Miniaturowe silniki turboodrzutowe

Marian Gieras

W monografii opisano najważniejsze parametry charakteryzujące działanie różnych typów lotniczych silników turbinowych. Przeprowadzono dyskusję nad tendencjami i kierunkami rozwojowymi silników lotniczych, zwracając szczególną uwagę na kwestię miniaturyzacji silników turboodrzutowych. Wnikliwej analizie poddano procesy zachodzące w integralnych częściach miniaturowych silników turboodrzutowych, takich jak: wlot, sprężarka, dyfuzor, komora spalania, zespół turbiny i dysza wylotowa. Obok klasycznego podejścia do projektowania, bazującego na znanych i sprawdzonych wyrażeniach teoretyczno-empirycznych, dużo uwagi poświęcono modelowaniu numerycznemu procesów zachodzących w poszczególnych częściach silnika. Wnioski uzyskane z analizy wyników symulacji numerycznych pozwalają na poszerzenie wiedzy na temat ciągle nie do końca poznanych zjawisk zachodzących w danym zespole miniaturowego silnika oraz na określenie wzajemnej zależności między wybranymi parametrami oraz określenie ich wpływu na przebieg badanego procesu.

Oczyszczalnia ścieków jako element biogospodarki o obiegu zamkniętym

Monika Żubrowska-Sudoł

IV tom serii monografii naukowych Wydziału Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej – „CIRCULAR ECONOMY – TECHNOLOGIE”   Prezentowana monografia dokumentuje, że oczyszczalnia ścieków może być obiektem, w którym równolegle z realizacją celu polegającego na ochronie wód przed zanieczyszczeniem odzyskuje się energię oraz cenne surowce, a odpady przekształca się w produkty.   Ponieważ zasób stanowią w tym przypadku ścieki oraz biomasa odpadowa, jest to przykład biogospodarki bazującej na tzw. zasobach wtórnych, i w takim ujęciu oczyszczalnię ścieków możemy traktować jako wieloplatformową biorafinerię. Koncepcję oczyszczalni ścieków jako elementu biogospodarki cyrkularnej autorka przedstawiła w rozdziale drugim niniejszej monografii, a także w kolejnych rozdziałach prezentując doniesienia literaturowe i wyniki prac własnych odnoszące się do wybranych elementów oczyszczalni ścieków jako biorafinerii oraz podając przykład dobrej praktyki w przedmiotowym obszarze. Przedstawione w pracy rozważania wskazują na to, że oczyszczalnie ścieków posiadają duże możliwości w kontekście zmniejszenia zużycia surowców pierwotnych, ograniczenia zależności od zasobów nieodnawialnych i redukcji emisji gazów cieplarnianych, czyli trzech z pięciu celów sprecyzowanych przez Komisję Europejską w strategii dotyczącej biogospodarki.   Mogłoby się wydawać, że oczyszczalnię ścieków trudno powiązać z priorytetowym celem biogospodarki, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego. Pogląd ten staje się jednak nieaktualny, gdy pod uwagę weźmiemy, że w tego typu biorafinerii: produkowane są nawozy minerlane, mineralno-organiczne lub komponenty nawozów, które są następnie używane w rolnictwie, a także odzyskiwana jest woda, która może zostać wykorzystana do nawadniania w rolnictwie, co wpływa na ograniczenie negatywnych skutków suszy na produktywność rolną. Takie zastosowanie oczyszczonych ścieków pozwala dodatkowo na ponowne włączenie składników odżywczych (azotu, fosforu czy potasu) do naturalnych cyklów biochemicznych. Nawadniając, prowadzi się więc równocześnie nawożenie gleby, ograniczając tym samym zużycie nawozów sztucznych.   Przytoczone w monografii przykłady dokumentują również, że komunalne oczyszczalnie ścieków można wskazać jako element cyrkularnej BioWEconomy.

Geometria wykreślna

Andrzej Bieliński

Geometria jest najstarszą gałęzią matematyki, która powstała w starożytności, a usystematyzowana została przez Euklidesa około 300 lat p.n.e.   Geometria przestrzenna określa związki i ustala relacje między elementami przestrzeni, a związane z tym zagadnienia możemy rozwiązywać metodą graficzną, wykorzystując odwzorowanie przestrzeni na płaszczyznę otrzymane za pomocą rzutowania.   Pierwszym, który opracował i podał teoretyczne podstawy metody rzutów równoległych na dwie płaszczyzny był znakomity matematyk francuski Gaspard Monge (1746−1818) i dlatego jest uważany za twórcę geometrii wykreślnej jako nauki.   Obecnie znajomość geometrii wykreślnej jest niezbędna w projektowaniu obiektów przestrzennych i tworzeniu dokumentacji technicznych, umożliwia czytanie rysunków przedstawiających figury przestrzenne oraz pozwala na analizę przestrzennych własności tych figur.   W dobie komputerów i gotowych programów graficznych twórcze korzystanie z tych dobrodziejstw wymaga rozwiniętej i poprawnie ukształtowanej wyobraźni przestrzennej, a to zapewnia studiowanie geometrii wykreślnej, w czym mam nadzieję pomoże ten skrypt.

Miękkie zarządzanie w organizacji. Rozwój kariery i zachowania społeczne ludzi w organizacji

Jolanta Jurczak, Michael Jaksa

Prezentowane opracowanie jest pierwszym tomem podręcznika z serii wydawniczej Miękkie zarządzanie w organizacji, poświęconego wybranym aspektom miękkiego zarządzania ludźmi. Poszczególne rozdziały koncentrują się wokół wybranych zagadnień z obszaru rekrutacji i selekcji ludzi do organizacji, ich rozwoju zawodowego oraz rozwiązywania konfliktów i negocjacji jako kluczowych procesów zapewniających sprawne funkcjonowanie i współdziałanie organizacji na rynku. W rozdziale pierwszym scharakteryzowano istotę pozyskiwania ludzi do organizacji, wskazując na proces planowania zatrudnienia, rekrutację i selekcję pracowników, z uwzględnieniem ich rodzajów, etapów i funkcji. Następnie opisano skuteczne metody wykorzystywane w obszarze rekrutacji i selekcji, takie jak: e-rekrutacja, grywalizacja, Talent pooling czy zastosowanie sztucznej inteligencji z wykorzystaniem systemów ATS i chatbotów, które zapewniają automatyzację procesów pozyskiwania i kierowania potencjałem pracowników. Rozdział drugi poświęcono problematyce planowania i zarządzania karierą zawodową w obszarze indywidualnym i organizacyjnym. Omówiono istotę kariery zawodowej i koncepcje jej planowania na szczeblu jednostki i organizacji. Zaprezentowano również klasyfikację typów i modeli przebiegu kariery zawodowej (koncepcje D.E. Supera, L. Cadina, M. Suchara) i scharakteryzowano modele kariery zawodowej dopasowane do typów osobowości (według koncepcji J.L. Hollanda i E.H. Scheina). Zaprezentowano metodykę kształtowania rozwoju kariery zawodowej, a następnie zidentyfikowano najczęściej wykorzystywane w zarządzaniu karierą pracowników narzędzia (plany sukcesji, analizę SWOT, macierze transakcyjne czy metodę biograficzną oraz problematykę tworzenia strategii kariery zawodowej). W rozdziale trzecim przedstawiono istotę konfliktu i jego charakterystyczne elementy. Opisano typowe zachowania i reakcje ludzi zaangażowanych w spór. Omówiono przebieg konfliktu wraz z nasilaniem się jego intensywności, uwidaczniając charakterystyczne zachowania ludzi na każdym z etapów eskalacji. W ostatnim rozdziale przedstawiono najistotniejsze elementy związane z umiejętnością negocjowania. Opisano w nim popularne rodzaje negocjacji i style ich prowadzenia, z charakterystyką rekomendowanego stylu "opartego na zasadach". Przedstawiono najważniejsze uwarunkowania negocjacji. Szczególną uwagę poświęcono charakterystyce etapów przebiegu procesu negocjacji, w tym prawidłowego przygotowania do negocjacji i koncepcji BATNA. Wierzymy, że zaprezentowane treści przyczynią się do skuteczniejszych działań i trafniejszych decyzji po stronie osób odpowiedzialnych za procesy zarządzania ludźmi w organizacjach. Czytelnicy, którzy pragną poszerzać swoją wiedzę o kolejne aspekty z zakresu zarządzania kapitałem ludzkim lub doskonalić własne kompetencje w obszarze miękkiego zarządzania, odnajdą kolejne zagadnienia w przygotowywanym drugim tomie podręcznika z serii Miękkie zarządzanie w organizacji. Poruszana w nim tematyka zostanie rozszerzona i uzupełniona ćwiczeniami oraz materiałami do dyskusji i analizy.

Mierniki oceny bieżącej i inwestycyjnej działalności przedsiębiorstw

Lech Gąsiorkiewicz, Wanda J. Pazio

Celem, jaki postawili sobie autorzy podręcznika, było zaprezentowanie szerokiego zestawu mierników odnoszących się zarówno do działalności bieżącej, jak i inwestycyjnej przedsiębiorstwa. Zrozumienie oraz nabycie umiejętności posługiwania się nimi w praktyce stanowi niezbędny element edukacji ekonomicznej przyszłych menedżerów. Z tego też względu w podręczniku położono główny nacisk na sposób obliczania i interpretację poszczególnych mierników. Podręcznik składa się z dwóch wyraźnie zarysowanych części. Pierwsza dotyczy podstawowych metod i mierników wykorzystywanych do oceny działalności bieżącej przedsiębiorstwa, zaś druga  – jego działalności inwestycyjnej.

Dynamic Systems and Control. Laboratory Exercises

Patryk Chaber, Robert Nebeluk, Andrzej Wojtulewicz, Krzysztof Zarzycki

The purpose of this laboratory work is to provide practical knowledge of such basic automation concepts as: dynamic system modeling for control purposes, feedback and its role, control system structures, fundamentals of designing control systems for tracking (servomechanisms) and for the attenuation of disturbances (industrial control systems), and the digital implementation of control algorithms. Hardware platforms of modern automation systems are also discussed, including Programmable Logic Controllers (PLC) industrial Supervisory Control and Data Acquisition (SCADA) systems. This textbook familiarizes students with the topic of modern industrial automation systems. To complete the laboratory tasks, students must acquire knowledge related to programming environments for PLC controllers and SCADA systems. The textbook also contains detailed technical descriptions of the processes used in laboratory classes. The authors believe that the textbook will help to organize and systematize the knowledge gained from lectures.

Finanse cyfrowe. Nowe tendencje i możliwości

Lech Gąsiorkiewicz, Jan Monkiewicz

Publikacja jest częścią serii opracowań poświęconych finansom cyfrowym, powstałych w Zakładzie Finansów Wydziału Zarządzania Politechniki Warszawskiej. W ich przygotowaniu oprócz pracowników naukowych Zakładu Finansów udział wzięli eksperci zewnętrzni z innych ośrodków akademickich, świata biznesu i instytucji publicznych. W pierwszej publikacji pt. „Finanse cyfrowe: informatyzacja, cyfryzacja, danetyzacja” zaprezentowano ogólne ramy gospodarki cyfrowej, problematykę konsumenta na rynku finansowym oraz ryzyka finansów cyfrowych. Druga publikacja pt. „Finanse cyfrowe: perspektywa rynkowa” zawiera omówienie wybranych zagadnień związanych z bankowością cyfrową, ubezpieczeniami cyfrowymi oraz cyfryzacją rynków kapitałowych. W obecnie prezentowanej publikacji skupiono uwagę na nowych tendencjach i możliwościach w epoce finansów cyfrowych.   Publikacja składa się z ośmiu artykułów. W pierwszym M. Wrzosek przedstawiła problematykę suwerenności cyfrowej – koncepcję cyfrowej suwerenności, narodowość Internetu, dane i ich własność, bezpieczeństwo systemów teleinformatycznych – cyberbezpieczeństwo w kontekście cyfrowej suwerenności oraz narodowość technologii.   W kolejnym artykule J. Węgrzyn i A. Zaczek zaprezentowały problematykę cyfryzacji sektora finansów publicznych. Autorki wyjaśniły korelacje zachodzące między cyfryzacją sektora finansów publicznych, gospodarką i obywatelami. Wskazały na możliwe kierunki działań na podstawie potrzeb tych ostatnich (human-centric) oraz wykorzystanie technologii cyfrowych w celu personalizacji usług dla każdego uczestnika życia gospodarczego.    Następnie J. Węgrzyn i M. Syliwoniuk omówiły kwestię opodatkowania aktywności cyfrowej i, wykorzystując foresight, nakreśliły potencjalne kierunki wspierania cyfrowej i zielonej transformacji przez system podatkowy.   W czwartym artykule J. Węgrzyn zwróciła uwagę na potrzebę wypracowania systemu podatkowego na miarę XXI wieku wymagającego zweryfikowania zasad cyfrowej polityki podatkowej.    W artykule piątym M. Kotarba przedstawił ogólny model działania pośrednictwa, a następnie wskazał, jak jest on transformowany w wyniku postępującej cyfryzacji. Przedstawił oczekiwane dalsze kierunki zmian i ocenę ich konsekwencji dla przetrwania i rozwoju pośredników.    W następnym artykule W. Szpringer zwrócił uwagę na kluczowy aspekt regulacji systemów płatności, którym jest zdolność wspierania innowacyjnych rozwiązań, niosących ze sobą nowe technologie.    Autor siódmego artykułu – J. Monkiewicz omówił trzy obszary innowacji w dziedzinie płatności detalicznych – innowacyjne instrumenty płatnicze, innowacyjne kanały i sposoby dokonywania płatności oraz innowacyjne formy pieniądza. Stwierdził także, że kształt nadzoru i jego instrumentarium ulega istotnym zmianom w warunkach cyfryzacji świata finansów, a rozwój technologii cyfrowych i ich zastosowanie w procesach nadzorczych umożliwia bardziej skuteczne, proaktywne monitorowanie ryzyka i zagadnień zgodności w nadzorowanych instytucjach.    W ramach ostatniego artykułu L. Sobczak przedstawiła zmiany w modelu raportowania rynkowego. W raportowaniu widoczny jest rosnący udział informacji niefinansowych zawartych zarówno w raportach finansowych, jak i niefinansowych. Według Autorki ogólny trend w raportowaniu rynkowym znajduje odzwierciedlenie w przedstawionym w opracowaniu raportowaniu PZU SA. Wysoce prawdopodobne jest to, że znajduje również odbicie w sposobie raportowania innych, notowanych na giełdzie, instytucji finansowych.  

Efektywne energetycznie układy pompowe

Waldemar Jędral

W opracowaniu przedstawiono źródła strat energii w procesach transportu cieczy i konkretne przykłady nadmiernej energochłonności pompowania, zaczerpnięte zwłaszcza z przemysłu, energetyki i gospodarki komunalnej. Omówiono praktyczne sposoby wydatnego powiększenia efektywności energetycznej pompowania cieczy w różnych obszarach zastosowań, prowadzące do obniżenia zapotrzebowania na energię, co w konsekwencji zmniejsza emisję dwutlenku węgla, towarzyszącą spalaniu paliw kopalnych w procesach przetwarzania energii. Efektywność energetyczna procesów produkcyjnych i eksploatacyjnych staje się „czwartym paliwem”, a pozyskanie jej zasobów jest znacznie tańsze i szybsze niż budowa nowych źródeł energii.   Książka jest owocem ponad 40-letnich doświadczeń autora w obszarze energooszczędnej eksploatacji układów pompowych. Jest przeznaczona dla szerokiego kręgu użytkowników pomp, projektantów instalacji pompowych i studentów wyższych uczelni technicznych, ale może też być użyteczna dla wszystkich osób interesujących się zagadnieniami racjonalizacji przetwarzania i użytkowania energii.

Fundamentals of Hydraulic and Pneumatic Drives. Laboratory

Michał Makowski

W skrypcie zaprezentowano ćwiczenia z podstaw napędów hydraulicznych i pneumatycznych, dotyczące: podstawowych elementów układów hydraulicznych, sterowania w układach hydraulicznych z zastosowaniem techniki proporcjonalnej, dokładności pozycjonowania tłoczyska cylindra hydraulicznego pod obciążeniem, podstawowych elementów układów pneumatycznych, charakterystyki pompy wyporowej, charakterystyki bezwymiarowej przekładni hydrokinetycznej oraz charakterystyki przekładni hydrostatycznej.

Zrównoważony rozwój gospodarczy jednostek samorządu terytorialnego

Eugeniusz Sobczak

W większości artykułów prezentowanych w niniejszym opracowaniu rozwój zrównoważony jest rozumiany w wielu znaczeniach, a między innymi jako rozwój owocujący poprawą spójności regionalnej i harmonijności rozwoju.

Laboratorium kinetyki procesów przenoszenia w inżynierii chemicznej

Eugeniusz Molga

Skrypt przeznaczony jest dla studentów kierunku inżynieria chemiczna i procesowa prowadzonego na Wydziale Inżynierii Chemicznej i Procesowej Politechniki Warszawskiej. Zakres i program ćwiczeń laboratoryjnych dostosowane są do programów wykładów i ćwiczeń audytoryjnych z kinetyki procesowej oraz ćwiczeń projektowych z procesów przenoszenia pędu i masy. Są jednocześnie kontynuacją takich przedmiotów jak: chemia fizyczna, mechanika płynów, termodynamika procesowa i wymiana ciepła.   Przedstawione ćwiczenia laboratoryjne związane są bezpośrednio z materiałem przekazywanym na wykładzie i stanowią praktyczne rozwinięcie tego materiału. Na opis każdego ćwiczenia laboratoryjnego składają się: wprowadzenie teoretyczne, opis aparatury, instrukcja wykonania ćwiczenia oraz instrukcja wykonania sprawozdania. Podstawy teoretyczne zawierają opis stosowanej w ćwiczeniu metody doświadczalnej. Opis aparatury wraz z instrukcją wykonania ćwiczenia umożliwiają wyznaczenie odpowiedniego parametru lub zależności charakteryzujących badany proces. Instrukcja wykonania sprawozdania wskazuje, jakie wielkości i/lub zależności należy wyznaczyć z wykorzystaniem wykonanych pomiarów.

Problematyka integracji prac scaleniowych z pracami z zakresu gospodarowania zasobami wodnymi w kontekście polityki rozwoju obszarów wiejskich

Małgorzata Stańczuk-Gałwiaczek, Katarzyna Sobolewska-Mikulska

W monografii przedstawiono problematykę integracji prac scaleniowych z pracami z zakresu gospodarowania zasobami wodnymi. Zasoby wodne są niezmiernie ważnym czynnikiem determinującym znaczenie i rozwój funkcji obszarów wiejskich. Ograniczona wielkość zasobów wodnych w Polsce oraz ich duża zmienność w czasie i przestrzeni wymusza konieczność racjonalnego gospodarowania wodą. W podejściu przyjętym przez kraje Europy Zachodniej scalenie gruntów jest nieodłącznie związane z implementacją rozwiązań polegających na ochronie i kształtowaniu zasobów wodnych na terenach wiejskich. W ramach prac scaleniowych istnieje możliwość wskazania obszarów niezbędnych do realizacji inwestycji w zakresie systemów melioracji wodnych, retencjonowania wód na obszarach wiejskich, zarządzania ryzykiem powodziowym oraz w zakresie realizacji działań o charakterze środowiskowo-krajobrazowym wpływających na warunki wodne na scalanym obiekcie. Szeroki i kompleksowy zakres działań realizowanych w ramach prac scaleniowych jest zgodny z ideą zrównoważonego i wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. W monografii postawiono tezę: „Scalenia gruntów nie są w dostatecznym stopniu wykorzystywane jako instrument służący ochronie i kształtowaniu zasobów wodnych na terenach wiejskich w Polsce.   Zakres rozwiązań projektowych wprowadzanych w procesie scalenia gruntów w Polsce jest ograniczony i niewystarczający”. Udowodnienie przyjętej tezy wymagało realizacji następujących celów szczegółowych: 1) ocena stanu gospodarki wodnej na obszarach wiejskich oraz przegląd obecnego stanu wiedzy dotyczącej prawnych i geodezyjnych aspektów integracji prac scaleniowych z pracami z zakresu gospodarowania zasobami wodnymi; 2) analiza i ocena zakresu wprowadzanych w założeniach do projektu scalenia gruntów w Polsce rozwiązań nakierowanych na poprawę stanu gospodarki wodnej w oparciu o reprezentatywną próbę badawczą.   W rozdziale 2 podjęto próbę diagnozy aktualnego stanu gospodarki wodnej na obszarach wiejskich w Polsce, której wyniki pozwalają potwierdzić pilność i priorytetowość realizacji prac związanych z poprawą stanu ilościowego i jakościowego wód na obszarach wiejskich. W rozdziale 3 zdefiniowany został zakres działań realizowanych w procesie scalenia gruntów, przy jednoczesnym zwróceniu uwagi na funkcjonującą w krajowej literaturze przedmiotu wielorakość nazewnictwa i pojęć dotyczących kompleksowych przedsięwzięć realizowanych na obszarach wiejskich, obejmujących scalenie gruntów. Szczególną uwagę zwrócono na problematykę integracji prac scaleniowych z pracami z zakresu rolniczego gospodarowania zasobami wodnymi na obszarach wiejskich. W rozdziale 4 poświęcono uwagę zagadnieniu polityki rozwoju obszarów wiejskich. Przybliżono ideę rozwoju zrównoważonego oraz wielofunkcyjnego. Przedstawiono także instrumentarium Wspólnej Polityki Rolnej w kontekście realizacji prac scaleniowych w Polsce.   W rozdziale 5 przedstawiono wyniki badań zakresu wprowadzanych w założeniach do projektów scalenia gruntów w Polsce rozwiązań nakierowanych na poprawę stanu gospodarki wodnej. Jako metodę badawczą przyjęto metodę indukcyjną, opierając się na zasadach weryfikacjonizmu naukowego na podstawie badań reprezentatywnej próby dokumentów źródłowych opracowanych dla obiektów scaleniowych w Polsce. Wyboru próby reprezentatywnej dokonano przy zastosowaniu metod statystycznych. Badane cechy (decyzja geodety-projektanta o wprowadzeniu konkretnego rozwiązania projektowego) mają charakter jakościowy. Zgromadzone dane uporządkowano, stosując metody statystyczne.  

Standardy efektywności energetycznej budynków jednorodzinnych

Szymon Firląg

Celem naukowym podjętych przez autora badań było opracowanie szczegółowych wymagań dla krajowych standardów efektywnych energetycznie budynków. Wytyczne te określono zarówno dla nowych, jak i istniejących budynków mieszkalnych. Zastosowana metodyka badawcza różniła się w zależności od postawionego celu. Pozwoliło to na zaprezentowanie różnych sposobów tworzenia i formułowania wymagań. W przypadku z góry zdefiniowanego poziomu efektywności energetycznej badaniom poddano numeryczne modele budynków, które następnie modyfikowano. Wprowadzane różne warianty usprawnień pozwoliły na określenie zestawu szczegółowych wytycznych. Zastosowana metoda badawcza była podstawą do określenia historycznych wymagań dla budynków energooszczędnych w standardzie NF40 i NF15. Poprawność sformułowanych wytycznych została zweryfikowana w trakcie trwania programu priorytetowego „Efektywne wykorzystanie energii. Dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych” Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Do określenia wymagań dla nowych budynków plusenergetycznych i termomodernizacji do standardu niemal zeroenergetycznego (NZEB) wykorzystano inną metodykę badawczą. Jej istotnym elementem był aspekt opłacalności ekonomicznej realizowanych przedsięwzięć. Opracowane modele numeryczne budynków były przedmiotem obliczeń wariantowych obejmujących różne zestawienia usprawnień. W przypadku nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych określono wymagania dotyczące rozwiązań konstrukcyjno-instalacyjnych pozwalających na osiągnięcie standardu plusenergetycznego. Podobne wymagania wyznaczono dla termomodernizacji budynków istniejących do poziomu NZEB. W tym wypadku badania przeprowadzono w pierwszej kolejności dla przegród budynków. Zdefiniowano dla nich optymalne kosztowo wartości współczynników przenikania ciepła. Podstawą do sformułowania wymagań szczegółowych dotyczących przegród były wskaźniki kosztu skumulowanego. Następnie określono na ich podstawie różne warianty termomodernizacji modeli budynków. Wyznaczona w ten sposób zależność między kosztem skumulowanym a efektywnością energetyczną pozwoliła na znalezienie optymalnego kosztowo i niemal zeroenergetycznego poziomu wymagań. Zaprezentowane metody obliczeniowe i opracowane standardy efektywności energetycznej budynków mogą być wykorzystywane do określenia przyszłych i obecnych wymagań stawianych budynkom. Pozwoliłoby to na zmniejszenie energochłonności krajowych zasobów budowlanych i ograniczenie ich negatywnego wpływu na środowisko naturalne, a jednocześnie zapewniło podwyższenie jakości życia w budynkach i poza nimi – dzięki redukcji emisji szkodliwych zanieczyszczeń powietrza. Działania takie wpisują się bezpośrednio w realizację celu polityki Unii Europejskiej, jakim jest dekarbonizacja zasobów budowlanych do 2050 roku.

Podstawy organizacji produkcji. Ćwiczenia

Jacek Bałuk

Skrypt jest przeznaczony do ćwiczeń projektowych w ramach przedmiotu "Organizacja produkcji" na kierunkach Zarządzanie oraz Zarządzanie i Inżynieria Produkcji. Tematyka ćwiczeń obejmuje wybrane zagadnienia organizacji produkcji, rozumianej jako obszar wiedzy o procesach i systemach produkcyjnych, zarówno w sferze ich projektowania, jak i eksploatacji oraz modernizacji. Prezentowane ćwiczenia umożliwiają poznanie elementów obliczeń produkcyjno-organizacyjnych, nabycie umiejętności ich praktycznego zastosowania oraz utrwalenie aparatu pojęciowego z obszaru organizacji produkcji.

Metody eksperymentalne w mechanice i budowie maszyn

Paweł Pyrzanowski

Opracowanie przybliża ogólne zagadnienia związane z zastosowaniem metod eksperymentalnych w praktyce inżyniera i naukowca zajmującego się problemami mechaniki oraz budowy i eksploatacji maszyn. W szczególny sposób przedstawiono współczesne metody pomiaru przemieszczeń i odkształceń – zarówno punktowe, jak i polowe, kładąc nacisk na możliwe źródła błędów i sposoby ich eliminacji lub zmniejszania ich wpływu na wyniki badań. Autor kierował się przy tym swoimi wieloletnimi doświadczeniami pracy na uczelni, w tym w realizacji projektów badawczych, oraz współpracy z przemysłem. W kolejnych rozdziałach opisano ogólne zagadnienia związane z przygotowaniem i prowadzeniem badań eksperymentalnych; zaprezentowano podstawowe metody badawcze w zagadnieniach związanych z mechaniką i budową maszyn, ze szczególnym uwzględnieniem pomiarów przemieszczeń i odkształceń, które należą do najczęściej wykonywanych badań eksperymentalnych; omówiono bardzo istotne w obecnych czasach zagadnienia związane z cyfrowymi technikami obróbki sygnału, w tym podstawy przetwarzania analogowo-cyfrowego i filtrom cyfrowym, a także zagadnienia związane z kartami pomiarowymi, wyjaśniając główne ich parametry i pozwalając na ich optymalny wybór i użytkowanie.

Wybrane metody numeryczne z przykładami zastosowań w zadaniach inżynierskich

Stanisław Rosłoniec

W opracowaniu przedstawiono wybrane metody numeryczne wykorzystywane do rozwiązywania układów równań liniowych i nieliniowych, interpolowania i aproksymowania funkcji jednej zmiennej, całkowania funkcji jednej i wielu zmiennych, różniczkowania funkcji jednej i wielu zmiennych oraz całkowania układów równań różniczkowych zwyczajnych. Wszystkie przedstawione metody zilustrowano przykładami wynikającymi z konkretnych zadań inżynierskich. Skrypt ten może być wykorzystywany w szkołach wyższych o profilu technicznym. Prezentowane, już trzecie, wydanie podręcznika zostało znacznie zmienione. Całkowicie nowym rozdziałem jest rozdział 2, traktujący o numerycznych metodach rozwiązywania zagadnień własnych macierzy algebraicznych. W pierwszym z jego podrozdziałów przedstawiono standardowe metody wyznaczania wartości i wektorów własnych macierzy trójdiagonalnych. Następnie przedstawiono kolejno wersje metody potęgowej i przykłady metod transformacyjnych jakimi są metody Jacobiego, Givensa i przekształcenia QR. W końcowej części rozdziału podano przykład ilustrujący procedurę ortogonalizacji Grama-Schmidta. Do najistotniejszych uzupełnień wprowadzonych do rozdziału 3, poświęconego metodom rozwiązywania pojedynczych równań nieliniowych, należy zaliczyć: rozszerzenie opisu metody Laguerre'a, prezentację metod Pegaza i Illinois będących ulepszonymi wersjami metody cięciw oraz omówienie metody macierzy towarzyszącej i metody Mullera. Rozdział 4, poświecony numerycznym metodom rozwiązywania układów równań nieliniowych, rozszerzono o opis metody Broydena, która jest wielowymiarowym odpowiednikiem metody siecznej opisanej w podrozdziale 3.2.3. Rozdział 5 traktujący o metodach interpolacji i aproksymacji funkcji jednej zmiennej rozszerzono o bardziej szczegółowy opis wymagań nakładanych na sześcienną funkcję sklejaną i wprowadzenie uzupełniającej formy zapisu tej funkcji. Ponadto opisano sposób interpolacji za pomocą liniowej kombinacji B-funkcji sklejanych trzeciego stopnia. Drugim, nowo opracowanym rozdziałem jest rozdział 6 poświęcony metodom interpolacji i aproksymacji funkcji dwóch zmiennych. Rozdział ten obejmuje: metodę kolejnych, jednowymiarowych interpolacji, metodę bezpośredniej, dwuwymiarowej interpolacji za pomocą wielomianu drugiego stopnia i dwuwymiarowej B-funkcji sklejanej. Istotę dwuwymiarowej, średniokwadratowej aproksymacji omówiono wykorzystując jako funkcję aproksymującą uogólniony wielomian dwóch zmiennych określony przez 9 niezależnych współczynników. Rozdział 7 został rozszerzony przez wprowadzenie przykładu obliczeniowego ilustrującego 7-węzłową kwadraturę Gaussa-Legendre'a i algorytmu 15-węzłowej kwadratury Gaussa-Kronroda G7-K15. Podwyższoną dokładność obliczeń wykonanych według tej kwadratury potwierdzają wyniki prezentowane przykładzie 7.8. Kolejnym, rozszerzonym rozdziałem jest rozdział 9 poświęcony metodom numerycznego całkowania równań różniczkowych zwyczajnych. Rozważane w tym rozdziale zadanie rozwiązywania zagadnienia granicznego, patrz podrozdział 9.6, zostało wzbogacone w wyniku omówienia podstaw metod kollokacji i Galerkina wraz z ilustrującymi je przykładami. Jako funkcje aproksymujące wyznaczane numerycznie rozwiązanie zastosowano standardowe, sześcienne funkcje sklejane i B-funkcje sklejane trzeciego stopnia. Kończąc, pragnę wyrazić przekonanie, że przedkładana książka okaże się być interesująca i użyteczna dla wielu czytelników.

Metody opisu i symulacji układów elektronicznych

Jan Ogrodzki

Niniejsza monografia poświęcona jest metodom formalnego opisu układów elektronicznych i opartej na tym opisie komputerowej symulacji. W procesie projektowania i fabrykacji współczesnych układów scalonych symulacja komputerowa jest nieodzownym narzędziem wspomagającym. Przytoczono podstawowe, najbardziej rozpowszechnione modele elementów półprzewodnikowych, by na ich podstawie wprowadzić Czytelników w dziedzinę opisów matematycznych układów fizycznych. Opisy te mogą mieć postać równań algebraicznych, różniczkowych zwyczajnych lub cząstkowych, lub, co jest równoważne, sieci elektrycznej, czyli połączenia wyidealizowanych elementów elektronicznych. Monografia zajmuje się tylko układami o stałych skupionych, a więc takimi, w których długość fali sygnału zmiennego jest dużo większa od rozmiarów geometrycznych układu.

Modelowanie i analiza problemów decyzyjnych przydziału pojazdów do zadań w zagadnieniach transportowych

Mariusz Izdebski

Praca dotyczy metodologii modelowania przydziału pojazdów do zadań w zagadnieniach transportowych z uwzględnieniem wyznaczania tras jazdy pojazdów, przy jednoczesnej minimalizacji liczby tych pojazdów oraz wskazaniu typów pojazdów realizujących zadania transportowe. Przedstawiona metodologia modelowania przydziału pojazdów do zadań wraz z implementacją komputerową może stanowić narzędzie wspomagania decyzji w zakresie planowania tras jazdy pojazdów czy opracowywania harmonogramów pracy kierowców w przedsiębiorstwach transportowych.   Wymiernym efektem pracy jest aplikacja komputerowa umożliwiająca optymalizację przydziału pojazdów do zadań dla różnych systemów transportowych. Przedstawiona w pracy metodologia pozwala na dopasowanie zasobów technicznych do potrzeb obsługi transportowej podmiotów gospodarczych w zależności od sytuacji decyzyjnej.   Przedstawione w pracy modele matematyczne różnią się między sobą przede wszystkim celem wyrażonym funkcją kryterium oraz rodzajem realizowanych zadań. Zagadnienia przydziału w monografii zostały ukazane w ujęciu wielokryterialnym.   Opracowanie obejmuje osiem rozdziałów, z których trzy pierwsze stanowią krytyczną analizę stanu zagadnienia, kolejne dwa zawierają matematyczne sformułowanie problemu, następny rozdział przedstawia procedurę konstruowania algorytmu genetycznego wyznaczającego przydział pojazdów do zadań oraz opis aplikacji, a weryfikacja algorytmu oraz wnioski są ostatnimi rozdziałami niniejszej monografii.

Wybrane zagadnienia prognozowania produkcji energii elektrycznej z wykorzystaniem odnawialnych nośników energii

Dariusz Baczyński, Mirosław Parol, Paweł Piotrowski

Prezentowana monografia dotyczy zagadnienia prognozowania w elektroenergetyce. Tematyka ta jest istotna zarówno z technicznego, jak i ekonomicznego punktu widzenia. Opracowanie zawiera opis wybranych zagadnień dotyczących prognozowania produkcji energii elektrycznej w OZE, łącznie z przedstawieniem i analizą przykładowych prognoz w tym zakresie. Zakres tematyczny obejmuje różne technologie wytwarzania energii w OZE, jak również różne horyzonty prognostyczne. Horyzont krótkoterminowy dotyczy różnych nośników energii (wiatru, słońca i wody), zaś horyzont średnioterminowy i długoterminowy potencjału energetycznego z OZE. Wydaje się, że monografia ta może mieć duże znaczenie, zarówno poznawcze, jak i praktyczne. Monografia składa się z wstępu, siedmiu rozdziałów merytorycznych oraz podsumowania. Pierwszy rozdział merytoryczny poświęcony jest technicznym i ekonomicznym aspektom wytwarzania energii elektrycznej w odnawialnych źródłach energii. W rozdziale drugim omówiono kryteria jakości wykonywanych prognoz. Wybrane zagadnienia dotyczące zastosowań prognoz produkcji energii elektrycznej z OZE z punktu widzenia ich wykorzystania w systemach elektroenergetycznych zostały zaprezentowane w rozdziale trzecim. Zagadnienie prognozowania krótkoterminowego produkcji energii elektrycznej pozyskiwanej z energii wiatru, z energii słońca oraz z energii wody zostało przedstawione odpowiednio w rozdziałach czwartym, piątym i szóstym. Rozdział siódmy został poświęcony prognozowaniu średnioterminowemu i długoterminowemu potencjału energetycznego z energii słońca.

Laboratorium podstaw techniki świetlnej

Andrzej Wiśniewski, Dariusz Czyżewski, Krzysztof Skarżyński, Marcin Wesołowski, ...

Intensywny wzrost zapotrzebowania na wysokiej jakości oświetlenie i sprzęt oświetleniowy sprawiają, że na rynku pracy potrzebni są specjaliści z zakresu techniki świetlnej. Muszą być oni wykształceni w kierunku analiz rożnych aspektów oświetlenia elektrycznego, a przede wszystkim jego mierzalnych parametrów elektrycznych, fotometrycznych, kolorymetrycznych i eksploatacyjnych. Prezentowany podręcznik jest przeznaczony głównie dla studentów kierunków inżynierskich, na których omawiane są zagadnienia oświetleniowe. Przedstawiono w nim propozycje ćwiczeń laboratoryjnych, które umożliwiają poszerzenie wiedzy i zdobycie doświadczenia z zakresu techniki świetlnej. Wykonanie ćwiczeń jest również związane z nabyciem praktycznych umiejętności wykonywania pomiarów wielkości elektrycznych, fotometrycznych i kolorymetrycznych źródeł światła, opraw oświetleniowych, instalacji oświetleniowych i materiałów oraz analizowania uzyskanych wyników w odniesieniu do obowiązujących norm, stanu wiedzy i techniki. Wszystkie propozycje ćwiczeń zawierają opisy najbardziej istotnych zagadnień związanych z pomiarami i odniesienia do aktualnej literatury przedmiotu. Dlatego, podręcznik będzie przydatny zarówno dla osób wdrażających się w zagadnienia techniki świetlnej, jak i tych, które już pracują zawodowo w branży oświetleniowej.

Digital Twins, Digital Shadows, and Simulation Models for Internal Transport

Mariusz Kostrzewski

The ideas presented in this monograph are intended to stimulate imagination and willingness for further research into digital models of various types, including simulation models, numerical models, digital twins, and digital shadows. The monograph itself ought to be treated as a foundation in the fi eld of these models in relation to internal transport and logistics analysis. As such, it can bring several benefi ts and dispel doubts about the various types of digital models in both the scientific and business communities, especially given the increasing popularity of digital models (including their novel variants, i.e. digital twins and digital shadows). Given the above brief presentation of the monograph's contributions, it is important to point out that it is addressed to a wide audience, including managers in industry, manufacturing, transport, and academia - both scientifi c, research, and teaching, as well as Ph.D. students and undergraduates, especially at the technical universities. The book will be a resource for those wishing to expand their knowledge of the applications of innovative technologies related to digital models, particularly digital twins, digital shadow, and simulation models. Monografia rozpoczyna się od części przeglądowej, która jest wynikiem ostatnich badań i rozważań autora w zakresie obszarów i gałęzi transportu, w tym - w porządku alfabetycznym transportu drogowego, lotniczego, morskiego, przesyłowego, szynowego, wodnego śródlądowego, ale przede wszystkim transportu wewnętrznego z nieodłącznie mu towarzyszącą logistyką wewnętrzną. Zasadniczym celem publikacji jest przedstawienie osiągnięć dotyczących modelowania procesów logistycznych z wykorzystaniem krzywych, w szczególności krzywych Beziera. Krzywe te są stosowane definiowania tras przemieszczania autonomicznych środków transportu wewnętrznego w obiektach logistycznych uwzględniając ich odzwierciedlenie w postaci modeli cyfrowych. Niniejsza monografia w głównej mierze podejmuje tezy takie jak: - Terminologia dotycząca cyfrowych bliźniaków może zostać usystematyzowana i wyjaśniona. - Cyfrowe bliźniaki/cienie/modele charakteryzują się różnymi przeznaczeniami. - Cyfrowe bliźniaki/cienie/modele charakteryzują się różną architekturą przepływu danych. - Cyfrowy bliźniaki znacząco przyczyniają się do zużycia energii i emisji ekwiwalentu CO2. - Krzywe Beziera mogą być stosowane do definiowania tras dla autonomicznych środków transportu wewnętrznego. - Modelowanie z wykorzystaniem metod symulacyjnych jest metodyką wyjściową do budowania i stosowania modeli cyfrowych, w szczególności cyfrowych bliźniaków i cyfrowych cieni.

Przetwórstwo tworzyw polimerowych. Laboratorium

Krzysztof Wilczyński

Skrypt jest przeznaczony dla studentów Wydziału Mechanicznego Technologicznego i stanowi uzupełnienie wykładów "Przetwórstwo Tworzyw Sztucznych", "Wybrane Zagadnienia Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych", "Automatyzacja Procesów Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych", "Techniki Wytwarzania", "Maszyny Technologiczne" i "Technologie Przemysłowe". Stanowi podstawę merytoryczną zajęć laboratoryjnych tych przedmiotów. Jest polecany dla studentów innych wydziałów, np. Wydziału Chemicznego, Wydziału Inżynierii Chemicznej i Procesowej, Wydziału Inżynierii Materiałowej, Wydziału Samochodów i Maszyn Roboczych oraz studentów innych uczelni, np. Politechniki Wrocławskiej, Politechniki Śląskiej, Politechniki Poznańskiej, Politechniki Krakowskiej, Politechniki Gdańskiej czy Politechniki Częstochowskiej. Zawiera omówienie osiemnastu ćwiczeń laboratoryjnych, dotyczących podstawowych zagadnień przetwórstwa tworzyw polimerowych. Każde ćwiczenie jest poprzedzone wprowadzeniem, w którym podano podstawowe wiadomości niezbędne do zrealizowania ćwiczenia. W skrypcie przedstawiono podstawowe i aktualne zagadnienia przetwórstwa tworzyw polimerowych: materiałowe, technologiczne i konstrukcyjne. Jest zorganizowany wokół najważniejszych technologii przetwórstwa. Stanowi oryginalne ujęcie nowoczesnych zagadnień przetwórstwa szeroko rozumianych tworzyw polimerowych.

Matematyczne modele uczenia maszynowego w językach MATLAB i PYTHON

Stanisław Osowski, Robert Szmurło

Prezentowane opracowanie dotyczy różnych modeli i metod stosowanych w uczeniu maszynowym. W szczególności, w poszczególnych rozdziałach przedstawione są takie zagadnienia, jak: regresja liniowa; klasyfikatory KNN; klasyfikatory Bayesa; modele matematyczne drzew decyzyjnych; sieci neuronowe MLP; sieci RBF; sieci SVM do klasyfikacji i regresji; sieci głębokie (CNN, autoenkoder, LSTM, transformer); zagadnienia zdolności generalizacyjnych modeli, w tym zespoły klasyfikatorów i systemów regresyjnych; transformacje i metody redukcji wymiaru danych wielowymiarowych; metody grupowania danych wielowymiarowych; wybrane metody generacji i selekcji cech diagnostycznych; metody oceny jakości rozwiązań; podstawowe rozwiązania adaptacyjnych systemów rozmytych. W przedstawieniu poszczególnych rozwiązań modelowych zaprezentowano zarówno strukturę pod-stawowych modeli, jak i algorytmy uczące dostosowane do konkretnego modelu. Ponieważ z punktu widzenia aktualnego stanu wiedzy do najważniejszych rozwiązań sztucznej inteligencji należą sztuczne sieci neuronowe. Tym zagadnieniom poświęcono najwięcej uwagi, wprowadzając różne rozwiązania sieciowe, w tym perceptron wielowarstwowy (MLP), sieć o radialnej funkcji bazowej (RBF), maszynę wektorów nośnych (SVM) czy różne rozwiązania głębokich sieci neuronowych wielowarstwowych, takich jak sieć konwolucyjna (CNN), autoenkoder (AE) czy sieć LSTM. Teoretyczne podstawy algorytmów uczących zostały zilustrowane przykładowymi programami implementującymi je przy użyciu oprogramowania Matlab i Python. Prezentowane w podręczniku skrypty z przykładami w Matlabie i Pythonie zostały udostępnione na platformie Github pod adresem: https://github.com/szmurlor/mmum. Podręcznik jest przeznaczony dla słuchaczy wyższych lat studiów, doktorantów i ludzi zainteresowanych metodami uczenia maszynowego, podstawowego narzędzia sztucznej inteligencji. Ze względu na interdyscyplinarny charakter tematyki może być wykorzystany zarówno w informatyce, inżynierii biomedycznej, jak i innych naukach technicznych. Wprowadzenie zarówno podstawowych jak i zaawansowanych pojęć uczenia maszynowego powoduje, że może być użyteczny dla osób początkujących i zaawansowanych w tej tematyce.

Gospodarka wodno-ściekowa w gospodarce cyrkulacyjnej

Marek Gromiec

Książka jest 5 tomem CET - serii monografii naukowych Wydziału Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej, która jest wydawana we współpracy z Instytutem Badań Stosowanych Politechniki Warszawskiej Sp. z o.o. SERIA MONOGRAFIE CIRCULAR W monografii podano ogólne założenia i zastosowania unijnej gospodarki cyrkulacyjnej i nowego paradygmatu ściekowego w gospodarce wodno-ściekowej. Przyjęto, że unijna gospodarka cyrkulacyjna może mieć zastosowanie w praktyce nie tylko w gospodarce odpadowej, ale też w gospodarce wodno-ściekowej, a szczególnie w odnowie wody ze ścieków, co jest zgodne z nowym amerykańskim paradygmatem (NEW - Nutrienty-Energia-Woda), który dotyczy również odzysku substancji biogennych, energii i wody. Przedstawiono także możliwości integracji nowego paradygmatu odzysku dla substancji biogennych, wody i energii z gospodarką cyrkulacyjną, stwarzającego nowe perspektywy ekonomiczne, co jest bodźcem do opracowania i wdrożenia rozwiązań innowacyjnych, a także może odegrać istotną rolę w zrównoważonym rozwoju miast i w ograniczeniu zmian klimatycznych, przynosząc korzyści o charakterze ekonomicznym i środowiskowym. W rozdziałach od 2 do 7 przedstawiono w pełnej skali technicznej technologie stosowane za granicą. Obejmują one zagadnienia dotyczące: odzysku wody, w tym filtrację i dezynfekcję ścieków, odzysku metali i chemikaliów oraz odzysku fosforu z odcieków z osadów, jak też usuwanie substancji biogennych, odzysku energii ze ścieków i osadów. W rozdziałach 8 i 9 zaprezentowano rozwiązania problemów środowiskowych związanych z tworzywami sztucznymi oraz z produkcją wodoru - uznanego za paliwo przyszłości, wychodzące naprzeciw gospodarce cyrkulacyjnej i zmianom klimatycznym. W ostatnim rozdziale przedstawiono wybrane przykłady technologii, związanych z gospodarką cyrkulacyjną w gospodarce wodnościekowej - zastosowane w Polsce.