Instalacje elektryczne na terenie budowy

Radosław Lenartowicz

Poradnik zawiera podstawowe wymagania i zalecenia odnoszące się do bezpiecznego wykonywania robót elektromontażowych oraz eksploatacji urządzeń i instalacji elektrycznych na terenie budowy. Wymagania i zalecenia dotyczą urządzeń i instalacji elektrycznych używanych przy wznoszeniu obiektów budowlanych, w tym konstrukcji metalowych, przy ich przebudowie, rozbudowie i remoncie, przy pracach ziemnych i przy robotach rozbiórkowych. Opracowanie wykonano na podstawie wymagań przepisów, stanu instalacji elektrycznych na terenach budowy oraz przeprowadzonych badań skuteczności ochrony przeciwporażeniowej i pożarowej na wybranych reprezentatywnych budowach w Krakowie i w Warszawie. Opisano metody zapobiegania porażeniu prądem, które mogą zaistnieć na terenie budowy podczas wykonywania prac elektromontażowych. Poradnik obejmuje swym zakresem: układy zasilania i rozdziału energii elektrycznej na terenie budowy, urządzenia zasilające i odbiorcze stosowane w pracach elektromontażowych, środki ochrony od porażeń na terenie budowy, wymagania dotyczące oświetlenia terenu budowy, zasady ochrony odgromowej wznoszonych obiektów oraz maszyn budowlanych, zasady bezpiecznej eksploatacji instalacji i urządzeń na terenie budowy, a także wykaz aktualnych przepisów i norm oraz spis literatury.

Konstrukcje betonowe i żelbetowe

Leonard Runkiewicz, Jan Sieczkowski

Przed­mio­tem o­pra­co­wa­nia są o­gól­ne wa­run­ki te­chni­czne wy­ko­na­nia i odbio­ru ro­bót zwią­za­nych z re­a­li­za­cją o­bie­k­tów bu­dow­la­nych o kon­struk­cji be­to­no­wej lub żel­be­to­wej. W przy­pad­ku wy­ko­ny­wa­nia bu­dow­li na­le­ży u­wzglę­dniać ró­w­nież do­dat­ko­we wyma­ga­nia, nieu­ję­te w ni­niej­szych wa­run­kach i po­dawać je w spe­cy­fi­ka­cjach pro­jek­to­wych. Do­dat­ko­we wy­ma­ga­nia po­win­ny być tak­że po­da­wa­ne w spe­cy­fi­ka­cjach pro­jek­to­wych, gdy sto­su­je się betony: architektoniczne (betony licowe), samozagęszczalne, lek­kie kru­szy­wo­we, przeznaczone do specjalnych zastosowań oraz niskoemisyjne, a także in­ne ma­te­ria­ły (np. włók­na) lub skła­dni­ki be­to­nów oraz te­chno­lo­gie spe­cjal­ne lub pro­jek­ty in­no­wa­cyj­ne. Ni­niej­sze wa­run­ki nie o­be­jmu­ją wy­ma­gań do­ty­czą­cych: spe­cy­fi­ka­cji, pro­duk­cji i kon­tro­li jakości be­to­nów, pro­duk­cji e­le­men­tów pre­fab­ry­ko­wa­nych, kon­struk­cji re­a­li­zo­wa­nych ja­ko pre­fab­ry­ko­wa­ne, kon­struk­cji z be­to­nu sprę­żo­ne­go oraz kwa­li­fi­ka­cji per­so­ne­lu za­trud­nio­ne­go na bu­do­wach. Roboty betonowe powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych oraz standardami bezpieczeństwa (systemowymi rozwiązaniami z dziedziny BHP) opracowanymi przez stowarzyszenia wykonawców.

Izolacje przeciwwilgociowe i wodochronne części podziemnych budynków

Barbara Francke

W niniejszych warunkach technicznych podano wymagania wykonawcze dotyczące różnych rozwiązań zabezpieczeń wodochronnych części podziemnych budynków realizowanych, zarówno w obiektach nowych, jak też remontowanych, z podziałem na grupy wyrobów hydroizolacyjnych, z uwzględnieniem: sposobu przygotowania podłoża, opisu zasad i wymagań w zakresie wykonania i odbioru warstw hydroizolacyjnych. Pracę uzupełniono o wymagania formalne odnośnie do: dokumentacji technicznej, według której realizowane są roboty hydroizolacyjne, podstawowych zasad dopuszczenia do obrotu i stosowania wyrobów budowlanych.

Dobór i mocowanie okuć budowlanych do drzwi i okien o podwyższonej odporności na włamanie

Jan Szubert

Coraz częstszym powodem niespełniania wymagań w zakresie odporności na włamanie są wady popełniane przy doborze i mocowaniu okuć. Instrukcje dotyczące montażu okuć są niejednoznaczne i nie uwzględniają sposobów osadzenia okuć w oknach i drzwiach wykonanych z rożnych materiałów i o różnych konstrukcjach profili. Doceniając wagę problemu i trudności, z jakimi spotykają się konstruktorzy, producenci i instalatorzy okien i drzwi, podjęto w Zakładzie Okuć i Ślusarki Budowlanej Oddziału Wielkopolskiego ITB badania dotyczące konstrukcji oraz materiałów ościeżnic i skrzydeł drzwiowych stosowanych w drzwiach i oknach o podwyższonej odporności na włamanie. Na podstawie tych badań został opracowany niniejszy poradnik.

Ochrona odgromowa i przepięciowa budynków i obiektów budowlanych

Radosław Lenartowicz

W poradniku podano aktualne wymagania dotyczące ochrony odgromowej i przepięciowej budynków i obiektów budowlanych, w szczególności odnoszące się do elementów instalacji, środków ochrony, klasyfikacji, ekranowania, połączeń wyrównawczych i uziemienia. Nowe wymagania dotyczą zarówno ochrony zewnętrznej, jak i wewnętrznej budynków i obiektów budowlanych. W szczególności dodatkowo omówiono wymagania dotyczące stosowania ekranowania, ekwipotencjalizacji, właściwych odstępów izolacyjnych, eliminacji pętli przewodów wchodzących do obiektów oraz zabezpieczeń poprzez stosowanie ograniczników przepięć (SPD). Opracowano nowy rozdział dotyczący ochrony odgromowej urządzeń na dachach budynków. Wymagania opracowano w oparciu o znowelizowane normy europejskie z serii PN-EN 62305 (części 1, 2, 3, 4) oraz badania, analizy rozwiązań i opinie użytkowników i producentów sprzętu ochronnego. Poradnik zawiera zalecenia stosowania nowoczesnych rozwiązań instalacji odgromowych i przepięciowych przeznaczonych dla projektantów, wykonawców, inwestorów oraz producentów elementów pokryć dachowych i elementów budowlanych wykorzystywanych jako części instalacji odgromowych w obiektach budowlanych. Poradnik swym zakresem obejmuje przede wszystkim podstawową ochronę odgromową budynków oraz związane z nimi instalacje. Zagadnienia dotyczące uziemień zostały dodatkowo poszerzone o wnioski z badań prowadzonych przez autora w Instytucie Techniki Budowlanej w Warszawie. Niniejszy poradnik nie dotyczy ochrony odgromowej obiektów zagrożonych wybuchem, w których obowiązuje specjalistyczna ochrona o zaostrzonym rygorze wymagań.

Podłogi sportowe w obiektach krytych

Ewa Sudoł, Andrzej Kolbrecki, Dorota Piętka, Jacek Popczyk, ...

Przedmiotem opracowania są warunki techniczne wykonania i odbioru robót związanych z wykonywaniem podłóg sportowych w krytych obiektach sportowych, przeznaczonych do uprawiania wielu dyscyplin sportowych, z wyłączeniem tenisa halowego. Podłogi te mogą być wykonywane na miejscu, prefabrykowane, jak również stanowić kombinację ww. rozwiązań. Opracowanie dotyczy podłóg sportowych, dla których w projekcie przewidziano jedynie funkcję sportową. Nie obejmuje podłóg sportowych w obiektach objętych specyfikacjami organizacji i związków sportowych, takich jak FIBA, FIVB, IAAF itp. Nie dotyczy także podłóg w obiektach specjalistycznych, m.in. klubach fitness, salach tanecznych, do akrobatyki i squasha oraz kortach tenisowych. Zeszyt nie zawiera wytycznych użytkowania, pielęgnacji i konserwacji podłóg sportowych. Roboty budowlane stanowiące przedmiot niniejszych warunków technicznych określone są kodem według Wspólnego Stanowiska Zamówień CPV 45.21.22.22 – Roboty budowlane związane z salami gimnastycznymi oraz 45.43.21.00 – Kładzenie i wykonywanie podłóg.

Ocena bezpieczeństwa istniejących konstrukcji żelbetowych

Leonard Runkiewicz, Jan Sieczkowski

Przedmiotem poradnika jest ocena bezpieczeństwa istniejących konstrukcji żelbetowych, występujących w budownictwie powszechnym. Pod pojęciem bezpieczeństwo konstrukcji rozumie się spełnienie ich stanów granicznych nośności oraz stanów granicznych użytkowalności. Obliczeniowe sprawdzenia bezpieczeństwa konstrukcji polegają na wykazaniu, że w żadnej sytuacji obliczeniowej stany graniczne konstrukcji nie zostaną przekroczone. Potrzeby przeprowadzenia ocen bezpieczeństwa dotyczą wszystkich konstrukcji i wykonuje się je zwykle przy przebudowie, rozbudowie lub zmianie przeznaczenia oraz w przypadkach wystąpienia zjawisk losowych, np. huraganów. Konstrukcje podczas użytkowania ulegają także postępującej w czasie degradacji wywołanej kombinacją zjawisk fizycznych i chemicznych oraz mechanizmów wytrzymałościowych i biologicznych, powodowanych oddziaływaniem tych zjawisk. W poradniku podano podstawowe zasady przeprowadzania ocen bezpieczeństwa istniejących konstrukcji żelbetowych.

Zasady projektowania żelbetowych i sprężonych zbiorników na ciecze według Eurokodów

Paweł Lewiński

Niniejsze opracowanie obejmuje koncepcję usystematyzowania zasad projektowania żelbetowych i sprężonych zbiorników na ciecze w świetle wymagań zawartych w Eurokodach. Wymagania te podane są w rozdziałach wielu norm i ich załącznikach, natomiast w procesie projektowania wszystkie one muszą być spełnione równocześnie i we wzajemnych związkach. Sposób przedstawienia zagadnienia ma na celu ułatwienie poprawnego przyjmowania obciążeń działających na zbiorniki, w tym klimatycznych i wymuszonych oraz ich kombinacji, właściwe ujmowanie wzajemnych oddziaływań konstrukcji i podłoża, prawidłowe wyznaczanie efektów tych oddziaływań oraz sprawdzanie stanów granicznych nośności i użytkowalności. W odniesieniu do konstrukcji sprężonych omówiono podstawowe zasady obliczania i konstruowania tego typu zbiorników na ciecze, kładąc nacisk na problematykę strat sprężania. Przedstawiono w jaki sposób obciążenia - ogólnie określane jako termiczno-skurczowe - wpływają na stan wytężenia zbiornika. Omówiono wybrane zagadnienia materiałowe, mając ponadto na uwadze oddziaływania temperatury, które wpływają np. na intensywność pełzania betonu. Omówiono również nietypowe oddziaływania na konstrukcje, takie jak nieustalony przepływ ciepła czy zmiany temperatury z uwagi na proces hydratacji i inne oddziaływania pozastatyczne występujące w żelbetowych i sprężonych zbiornikach na ciecze. W praktyce sposoby oddziaływań gruntu i wody gruntowej na konstrukcję zbiornika mogą być bardziej złożone, niż to wynika z postanowień Eurokodu 7, w związku z czym zagadnienia współpracy konstrukcji z podłożem przedstawiono nieco szerzej. Zamieszczono przykłady obliczeń omawianych zbiorników z uwzględnieniem różnego typu oddziaływań, które należy uwzględniać w świetle wymagań Eurokodów, a także analizy oddziaływań różnych typów.

Aktualne problemy budownictwa na terenach górniczych i pogórniczych

Praca zbiorowa pod redakcją naukową Mariana Kawuloka

Prezentowana monografia wieloautorska stanowi zbiór 21 referatów przedstawionych na IV Konferencji Naukowo-Technicznej z cyklu Obiekty budowlane na terenach górniczych. Hasło przewodnie konferencji brzmiało: Aktualne problemy budownictwa na terenach górniczych i pogórniczych. Monografia zawiera zagadnienia związane z prawidłowym projektowaniem nowych i utrzymaniem istniejących obiektów budowlanych na terenach górniczych. Materiał podzielono na cztery części: Oddziaływania górnicze (dotyczy m.in. trafności i wiarygodności prognoz oraz opinii górniczo-geologicznych), Budownictwo kubaturowe – statyka (zawiera rozdziały omawiające m.in. oddziaływania górnicze i ich wpływ na obiekty budowlane, uwarunkowania dotyczące projektowania budynków, pomiarów i usuwania wychyleń budowli, działania a priori i a posteriori, wpływ pustek w podłożu na konstrukcje), Budownictwo kubaturowe – dynamika (omówiono tutaj m.in. metody oceny odporności dynamicznej obiektów, wpływ uwzględnienia interakcji konstrukcji z podłożem) oraz Inżynieria komunikacyjna i infrastruktura (ta część dotyczy m.in. oceny bezpieczeństwa i zabezpieczenia obiektów mostowych oraz sieci gazowej, wpływu deformacji górniczych na nawierzchnie drogowe i słupy linii energetycznej). Podejmowana tematyka jest jednym z ważniejszych zagadnień dotyczących bezpieczeństwa użytkowania obiektów budowlanych przez mieszkańców gmin górniczych w Polsce. Autorami referatów są uznani specjaliści w zakresie poruszanej tematyki.

Elewacje wentylowane. Diagnostyka stanu technicznego

Leonard Runkiewicz, Ołeksij Kopyłow, Jan Sieczkowski

Elewacje wentylowane należą do grupy najczęściej stosowanych rozwiązań elewacyjnych we współczesnym budownictwie. Niestety, wraz ze wzrostem powierzchni zrealizowanych elewacji zwiększa się również liczba ich awarii. Awarie te nie zawsze są związane z błędami wykonawczymi lub projektowymi, ale często wynikają z zaniedbań podczas ich użytkowania oraz z niewłaściwego monitoringu i diagnostyki stanów technicznych systemów elewacyjnych. Jednym z najbardziej skutecznych środków pozwalających na zminimalizowanie ryzyka wystąpienia awarii elewacji wentylowanych jest przeprowadzanie w sposób prawidłowy ich kontroli okresowych i bieżących. W poradniku przedstawiono metody przeprowadzania kontroli stanów technicznych elewacji wentylowanych oraz wskazano podstawową aparaturę i narzędzia badawczo-eksperckie, niezbędne do ich przeprowadzenia. Omówiono również najczęściej spotykane uszkodzenia elewacji wentylowanych.

Zbrojenie konstrukcji żelbetowych

Przemysław Więch, Stanisław Zakrzewski

Przedmiotem opracowania są ogólne warunki techniczne wykonania i odbioru zbrojenia konstrukcji żelbetowych realizowanych jako monolityczne lub prefabrykowane. Niniejsze warunki nie dotyczą: fabrycznie wytwarzanych akcesoriów do zbrojenia będących przedmiotem krajowych i europejskich ocen technicznych, określających bezpośrednio ich przeznaczenie, zakres i warunki stosowania oraz właściwości użytkowe, a także akcesoriów stosowanych do wykonywania zbrojenia, a niebędących wyrobami budowlanymi, takimi jak np. podkładki dystansowe. Zamieszczone w opracowaniu rysunki są szkicami poglądowymi, w których ze względu na ich czytelność mogą występować odstępstwa od ogólnie przyjętych zasad rysowania i wymiarowania zbrojenia. Terminologię i podstawy statystyczne związane z tolerancjami w budownictwie, jak również zasady ich przedstawiania oraz weryfikacji, można znaleźć w odpowiednich polskich normach.

Elewacje wentylowane

Ołeksij Kopyłow

Niniejsze opracowanie zawiera warunki techniczne wykonania i odbioru elewacji wentylowanych, wykonanych z okładzin elewacyjnych montowanych do ścian zewnętrznych budynków z wykorzystaniem podkonstrukcji. Warunki obejmują elewacje z okładzinami ceramicznymi, kamiennymi, włóknisto-cementowymi, z laminatów HPL (tj. laminatów wysokociśnieniowych). Elewacją wentylowaną nazywane są systemy elewacyjne ze szczeliną powietrzną (wentylacyjną) pomiędzy warstwą termoizolacyjną a okładziną, w której przepływa powietrze przeciwdziałające zawilgoceniu tej warstwy. Opracowanie zawiera: terminy i definicje dotyczące elewacji wentylowanych, podstawowe wymagania stawiane elewacjom wentylowanym oraz elementom mocującym je do budynku, opis podstawowego sprzętu do wykonania i kontroli robót elewacyjnych, zasady wykonania robót oraz kryteria odbioru robót. W opracowaniu omówiono również podstawowe błędy popełniane podczas wykonywania elewacji. Opracowanie nie dotyczy elewacji wentylowanych wykonanych z samonośnych warstwowych płyt izolacyjnych (składających się z rdzenia ze styropianu, pianki PUR lub wełny mineralnej i połączonych z nim przez klejenie dwóch okładzin metalowych) oraz samonośnych płyt kompozytowych, których jedna lub dwie okładziny wykonane są z różnych materiałów organicznych, mineralnych lub metalowych. Opracowanie nie obejmuje również rusztowań.

Badania gruntów i kontrola jakości wykonanych z nich przesłon izolacyjnych na składowiskach odpadów

Lech Wysokiński, Edyta Majer

Przedmiotem opracowania są badania geotechniczne mineralnych przesłon izolacyjnych składowisk odpadów. Przesłony mineralne stosowane są jako element konstrukcyjny składowiska, zaś materiał, z którego są wykonane, wykorzystywany jest w robotach ziemnych i budowlanych jako materiał hydroizolacyjny. Wytyczne dotyczą następujących zagadnień: ustalenia charakterystyki materiałów stosowanych do budowy przesłon mineralnych, określenia parametrów fizykomechanicznych i parametrów filtracji gruntów, jakie powinny spełniać materiały do budowy przesłon mineralnych, zweryfikowania i ustalenia kryteriów oceny przesłon mineralnych wykorzystywanych w budowie składowisk odpadów oraz określenia metodyki badań i ich zakresu dla oceny i odbioru technicznego przesłon mineralnych.

Ocena stanu technicznego eksploatowanych strunobetonowych dźwigarów dachowych

Leonard Runkiewicz

Wytyczne zawierają zasady oceny strunobetonowych dźwigarów dachowych oraz zasady ich konserwacji i eksploatacji. Podano wskazówki dotyczące postępowania w przypadkach stwierdzenia uszkodzeń lub zmiany warunków eksploatacji dźwigarów oraz informacje ułatwiające identyfikację dźwigarów.

Naprawy konstrukcji z betonu przy użyciu kompozytów z żywic syntetycznych

Sokalska Anna, Suchan Marian, Możaryn Teresa

Przedmiotem opracowania są warunki techniczne wykonania i odbioru napraw konstrukcji z betonu przy użyciu wyrobów będących kompozytami z żywic syntetycznych. Roboty naprawcze mogą obejmować: uzupełnienie ubytków betonu w zniszczonej otulinie (jeżeli nie nastąpiło odsłonięcie zbrojenia lub jego korozja), zahamowanie procesów korozji zbrojenia (jeżeli beton utracił właściwości ochronne w stosunku do stali, a pręty nie zostały uszkodzone w stopniu wymagającym uzupełnienia) oraz iniekcję i wypełnienie rys oraz pustek powstałych w konstrukcji. Do wykonywania napraw wymienionych wyżej stosuje się: wyroby cementowe, obejmujące mieszanki betonowe i mieszanki z zapraw cementowych z mineralnymi dodatkami lub domieszkami modyfikującymi korzystnie ich właściwości, wyroby polimerowo-cementowe, stanowiące mieszanki zapraw cementowych z domieszkami lub dodatkami polimerów modyfikującymi korzystnie ich właściwości oraz żywice syntetyczne lub mieszanki z żywic syntetycznych z wypełniaczami mineralnymi i dodatkami modyfikującymi, takimi jak plastyfikatory, barwniki itp. Opracowanie dotyczy grupy wyrobów ogólnie nazywanych kompozytami żywicznymi. Naprawy elementów z betonu wykonywane z zastosowaniem kompozytów żywicznych obejmują: wypełnianie i uszczelnianie rys w betonie oraz wypełnianie ubytków w betonie mające na celu przywrócenie pierwotnego kształtu elementu oraz nośności elementu. Niniejszy zeszyt jest przeznaczony dla projektantów, wykonawców oraz inspektorów nadzorujących roboty remontowe.

Wzmacnianie konstrukcji żelbetowych i murowych

Leonard Runkiewicz, Jan Sieczkowski

W poradniku podano zasady diagnostyki, oceny bezpieczeństwa i niezawodności oraz przeprowadzania wzmocnień konstrukcji żelbetowych i murowych budownictwa powszechnego – płaskich lub przestrzennych ustrojów słupowych, słupowo-ryglowych, płytowo-słupowych, ramowych, powłokowych oraz mieszanych. Opisano ogólną metodę diagnostyki konstrukcji żelbetowych i murowych, zasady przeprowadzania badań konstrukcji i podłoża oraz materiałów, z których konstrukcje te są wykonane. Przedstawiono ocenę obciążeń konstrukcji, analizę i ocenę bezpieczeństwa i niezawodności, zasady obciążeń próbnych elementów i konstrukcji oraz zasady wzmocnień elementów konstrukcji. Podano przykłady wzmocnienia fundamentów, słupów, belek, stropów oraz istniejących budynków w sąsiedztwie obiektów realizowanych, a także warunki techniczne wykonania i odbioru robót wzmacniających. Poradnik jest przeznaczony dla specjalistów związanych z eksploatacją, ośrodków diagnostycznych, projektantów oraz rzeczoznawców oceniających stan techniczny konstrukcji żelbetowych i murowych oraz ich bezpieczeństwo, a także niezawodność ze względu na nośność i stateczność konstrukcji.