Fazowość i jej wykładniki w polszczyźnie

Karolina Lisczyk-Kubina

Monografia zawiera opis sposobów wyrażania faz akcji we współczesnej polszczyźnie. Analizom zostały poddane leksemy fazowe, takie jak: czasowniki (np. zaczynać, kontynuować, kończyć, ich bliskoznaczniki, czasowniki prefiksalne z przedrostkami za-, nad-, wz-, roz-, prze-, po-, od-, wy-, do-, na-, o-), rzeczowniki fazowe (np. początek, koniec), przymiotniki fazowe (np. początkowy, końcowy), a także jednostki nieciągłe (frazeologizmy oraz metaforyczne połączenia czasowników z rzeczownikami). Analizom materiałowym towarzyszy w monografii refleksja teoretyczna nad aspektem gramatycznym i leksykalnym czasowników fazowych, ich łączliwością, a także możliwością wzajemnego zastępowania. Namysł nad kategorią aspektu pozwolił dodatkowo uporządkować niejednorodną terminologię z zakresu fazowości.

Cieszyńskie Naukowe Forum Studenckie. T. 1: Między teorią a praktyką

red. Alina Szczurek-Boruta

Cieszyńskie Naukowe Forum Studenckie to inicjatywa wydawnicza pracowników i studentów Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nawiązująca do wielowiekowych cieszyńskich tradycji kształceniowych i publikacyjnych. Praca zbiorowa pt. Między teorią a praktyką zapoczątkowuje serię wydawniczą Cieszyńskie Naukowe Forum Studenckie – forum prezentacji i wymiany myśli przyszłych i początkujących pedagogów, animatorów, etnologów, które w przyszłości może przyczynić się do jeszcze większej aktywności naukowej, organizacyjnej i społecznej środowiska studenckiego i zainteresowania młodej kadry podejmowaniem badań naukowych. Tom pierwszy serii wydawniczej Cieszyńskie Naukowe Forum Studenckie zatytułowany Między teorią a praktyką prezentuje i upowszechnia autorski dorobek żaków. Obejmuje swą tematyką obszar nauk społecznych i humanistycznych, stwarza pole do namysłu nad współczesnymi zjawiskami edukacyjnymi, społecznymi, kulturowymi, psychologicznymi, ekonomicznymi i politologicznymi. Autorzy poszczególnych tekstów, studenci i absolwenci Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach podejmują próby ukazania związków teorii naukowych ze współczesną praktyką (społeczną, edukacyjną, kulturalną), rozpoznają nowe tropy kulturowe, budują krytyczny ogląd i perspektywę obrazu świata i życia społecznego. Publikacja gromadzi artykuły naukowe, komunikaty z badań, sprawozdania z konferencji, recenzje prac naukowych oraz materiały pomocnicze dla studentów. Prezentuje także doświadczenia krajowe i zagraniczne studentów oraz ukazuje działalność studencką. Praca zainteresować może głównie obecnych, przyszłych i początkujących pedagogów, ale także psychologów, socjologów, filozofów, badaczy kultury oraz osoby odpowiedzialne za kształtowanie polityki oświatowej i społecznej.

Teoretyczne zagadnienia bibliologii i informatologii. Studia i szkice

red. Elżbieta Gondek

Teoretyczne zagadnienia bibliologii i informatologii. Studia i szkice pod redakcją Elżbiety Gondek to zbiór rozpraw porządkujących wiedzę o rozwoju dyscyplin zajmujących się książką, jej estetyczną formą, informacją i czytelnictwem. W tytule syntezy użyto współczesnej nazwy dyscypliny, która tradycyjnie nazywana była nauką o książce, lecz pod wpływem rozwoju cyfrowych technik komunikacji systematycznie zmienia przedmiot badań oraz strukturę. Tom zwraca uwagę na ewolucję roli drukarstwa, estetyki książki, bibliografii, nowych technik obiegu informacji w rozwoju kultury książki i jej badaniu. Rozprawy umieszczone w tomie zostały przygotowane wyłącznie przez profesorów z polskich uczelni, specjalistów bibliologii i informatologii. W sumie powstała swoista synteza wiedzy przydatnej badaczom kultury wydawniczej, czytelniczej, komunikacji społecznej, praktykom zajmującym się różnymi aspektami publikowania i handlu książką, zagadnieniami informacji. Osobom studiującym na kierunkach humanistycznych i społecznych, a nawet wszystkim innym, których celem jest znajomość zagadnień kultury książki i rozwoju wymiany informacji o dokumentach w komunikacji za pośrednictwem druku i technologii cyfrowych w Internecie.

Korespondencja dyrektyw redagowania i interpretowania tekstu prawnego

Marek Suska

Interpretatorzy prawa zakładają m.in., że prawodawca konsekwentnie stosuje pojęcia na przestrzeni całego aktu prawnego (zakaz wykładni synonimicznej/homonimicznej) czy że nie wprowadza do tekstu żadnych zbędnych fragmentów (zakaz wykładni per non est). Czy tego rodzaju założenia interpretatorów trafnie odzwierciedlają sposób pracy prawodawcy? I czy osoby obsługujące proces legislacyjny uwzględniają w swojej pracy narzędzia, za pomocą których prawo to następnie będzie odczytywane? Aby odnaleźć odpowiedź na to pytanie, autor przeprowadził analizę obowiązującego prawodawstwa i podjął badania o charakterze socjologicznoprawnym, z wykorzystaniem metod analizy tekstu, obserwacji uczestniczącej oraz wywiadów pogłębionych z legislatorami pracującymi w Biurze Legislacyjnym Kancelarii Sejmu RP. Wyniki badań oraz płynące z nich wnioski zaprezentował w monografii Korespondencja dyrektyw redagowania i interpretowania tekstu prawnego.

Kondycja współczesnej rodziny - ujęcie interdyscyplinarne

Monika Kornaszewska-Polak, Monika Gwóźdź, Marek Wójtowicz, Leokadia Szymczyk

Koncepcja monografii powstała na podstawie obserwacji współczesnej rzeczywistości i dokonujących się w niej zmian. W ponowoczesnym świecie redefinicji uległy koncepcje natury ludzkiej, rodziny, wspólnoty, miłości, rozwoju, wolności – w obliczu intensywnie zmieniających się zjawisk kulturowych, gospodarczych, politycznych oraz warunków zdrowotnych. Rodzina była od wieków podstawowym źródłem kształtowania się postaw jednostek, jednak obecnie te naturalne procesy uległy degradacji na rzecz postępowych wizji człowieka i społeczeństwa. Zmiany dotknęły struktury rodziny, jej funkcji, zasad postępowania oraz systemów wartości. Monografia prezentuje wieloaspektową analizę zmian dotyczących małżeństwa i rodziny z następujących perspektyw naukowych: filozofii, psychologii, pedagogiki, teologii i prawa kanonicznego.

Instytucjonalne, środowiskowe i indywidualne uwarunkowania funkcjonowania pedagoga szkolnego

Bogumiła Bobik

Praca składa się z ośmiu rozdziałów. Trzy pierwsze mają charakter teoretyczny. Przedstawiono w nich instytucjonalny i prawny wymiar pracy pedagoga szkolnego, środowiskowe determinanty jego pracy, zdefiniowano jego zasoby osobowe. Rozdział czwarty obejmuje koncepcję badań własnych. Opisuje ogólne założenia metodologiczne pracy oraz zastosowaną procedurę badań diagnostyczno-opisowych. Do badania wykorzystano sondaż diagnostyczny i metodę szacowania. Kolejne rozdziały (V - VII) zawierają analizę wyników badań. Prezentację rozpoczęto od opisu próby badawczej oraz analizy danych w zakresie planowania i organizacji pracy pedagogów. Następnie przedstawiono opinie pedagogów na temat środowiska wychowawczego, w którym funkcjonują uczniowie i które określa kierunki pomocy pedagogicznej. Dalej analizie poddano wybrane zasoby osobowości pedagogów, do których należą: kompetencje pedagogicznych, ocenę własnych preferencji zawodowych, umiejętności interpersonalne, skuteczność własną, strategie radzenia sobie ze stresem. Ostatni rozdział to próba modelowego ujęcia działań pedagoga szkolnego.

The Echoing Myth. British Biblical Rewritings in Context, 1980s-2010s

Ewa Rychter

Książka jest poświęcona wybranym współczesnym brytyjskim powieściom, które przepisują (powtarzają w formie echa) dwa mity biblijne i mit Biblii. Niniejsze studium postrzega rewizje biblijne autorstwa Winterson, Burgessa, Roberts, Crace’a, Alderman i Pullmana jako krytyczne refleksje nad współczesnymi sposobami rozumienia brytyjskiej tożsamości narodowej, relacji między kobietami oraz tradycji liberalnej. Powieści te krytycznie przyglądają się biblijnym mitom/mitowi Biblii, próbując tak je zrewidować, aby wykorzystać je do mniej dogmatycznego, bardziej płynnego wyobrażenia wspólnoty. Taka słaba, samoświadoma i krytyczna rewizja mitów biblijnych wyłaniająca się w tych powieściach jest nazwana „the echoing myth”.

Rozwój myśli księgoznawczej i bibliotekoznawczej w świetle czasopism naukowych i fachowych wydawanych na terenach ziem polskich (1901-1939)

Beata Żołędowska-Król

Monografia podejmuje próbę ukazania roli czasopism zakładanych w środowiskach ludzi zawodowo lub bibliofilsko związanych z książką w rozwoju księgoznawstwa i bibliotekoznawstwa w okresie kształtowania się zasadniczych zrębów teorii tych dyscyplin, szczególnie intensywnego do roku 1939. Zaprezentowano funkcje wydawnictw ciągłych (bibliograficznych, bibliofilskich, bibliotekarskich i bibliotekoznawczych), które na przestrzeni lat kształtowały myśl teoretyczną i warsztat badawczy ewoluujących dyscyplin, formowały postawy bibliotekarzy, pośredniczyły w przekazywaniu doświadczeń i nowoczesnych metod organizacji pracy w bibliotece, udzielały niezbędnych informacji, m.in. na temat możliwych form kształcenia zawodowego. Publikacja może być przydatna specjalistom reprezentującym szeroko rozumianą naukę o książce, jak również prasoznawcom, socjologom kultury, historykom nauki.

Foundations of Animal Law. Concepts - Principles - Dilemmas

Tomasz Pietrzykowski

Foundations of Animal Law. Concepts-Principles-Dilemmas stanowi anglojęzyczną i skierowaną do audytorium międzynarodowego wersję książki wydanej w 2022 r. pod tytułem Prawo ochrony zwierząt. Pojęcia, zasady, dylematy. Omawia ona filozoficzne, etyczne i dogmatyczno-komparatystyczne aspekty nowopowstającej dziedziny regulacji prawnej – prawa ochrony zwierząt. Identyfikuje kluczowe wartości, pojęcia i instytucje składające się na współczesny model prawnej ochrony zwierząt. Dokonuje tego w oparciu o analizę prawodawstwa polskiego i zagranicznego, w szczególności prawa Unii Europejskiej. Sprawia to, że zawarte w książce ujęcie ma charakter unikalny, a jej wartość dalece wykracza poza dominujące w literaturze przedmiotu argumentacje zmierzające do wykazania istnienia racji etycznych za gruntownymi zmianami prawnej sytuacji zwierząt.

Pochwała lekkości? Leśmian - Przyboś - Karpowicz

Magdalena Kokoszka

Książka zawiera szkice poświęcone pisarzom, którym nieobca jest ambiwalencja lekkości i ciężaru. Twórcy ci chwytają za pióro, by szukać remedium na życiowy bezwład, przede wszystkim zaś wymknąć się inercji, która udziela się słowu. Próby przezwyciężania tego, co ciąży i stawia opór, podejmowane (z różnym skutkiem) przez prezentowanych autorów – Bolesława Leśmiana, Juliana Przybosia i Tymoteusza Karpowicza, są wyrazem otwartości na to, co wielorakie i zmienne, swoistą apologią wyzwalającego od napięć ruchu, który pozwala wciąż na nowo podrywać się do życia.

Czytaj po polsku. T. 10: Olga Tokarczuk: "Szafa". Wyd. 2. Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego. Edycja dla zaawansowanych (poziom B2/C1)

oprac. Bożena Szałasta-Rogowska

Ukazujący się w serii Czytaj po polsku. Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego tom Szafa Olgi Tokarczuk, opracowany przez Bożenę Szałastę-Rogowską, skierowany jest do osób uczących się języka polskiego na poziomie średnio zaawansowanym (B2) oraz zaawansowanym (C1). Z książeczki tej mogą korzystać zarówno studenci, chcący samodzielnie doskonalić swój język, jak i nauczyciele podczas pracy z grupą lektoratową. Tom zawiera sylwetkę twórczą Olgi Tokarczuk, krótkie streszczenie opowiadania oraz pełny, oryginalny jego tekst, opatrzony słowniczkiem, w którym objaśniono trudniejsze słowa i zwroty pojawiające się w opowiadaniu. Z kolei część ćwiczeniowa, podzielona - jak zwykle w tej serii - na partię Przygotowanie do lektury oraz Po przeczytaniu, została poszerzona w niniejszym tomie między innymi o ćwiczenia wspomagające analizę i interpretację tekstu literackiego oraz wzbogacające jego konteksty kulturowe.

(Nie)skuteczność resocjalizacji nieletnich sprawców czynów karalnych

Maciej Bernasiewicz, Marek Łukasiewicz, Monika Noszczyk-Bernasiewicz

W książce zaprezentowano wyniki badań przeprowadzonych za pomocą wywiadów pogłębionych z osadzonymi z zakładów karnych, którzy dawniej byli już podsądnymi sądów dla nieletnich. Są to zatem osoby, które z prawnokarnego punktu widzenia dowodzą porażki w polu prowadzonej wobec nich w przeszłości resocjalizacji. Założono jednak, co finalnie okazało się słusznym przypuszczeniem, że osoby takie mogą dostarczyć ważnych informacji o skutecznej resocjalizacji, ponieważ mają zarówno pozytywne, jak i negatywne doświadczenia z resocjalizacją w okresie, gdy były nieletnie. Jako osoby osadzone dysponują unikatową wiedzą na temat tego, z czego nie udało im się skorzystać w zakresie oferowanej im resocjalizacji i dlaczego doszło w ich życiu do przestępczości powrotnej.

Polské národnostní školství na Zaolší (Polskie szkolnictwo narodowościowe na Zaolziu)

Lucie Zormanová

Celem niniejszej publikacji było podsumowanie, najważniejszych faktów na temat szkolnictwa na terenie Śląska Cieszyńskiego, przede wszystkim szkolnictwa polskiego, od początku jego istnienia do dnia dzisiejszego. W tym celu przeprowadzono analizę materiałów i dokumentów, wykorzystano również analizę danych statystycznych. Przeprowadzono także badanie empiryczne w celu opisania charakterystyki uczniów, którzy uczęszczają do szkół z polskim językiem nauczania na Zaolziu i dzieci, które uczęszczają do przedszkól z polskim językiem nauczania na Zaolziu.

Czytaj po polsku. T. 15: Sławomir Mrożek:

oprac. Maria Wacławek

Seria: Czytaj po polsku (15), ISSN 2720-5800 Ukazujące się w serii Czytaj po polsku. Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego utwory Sławomira Mrożka: jednoaktówka Na pełnym morzu oraz opowiadanie List w butelce, opracowane przez Marię Wacławek, skierowane są do osób uczących się języka polskiego na poziomie średnio zaawansowanym (B1-B2). Utwory są przytoczone w oryginale, przy czym dla celów glottodydaktycznych jednoaktówka została lekko skrócona. Opracowane zadania opierają się na materiale gramatycznym i leksykalnym użytym w obu tekstach. Z publikacji mogą korzystać studenci uczący się języka polskiego jako obcego/drugiego/odziedziczonego, chcący samodzielnie doskonalić język, nauczyciele podczas pracy z grupą lektoratową, a także polscy odbiorcy, zainteresowani współczesną literaturą polską, którzy chcą kształtować kompetencje językowo-kulturowe w zakresie języka i kultury polskiej. Książkę przygotowano z uwzględnieniem standardów egzaminacyjnych Państwowej Komisji ds. Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego.

Między nauką a propagandą. Śląski Instytut Naukowy im. Jacka Koraszewskiego w Katowicach (1957-1992)

Maciej Fic

Praca stanowi kompleksowe opracowanie historii Śląskiego Instytutu Naukowego - istniejącej 35 lat instytucji naukowo-badawczej, odwołującej się do przedwojennych tradycji regionalnych, należącej do grupy placówek naukowych, budowanych w okresie realnego socjalizmu pod okiem i "opieką" władz partyjno-państwowych regionu. Instytut stanowił przy tym miernik realizowanej tu polityki naukowej i sposobów postrzegania roli nauki (zwłaszcza humanistyki) przez kierujących PZPR. Ponieważ przez pewien okres ŚIN stał się "modelową" placówką "wychowania w duchu socjalizmu", praca ma także na celu sprawdzenie jak kształtowały się proporcje między prowadzonymi w ŚIN badaniami naukowymi a uprawianą propagandą, w których miejscach możliwe było przenikanie się tych elementów bez wyraźnej szkody dla badań naukowych, gdzie i kiedy zaś ich efekty były ograniczane bądź poddawane nieuprawnionym przekształceniom? Autor szukał także odpowiedzi na pytania o środki zaistniałej transformacji: intencje i działania "nadzorców", sposoby wpływania na Instytut, obszary i skuteczność prowadzonej kontroli etc. W pracy dokonano wydzielenia i charakterystyki etapów funkcjonowania Instytutu, tekst stanowi swoiste studium przypadku (case study), dzięki któremu podjęto próbę określenia zasięgu wpływu władz na prowadzoną działalność naukowo-badawczą w regionach, praktykę tego typu działalności w okresie tzw. Polski Ludowej oraz początków III Rzeczypospolitej. Między innymi dlatego przedstawione w pracy ustalenia warto traktować szerzej - jako opis możliwości i ograniczeń, które jawiły się pracownikom naukowo-badawczym zajmujących się badaniami humanistycznymi i społecznymi w II połowie XX wieku, a także relacji nauka-propaganda w realiach tzw. Polski Ludowej. Można nawet mówić o próbie znalezienia odpowiedzi na pytanie, czy istniał model placówki naukowo-badawczej PRL, a jeśli tak, to na czym on polegał.

Węgiel. Natura i kultura

Ralph Crane

Choć w ciągu ostatnich lat, wraz z narastaniem obaw dotyczących zmian klimatycznych, branża węglowa postrzegana jest negatywnie, to jako spadkobiercy rewolucji przemysłowej wszyscy skorzystaliśmy na wydobyciu "czarnego złota". Węgiel w znaczącym stopniu wpłynął na bieg historii i na środowisko, w którym żyjemy - zarówno społeczne, jak i naturalne. Książka Ralpha Crane'a bada znaczenie węgla z punktu widzenia historii przemysłu, lecz także ukazuje, w jaki sposób węgiel odzwierciedlał się w dziełach licznych pisarzy, takich jak Zola, Lawrence czy Orwell; inspirował malarzy takich jak Turner, Monet i van Gogh; wskazuje też na obecność węgla jako tematu w filmach, piosence i folklorze oraz zaskakującą atrakcyjność związanej z węglem turystyki. Ta bogato ilustrowana książka to pouczająca i pasjonująca opowieść o niezliczonych sposobach, w jakie węgiel wpłynął na nasze życia.