tych materiałów budowlanych dla mrówek. Z tych owadów jedne oto dźwigają taką igłę, rozparłszy się całymi siłami jak dwa mocne chłopy; inne odbywają staranne poszukiwania w szyszkach, zalazłszy w każdy ich zakątek a inne jeszcze wybrały się w uciążliwą podróż, het ku wierzchołkowi drzewa. Alić przyleciał piękny, pstry dzięcioł, lekko przysiadł na drzewie, okiem bystro objął pozycję i zaczął tu swoje gospodarstwo. Strach wielki wśród pracowitego narodu mrówek. Każde stworzenie zna swoich nieprzyjaciół, umie ich dopatrzeć, dosłyszeć, zwietrzyć. Więc te, które były blisko podstawy sosny, czym prędzej na ziemię schodzą, niektóre chronią się na szczyt drzewa i na jego gałęzie, a inne chcą oszukać nieprzyjaciela i chowają się w kryjówkach pod korą. Daremnie! Dzięcioł należy do drapieżników, jawnie napadających na swą zdobycz. Krzyknął głośno raz drugi raz... potem dziobem stuka jak młotem, wali w korę. Strach wielki pada na ukryte owady, ten huk ogłusza je strasznie i prawie że pozbawia przytomności umysłu; wyłażą na wierzch, przerażone, zaczynają zmykać, ale cóż im to pomoże wobec dzięcioła? Wiewiórka, przestraszona zgiełkiem, wyskoczyła także jak bomba z dziupli swojej; podskakuje niby piłka rzucona lub sunie w górę zręczniej od dzięcioła; zadarła swój ogonek, zasiadła na dwóch łapkach i ciekawym okiem przygląda się dzięciołowej pracy.

498
Ebook

W krainie niedźwiedzi

Antoni Ferdynand Ossendowski

Europa ten stary, przeludniony ląd bynajmniej nie jest jeszcze dobrze znana! Poza Polską, Niemcami, Francją i Anglią, Italią i Hiszpanią, Austrią i Belgią istnieją duże połacie, a nawet ludy, do naszych czasów zbadane i poznane zaledwie pobieżnie, czasami prawie zupełnie nieznane. Takim krajem jest półwysep Kolski, leżący pomiędzy Północnym Oceanem Lodowatym, a Morzem Białym. Wchodzi on, jako część składowa, do Rosji, a posiada wspólne granice z Finlandią, ojczyzną bystronogiego Nurmiego, i Norwegią, krajem malowniczych fordów, odważnych wikingów-wojowników i wilków morskich, Ibsena i Hamsuna wielkich pisarzy. I właśnie o zakątku, o ludziach zamieszkujących Półwysep Kolski, tę prawdziwa krainę niedźwiedzi opowiada niniejsza książka. Zapraszamy do lektury!

499
Ebook

Kroniki włoskie. Vanina Vanini. Księżna Palliano. Wiktoria Accoramboni

Stendhal

Vanina Vanini. Księżna Palliano. Wiktoria Accoramboni. Vanina Vanini. La Duchesse de Palliano. Vittoria Accoramboni. Książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i francuskiej. Version bilingue: polonaise et française. Utwory te publikowane były osobno, dopiero później zaczęto je łączyć w zbiór. Główny cykl został napisany w Paryżu w latach 1836-39, w czasie urlopu autora, wówczas konsula Francji w zabytkowym miasteczku Civitavecchia we Włoszech. Urlop miał trwać trzy miesiące, a rozciągnął się do trzech lat. Cykl wywodzi się ze starych włoskich manuskryptów, które Stendhal (Henri Beyle) odkrył i dał do skopiowania w 1833 roku, gdy nudził się po prawie trzech latach urzędowania w tym małym porcie nad Morzem Tyrreńskim. Te opowieści z czasów Renesansu, pełne przemocy i namiętności, zainspirowały go i wykorzystał je, dodając raz mniej, raz więcej od siebie. (https://pl.wikipedia.org/wiki/Kroniki_włoskie) La série principale est écrite par Henri Beyle Paris de 1836 1839. Il a alors quitté son poste de consul de France Civitavecchia (Italie), pour un congé, prévu trois mois, qu'il fera durer trois ans. Cette série principale trouve son origine dans les vieux manuscrits italiens que Beyle découvre et fait copier en 1833, alors qu'il s'ennuie depuis prs de trois ans dans le petit port tyrrhénien o il officie. (https://fr.wikipedia.org/wiki/Chroniques_italiennes)

500
Ebook

Mahabharata Epos indyjski

Vyasa

Mahabharata - najbardziej obszerny oraz jeden z najstarszych poematów epickich znanych ludzkości, powstały w starożytnych Indiach i zapisany w sanskrycie. Mahabharata liczy sto tysięcy ślok (dwu- i czterowierszy), jest osiem razy dłuższa od Iliady i Odysei razem wziętych. Epos ten opowiada o współzawodnictwie pomiędzy rodami Pandawów i Kaurawów zakończonym osiemnastodniową, wyniszczającą bitwą na polach Kurukszetry, świętego miejsca pielgrzymek w środkowych Indiach. W szeregach wojsk Pandu poczesne miejsce zajmuje Kryszna, syn królewskiej dynastii Jadu, który widząc zwątpienie i rezygnację swego przyjaciela Ardżuny, tuż przed rozpoczęciem bitwy udziela mu filozoficznego wykładu w formie Bhagawad Gity. Obejmująca ponad siedemset ślok "Pieśni Pana" (zapisana w części Mahabharaty zwanej Biszma Parwa) wyjaśnia w zwięzły sposób trzy podstawowe nurty jogi: karma (szkołę działania pozbawionego rezultatów karmicznych), dźnana (jogę wiedzy spekulatywnej) oraz bhakti (czyli bezinteresowne oddanie dla Najwyższego). Uważaną za Piątą Wedę (pańćana weda) Mahabharata ustanawia supremację Kryszny, jako summum bonum całego stworzenia i jednocześnie Najwyższego Osobowego Boga, powtarzając jednocześnie zawarte w literaturze pańćaratra takiej jak sadhana, czy moksza. Ze względu na dogłębność i rozciągłość tematów związanych z kultem Kryszny, Mahabharata uważana jest za "encyklopedię religii i filozofii wisznuizmu". (źródło : Wikipedia)

501
Ebook

Czy Getowie (Dakowie) wierzyli w jednego Boga? Studium z zakresu religii i mitologii porównawczej

Stanisław Schneider

Wziąwszy sobie za cel pokrewieństwo Getów co do ich wiary w Boga i nieśmiertelność z wiarą u innych ludów wykazać, musimy wyjść od najdawniejszego i klasycznego świadectwa Herodota. Czytamy u niego, że Getowie wierzyli w tego rodzaju nieśmiertelność, iż bez umierania odchodzą do Boga – Zamoxysa, którego inni nazywają Gebeleydzysem. W następnych rozdziałach Herodot powtarza między innymi, o czym dowiedział się od Hellenów mieszkających nad Hellespontem i Morzem Czarnym, że ów Zalmoxys był człowiekiem, że najprzedniejszych w kraju gościł podwójną biesiadą ciała i ducha, nauczał bowiem, że ani sam, ani jego współbiesiadnicy, ani ich potomkowie nie umrą, lecz udadzą się do krainy, gdzie wiecznie odpoczywać będą i opływać we wszelkie dobra. Chcąc się dowiedzieć więcej o wierzeniach tego ludu, trzeba przeczytać opracowanie w całości. Polecamy!

502
Ebook

René

François-René De Chateaubriand

Książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i francuskiej. Version bilingue: polonaise et française. Na język polski przełożył Tadeusz Boy-Żeleński. Młodzieniec imieniem René przybywa do Luizjany francuskiej, gdzie osiedla się w wiosce plemienia Naczezów, spędzając jednak całe dnie sam, wędrując po lasach i rozmyślając. Nakłoniony przez sachema Szaktasa i księdza Suela postanawia opowiedzieć im swoją historię. René, syn francuskiego szlachcica, stracił przy porodzie matkę. Jego ojciec faworyzował starszego brata i nie interesował się nim, następnie zaś również zmarł. Jako chłopiec, a następnie młodzieniec, jedyne oparcie René znajdował w starszej siostrze Amelii. Był człowiekiem melancholijnym, nie widział w życiu żadnego sensu, uważał, że każdy ludzki wysiłek i tak niweczy nieuchronna śmierć. Początkowo chciał wstąpić do klasztoru, następnie za lekarstwo na ciągły smutek wziął podróże... (za Wikipedią). A co było w owym liście i jakie były dalsze przygody tytułowego bohatera, można się dowiedzieć po przeczytaniu całego utworu. Zapraszamy i zachęcamy!

503
Ebook

Pan Jowialski

Aleksander Fredro

Komedia w czterech aktach, prozą. Akcja utworu dzieje się w latach 20. XIX wieku w dworze państwa Jowialskich. W dworze spotykają się przedstawiciele różnych pokoleń i środowisk. Reprezentantami anachronicznej staropolskiej szlachty są państwo Jowialscy. Syn i synowa Jowialskich (Szambelan i Szambelanowa) reprezentują pokolenie Oświecenia, jednak ich oświeceniowe ideały są dość powierzchowne. Helena, córka Szambelana, jest czytelniczką dzieł romantycznych. Ludmir i Wiktor reprezentują ubogich artystów. Ludmir, udający pijanego szewczyka, staje się obiektem zabawy towarzystwa. Przebrany za sułtana ma możliwość mówienia otoczeniu prawdy. Ostatecznie zostaje rozpoznany przez Szambelanową jako zaginiony w niemowlęctwie syn jej z pierwszego małżeństwa, otrzymuje rękę Heleny wraz z prawem do dziedzictwa. (za Wikipedią).

504
Ebook

Barry. Opowiadania o psach

Andrzej Sarwa

Pies przyjaciel człowieka. Oklepany frazes. Pies, towarzyszący człowiekowi od tysięcy lat i oddany człowiekowi całym sobą. Pies, kochający swojego właściciela bezwarunkową miłością, nieoczekujący niczego w zamian. Wierny i niezawodny Lecz stosunek człowieka do psa nie jest już tak jednoznaczny Dla niektórych jest on kimś bardzo kochanym, nieomal członkiem rodziny, lecz takie osoby znajdują się w mniejszości. Dla innych, dla większości, to tylko przedmiot I o tyle tylko ważny, o ile doraźnie przydatny To przedmiot, w którym nie dostrzega się uczuć, nie widzi się, że się boi, że cierpi, że tęskni za dobrym słowem, że płacze... Często dręczony, bo taką rozrywkę preferuje jego właściciel, głodzony, bity, dla którego jest tylko byle jaka buda, krótki łańcuch i żałosne resztki z obiadu Te trzy krótkie opowiadania napisane znakomitym językiem pokazują historie trzech psów po to, by w ludziach, być może, obudzić wrażliwość, a jednocześnie mają stanowić rodzaj w jakimś sensie wynagrodzenia tym naszym kudłatym przyjaciołom za zło, jakiego w życiu doznają Opowiadania powinny zainteresować osoby dorosłe, ale również dotrzeć do jak największej liczby młodych ludzi, kilkunastolatków, którzy jeszcze budują swoją wrażliwość

505
Ebook

Prawdy i herezje. Encyklopedia wierzeń wszystkich ludów i czasów

Stanisław Piekarski

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu Nauka zwana religioznawstwem albo historia porównawczą religii, powstała jako samoistna gałąź umiejętności w drugiej połowie XIX wieku, łącząc wyniki badań historycznych, rozszerzonych na urządzenia społeczne i rozwój kultury, z wynikami badań archeologicznych, językoznawstwa, archeologii, etnografii oraz systematyzując je według pewnych koncepcji filozoficznych. Zadaniem niniejszej pracy, jako słownika, nie może być oczywiście budowanie systemu, lecz tylko podawanie w porządku alfabetycznym informacji i wyjaśnień o tematach będących przedmiotem religioznawstwa. Są to więc wyjaśnienia pojęć, wyrażeń, nazw, zwyczajów, instytucji, wytworzonych przez życie religijne ludzkości, informacje o ludziach, którzy w historii religii zaznaczyli swój wpływ na kształtowanie się i rozwój tych pojęć oraz o faktach, ważnych, w dziejowym rozwoju.

506
Ebook

Powieści, nowele i opowiadania Elizy Orzeszkowej. Tom III

Eliza Orzeszkowa

Eliza Orzeszkowa - Powieści, nowele i opowiadania. Tom III. Trzeci tom twórczości Elizy Orzeszkowej to zbiór pięciu wyjątkowych historii, które ukazują bogactwo talentu autorki w kreśleniu przejmujących narracji oraz głębokiej analizy życia społecznego i ludzkiej psychiki. Te poruszające utwory, osadzone w różnych realiach i kontekstach, wciągają czytelnika swoją uniwersalną wymową i literackim kunsztem. W skład tomu wchodzą: "Bańka mydlana" - wnikliwy portret miejskiego życia i jego nieoczekiwanych zawirowań, ukazujący ulotność ludzkich dążeń. "Pierwotni" - powieść o zderzeniu tradycji z nowoczesnością, gdzie wielkie przemiany społeczne odciskają piętno na losach bohaterów. "Mirtala" - pełna emocji opowieść o poszukiwaniu własnej tożsamości i wewnętrznej harmonii. "Nad Niemnem" - jedno z najbardziej znanych dzieł pisarki, w którym bogate opisy przyrody splatają się z opowieścią o losach ludzi żyjących w zgodzie z tradycją, ale stających przed wyzwaniami nowych czasów, pielęgnując w sercach umiłowanie przeszłości i głęboki patriotyzm. "Ostatnia miłość" - przejmująca historia o uczuciach, które nie znają granic wieku i czasu. Eliza Orzeszkowa to jedna z najważniejszych postaci polskiej literatury XIX wieku, której twórczość oddaje ducha pozytywizmu. Jej dzieła wnikliwie analizują społeczne i obyczajowe przemiany, oferując jednocześnie uniwersalne refleksje nad ludzkimi losami. W swoich utworach z powodzeniem łączyła realizm z subtelną wrażliwością na szczegóły życia codziennego. Tom III to doskonały wybór dla miłośników literatury klasycznej, którzy pragną zgłębiać ponadczasowe historie o ludzkich namiętnościach, marzeniach i wyzwaniach, jakie niesie życie. To spotkanie z pisarstwem, które nie przestaje inspirować i poruszać.

507
Ebook

Straszydło z Przepaści Niebieskiego Jana. The Terror of Blue John Gap

Arthur Conan Doyle

Książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. A dual Polish-English language edition. Jest to opowieść z dreszczykiem o spotkaniu bohatera opowiadania z czymś, z jakims bytem nieludzkim, chociaż niekoniecznie nadprzyrodzonym. Fragment wstępu: Opowieść tę znaleziono w papierach Dr. Jamesa Hardcastle zmarłego na suchoty w dniu 4 Lutego 19 roku, w Londynie, na South Kensington. Ludzie bliżej go znający nie wydając stanowczego sądu o tym szczególnym wypadku twierdzą jednomyślnie, że był to człowiek z trzeźwym i ścisłym umysłem uczonego, pozbawiony zupełnie wyobraźni, niezdolny do wyjaśnienia jakichkolwiek nadprzyrodzonych zjawisk. Opowiadanie jego złożone było w kopercie z napisem: Krótkie sprawozdanie z wypadku, jaki mi się przytrafił w pobliżu folwarku panien Allerton, wiosną zeszłego roku. Koperta była zapieczętowana, a na odwrotnej stronie dopisano ołówkiem. Kochany panie Seaton. Zapewne nie będzie dla ciebie obojętne, a nawet może sprawi ci przykrość, gdy się dowiesz, że niedowierzanie, z jakim przyjąłeś moją opowieść, stało się powodem, że nie powiedziałem nikomu ani słowa o moim zdarzeniu. Umierając, pozostawiam jego opis, w nadziei, że u ludzi nieznanych znajdę więcej wiary niż u przyjaciela. A co było dalej, czytelnik się dowie z dalszej części opowiadania.

508
Ebook

Skradziony list i inne opowiadania

Edgar Allan Poe

Skradziony list nowela Edgara Allana Poe. Jest to jedno z trzech dzieł detektywistycznych autora, traktujące o fikcyjnym detektywie C. Auguste Dupinie. Pozostałe dwa to Zabójstwo przy Rue Morgue oraz Tajemnica Marii Roget. Utwory Poe są ważnymi prekursorami współczesnej literatury detektywistycznej. Skradziony list ukazał się po raz pierwszy w The Gift (1844) i został bardzo szybko przedrukowany w kilku magazynach i gazetach. (Za Wikipedią). Pozostałe utwory zawarte w tym zbiorze to: W sprawie wypadku pana Valdemara, Zejście w Maelström, William Wilson, Ligeia, Morella.

509
Ebook

Św. Tomasz z Akwinu o rozwoju dogmatów

Franciszek Lisowski

Rozwój dogmatów to zagadnienie doniosłego znaczenia w teologii nowoczesnej. Zajmują się nim dzisiaj bardzo żywo tak teologowie katoliccy, jak i teologowie z obozu protestanckiego i modernistycznego. Ewolucja to hasło naukowe doby obecnej, to zdobycz nowoczesnej wiedzy na polu biologii. Postulaty ewolucji w przyrodzie przeniesiono i zastosowano w dziedzinie religijnej do ewolucji dogmatów. Skoro więc problem rozwoju dogmatów jest problemem na wskroś nowoczesnym, czyż można mówić o rozwoju dogmatów w średniowieczu, choćby nawet w złotej erze scholastyki, w nauce św. Tomasza z Akwinu, gdzie triumfowała metoda spekulacji dogmatycznej, a nie metoda badania historyczno-krytycznego? Czyż można mówić w ogóle o rozwoju dogmatów w Kościele katolickim, zwłaszcza dzisiaj, gdy Najwyższy Autorytet Nauczycielski, już od Leona XIII począwszy aż do ostatniej encykliki Piusa XI, ˝Studiorum Ducem˝ z 29 VI, 1923 r. poleca trzymać się ściśle nauki św. Tomasza, a jego Summę teologiczną podaje jako podręcznik do studiów teologicznych? Jakżeż w tych warunkach postęp jest możliwy?

510
Ebook

Religie świata antycznego. W sześciu tomach. Tom II: Religia Religia hellenizmu

Tadeusz Zieliński

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu REPRINT. Pośród wszystkich religii tak zwanych pogańskich nie ma ani jednej, która by naszej inteligencji była jednocześnie i tak dobrze znana i tak głęboko nieznana jak religia starożytnej Grecji. Może się to wydawać paradoksalnym, ale tak jest. Jeśli chodzi o religię hellenizmu, to można o niej powiedzieć, iż jest to przenikanie się religii greckiej i wierzeń wschodnich. W kolejnych tomach autor ukazuje relacje pomiędzy hellenizmem a judaizmem. Wreszcie w tomach piątym i szóstym Zieliński zajmuje się religią Rzeczypospolitej Rzymskiej, o której tak pisze: Znaczenie kultury Rzymu włącznie z jego religią dla kultury nowożytnej Europy polega na dwu jej osobliwościach. Po pierwsze na tym, że Rzym będąc pojętnym uczniem twórczej Grecji, wskutek swych losów dziejowych został łącznikiem między nią a barbarzyńską Europą; po drugie na tym, że nie był jednak biernym przenośnikiem twórczych idei swej greckiej mistrzyni, lecz zdołał przniknąć je właściwościami swego geniuszu, wzmacniając przez to ich siłę i zdolność rozrodczą. Mamy nadzieję, że wznawiane przez nas to potężne dzieło przyniesie pożytek wszystkim tym, których interesuje świat antyczny i jego wierzenia, ponieważ niniejsze dzieło dostarcza nam wyczerpujących (w znacznej mierze) informacji dotyczących owych zapomnianych już religii.

511
Ebook

Pierwotne dzieje chrześcijańskiego Kościoła u Słowian obojga obrządku

Wacław Aleksander Maciejowski

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu Zawartość dzieła, zajmującego się chrześcijaństwem pierwotnym u Słowian: Źródła. Rękopisy. Druki. Źródła ogólne. Źródła szczególne. Nowsi pisarze. Nowy wgląd na źródła. Pierwotne dzieje Kościoła chrześcijańskiego u Słowian obojga obrządku. Przejście z pogaństwa do chrystianizmu. Wzajemne stosunki Kościoła katolickiego aż do zatargów z Focjuszem. Chrześcijaństwo u Słowian przed Cyrylem i Metodym. Czasy Metodego. Po Metodym. O odwołaniu się do Rzymu. Dzieła wydane o obrządku słowiańskim. Nazwa pogańska. Bezżenność księży. Postrzyżyny, domniemany obrządek słowiański. Wielożeństwo u Słowian. Święty Wojciech. Główne wypadki w politycznych dziejach Słowian aż do XIV w. Analiza najnowszych dzieł o prawodawstwie węgierskim. O Kozakach. O zakładach naukowych i o skutkach oświaty u Słowian od wieku XIV aż do wieku XVIII.

512
Ebook

Nie-Boska komedia

Zygmunt Krasiński

Tytuł, inspirowany dziełem Dantego (Boska komedia), może być interpretowany dwuznacznie: określa historię jako dzieło ludzkości lub ukazuje komedię dziejącą się bez boskiej interwencji, przeczącą planom boskim. Jak uważał autor, działania człowieka są względne i ostatecznie poddane woli Boga. Tak więc dwie skrajnie odmienne racje w utworze tracą na znaczeniu w obliczu interwencji racji uniwersalnej, Absolutu. Najważniejszym problemem poruszanym w dziele Krasińskiego jest konflikt polityczno-społeczny czyli, jak pisał, walka arystokracji i demokracji. W utworze zawarta jest także krytyka typowo romantycznego nastawienia do rzeczywistości. Akcja dramatu rozgrywa się w przyszłości. Autor korzystał z wiedzy o wydarzeniach rewolucji francuskiej: walkach jakobinów, sektach i nowych doktrynach (m. in. saintsimonizm) i in. (za Wikipedią).