Z Miodowej na Bracką. Opowieść powstańca warszawskiego. Część II

Maciej Bernhardt

Druga część wspomnień Macieja Bernhardta ukazuje nie tylko bogate życie niezwykłego człowieka, ale mówi również wiele o zagospodarowywaniu „ziem odzyskanych”, życiu codziennym w podnoszonej z gruzów Warszawie, wojskowym szkolnictwie w Polsce Ludowej i wielu innych aspektach powojennej rzeczywistości, o której nie pisze się nie tylko w podręcznikach.

Damy wielkiego ekranu: Gwiazdy Hollywood od Audrey Hepburn do Elizabeth Taylor

Agata Łysakowska

W drugiej połowie lat pięćdziesiątych prezes jednej z wytwórni filmowych twierdził buńczucznie, że „telewizja nie utrzyma się na żadnym zdobytym przez siebie rynku przez okres dłuższy niż sześć miesięcy”. Fakty były jednak nieubłagane. Kino musiało ruszyć do zażartej walki o widza z telewizją. Jego tajną bronią miały stać się hollywoodzkie gwiazdy. To właśnie wtedy narodziła się i ugruntowała legenda Hollywood. To wtedy na ekranach kin pojawiły się superprodukcje z prawdziwego znaczenia. To wtedy skandal stał się chlebem powszednim gwiazd. Przede wszystkim zaś to właśnie wtedy swoje kariery zaczynały aktorki, do dziś wyznaczające standardy kinowej klasy. Bez nich „fabryka snów” nie byłaby tym samym. Audrey Hepburn, Grace Kelly, Elizabeth Taylor, Marilyn Monroe – wszystkie były prawdziwymi gwiazdami tamtego okresu. To o nich rozpisywały się ówczesne brukowce. To one pracowały dla największych wytwórni: Metro-Goldwyn-Mayer, Warner Bros, 20th Century Fox czy Universal Pictures. Przede wszystkim zaś grały w filmach, które na zawsze przeszły do historii kinematografii. W barwnych opowieściach o losach legend Hollywood nie brakuje momentów dramatycznych i wzniosłych, wzlotów i upadków. Dlaczego Marilyn Monroe spóźniała się na plan filmowy? Dlaczego domagano się odebrania Elizabeth Taylor obywatelstwa amerykańskiego? Dla kogo Clark Gable zamierzał ustrzelić krokodyla? Na te i wiele innych pytań odpowiedź daje ebook Agaty Łysakowskiej „Damy wielkiego ekranu: Gwiazdy Hollywood od Audrey Hepburn do Elizabeth Taylor”. Agata Łysakowska (ur. 1992) – publicystka portalu „Histmag.org”, studentka Międzyobszarowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych i Społecznych na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Interesuje się historią filmu i historią nowożytną, jest również miłośniczką kultury hiszpańskiej.

Z historią na szlaku. Zabytki w Polsce, które warto zobaczyć. Część 2

praca zbiorowa pod redakcją Piotra Bejrowskiego

Zapraszamy w kolejną podróż po kraju śladami przeszłości - kilkanaście historycznych krain i dziesiątki atrakcji turystycznych: cerkwie i kościoły, zamki i pałace, muzea i pola bitew. Wszystkie te miejsca zasługują na bliższe poznanie i odwiedziny już w najbliższym czasie. Rzeczpospolita nie zawsze była jednolita etnicznie, a jej granice ulegały licznym zmianom. Nasze ziemie zamieszkane były przez mniejszości, a także inne narody, wyznające różne wyznania. Tysiąc lat historii, setki zabytków pamiętających dawno minione czasy. Zwiedzając nasz kraj, warto znać i rozumieć kontekst historyczny, jakże różny dla poszczególnych regionów. W którym polskim regionie zamieszkali Kurpie? A w którym Bojkowie? Na którym rynku stał pomnik Stalina? Co się stało z jedynym dziełem Rubensa w naszych zbiorach? Na którym wielkopolskim zamku straszy „biała dama”? Ile budynków wybudowano na szczycie Śnieżki? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdziemy w tekstach składających się na drugą część naszego przewodnika „Z historią na szlaku. Zabytki w Polsce, które warto odwiedzić”. Czy chcecie rzucić wszystko i wybrać się w podróż wraz z Histmagiem?

Oblicza propagandy PRL

Tomasz Leszkowicz

Komunistyczna Polska była niezwykłym krajem. Rządziła w nim partia, która nie miała szans na wygranie wyborów. Jego granice gwarantowała Moskwa, powszechnie znienawidzona przez obywateli. Choć był to kraj robotników, to właśnie do nich najczęściej strzelano na ulicach. Te absurdy starała się ukryć wszechobecna propaganda. Propaganda była dobra na wszystko. Atakowała wrogów systemu, tłumaczyła „przejściowe trudności” albo mobilizowała do działania. Wytrwale opisywała teraźniejszość, przeszłość i przyszłość. Tak w latach stalinowskich, jak i w epoce Jaruzelskiego była powszechna. Nigdy wcześniej i nigdy później nie miała takiego znaczenia w dziejach Polski. Uśmiechamy się widząc kroniki filmowe z tego okresu albo toporne hasła na transparentach. Ale przez kilka dekad były to symbole brutalnej indoktrynacji. W świecie publicznym nie było prawdy innej niż komunistyczna. Właśnie dlatego warto poznać oblicza propagandy PRL. Dowiedzmy się o tym kto, w jaki sposób i z jakim skutkiem próbował wychowywać miliony Polaków. Tomasz Leszkowicz zabiera nas w podróż po barwnej krainie kłamstwa. Łzy nigdy nie są w niej szczere, zbrodniarze są bohaterami, a zbrodnie wymazuje się z kart historii. Błahe potyczki stają się epickimi bitwami, a niepokorni dziennikarze stają się wirtuozami kłamstwa. Czasem jest strasznie, czasem jest śmiesznie – ale zawsze jest ciekawie. Tomasz Leszkowicz (ur. 1988) – redaktor naczelny portalu „Histmag.org”, doktorant Instytut Historii PAN. Absolwent historii i dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalizuje się w historii dwudziestego wieku. Z uwagą śledzi zagadnienia związane z pamięcią i tzw. polityką historyczną (dawniej i dziś). Publikował m.in. w „Mówią Wieki”, „Uważam Rze Historia”, „Pamięci.pl” oraz „Dziejach Najnowszych”.

Z historią na szlaku. Zabytki w Polsce, które warto zobaczyć

praca zbiorowa pod red. T. Leszkowicza

W Polsce znaleźć można setki zabytków i miejsc związanych z przeszłością – wystarczy tylko trochę poszukać. „Z historią na szlaku. Zabytki w Polsce, które warto zobaczyć” to poradnik, który zainspiruje miłośników podróży po atrakcjach historycznych.   Zabytki Polski to nie tylko najpopularniejsze obiekty, znane z przewodników dla zagranicznych turystów. Każdy region naszego kraju ma swoją historyczną specyfikę i miejsca, która zasługują na uwagę. Jedni uwielbiają zamki i pałace, innych fascynują zabytkowe świątynie, jeszcze inni lubią spacery po klimatycznych dzielnicach. To właśnie do nich kierowana jest publikacja „Z historią na szlaku. Zabytki w Polsce, które warto zobaczyć”, przygotowana przez zespół portalu Histmag.org.   Zapraszamy na podróż po terenach znanych turystycznie i tych, które mniej kojarzą się jako miejsce wycieczek. Opisujemy Pomorze Zachodnie, Warmię, Mazury, Podlasie, okolice Łodzi i Częstochowy, Góry Świętokrzyskie, Lubelszczyznę i Zagłębie Dąbrowskie. Pokazujemy miejsca znane w całej Polsce jak i takie, które popularne są raczej lokalnie. Każde z nich ma za sobą historię wartą uwagi.   Publikację uzupełnia mapa krain historycznych w Polsce, uzupełniona o komentarz poświęcony podziałom naszego kraju na różne dzielnice, ziemie i regiony. Wydają się one na pierwszy rzut oka nieszablonowe. Pokazują jednak, jak przeszłość kształtuje przestrzeń, w której żyjemy i którą zwiedzamy. Warto wybrać się z historią na turystyczny szlak – ten poradnik pomoże trafić w miejsca, które na zawsze zapadną w pamięć!

Polacy na krańcach świata: XIX wiek

Mateusz Będkowski

Odkrywcy Ameryki, eksploratorzy Afryki, dzielni żeglarze – kto z nas nie fascynował się podróżnikami? Razem z Mateuszem Będkowskim poznajmy historie zapomnianych polskich podróżników, którzy na zawsze zapisali się w dziejach. Wyruszmy w wyprawę tropem odkrywców z XIX wieku!   Wiek XIX to epoka pionierskich wypraw naukowych i szczyt europejskiego kolonializmu. Na ten okres przypada także największa liczba fascynujących podróży. Ich cel był różny. Czasem chodziło o poszukiwanie metali szlachetnych, głównie złota, kiedy indziej celem było objęcie w posiadanie strategicznych obszarów. W ten sposób „wiek pary” stał nie tylko pod znakiem rozwoju przemysłowego, ale również pod znakiem odkryć. Ważny udział w poznawaniu i badaniu świata mieli także Polacy. Brak niepodległego państwa nie był tu żadną przeszkodą.   Niektórzy przyszli polscy podróżnicy musieli uciekać z ojczyzny przed represjami zaborców. Innych po prostu ciągnęło do odległych zamorskich krain – ci zaciągali się na statki handlowe i wojenne zachodnich mocarstw. Jeszcze inni, pojmani przez Rosjan za działalność niepodległościową, byli zsyłani na wschód – przede wszystkim na Syberię i Kaukaz. Właśnie tam, podczas katorgi, wielu z nich prowadziło badania naukowe. Dzięki temu zostawali później wybitnymi naukowcami i odkrywcami. Polacy, cierpiący prześladowania ze strony zaborców, jak mało kto byli też wyczuleni na okrucieństwo białego człowieka.   Historie z XIX wieku wydają się dziś przypominać legendy. Kto pamięta o postaci „kapitana Adama”, właściciela wysp na Oceanie Indyjskim? Kto uwierzy w niezwykłe dzieje ułana zmęczonego walką za naród polski i węgierski, poszukującego wielkiego majątku w odległej Australii? Czy w Kamerunie miała powstać pierwsza w dziejach polska kolonia? Na wszystkie te pytania odpowiedź przyniesie książka Mateusza Będkowskiego Polacy na krańcach świata: XIX wiek. Zachęcamy do lektury!   Mateusz Będkowski (ur. 1987 w Warszawie) – absolwent Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Interesuje się losami polskich podróżników i odkrywców na przestrzeni dziejów, szczególnie z XIX wieku. W 2011 roku obronił pracę magisterską pt. „Wyprawa Stefana Szolc-Rogozińskiego do Kamerunu w latach 1882–1885”. Publikował m.in. w czasopismach „Mówią Wieki” i „African Review. Przegląd Afrykanistyczny”, a także w portalu Histmag.org.

Wyprawy krzyżowe. Zderzenie dwóch światów

Marcin Sałański

Wyprawy krzyżowe są niezwykłym elementem dziejów Europy i świata. Są fenomenem swoich czasów, o tyle ciekawszym, że jego ideologiczne zręby pozostały żywe w kulturze Zachodu także w późniejszych czasach. Na dobrą sprawę przetrwały one do dziś w wersji przetworzonej przez historyczne uwarunkowania. Liczony na setki lat religijny konflikt pomiędzy chrześcijańskim Zachodem a muzułmańskim Wschodem stał się z czasem konfliktem o znacznie szerszym znaczeniu. Walka, którą oficjalnie rozpoczęło wezwanie papieża Urbana w Clermont w 1095 r. przetrwała w świadomości ludzi jako starcie dwóch odrębnych cywilizacji. Cywilizacji o różnych mechanizmach kształtowania się struktur społecznych, kulturalnych i politycznych. Także bohaterowie krucjat stali się w mentalności ludzi Wschodu i Zachodu czymś więcej. Krzyżowiec był bowiem bohaterem – męczennikiem, który opuszczał bezpieczne domostwo i narażał własne życie dla Chrystusa. Na fakt, że krzyżowiec czy pielgrzym był w społeczeństwie średniowiecznej Europy jednostką – kategorią społeczną – odrębną od innych ludzi, zwracał uwagę już wybitny historyk Jacques Le Goff. Także dżihadysta, obrońca wiary w kulturze islamu, urastał do rangi znacznie wyższej niż zwykły poddany muzułmańskich władców. Ta świadomość unikalnej wartości świętego wojownika przetrwała do dziś. O ile kultura Zachodu nie chełpi się już swoimi krzyżowcami, o tyle fundamentaliści muzułmańscy dalej gloryfikują swoich męczenników i postrzegają relacje Wschodu z Zachodem na płaszczyźnie rywalizacji z europejskimi i amerykańskimi „krzyżowcami”. Czy wielowiekowy konflikt, który położył fundament pod dzisiejszy antagonizm miał swój początek właśnie w 1095 r.? Czy walka krzyżowców rzekomo w obronie grodu Chrystusa zawsze była walką religijną? Czy krucjaty są zjawiskiem dobrze nam znanym i nieskrywającym już żadnych tajemnic? Na powyższe pytania postara się odpowiedzieć ta właśnie publikacja oddawana w Twoje ręce, Szanowny Czytelniku. Marcin Sałański

Wielcy zapomniani Dwudziestolecia

Paweł Rzewuski

Paweł Rzewuski podjął się przedstawienia czytelnikom sylwetek niezwykłych przedstawicieli polskiej nauki i kultury. Nie wszystkie przedstawione opowieści kończą się happy endem. Wszystkie natomiast są prawdziwe. Inspirują i uczą historii w niesztampowy sposób. W książce przedstawiono sylwetki następujących postaci: Stefan Grabiński – polski Edgar Allan Poe Franc Fiszer – Sokrates Warszawy Alfred Tarski – twórca definicji prawdy Bolesław Wieniawa-Długoszowski − poezja, szabla i wódka Jan Łukasiewicz – logik nieklasyczny Aleksander Wat i jego Bezrobotny Lucyfer Kazimierz Dąbrowski – (anty)psychiatra Zula Pogorzelska – „urocze zjawisko” Kazimierz Ajdukiewicz – twórca definicji znaczenia

Kochanki, bastardzi, oszuści. Nieprawe łoża królów Polski: XVI-XVIII wiek

Marek Teler

Polscy monarchowie nie stronili od związków pozamałżeńskich. Wiele królewskich metres i nieślubnych dzieci zapisało się na kartach historii, o niektórych jednak trudno znaleźć choćby wzmiankę. Marek Teler w „Kochankach, bastardach, oszustach” opisuje niezwykłe historie miłostek polskich królów.  Królewskie romanse od zawsze wywoływały silne emocje. Z jednej strony groziły one pojawianiem się nowych pretendentów do tronu, z drugiej naruszają nasze wyobrażenia o majestacie władcy. Żywa jest wciąż także opowieść o zwykłej dziewczynie, która zdobyła serce króla. Tematyka ta budzi więc mnóstwo plotek, w których zwykle więcej jest sensacji niż prawdy, a za którymi ukryte są losy ludzi blisko związanych z władcami dawnej Rzeczypospolitej. Autor przedziera się przez genealogiczną plątaninę, aby dotrzeć do tych mniej znanych historii.  Wśród nich znaleźć możemy włoską arystokratkę, która miała być dwórką polskiej królowej, a także kobietę, która złamała serce Henryka Walezego. Marek Teler przybliża też sylwetkę Mathieu de Brisaciera, rzekomego syna Jana III Sobieskiego. Na kartach książki poznajemy również: dwie spośród licznych kochanek Augusta II Mocnego oraz dzieci Stanisława Augusta Poniatowskiego – zarówno te, którym udało zrobić karierę, jak i te mające mniej szczęścia i muszące mierzyć się z brzemieniem swego pochodzenia. Autor pragnie przypomnieć ich sylwetki i skłonić swych Czytelników do innego spojrzenia na przeszłość. Historie nieślubnych dzieci i ich matek, królewskich kochanek, pokazują nam władców Polski nie tylko jako polityków i wodzów, ale także jako zwykłych ludzi, ze wszystkimi ich wadami i słabostkami. To właśnie namiętności, które nimi targały, są tematem książki „Kochanki, bastardzi, oszuści. Nieprawe łoża królów Polski: XVI–XVIII wiek”. Marek Teler – dziennikarz, popularyzator historii, bloger, współpracownik portalu Histmag.org. Interesuje się genealogią, historią kobiet oraz popkulturą.

Źródła nienawiści. Konflikty etniczne w krajach postkomunistycznych

praca zbiorowa

Kosowo, Gruzja, Abchazja, Osetia Południowa, Łotwa i Estonia, Krym, Białoruś. Wydarzenia, które nie schodziły z pierwszych stron gazet. Jaka jest geneza i przebieg konfliktów etnicznych w tych krajach i regionach? Czy wiedzą Państwo, że te konflikty toczą się od wieków? Prezentujemy pierwszą w Polsce książkę popularnonaukową, szeroko opisującą i wyjaśniającą tę problematykę.     Na podstawowe pytania odpowiada Michał Świgoń z redakcji Histmag.org. Skąd pomysł na wydanie tej publikacji? To było pewnego sierpniowego wieczoru 2008, gdy rosyjskie wojska przekroczyły granicę Gruzji i ruszyły w stronę Gori. Maciej Frankowski z zaprzyjaźnionego z „Histmagiem” wydawnictwa ERICA był świadkiem nietypowej sceny. Goszcząc w redakcji jednej z największych ogólnopolskich stacji telewizyjnych usłyszał, jak jeden z dziennikarzy dostał burę za kiepskie przygotowanie materiału. Przełożony polecił mu... strony Histmag.org, gdzie od momentu wybuchu wojny pisaliśmy o tym konflikcie. Duże zainteresowanie materiałami na ten temat (30 000 czytelników, ogromna popularność w serwisie społecznościowym Wykop.pl, cytowania w prasie, liczne wykłady i spotkania) – pokazało nam, że dziennikarstwo internetowe wcale nie musi być gorsze od tego prezentowanego w „tradycyjnych” mediach. Od dłuższego czasu przymierzaliśmy się do wydania własnej książki, wybór tematyki nie był trudny. Tym bardziej, że w przypadku „Źródeł nienawiści” mogliśmy liczyć na duże wsparcie ze strony Wydawnictwa Erica. W książce opisano historię konfliktów etnicznych w sześciu regionach – Kosowie, Abchazji, Osetii Południowej, krajach bałtyckich, na Białorusi i na Krymie. Skąd taki właśnie dobór tematów? To przede wszystkim regiony, w których wydarzenia przyciągnęły uwagę mediów i opinii publicznej. Informacje przekazywane przez prasę i telewizję ograniczały się jednak głównie do tego, co działo się „tu i teraz”. Tymczasem konflikty w Kosowie czy Gruzji mają historię liczącą sobie dziesiątki, a nawet setki lat. Historycy z Gruzji, Abchazji czy Serbii w swoich wywodach odwołują się nawet do wydarzeń sprzed dwóch, trzech tysiącleci. W z pozoru poważnych publikacjach pojawiają się np. argumenty na temat tego... gdzie leżał biblijny raj. Chcieliśmy pokazać, że problemy Krymu, czy Osetii Południowej nie zrodziły się na Kremlu za prezydentury Władimira Putina, czy w gabinecie Micheila Saakaszwiliego po tzw. rewolucji róż. Mają one wielowiekowe podłoże, a zarazem, w dużym stopniu, zostały oparte na historycznych mitach i fałszywym przeświadczeniu o „odwiecznej nienawiści”. Kim są autorzy publikacji? Prawie wszyscy autorzy są wieloletnimi współpracownikami i redaktorami „Histmag.org”. Zdążyli udowodnić, że potrafią pisać w sposób nie tylko fachowy, ale także przystępny, zachęcający do lektury tysiące lub nawet dziesiątki tysięcy czytelników. To naukowcy i dziennikarze z wykształceniem historycznym lub politologicznym z kilku różnych ośrodków akademickich: Krakowa, Warszawy, Łodzi, Poznania i Katowic. Wśród nich są m.in. wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego i adiunkt w Archiwum Akt Nowych dr Dariusz Wierzchoś a także wykładowca Uniwersytetu Łódzkiego, Sławomir Szczesio. Na co położyliście największy nacisk podczas jej przygotowywania? Co czyni tę książkę niezwykłą? Przede wszystkim zajęliśmy się tematami, których dotąd nikt w Polsce nie poruszał. Na temat imperializmu rosyjskiego czy konsekwencji rozpadu ZSRR powstało multum książek, ale nikt nie próbował wyjaśniać tła konfliktów widzianych w skali mikro, może z wyjątkiem nielicznych publikacji poświęconych na przykład Czeczenii. Skupiliśmy się na regionach, narodach i konfliktach, które w Polsce pozostają nieznane, pomimo niedawnego medialnego zainteresowania ich obecną sytuacją. Nasza książka będzie pierwszą publikacją na temat historii Abchazji czy Osetii Południowej, a zarazem jedną z pierwszych popularnonaukowych, zwięzłych prac o historii mieszkańców Krymu czy o podłożu konfliktu w Kosowie. Poszczególne części książki oparliśmy na bardzo szerokiej bazie merytorycznej. Nasi autorzy, żywo zainteresowani tą problematyką, sięgnęli do licznych źródeł – publikacji naukowych, oficjalnych raportów i opracowań oraz doniesień medialnych. Przeciętnego czytelnika może zaskoczyć fakt, że autorzy oparli się nie tylko o opracowania polskie, angielskie, rosyjskie, ale także o materiały np. autorów szwedzkich, kanadyjskich czy japońskich. Zależało nam na naukowej rzetelności, a także staraliśmy się unikać jak ognia hermetycznego, niezrozumiałego języka naukowych dywagacji. Chcemy, by nasze rozważania zainteresowały nie tylko naukowców czy profesjonalistów, ale i zwykłego Kowalskiego, który chciałby się czegoś o rzeczonych konfliktach dowiedzieć. Do kogo kierowane są „Źródła nienawiści”? Zależy nam na tym, by stworzyć kompendium wiedzy dla wszystkich osób, interesujących się tą tematyką – zawodowo (dziennikarze, dyplomaci, urzędnicy, itp.), naukowo (wykładowcy, studenci) i hobbystycznie. Każdy, kto chciałby lepiej zrozumieć procesy zachodzące w Europie Południowej i Wschodniej, znajdzie w tej książce coś dla siebie.

Geniusze, nowatorzy i skandaliści polskiej literatury. Od Przybyszewskiego do Gombrowicza

Agnieszka Woch

Przybyszewski, Strug, Irzykowski, Boy-Żeleński, Witkacy, Gombrowicz – pisarze, którzy zmienili oblicze polskiej i światowej literatury. Wyłamywali się utartym schematom, ich życiorysy obfitowały w liczne kontrowersje, którymi żył cały kraj. Wszyscy wyprzedzali swoje czasy i żaden z nich nie zasługuje na zapomnienie. Genialni pisarze, a może bezwstydni skandaliści? Agnieszka Woch przedstawia czytelnikowi sylwetki sześciu wybitnych prozaików. Kto z nich był największym kobieciarzem i alkoholikiem? Który z autorów walczył z depresją w dalekiej Australii? Jak w dziejach literatury zapisało się niewielkie miasteczko położone na Lazurowym Wybrzeżu? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziecie w najnowszym e-booku portalu Histmag.org. Lektura obowiązkowa dla miłośników interesujących biografii i polskiej literatury! Agnieszka Woch, absolwentka filologii polskiej i dziennikarstwa na UW, wieloletnia współpracowniczka i redaktorka portalu Histmag.org. Autorka tekstów publicystycznych, popularyzatorskich oraz recenzji książek i filmów. Interesuje się dziejami najnowszymi oraz historią kultury i literatury.

Polacy na krańcach świata: XIX wiek. Część II

Mateusz Będkowski

Kogo z nas nie fascynują dalekie podróże? Zwłaszcza jeśli w ich trakcie możemy poznać lądy zupełnie dzikie i nieznane? Mateusz Będkowski przedstawia dalszy ciąg opowieści o zapomnianych polskich podróżnikach, którzy na zawsze zapisali się w dziejach!   Wiek XIX to epoka rewolucji. Błyskawiczne zmiany następowały wówczas z dnia na dzień: skokowo powiększała się też ludzka wiedza. Śmiałków nie brakowało również wśród Polaków - dla dobra nauki byli oni gotowi na największe wyrzeczenia. Czasem motorem była własna ambicja, kiedy indziej – przypadek. Fascynujące podróże bywały nierzadko wymuszone. Tak było w przypadku Józefa Kopcia – polskiego oficera zesłanego na Syberię, który odkrył ślady innego rodaka-awanturnika.   Polski nie było na mapach Europy, więc Polacy odkrywali świat w imieniu obcych państw. Tak było wtedy, gdy Paweł Edmund Strzelecki okrążył świat w celach naukowych. Był pierwszym Polakiem, któremu się to samodzielnie powiodło, ale najbardziej na wyprawie skorzystali Anglicy. Podobny los spotkał Ignacego Domeykę. Dawny przyjaciel Adama Mickiewicza poniósł kaganek oświaty aż do Ameryki Południowej, gdzie budował chilijskie górnictwo i naukę.   W XIX stuleciu wśród największych podróżników niewiele było kobiet. Ale wśród tych nielicznych – były Polki, potrafiące zawstydzić niejednego mężczyznę. Korzystając z emancypacji i rozwoju technicznego przełamywały stereotypy. Kartografia, sprawy wojskowe, i medyczne wyłącznie domeną mężczyzn? One jako pierwsze udowodniły, że to nieprawda!   Choć momentami historie te przypominają legendy, wszystkie są prawdziwe. Pokazują do czego zdolny jest człowiek głodny wiedzy, poszukujący granic własnych możliwości. Udowadniają też, że świat podróżników i odkrywców bez Polaków byłby bez porównania uboższy. Szczegóły przynosi książka Mateusza Będkowskiego „Polacy na krańcach świata: XIX wiek. Cześć II”. Zachęcamy do lektury!   Mateusz Będkowski (ur. 1987 w Warszawie) – absolwent Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Interesuje się losami polskich podróżników i odkrywców na przestrzeni dziejów, szczególnie z XIX wieku. W 2011 roku obronił pracę magisterską pt. „Wyprawa Stefana Szolc-Rogozińskiego do Kamerunu w latach 1882–1885”. Publikował m.in. w czasopismach „Mówią Wieki” i „African Review. Przegląd Afrykanistyczny”, a także w portalu Histmag.org.

Polacy na krańcach świata: średniowiecze i nowożytność. Część 2

Mateusz Będkowski

Mateusz Będkowski po raz kolejny zabiera nas na wyprawę w najdalsze zakątki świata – od południowego Pacyfiku i Brazylii, przez Ziemię Świętą i Konstantynopol aż po daleką Syberię i Mongolię.   Tym razem poznamy burzliwe losy polskich podróżników, odkrywców i zesłańców – nieprzeciętnych ludzi, którzy wyruszyli do nieznanych krain i odległych lądów. Byli wśród nich m.in. sandomierski książę-krzyżowiec, niezwykła lekarka, a także urodzeni na Pomorzu towarzysze kapitana Cooka. Autor przenosi nas do świata zadziwiających wypraw i wielkich odkryć, które przeszły do historii.   To druga część bestsellerowego e-booka „Polacy na krańcach świata: średniowiecze i nowożytność”, przygotowanego staraniem portalu Histmag.org. Powinna przypaść do gustu zarówno miłośnikom wieków średnich i nowożytności, jak i literatury przygodowej. Historie ówczesnych poszukiwaczy przygód czyta się niejednokrotnie niczym dobrą powieść awanturniczą.   Mateusz Będkowski (ur. 1987) - absolwent Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Interesuje się losami polskich podróżników i odkrywców. Na ich temat publikował artykuły m.in. w czasopismach: „Mówią Wieki” i „African Review. Przegląd Afrykanistyczny”, a także w portalu Histmag.org. Autor książki „Polacy na krańcach świata: XIX wiek”.

Przewodnik po Polskim Państwie Podziemnym 1939-45

Daria Czarnecka

Polskie Państwo Podziemne było prawdziwym fenomenem w okupowanej Europie. Posiadało rozbudowane agendy wojskowe i cywilne, ale nade wszystko stanowiło dowód gotowości Polaków do walki za zniewoloną ojczyznę. Wydarzeniem, które zapoczątkowało proces tworzenia i działalności tajnych struktur państwa było powołanie do życia Służby Zwycięstwu Polski 27 września 1939 roku. Jak nie pogubić się w gąszczu struktur i organizacji podziemnych? Jakie stosowano metody walki i oporu? Czym charakteryzowały się akcje likwidacyjne przeprowadzane przez polskie podziemie? Czy syn Cyryla Ratajskiego, Delegata Rządu na Kraj był niemieckim agentem? Daria Czarnecka prowadzi nas po zawiłościach działalności polskiego podziemia niepodległościowego, ale także oddaje należny hołd jego uczestnikom i przywraca pamięć o zapomnianych uczestnikach walk o wolność. Nie unika przy tym kontrowersyjnych tematów. „Przewodnik po Polskim Państwie Podziemnym” to lektura obowiązkowa dla wszystkich pragnących zrozumieć sytuację naszego kraju w czasie II wojny światowej.   Daria Czarnecka – socjolog i historyk, laureatka Konkursu im. Władysława Pobóg-Malinowskiego na Najlepszy Debiut Historyczny Roku 2012. Autorka książek „Sprawa Stanisława Gustawa Jastera ps. „Hel” w historiografii” oraz „Największa zagadka Polskiego Państwa Podziemnego”.

Elita władzy w Królestwie Jerozolimskim (1174-1185)

Marcin Sałański

Marcin Sałański w swojej książce zabiera czytelników w podróż po niezwykłym świecie średniowiecznej elity. Barwne rozważania na temat fascynującej epoki Krzyżowców opiera na solidnych podstawach teoretycznych i wnikliwej analizie źródłowej.  Gdy papież Urban II wezwał Europejczyków do wyrwania Ziemi Świętej z rąk niewiernych, chyba nie przewidywał tego co nastąpi dalej. Rycerze z całej Europy masowo wyruszali po to, by walczyć z muzułmanami. Gdy zwyciężyli, stworzyli swoje państwa, wśród których na pierwszy plan wysunęło się Królestwo Jerozolimskie. Kto rządził tym niezwykłym krajem?  Podstawę pracy Marcina Sałańskiego stanowi słynna kronika Wilhelm z Tyru, a jej ważne uzupełnienie stanowi refleksja z pogranicza socjologii i historii. Inspirowany pracami Gaetano Moski i Vilfredo Pareto, Sałański wielopłaszczyznowo przedstawia mechanizmy powstawania władzy w państwie stworzonym dla boskiej chwały. W pasjonującym wywodzie śledzi rozkwit i upadek wielkich jednostek i całych możnowładczych rodów epoki Krzyżowców.  Jak na elity Jerozolimy epoki Krzyżowców patrzyli najwięksi wielmoże? Kto należał do elity, a kto mógł jedynie marzyć o tym, by wejść w jej szeregi? Czy możni spełniali pokładane w nich nadzieje? Kto wykazał się roztropnością i bohaterstwem, a kto przez gnuśność zaprzepaścił dzieło ojców? Na te pytania czytelnik znajdzie odpowiedź w ebooku Elita władzy w Królestwie Jerozolimskim (1174-1185).   Marcin Sałański – historyk, absolwent Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, doktorant w Zakładzie Historii Średniowiecznej IH UW. Pasjonat historii średniowiecza, szczególnie nieoczywistej historii gospodarczej oraz wypraw krzyżowych. Autor popularnego ebooka „Wyprawy krzyżowe. Zderzenie dwóch światów”, opublikowanego przez portal Histmag.org.

Krwawy Kaukaz: Czeczenia

Przemysław Mrówka

Imperialne ambicje Rosji to prawdziwy temat-rzeka. Jednym z najciekawszych, a jednocześnie najbardziej ponurych wątków tej historii stanowią dzieje konfliktu w Czeczenii. Kaukascy górale przez wiele lat dzielnie stawiali opór najeźdźcom. A gdy w końcu musieli ulec, Rosjan drogo kosztowała każda chwila spędzona na podbitej ziemi. W napisanej z niezwykłą swadą opowieści o wielowiekowym konflikcie w Czeczenii, Przemysław Mrówka rekonstruuje jego głębokie przyczyny. Dzięki tej publikacji zrozumiemy sens krwawej wojny, którą żyła polska opinia publiczna. Dlaczego Czeczeni za wszelką cenę chcieli oderwać się od Rosji? Czy mieli realną szansę na sukces? Dlaczego armia rosyjska poniosła w 1994 r. jedną z najbardziej kompromitujących porażek w dziejach? Autor patrzy szerzej niż większość komentatorów, stawia trudne pytania i potrafi udzielać na nie przekonujących odpowiedzi. Dżochar Dudajew, Szamil Basajew, Ramzan Kadyrow – barwni przywódcy i ich powikłane życiorysy nie będą już miały dla Państwa tajemnic. Podobnie zresztą jak meandry rosyjskiej polityki wobec kaukaskiej krainy. Dlaczego Władimir Putin wywołał drugą wojnę w Czeczenii? Czy wojowniczych górali udało się trwale spacyfikować? Jakie były korzenie czeczeńskiego terroryzmu? O tym wszystkim przeczytają Państwo w e-booku Przemysława Mrówki „Krwawy Kaukaz: Czeczenia”. Przemysław Mrówka (ur. 1988) – członek redakcji portalu „Histmag.org” doktorant na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Pasjonuje się dziejami wojskowości i historią XX wieku. Publikował m. in. w „Gońcu Wolności”, „Uważam Rze Historia” i „Teologii Politycznej”.

Gdy Polacy nosili dredy. Kołtun - historia prawdziwa

Marcin Winkowski

W pierwszej połowie XIX wieku na głowie u nawet co trzeciego mieszkańca wsi można było znaleźć uwity i sklejony węzeł włosów. Owe „polskie dredy” przez lata otoczone były niezwykłą aurą tajemnicy. Opowiadano, że ktoś po ich obcięciu utracił wzrok, inny dostał pomieszania zmysłów, trzeci zaś miał po miesiącu umrzeć… Równocześnie w największych miastach dawnej Rzeczpospolitej lekarze toczyli ożywione dysputy nad istotą zjawiska, spierając się o to, czy należy tę wyimaginowaną chorobę leczyć, czy też po prostu kołtuna ścinać. Marcin Winkowski, w oparciu o liczne źródła z epoki, przenosi czytelnika do dziewiętnastego wieku i przedstawia kompleksową analizę osobliwości, jaką był kołtun. Pisze zarówno o ówczesnym stanie higieny i wiedzy lekarskiej, jak i życiu codziennym polskich chłopów – o zabobonach i przesądach, o znachorach i medycynie ludowej. Jakie argumenty przytaczali obrońcy „choroby kołtunowej”? Dlaczego wiara w jej istnienie utrzymywała się tak długo? Jak na przestrzeni dekad zmieniał się stosunek do kołtuna? Na te i inne pytania odpowiada najnowszy e-book portalu Histmag.org, pozycja obowiązkowa dla wszystkich miłośników historii społecznej! Marcin Winkowski (ur. 1987) – absolwent Historii i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych na Uniwersytecie Gdańskim. Miłośnik historii społecznej i gospodarczej, szczególnie zagadnień związanych z rozwojem cywilizacyjnym społeczeństw. Pomorzanin z urodzenia, gdańszczanin z wyboru. Wolne chwile najchętniej spędza z żoną i synem na podróżach małych i dużych, odkrywając miejsca znane i te warte poznania.

Zrozumieć Polskę szlachecką

Sebastian Adamkiewicz

Sebastian Adamkiewicz przedstawia barwną mozaikę problemów i zjawisk, odgrywających pierwszoplanową rolę w staropolskiej Rzeczpospolitej. Publikacja podzielona jest na dwie części. W pierwszej, znajdzą Państwo pięć przekrojowych szkiców poświęconych problemom z jakim mierzyli się nasi przodkowie. Edukacja, kłótnie o „właściwe” pochodzenie, wykluczeni, burzliwe spory o politykę zagraniczną i ustrój wewnętrzny – to wszystko rzeczy, którymi żyjemy współcześnie nad Wisłą. Jak się okazuje, tradycja mierzenia się z tymi zagadnieniami jest znacznie dłuższa niż może się wydawać na pierwszy rzut oka. Druga część publikacji opowiada o fundamentach ustrojowych Rzeczpospolitej: zasadach elekcji królewskich, quasi-konstytucji jaką były artykuły henrykowskie oraz o pierwszej polskiej konstytucji uchwalonej w maju 1791 roku. Jakie były okoliczności rozwoju ustroju staropolskiej Rzeczpospolitej? Czy magnateria odegrała jednoznacznie złą rolę w historii naszego kraju? Na czym rzeczywiście polegała „złota wolność” szlachecka? Oto tylko niektóre z pytań, na jakie odpowiada autor. Serdecznie zapraszamy do tego, żeby zrozumieć Rzeczpospolitą. Warto przynajmniej spróbować.

Hetmani i dowódcy I Rzeczpospolitej

Jakub Jędrzejski

Hetmani i dowódcy Rzeczpospolitej do dziś symbolizują chwałę polskiego oręża pod rządami królów elekcyjnych. To dzięki nim w historii zapisały się wielkie zwycięstwa pod Pskowem, Kircholmem, Kłuszynem, Beresteczkiem, Chocimiem i Wiedniem. Nasze wojska toczyły wiele zaciętych bitew i krwawych wojen z sąsiednimi państwami. działania militarne wywarły ogromny wpływ na przemiany w naszym państwie, które coraz bardziej pogrążało się w kryzysie.   Jakub Jędrzejski opisuje wybitne jednostki na tle burzliwych czasów. Są to Jan Zamoyski, Stanisław Żółkiewski, Jan Karol Chodkiewicz, Jeremi Wiśniowiecki, Jan Sobieski, Hieronim Lubomirski. Przez pryzmat ich sylwetek autor opowiada dzieje Rzeczpospolitej od zwycięskich wojen toczonych z Moskwą w drugiej połowie XVI wieku, aż do klęski podczas wielkiej wojny północnej na początku XVIII wieku. Z pasją i znawstwem epoki przedstawia zarówno zwycięskie boje i kampanie, jak i porażki bitewne oraz konflikty pomiędzy dowódcami.   Jak naprawdę przebiegały wydarzenia opisane przez Henryka Sienkiewicza w Trylogii? Który z hetmanów był demagogiem i zachowawczym wodzem, a kto zginął na polu bitwy? Dlaczego Jan Sobieski i Hieronim Lubomirski zostali oskarżeni o zdradę? Kto sprzeciwiał się nadaniu księciu Jaremie buławy hetmańskiej? Jak przebiegały zmagania wojenne wokół zamków w Chocimiu i Kamieńcu Podolskim? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziecie w „Wodzach i hetmanach I Rzeczpospolitej”.   Najnowszy e-book portalu Histmag.org to pozycja obowiązkowa nie tylko dla miłośników wojskowości i historii Rzeczpospolitej Obojga Narodów.   Jakub Jędrzejski - absolwent dziennikarstwa i komunikacji społecznej na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach. Miłośnik historii wojskowości i dziejów Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Współpracownik portalu Histmag.org. Autor fanpage'a "Rzeczpospolita Obojga Narodów" na Facebooku.

Ludowe Wojsko Polskie w cieniu zimnej wojny

Tomasz Leszkowicz

Przez blisko pół wieku po zakończeniu II wojny światowej Polska znajdowała się w sowieckiej strefie wpływów. Oznaczało to konieczność uczestnictwa w rywalizacji między ZSRR i Stanami Zjednoczonymi oraz ich sojusznikami. Świat ogarnęła długa i niepewna Zimna Wojna. Dr Tomasz Leszkowicz zaprasza nas do koszar, na poligony i pola walki, a także uchyla drzwi do gabinetów w Warszawie i Moskwie, gdzie zapadały postanowienia o praktycznej stronie „braterstwa broni”. Czy marszałek Konstanty Rokossowski stworzył siłę LWP? Jak dowództwo Sił Zbrojnych PRL przygotowywało się do wybuchu III wojny światowej? Co polscy żołnierze robili na Synaju i Wzgórzach Golan? Autor w oparciu o bogatą kwerendę źródłową prezentuje Ludowe Wojsko Polskie jako bardzo złożony i wieloaspektowy organizm. Było ono nie tylko siłą zbrojną gotową realizować polecenia komunistycznych decydentów, ale również narzędziem politycznej indoktrynacji oraz przestrzenią rozkwitu błyskotliwych karier. Tomasz Leszkowicz (ur. 1988) – doktor historii, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Członek redakcji merytorycznej Histmag.org od października 2006 roku, redaktor naczelny w latach 2014–2017. Specjalizuje się w historii XX wieku, interesuje się także społeczno-polityczną historią wojska. Autor artykułów w czasopismach naukowych i popularnych. W wolnym czasie gra w gry z serii Europa Universalis, słucha starego rocka i ogląda seriale.  

Azja we krwi. Konflikty - zbrodnie - ludobójstwo

Piotr Bejrowski, Natalia Stawarz

Dzieje Azji w minionym wieku naznaczone były licznymi zbrodniami, krwawymi konfliktami i cierpieniem niewinnych ludzi. Współczesny czytelnik znający okrucieństwa, jakich dopuściły się totalitarne reżimy w Europie, z przerażeniem odkryje pomysłowość i bezwzględność towarzyszącą rywalizacji na Dalekim Wschodzie. Piotr Bejrowski i Natalia Stawarz kompetentnie i z ogromną wrażliwością przenoszą czytelników w sam środek azjatyckich konfliktów, ukazując czystki etniczne - ich sprawców oraz ofiary. Przedstawiają nieludzkie zbrodnie japońskich sadystów w czasie II wojny światowej, wpisujące się w rywalizację zimnowojenną konflikty koreański i wietnamski, czy krwawe rządy Czerwonych Khmerów w Kambodży. A obok nich słabiej znane zbrodnie Tamilskich Tygrysów oraz budzącą grozę rzeź Rohingów w Birmie. Wszystkie te wydarzenia miały miejsce nie tak dawno temu i wciąż stanowią niezabliźnioną ranę w życiu milionów ludzi. Jakie były źródła japońskiego okrucieństwa podczas drugiej wojny światowej? W jakim stopniu polityka kolonialna Wielkiej Brytanii przyczyniła się do eskalacji konfliktów na Dalekim Wschodzie? Dlaczego w niewielkiej Sri Lance wybuchła krwawa wojna domowa? W jaki sposób Stany Zjednoczone przyczyniły się do wzmocnienia pozycji Czerwonych Khmerów w Kambodży? Na te i inne pytania odpowiada książka "Azja we krwi. Konflikty - zbrodnie - ludobójstwo". Najnowszy e-book portalu Histmag.org to poz ycja, która zostaje w pamięci na długo. Lektura dla wszystkich osób pragnących zrozumieć tragiczny wiek XX. Piotr Bejrowski - absolwent historii i politologii na Uniwersytecie Gdańskim. Autor kilkudziesięciu recenzji i tekstów popularnonaukowych, publikowanych m.in. w „Nowych Książkach” i „Pomeranii”. Redaktor e-booków wydawanych przez portal Histmag.org. Natalia Stawarz - absolwentka historii i archeologii, doktorantka w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, współpracowniczka portalu Histmag.org. Interesuje się historią i kulturą Dalekiego Wschodu, zwłaszcza Japonii. W zakres jej zainteresowań wchodzi również historia XX wieku oraz dzieje kultury duchowej.

Ludowe Wojsko Polskie w cieniu zimnej wojny

Tomasz Leszkowicz

Przez blisko pół wieku po zakończeniu II wojny światowej Polska znajdowała się w sowieckiej strefie wpływów. Oznaczało to konieczność uczestnictwa w rywalizacji między ZSRR i Stanami Zjednoczonymi oraz ich sojusznikami. Świat ogarnęła długa i niepewna Zimna Wojna. Dr Tomasz Leszkowicz zaprasza nas do koszar, na poligony i pola walki, a także uchyla drzwi do gabinetów w Warszawie i Moskwie, gdzie zapadały postanowienia o praktycznej stronie „braterstwa broni”. Czy marszałek Konstanty Rokossowski stworzył siłę LWP? Jak dowództwo Sił Zbrojnych PRL przygotowywało się do wybuchu III wojny światowej? Co polscy żołnierze robili na Synaju i Wzgórzach Golan? Autor w oparciu o bogatą kwerendę źródłową prezentuje Ludowe Wojsko Polskie jako bardzo złożony i wieloaspektowy organizm. Było ono nie tylko siłą zbrojną gotową realizować polecenia komunistycznych decydentów, ale również narzędziem politycznej indoktrynacji oraz przestrzenią rozkwitu błyskotliwych karier. Tomasz Leszkowicz (ur. 1988) – doktor historii, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Członek redakcji merytorycznej Histmag.org od października 2006 roku, redaktor naczelny w latach 2014–2017. Specjalizuje się w historii XX wieku, interesuje się także społeczno-polityczną historią wojska. Autor artykułów w czasopismach naukowych i popularnych. W wolnym czasie gra w gry z serii Europa Universalis, słucha starego rocka i ogląda seriale.  

II wojna światowa wybuchła w Szymankowie

Szczepan Michmiel

Szymankowo było pierwsze. 1 września 1939 roku, około godziny 4.30, w tej niewielkiej miejscowości na Żuławach Niemcy zamordowali dwudziestu jeden polskich celników i kolejarzy. Zginęli, ponieważ byli Polakami... Te dramatyczne wydarzenia towarzyszyły początkowi największego konfliktu zbrojnego w dziejach. Szczepan Michmiel opisuje zapomniany epizod II wojny światowej, przypomina jej pierwsze ofiary i bohaterów. Na podstawie bogatej literatury przedmiotu oraz wspomnień uczestników wydarzeń przedstawia okrucieństwo wojny na pograniczu polsko-niemieckim i rekonstruuje drogę prowadzącą do popełnionych zbrodni. Jak wyglądał pierwszy dzień wojny w Szymankowie i Tczewie? Jakie były założenia i przebieg "Operacji Dirschau"? Na czym polegało strategiczne znaczenie tczewskich mostów? Dlaczego postawa polskich kolejarzy z Szymankowa miała wpływ na wydłużenie wojny obronnej? Akty przemocy, które miały miejsce w Szymankowie i Tczewie zwiastowały potworności nadchodzącego konfliktu. Najnowsza publikacja portalu Histmag.org to pozycja obowiązkowa nie tylko dla miłośników historii II wojny światowej!   Szczepan Michmiel - mieszkaniec Szymankowa, absolwent historii na Uniwersytecie Gdańskim. Popularyzator wiedzy na temat wydarzeń, które miały miejsce w jego rodzinnej miejscowości 1 września 1939 roku.

Poradnik młodego humanisty. Studia bez tajemnic

praca zbiorowa pod red. Magdaleny Mikrut-Majeranek

Po przekroczeniu progu wymarzonej Alma Mater wielu studentów musi sprostać licznym obowiązkom i procedurom. Nowe zadania, którym należy sprostać, wizyty w bibliotece i archiwum, prace roczne, semestralne i egzaminy, a także… mrożąca krew w żyłach wielu żaków wizyta w dziekanacie – to wszystko może przyprawić o prawdziwy ból głowy. Bez paniki, z nami nie zginiesz! „Poradnik młodego humanisty. Studia bez tajemnic” to książka skierowana do osób rozpoczynających swoją przygodę ze studiami humanistycznymi. Odkrywa przed czytelnikami tajniki warsztatu badawczego, popularyzacji wiedzy i pokazuje, jak wykorzystać najnowsze technologie przy tworzeniu wartościowych treści. Czego należy się wystrzegać na uczelni? Czym są prawa autorskie i jak napisać dobrą pracę zaliczeniową? Jak przygotować idealną prezentację? Z jakich źródeł korzystać? Na te i wiele innych pytań odpowiada nasz „Poradnik” pod redakcją Magdaleny Mikrut-Majeranek.   Autorzy naszego e-booka z powodzeniem przemierzyli tę drogę, zaś studia dostarczyły im nie tylko satysfakcji naukowej, ale pozostawiły wiele cudownych i niezatartych wspomnień, do których powraca się z sentymentem. Dla części stały się początkiem dynamicznej kariery naukowej. Chcesz do nas dołączyć?