Ergonomia. Projektowanie-diagnoza-eksperymenty

Ewa Górska

W podręczniku, w sposób przystępny i wszechstronny, została przedstawiona problematyka ergonomii w procesach projektowych, badaniach diagnostycznych i działaniach menedżerskich oraz codziennym życiu. Układ i treść książki odpowiadają nowoczesnemu modelowi kształcenia studentów uczelni technicznych, szczególnie kierunków związanych z budową maszyn, technologią, organizacją produkcji i zarządzaniem. Dużą korzyść może ona także przynieść inżynierom, projektantom, konstruktorom i organizatorom pracującym w zakładach przemysłowych, w biurach projektowych, działach konstrukcyjnych oraz w służbach bezpieczeństwa i higieny pracy.  W opracowaniu omówiono: genezę ergonomii, jej rozwój, znaczenie i charakter działań, określanych jako ergonomia korekcyjna i koncepcyjna; zasady projektowania stanowiska pracy zgodne z tradycyjnym podejściem do projektowania technicznego i rozwiązania, które są wynikiem zastosowania wytycznych i zaleceń charakterystycznych dla projektowania ergonomicznego; technikę diagnozy ergonomicznej, stanowiącą podstawę oceny stanu istniejącego; zasady nowoczesnego kształtowania organizacji pracy, w tym aspekty techniczne, organizacyjne i ekonomiczne oraz psychologiczne i społeczne, zwiększające partycypację człowieka w procesie pracy; nowe nurty w badaniach ergonomicznych, dotyczące jakości życia, np. ergonomię mieszkania, ergonomię wyrobu, likwidację barier w funkcjonowaniu ludzi starszych i niepełnosprawnych, a także różnego typu działania ergonomiczne w systemach zarządzania jakością.

Nowoczesne metody immobilizacji substancji aktywnych stosowanych w inżynierii chemicznej, materiałowej i środowiska

Sabina Wilkanowicz

Celem powstania niniejszej książki było zestawienie aktualnej wiedzy na temat metod unieruchamiania różnych substancji aktywnych - katalizatorów, enzymów, związków aktywnych o właściwościach antyoksydacyjnych, antymikrobiologicznych, antykorozyjnych, a nawet drobnoustrojów, które mogą być stosowane w różnych procesach przemysłowych opartych na technologii chemicznej, biotechnologii, inżynierii chemicznej czy nanotechnologii. Zestawienie tej wiedzy jest ważne, ponieważ pomaga zobrazować zainteresowanym, jakie są najlepsze możliwości immobilizacji wybranych składników aktywnych, o konkretnych właściwościach i zastosowaniu. W opracowaniu omówiono i porównano najczęściej stosowane techniki immobilizacji mechanicznej, stanowiące największe zainteresowanie naukowców oraz przemysłu (na przykład freeze-drying czy spray drying), a także techniki, które dopiero zaczynają podbijać przemysł (electrospinning, solution blow spinning czy electro-blow spinning). Dokładne przedstawienie tych technik pozwoli nie tylko na zrozumienie zasad ich działania, ale także da możliwość praktycznego rozpatrzenia, która metoda może być wykorzystywana, aby w najlepszy z możliwych sposobów unieruchamiać i ochraniać konkretne związki aktywne czy inne materiały. Książka stanowi, jak dotąd, jedyne źródło informacji o tak szerokim spektrum, opisujące zarówno dostępne i znane techniki immobilizacji, jak i zestawienie materiałów stosowanych jako nośniki substancji aktywnych. Ponieważ większość monografii wydawanych w tej tematyce skupia się albo na poszczególnych technikach immobilizacji, albo konkretnych związkach aktywnych (na przykład tylko na enzymach) i metodach ich unieruchamiania, dlatego opracowanie może ułatwić czytelnikowi nie tylko zrozumienie metod immobilizacji mechanicznej, ale także porównać i wybrać tę, która umożliwi uzyskanie najlepszego efektu prac badawczych.

Laboratory of Fluid Mechanics

Lech Knap

Laboratory of Fluid Mechanics

Matematyka. 30 wykładów z ćwiczeniami

Jan Nawrocki

Podręcznik przeznaczony jest dla studentów I semestru uczelni technicznych. Przedstawiono w nim teorię, przykłady oraz ćwiczenia z następujących działów matematyki: elementy logiki i teoria zbiorów, relacje i odwzorowania, struktury algebraiczne, ciało liczb zespolonych, przestrzenie liniowe, macierze, wyznaczniki i układy równań, elementy geometrii analitycznej (prosta, płaszczyzna i powierzchnie stopnia drugiego w R3), ciągi i szeregi liczbowe, rachunek różniczkowy i całkowy funkcji jednej zmiennej, ciągi i szeregi funkcyjne, szeregi potęgowe, szeregi ortogonalne.

Mieczysław Wolfke. Gdyby mi dali choć pół miliona... Biografia

Krzysztof Petelczyc, Ewelina Kędzierska

Biografia Mieczysława Wolfkego to książka o człowieku zakochanym w nauce, ale też patriocie, który chciał aby Polska równoprawnie uczestniczyła w rozwoju światowej nauki. Studia i praca na Zachodzie, znajomość z Albertem Einsteinem i Erwinem Schrödingerem, a w późniejszych latach także z Luisem de Broglie’em dawały mu możliwości osiągnięcia takiego celu. Nie bał się stawiać odważnych tez, ale także dyskutować z laureatami Nagrody Nobla nad swoimi i ich koncepcjami wytłumaczenia zjawisk, szczególnie w rodzącej się na jego oczach i przy jego udziale fizyki kwantowej. Kierował Zakładem Fizyki Politechniki Warszawskiej utrzymując standardy najlepszych europejskich uniwersytetów. Wypromował wielu znamienitych fizyków zapisanych w historii polskiej nauki. Jego umysł znacznie wyprzedzał epokę konstruując wynalazki techniczne i idee naukowe, które mogły być zrealizowane i docenione dopiero po latach. Można zaryzykować tezę, że sam Nagrody Nobla po prostu nie doczekał, choć na nią zasłużył. Czytając tę biografię warto zadać sobie pytanie co zrobić, aby żaden zdolny polski naukowiec nie musiał powtarzać za Wolfkem – „ach gdyby mi dali choć pół miliona…”

Doskonalenie metod zarządzania produkcją w wybranych przedsiębiorstwach sektora MŚP

Wojciech Werpachowski

Kluczową rolę w gospodarce narodowej odgrywa sektor małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Znaczący udział takich firm w produkcie krajowym stawia przed nimi poważne zadania związane z konkurencyjnością i innowacyjnością. Monografia porusza ważne problemy związane z efektywnością i produktywnością polskich przedsiębiorstw w przemyśle spożywczym, opakowaniowym, odzieżowym i poligraficznym. Opracowanie może być wykorzystywane we wszystkich uczelniach prowadzących kształcenie na kierunku Zarządzanie Produkcją.

Model prawny udziału organizacji społecznych w ochronie środowiska

Monika Zakrzewska

W opracowaniu zostało zaprezentowane nowe podejście do udziału społeczeństwa w ochronie środowiska, które można scharakteryzować jako odejście od modelu konfrontacji, i przejście do modelu kooperacji organizacji społecznych i organów administracji publicznej w dziedzinie ochrony środowiska. Główną tezą pracy jest wykazanie, że obowiązujące rozwiązania w zakresie udziału organizacji społecznych w ochronie środowiska nie są skonstruowane prawidłowo.   W celu skonstruowania nowego modelu prawnego udziału organizacji społecznych w ochronie środowiska w pracy poddano analizie przede wszystkim materiał normatywny, orzecznictwo oraz piśmiennictwo z prawa ochrony środowiska, a także opracowania z prawa administracyjnego, w zakresie niezbędnym dla prowadzonych rozważań. W odniesieniu do problematyki organizacji społecznych, w pracy znalazły się także pozaprawne aspekty funkcjonowania tych organizacji oraz piśmiennictwo związane z tą tematyką.

Problematyka gospodarowania zasobami wodnymi na potrzeby rolnictwa w województwie mazowieckim

Małgorzata Stańczuk-Gałwiaczek, Robert Łuczyński

Monografia kierowana jest do szerokiego grona odbiorców mających realny wpływ na rozwój lokalny obszarów wiejskich województwa mazowieckiego: zarówno przedstawicieli nauki, jak i podmiotów posiadających możliwość praktycznego wdrożenia zaproponowanych rozwiązań, to jest przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego, gminnych spółek wodnych, izb gospodarczych, ośrodków doradztwa rolniczego, lokalnych grup działania związanych z rolnictwem i rozwojem obszarów wiejskich oraz rolników. W monografii przyjęto następującą tezę: Obszary wiejskie województwa mazowieckiego charakteryzują znaczne niedobory wody w okresie wegetacyjnym. Opady i woda zgromadzona w glebie są niewystarczające do pokrycia zapotrzebowania roślin. Sytuacja ta może ulec poprawie dzięki wdrożeniu działań łagodzących niekorzystne zmiany klimatyczne w zakresie gospodarki wodnej. Celem badań była diagnoza problemów z zakresu gospodarowania zasobami wodnymi na potrzeby produkcji rolnej w województwie mazowieckim oraz wyodrębnienie priorytetowych kierunków działań mających na celu poprawę stanu gospodarki wodnej na obszarach wiejskich województwa mazowieckiego. Wdrożenie zaproponowanych w monografii rozwiązań pozwoli na niwelowanie negatywnych zmian klimatycznych oraz zatrzymywanie wody na obszarach pól uprawnych.

Układy hydrauliczne w maszynach roboczych

Paweł Ciężkowski, Jan Maciejewski, Adam Zawadzki

W podręczniku przedstawiono informacje na temat układów hydraulicznych hydrokinetycznych i hydrostatycznych. Omówiono podstawowe elementy układów hydraulicznych stosowane w maszynach roboczych, a w szczególności: pompy i silniki hydrauliczne, cylindry, zawory, rozdzielacze i akumulatory. Opisano obiegi oleju w układach otwartych i zamkniętych oraz układy o stałej mocy, wydajności i układy typu „Load Sensing”. Przedstawiono podstawowe zabezpieczenia stosowane w układach hydrostatycznych maszyn roboczych. Podano przykłady układów hydraulicznych, w których współpracuje kilka członów napędu hydraulicznego (pomp, silników, cylindrów hydraulicznych), a także przykłady synchronizacji ruchu cylindrów hydraulicznych. W publikacji omówiono ogólne zasady sterowania i regulacji w układach hydraulicznych, a na przykładach przedstawiono różne systemy sterowania, omawiając jednocześnie elementy sterujące w układach hydraulicznych oraz układy ich połączeń w napędach hydraulicznych.

Podstawy konstrukcji maszyn. Zbiór zadań. Elementy podatne. Sprzęgła i hamulce. Przekładnie zębate

Tadeusz Szopa

Celem autora prezentowanego zbioru zadań jest wskazanie studentom możliwości zastosowania w praktyce zasad i procedur prowadzenia podstawowych obliczeń inżynerskich wspomagających projektowanie urządzeń mechanicznych oraz typowych modeli obliczeniowych, charakterystycznych dla wybranych zespołów mechanicznych i ich elementów. Pod względem merytorycznym układ zbioru zadań jest w dużej mierze zgodny z układem skryptów teoretycznych tego samego autora, wydawanych pod wspólnym tytułem Podstawy konstrukcji maszyn. Prezentowane opracowanie stanowi drugą część zbioru zadań i zawiera przykłady oraz zadania nawiązujące do obliczeń towarzyszących projektowaniu różnego rodzaju elementów podatnych oraz sprzęgieł, hamulców i przekładni zębatych traktowanych jako części większych całości, czyli układów przenoszenia napędu i innych urządzeń mechanicznych. W opracowaniu dużo miejsca poświęcono zagadnieniom modelowania i podejmowania decyzji dotyczących stopnia zaawansowania modeli, doboru wartości współczynników bezpieczeństwa itp. Na przykładach pokazano sposób uwzględniania czynnika losowego, w tym niezawodności, często pomijanego w innych krajowych publikacjach dydaktycznych. Uwzględnienie tego czynnika zazwyczaj zmniejsza stopień niepewnoći obliczeń.   Przedstawione przykłady są bogato ilustrowane rysunkami (w tym rysunkami technicznymi), schematami i wykresami, co ułatwia zrozumienie stosowanych metod obliczeń.

Sieci neuronowe do przetwarzania informacji

Stanisław Osowski

Podręcznik "Sieci neuronowe do przetwarzania informacji" stanowi oryginalne ujęcie najnowszych osiągnięć w dziedzinie sztucznych sieci neuronowych oraz ich zastosowań. Jest rozszerzoną i znacznie zmodyfikowaną wersją wcześniejszego wydania podręcznika pod tym samym tytułem. W stosunku do poprzedniego wydania zawiera dodatkowo omówienie sieci typu Support Vector Machine (SVM), znacznie rozbudowaną część dotyczącą sieci rozmytych oraz przedstawienie wielu nowych zastosowań. W pracy przedstawiono najważniejsze rodzaje sieci neuronowych, kładąc nacisk na algorytmy uczące oraz ich praktyczne zastosowania w przetwarzaniu danych pomiarowych. Stanowi wyselekcjonowany przegląd i omówienie najważniejszych metod uczenia sieci o różnej strukturze, zilustrowany wynikami wielu eksperymentów numerycznych i poparty zastosowaniami praktycznymi. Podręcznik jest przeznaczony dla słuchaczy wyższych lat studiów oraz doktorantów zainteresowanych tematyką sztucznej inteligencji. Ze względu na interdyscyplinarny charakter tematyki może być wykorzystany zarówno w naukach technicznych, informatyce, fizyce, jak i naukach biomedycznych. Wprowadzając zarówno podstawowe, jak i zaawansowane pojęcia sieci neuronowych książka może być użyteczna zarówno dla początkujących, jak i zaawansowanych w uprawianiu tej dyscypliny.

Podstawy pomiarów

Jacek Dusza, Paweł Gąsior, Grzegorz Tarapata

Podręcznik został opracowany jako podstawowa pomoc dydaktyczna do przedmiotów "Podstawy pomiarów" i "Metrologia" wykładanych na Wydziale Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechniki Warszawskiej. Ponieważ celem wykładu i laboratorium z tych przedmiotów jest nauczenie studentów technik eksperymentu oraz zasad funkcjonowania podstawowej aparatury pomiarowej, zdecydowano się na położenie nacisku na umiejętności zaplanowania eksperymentu, właściwy dobór aparatury pomiarowej, analizę niepewności pomiarowych oraz na krytyczne podejście do przeprowadzonego doświadczenia i uzyskanych wyników. Zwrócono także uwagę na różnice występujące między analogowymi i cyfrowymi metodami pomiarowymi. Ponieważ aktualnie przedmioty "Podstawy pomiarów" i "Metrologia" są prowadzone na pierwszym lub drugim semestrze studiów, co powoduje, że studenci nie posiadają jeszcze wystarczającej wiedzy z teorii obwodów, matematyki czy układów elektronicznych, w podręczniku wprowadzano i szczegółowo wyjaśniano nowe dla nich pojęcia i zasady działania nieznanej aparatury. Przedstawione treści dotyczą głównie wiedzy poruszanej na wykładzie.

Zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy województw oraz miast i gmin wiejskich

Eugeniusz Sobczak

Współcześnie aktualnym paradygmatem w rozwoju społeczno-gospodarczym na poziomie lokalnym, regionalnym, jak również na poziomie Unii Europejskiej jest zrównoważony rozwój. Termin ten jest wynikiem tłumaczenia z angielskiego @sustainable development, co jest zwykle tłumaczone jako rozwój trwający, ciągły, samonapędzający lub też jako zrównoważony rozwój – ekorozwój. Początkowo termin ten był stosowany do siedlisk leśnych, w których chodziło o zabezpieczenie lasów przed nadmierną eksploatacją (wycinką), co miało prowadzić do utrzymania względnie stałego zalesienia obszarów. Koncepcja @sustainable development została przeniesiona również do rolnictwa, w wyniku czego zaczęto stymulować powstawanie tzw. gospodarstw ekologicznych-organicznych, w których odstąpiono od stosowania nawozów mineralnych oraz środków ochrony roślin na rzecz naturalnych nawozów oraz powrócono do gospodarki płodozmiennej, która w naturalny sposób zapobiega koncentracji zachwaszczenia, chorób i szkodników. Z czasem koncepcja zrównoważonego rozwoju była przenoszona na inne sektory gospodarki (przemysł wydobywczy i przetwórczy, usługi itp.). W dwudziestym pierwszym wieku znaczenia nabiera społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (@corporate social responsibility – CSR). W CSR oprócz dbałości o środowisko naturalne dochodzą takie aspekty, jak cyrkulacyjna ekonomia, społeczność lokalna, w której przedsiębiorstwo prowadzi działalność, ustawiczne kształcenie pracowników i motywowanie do angażowania się w ciągłe poprawiane jakości wytwarzanego produktu. Na uwagę zasługuje nowe podejście do wartości dodanej, które powinno się koncentrować na innowacjach produktowych i technologicznych, których celem powinno być systematyczne zmniejszanie zużycia tzw. rzadkich surowców. W kontekście CSR duże znaczenie przypisuje się redukcji zużycia energii wytwarzanej na bazie klasycznych surowców energetycznych i przechodzeniu na odnawialne źródła energii. Społeczna odpowiedzialność odnosi się również do jednostek samorządu terytorialnego (JST), które pełnią podwójną rolę, a mianowicie jako specyficzne przedsiębiorstwo realizujące projekty inwestycyjne i jako interesariusz lokalny, zainteresowany odpowiedzialnym działaniem przedsiębiorstw komercyjnych. W odniesieniu do projektów inwestycyjnych realizowanych przez JST ważna jest ich ekonomiczna i społeczna zasadność (odpowiedzialność) przy jednoczesnym najmniejszym oddziaływaniu na środowisko naturalne. Podczas szczytu ziemi w Rio de Janeiro w 1992 roku przyjęto definicję, która stwierdza, że „rozwój zrównoważony jest strategią przekształceń ekologicznych, społecznych, techniczno-technologicznych i organizacyjnych, których celem jest osiągnięcie racjonalnego i trwałego poziomu dobrobytu społecznego, umożliwiającego przekazanie go następnym pokoleniom, bez obawy zagrożenia destrukcją zasobów przyrody i ekosystemów”. Jak wynika z powyższego rozwój zrównoważony jest strategią, która określa kierunki działań i ograniczenia, wynikające z eksploatatorskiego podejścia do zasobów środowiska naturalnego, w tym zasobów surowcowych oraz ekosystemów. Niezbędne jest zatem racjonalne podejście do wykorzystania zasobów naturalnych (stałe nakłady przy zwiększającej się liczbie wytwarzanych jednostek produktu, lub stała liczba wytwarzanych jednostek produktu przy malejących nakładach). Dążenie do optymalnego wykorzystania zasobów naturalnych występuje zwykle wówczas, gdy pojawia się zagrożenie wystąpienia radykalnych niedoborów, na przykład ropy naftowej lub innych nośników energii. Szczególnie mocno podkreśla to E.F. Schumacher, który zwraca uwagę na konieczność poszanowania środowiska przyrodniczego i rozumnego korzystania z jego zasobów. W wyniku tego poglądu kształtowana była koncepcja technik dostosowawczych, które powinny być kapitało-, energo- i materiałooszczędne, ale przy tym pracochłonne, łatwe do adaptacji i pozwalające na optymalne wykorzystanie miejscowych zasobów. Reasumując, można stwierdzić, że rozwój zrównoważony jest strategią rozwoju społeczno-gospodarczego, w której musi być uwzględniona spójność społeczna, rozwój ekonomiczny i ochrona środowiska naturalnego. Spójność społeczna nakłada na rządy i samorządy obowiązek uwzględniania harmonizacji przestrzennej w rozwoju regionów i krajów. Można zatem stwierdzić, że różna interpretacja zrównoważonego rozwoju przedstawiona przez L.J. Jasińskiego, powinna być uwzględniana przy kształtowaniu rozwoju zrównoważonego. Należy także podkreślić, że rozwój zrównoważony wyraża się w integrowaniu wszystkich dziedzin rozwoju społeczno-gospodarczego i jednocześnie ograniczania istniejących dysproporcji rozwojowych. W praktyce jest to trudne do osiągnięcia. Rozwój jest bowiem procesem bardzo złożonym, w którego realizacji pojawiają się coraz to nowe trudności-ograniczenia, dlatego trzeba stwierdzić, że jest to przechodzenie od jednego do drugiego stanu nierównowagi. Można zatem mówić o nieustannym równoważeniu sfery społecznej, ekonomicznej i przyrodniczej (środowiska naturalnego) i wykorzystywaniu procesu równoważenia do poprawy jakości życia ludności i kształtowania systematycznych działań rozwojowych. Niniejsza monografia jest ósmą, kolejną publikacją na temat zrównoważonego społeczno-gospodarczego rozwoju JST wydawaną przez Oficynę Wydawniczą Politechniki Warszawskiej. Świadczy to o kształtującym się ośrodku badawczym integrującym wiele zespołów badawczych z całej Polski.

Wybrane zagadnienia zastosowań współczesnych baz danych w modelowaniu i symulacji systemów transportowych

Andrzej Czerepicki

Podstawowym celem naukowym monografii jest analiza możliwości wykorzystania oraz opracowanie wybranych metod praktycznego zastosowania współczesnych baz danych w komputerowym modelowaniu i symulacji procesów transportowych.   Praca składa się z czterech rozdziałów. W pierwszym z nich przedstawiono cel badań i zadania badawcze. W drugim dokonano przeglądu współczesnych modeli baz danych NoSQL, podkreślono istotne charakterystyki każdego modelu z punktu widzenia potencjalnego zastosowania w transportowym systemie informatycznym i przedstawiono ogólny schemat takiego systemu. Trzeci rozdział zawiera szczegółową analizę grafowego modelu danych, na którą składa się analiza struktur danych grafowej bazy danych pod względem efektywności realizacji poszczególnych operacji na danych, propozycję reguł transformacji uniwersalnego modelu związków encji ER na struktury i relacje grafowej bazy danych, oraz przykłady budowy warstwy danych wybranych transportowych systemów informatycznych z użyciem grafowej bazy danych. W czwartym rozdziale przedstawiono przykłady praktycznego zastosowania współczesnych baz danych w modelowaniu procesów eksploatacji pojazdów o napędzie elektrycznym w komunikacji miejskiej. Uwagę skupiono na problemach związanych z przestawieniem komunikacji miejskiej na autobusy elektryczne oraz wdrożeniem nowatorskich środków transportu. Zaproponowano autorską metodę oszacowania zużycia energii elektrycznej dla dowolnej trasy przejazdu pojazdu elektrycznego na podstawie jej charakterystyk i wzorcowych pomiarów, a następnie zbudowano model obsługi procesu ładowania pojazdów elektrycznych na krańcach trasy z wykorzystaniem podejścia systemów masowej obsługi. Praktycznym wynikiem prac naukowo-badawczych jest komputerowy system bazodanowy realizujący zaproponowane metody modelowania wybranych procesów obsługi pojazdów elektrycznych w komunikacji miejskiej.

Theoretical Mechanics for Engineers. Lectures

Włodzimierz Kurnik

This book is a written aid to the lectures on Theoretical Mechanics, being given to the international students of Mechanical Engineering at the Faculty of Automotive and Construction Machinery Engineering of the Warsaw University of Technology. The main objective of the book is to provide the undergraduate students with the necessary knowledge and skills to solve mechanical problems that can occur in their engineering job, or earlier - during studies - within semester or diplome projects.

Zaufanie do systemów sztucznej inteligencji

Marek Jakubiak, Paweł Stacewicz

W prezentowanym wyborze tekstów zagadnienie zaufania podjęto w sposób możliwie aktualny i wszechstronny. Odnosi się to zarówno do kwestii ogólnych, wręcz filozoficznych, związanych z narzuceniem na sposób działania maszyn pewnych norm, które od wieków postulują etycy (np. Arystoteles); jak również do kwestii bardzo szczegółowych, osadzonych w kontekście bieżących zastosowań. W obszarze zastosowań uwypuklono kwestie tak różnorodne, jak zaufanie do systemów SI wspomagających edukację, projektowanie bezpiecznych miast przyszłości (tzw. smart cities) czy zaufanie do programów i systemów usprawniających funkcjonowanie różnego rodzaju organizacji. Spośród wielu czynników wzmacniających zaufanie do sztucznej inteligencji szczególny nacisk położono na dwa - skuteczność systemu połączoną z bezpieczeństwem użytkowników oraz jego poznawczą przejrzystość połączoną z umiejętnością zrozumiałego dla człowieka wyjaśniania podejmowanych przez system decyzji. Konkluzje autorów nie są jednolite. Niektórzy są optymistami, przekonując, że nawet najbardziej rozwinięta sztuczna inteligencja pozostanie czymś na kształt kontrolowanej przez człowieka "mechanicznej lalki". Inni są bardziej sceptyczni, licząc się z możliwością zaistnienia systemów sztucznych, które przypominają bardziej "mroczne widmo" - czyli skrajnie niebezpieczny dla człowieka artefakt, zdolny do przejęcia nad nim fizycznej i psychicznej kontroli.