Ochrona prawa do wizerunku

Piotr Ślęzak

Publikacja poświęcona jest niektórym aspektom wykonywania oraz ochrony prawa do wizerunku. Do zajęcia się tą problematyką skłoniły autora dwie okoliczności. Po pierwsze, ochronie prawa do wizerunku służą w systemie prawa cywilnego dwie grupy norm zawartych w dwóch różnych aktach prawnych: kodeksie cywilnym i prawie autorskim - stąd wątpliwość, czy podmiot, przedmiot i treść regulacji są zbieżne, czy też zostały one różnie ukształtowane. Po drugie, warto się zastanowić nad majątkowym wymiarem prawa do wizerunku. Ochrona prawa do wizerunku jest zagadnieniem o dużej wadze społecznej, ponieważ jest istotna dla osób, które dochodzą ochrony, ale także podmiotów wykorzystujących wizerunki. Praca niniejsza może okazać się cennym źródłem informacji dla osób sporządzających i wykorzystujących wizerunki w codziennej pracy: fotografów, filmowców i pracowników stacji telewizyjnych; może także stanowić istotną pomoc dydaktyczną dla studentów szkół filmowych.

Regionalisation in Europe: The State of Affairs

Dorota Nowalska-Kapuścik

Zachodzące współcześnie zmiany w życiu społecznym podyktowane między innymi postępującą globalizacją, spowodowały waloryzację różnego rodzaju terytoriów i terytorialności. Za sprawą decentralizacji oraz terytorializacji rozwoju gospodarczego do głosu ponownie dochodzą jednostki terytorialne, w tym zyskujące na znaczeniu regiony wyrażające specyficzną tożsamość zamieszkujących je populacji. Procesy te znajdują swoje odzwierciedlenie w występujących w różnej konfiguracji zjawiskach regionalizacji i regionalizmu, których przykłady zostały opisane w niniejszej książce. Redaktorzy tomu i jednocześnie autorzy kilku jego rozdziałów zebrali niezwykle ciekawy materiał ukazujący przemiany, jakim podlegają współczesne polskie i europejskie regiony w wymiarze zarówno politycznym, społecznym, jak i gospodarczym. Bezwzględnym walorem książki są rozdziały przygotowane przez zagranicznych autorów ukazujące doświadczenia europejskich regionów. Czytelnik może zatem nie tylko zgłębić swoją wiedzę na temat polskich regionów, ze szczególnym uwzględnieniem regionalizmu na Górnym Śląsku, ale także spojrzeć na region z perspektywy Irlandii Północnej, Szkocji i Walii, a także doświadczeń hiszpańskich, węgierskich czy włoskich, skąd pochodzą autorzy prezentowanych w książce tekstów.

Primordia Romana. Mityczna przeszłość Rzymu i pamięć o niej w rzymskich numizmatach zaklęta

Agata Aleksandra Kluczek

W książce przeanalizowano obecność w rzymskim mennictwie motywów dotyczących początków Rzymu (primordia) i odwołania do mitu trojańsko-rzymskiego zakreślone „od Eneasza do Romulusa”. Począwszy od III wieku p.n.e. po IV stulecie na monetach i medalionach starożytni emitenci umieszczali obrazy nawiązujące do postaci oraz wątków mitycznych. W książce podjęto rozważania nad atrakcyjnością treści mityczno-fundacyjnych w zmieniającej się przez stulecia rzeczywistości historycznej, dostrzegając w takim przekazie wyraz uznania dla tradycji Miasta nad Tybrem i w taki sposób wyrażaną akceptację rzymskiej tożsamości. Publikacja jest adresowana do historyków, numizmatyków oraz miłośników starożytnego Rzymu.   Agata Aleksandra Kluczek, doktor habilitowany, pracownik Zakładu Historii Starożytnej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.   Zajmuje się dziejami starożytnego Rzymu, historią idei oraz ideologią władzy cesarskiej. Szczególnym obszarem jej zainteresowań naukowych jest numizmatyka rzymska.   Do najważniejszych jej prac należą: Polityka dynastyczna w Cesarstwie Rzymskim w latach 235–284. Katowice 2000, Studia nad propagandą polityczną w Cesarstwie Rzymskim II i III w. Toruń 2006, VNDIQVE VICTORES. Wizja rzymskiego władztwa nad światem w mennictwie złotego wieku Antoninów i doby kryzysu III wieku – studium porównawcze. Katowice 2009 oraz „Roma marmorea”. W poszukiwaniu śladów działalności budowlanej cesarzy wojskowych. Poznań 2012 oraz „Roma marmorea” (235–284). Zapomniana epoka rzymskiego budownictwa. Poznań – Gniezno 2013. [31.07.2014]

Linguarum Silva. T. 3: Zmienność - stałość - różnorodność w dawnej i współczesnej polszczyźnie

red. Barbara Mitrenga

Trzeci tom Linguarum Silva zatytułowany Zmienność – stałość – różnorodność w dawnej i współczesnej polszczyźnie składa się z trzech części. Pierwsza część (Zmienność – stałość – różnorodność w dawnej polszczyźnie) zawiera pięć artykułów poświęconych zagadnieniom historycznojęzykowym: refleksji metodologicznej dotyczącej możliwości synkretycznej analizy dawnego materiału leksykalnego; tzw. wyrażeniom funkcyjnym w ujęciu diachronicznym oraz ewolucji semantycznej wybranych leksemów. Druga część (Zmienność – stałość – różnorodność we współczesnej polszczyźnie) liczy pięć artykułów podejmujących tematy charakterystyczne dla najnowszej polszczyzny. Wśród artykułów znalazły się opracowania poświęcone analizie określeń czasowych wnoszących informację o fazie akcji; językowym wyznacznikom płci w dowcipach o polskim małżeństwie; profilowaniu pojęcia rodziny i jej alternatywnych form w serialu M jak miłość; różnorodnym sposobom wyrażania niezadowolenia przez użytkowników forów internetowych oraz internautów korzystających z serwisu demotywatory.pl; a także mowie Górnoślązaków i różnorodnym sposobom jej funkcjonowania w Internecie. Trzecia część (Varia) zawiera m.in. recenzję książki Agnieszki Słobody pod tytułem Liczebnik w grupie nominalnej średniowiecznej polszczyzny. Semantyka i składnia (2012). Zróżnicowana tematyka artykułów publikowanych w Linguarum Silva potwierdza szeroki wachlarz zainteresowań, naukowych inspiracji oraz realizowanych kierunków badawczych młodych lingwistów. Tom adresowany jest zarówno do językoznawców i studentów kierunków humanistycznych, jak i do Czytelników interesujących się tematyką zaproponowaną przez Autorów poszczególnych tekstów.

Bezrobotni z pokolenia Baby Boomers i pokolenia Z. Różnice generacyjne a gotowość do funkcjonowania w realiach zmieniającego się rynku pracy - na przykładzie Rudy Śląskiej

Rafał Muster

W monografii dokonano próby ukazania różnic – na podstawie badań zrealizowanych w Rudzie Śląskiej – pomiędzy oczekiwaniami osób bezrobotnych z pokoleń Baby Boomers (urodzeni przed 1965 rokiem) i Z (urodzeni po 1989 roku) wobec pracodawców. Odniesiono się również do kwestii związanych z problemami aktywizacji zawodowej bezrobotnych należących do tych dwóch kohort wiekowych. Badania empiryczne, przeprowadzone na reprezentatywnych próbach młodszych i starszych osób bezrobotnych, pozwoliły na sformułowanie szeregu rekomendacji dotyczących podejmowania działań z zakresu aktywizacji społeczno-zawodowej osób pozostających bez pracy oraz na rzecz efektywniejszego wykorzystania ich potencjału przez pracodawców.

Thorax morphology and its importance in establishing relationships within Psylloidea (Hemiptera, Sternorrhyncha)

Jowita Drohojowska

Morfologia tułowia i jej wykorzystanie w ustalaniu stosunków pokrewieństwa w obrębie nadrodziny Psylloidea (Hemiptera, Sternorrhyncha)   Praca zawiera opis i dokumentację budowy tułowia 59. gatunków koliszków, przedstawicieli wszystkich wyższych jednostek taksonomicznych w obrębie nadrodziny Psylloidea (Hemiptera, Sternorrhyncha) wg klasyfikacji Burckhardt, Ouvrard (2012). Opierając się na kryterium paleontologicznym, porównaniach wewnątrzgrupowych oraz porównaniach pozagrupowych, przeprowadzono analizę kierunków zmian elementów budowy tułowia i jego przydatków. Przy pomocy analizy kladystycznej, z wykorzystaniem programu komputerowego TNT 1.1 (Goloboff et al., 2008) ustalono relacje filogenetyczne pomiędzy analizowanymi taksonami, obrazując je kladogramami. Uzupełniono charakterystyki rodzin i podrodzin o nowe cechy zidentyfikowane w obrębie tułowia. Na ich podstawie stworzono klucz do oznaczania gatunków z poszczególnych podrodzin światowej fauny koliszków. Wyniki przedstawione w tej pracy będą wykorzystywane przez grono specjalistów zajmujących się owadami z nadrodziny Psylloidea do wnioskowania o ich filogenezie, wnosząc wkład w proces tworzenia jasnej i aktualnej klasyfikacji światowej fauny owadów z nadrodziny Psylloidea (Hemiptera, Sternorrhyncha).

Polityka zagraniczna Polski wobec Ameryki Łacińskiej w okresie pozimnowojennym

Justyna Łapaj-Kucharska

Praca, pt.: „Polityka zagraniczna Polski wobec Ameryki Łacińskiej w okresie pozimnowojennym”, poświęcona jest analizie polityki zagranicznej Polski wobec wybranych państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów w okresie pozimnowojennym. Monografia w kompleksowy sposób ukazuje charakter relacji polsko-latynoamerykańskich, ze szczególnym uwzględnieniem relacji bilateralnych z wybranymi państwami tego regionu, tj.: Brazylią, Argentyną, Chile, Meksykiem, Kolumbią i Wenezuelą. Stosunki dwustronne ukazane zostały na płaszczyźnie politycznej, gospodarczej, kulturalnej oraz naukowej. W pracy pojawiają się także odwołania do stosunków Polski z innymi państwami Ameryki Łacińskiej, jak np. Kuby, Peru, Panamy czy Ekwadoru. Choć zasadnicza część pracy poświęcona jest relacjom dwustronnym po 1989/1990 roku, a zwłaszcza po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, to w pracy pojawiły się również odniesienia do wcześniejszych okresów polityki Polski wobec Ameryki Łacińskiej z podziałem na ich najbardziej charakterystyczne etapy, ukazujące elementy ciągłości i zmiany w stosunkach dwustronnych. Relacje Polski z państwami latynoamerykańskimi ukazano zarówno w wymiarze dwu-, jak i wielostronnym. Praca jest pierwszą w literaturze przedmiotu, która w kompleksowy sposób prezentuje charakter relacji polsko-latynoamerykańskich w okresie pozimnowojennym. Monografia ta, kierowana jest do osób, których zainteresowania koncentrują się wokół polityki zagranicznej Polski na kierunkach pozaeuropejskich, z powodzeniem może zostać wykorzystana, jako podstawa do opracowania poszerzonej strategii RP w odniesieniu do krajów tego regionu, a także przez różnego rodzaju think-tanki zajmujące się opracowywaniem materiałów o charakterze doradczym w zakresie polityki zagranicznej RP, jak również przez społeczność akademicką (naukowców, dydaktyków oraz studentów) w celu poszerzenia wiedzy na temat stosunków Polski z krajami Ameryki Łacińskiej.   Justyna Łapaj-Kucharska, doktor nauk społecznych, adiunkt w Zakładzie Stosunków Międzynarodowych, w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Autorka artykułów naukowych osadzonych w zagadnieniach stosunków międzynarodowych, dotyczących między innymi: Ameryki Łacińskiej, Bliskiego Wschodu i polityki zagranicznej Polski. Uczestniczka kilku grantów uczelnianych i projektów naukowo-badawczych poświęconych zróżnicowanej tematyce z pogranicza mediów, teoretycznych aspektów demokracji, funkcjonowania Unii Europejskiej oraz relacji międzynarodowych. Od 2010 roku członkini kolegium redakcyjnego Czasopisma UŚ „Pisma Humanistyczne”, od 2015 roku figurującego na liście B czasopism punktowanych MNiSW. Od 2013 r. pełni funkcję redaktora tematycznego oraz zastępcy redaktora naczelnego Pism Humanistycznych. Od 2007 roku zaangażowana w działalność o charakterze organizacyjnym. Pełniła funkcję wiceprzewodniczącej Koła Naukowego Stosunków Międzynarodowych UŚ, w ramach którego współorganizowała szereg studencko-doktoranckich konferencji naukowych o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym z udziałem licznych ekspertów ze świata nauki, kultury, biznesu i polityki. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół polityki zagranicznej Polski, Ameryki Łacińskiej, Bliskiego Wschodu (ze szczególnym uwzględnieniem państwa Izrael), kultury żydowskiej, stosunków międzynarodowych (ze szczególnym uwzględnieniem Korei Północnej) oraz psychologicznych aspektów terroryzmu. Wybrane publikacje: - Selected aspects of Polish-Mexican relations on the political, economic and cultural-scientific level in the 21st century, “Ad Americam. Journal of American Studies. vol. 19” (Kraków 2018). - Stosunki australijsko-izraelskie w latach 1948-2013. Polityka Zagraniczna Australii w XXI wieku. Red. A. Kandzia-Poździał (Katowice 2017). - Sytuacja Polaków osadzonych w ekwadorskich więzieniach za przemyt narkotyków w kontekście kryzysu wymiaru sprawiedliwości w Ekwadorze, „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” (Katowice 2016). - Brazylia w polskiej polityce zagranicznej w drugiej dekadzie XXI wieku. Stosunki Polski z mocarstwami w drugiej dekadzie XXI wieku. Red. K. Czornik, M. Lakomy, M. Stolarczyk (Katowice 2016). - Specyfika polsko-izraelskich stosunków kulturalnych po 1990 roku. „Polityka i Społeczeństwo” (Rzeszów 2013). - Międzynarodowy wymiar konfliktu bliskowschodniego. „Szkice o Państwie i Polityce”, Zeszyt XII (Katowice 2012). - Korea Północna i problem praw człowieka. Bezpieczny świat wielu narodów i kultur. Przewodnik dla nauczycieli. Red. A. Gomóła, M. Kądziela. (Będzin 2011). - Szabat i koszerność, źródłem uświęcenia w żydowskim życiu religijnym. „Pisma Humanistyczne: Wokół spraw żydowskich”. Zeszyt VIII (Katowice 2011). [23.01.2020]

Otwarte zakończenie. Wybór współczesnego dramatu czarnogórskiego

Red. Gabriela Abrasowicz, Magdalena Koch, Leszek Małczak

W antologii Otwarte zakończenie zaprezentowano wybór współczesnych dramatów czarnogórskich w opracowaniu krytycznym. Wszystkie zawarte w tomie teksty powstały w ciągu ostatnich dwóch dekad i uzupełniają obraz współczesnego dramatopisarstwa europejskiego. Na kształt tej twórczości wpływ miały osiągnięcia przedstawicieli i przedstawicielek starszych generacji twórców rodzimych, a także praktyka artystów zachodnioeuropejskich. W drodze artystycznych negocjacji powstała jednak odrębna jakość. Prezentowane w dramatach treści, mimo specyfiki i kolorytu lokalnego, mają ładunek uniwersalny i rezonują z rzeczywistością w ujęciu globalnym. Problematyka tych utworów obejmuje m.in. słabo rozpoznane w Polsce czarnogórskie realia antropologiczno-kulturowe, fakty historyczne aktualizowane w kontekście współczesnych wydarzeń oraz relacje Czarnogóra - Jugosławia i Czarnogóra - Europa. Warto zaznaczyć, że antologia stanowi prawdopodobnie pierwszy na świecie wybór dramatu czarnogórskiego w przekładzie na język obcy.

U źródeł polskich partykuł. Derywacja funkcjonalna, przemiany, zaniki

Krystyna Kleszczowa

Monografia kierowana jest głównie do historyków języka, ale też do lingwistów zajmujących się współczesnymi wyrażeniami metatekstowymi (bazą teoretyczną jest Słownik gniazdowy polskich partykuł M. Grochowskiego, A. Kisiel i M. Żabowskiej). Głównym zadaniem autorki jest odsłanianie zasad nominacyjnych klasy partykuł, rozumianych jako metatekstowe operatory otwierające i komentujące remat wypowiedzenia. Zasady nominacyjne partykuł nazywane są derywacją funkcjonalną, chodzi bowiem o pokazanie, jak elementy planu przedmiotowego zmieniają swój status, jak zaczynają funkcjonować w planie metatekstowym. Układ i kolejność rozpatrywanych zasad nominacyjnych dyktował materiał językowy. Ich opis otwierają partykuły powstałe na bazie przysłówków, potem pokazane są partykuły, których bazą był czasownik, a na końcu – omawiane są partykuły odzaimkowe. Prezentowane w monografii analizy mają walor wyjaśniający, a nie idiograficzny. Opisowość sprowadzana jest do gromadzenia materiału niezbędnego do konstruowania faktu historycznego (językowego procesu). Argumentem na prawdziwość wysuwanych tez jest seryjność zjawiska. Okazuje się, że materiał historyczny w znacznym stopniu rozszerza bazę przykładową (odnotowano ponad 70 wygasłych już polskich partykuł).

Intellectual Property Rights and Scientific Authorship: Legal and Ethical Considerations Case Study in Hard Sciences and Natural Sciences

Autorzy książki podejmują problematykę ochrony dzieła naukowego z punktu widzenia prawa i etyki badań, wykazując w jej pierwszej części, że do katalogu praw człowieka zalicza się podmiotowe prawo twórców dóbr niematerialnych, jakimi są twórcy nauki, do ochrony ich interesów moralnych i materialnych związanych z wkładem w prace badawcze. Autorzy zrekonstruowali treść tego prawa w oparciu o przepisy prawa i kodeksy etyki dla naukowców. W drugiej części książki regulacje prawne i etyczne są konfrontowane z rzeczywistością prowadzenia działalności badawczej w naukach ścisłych i przyrodniczych z perspektywy pracy zespołowej oraz ubiegania się o stopnie i tytuły nadawane w polskim systemie szkolnictwa wyższego i nauki.

W poszukiwaniu "dobrego życia". U filozoficznych podstaw głównych orientacji politycznego myślenia. Wyd. 2

Wojciech Kaute

Książka Wojciecha Kautego pod tytułem W poszukiwaniu „dobrego życia”. U filozoficznych podstaw głównych orientacji politycznego myślenia jest pracą z zakresu historii idei politycznych. Autor podejmuje w niej, wykorzystując termin wprowadzony przez Arystotelesa, fundamentalne dla humanistyki zagadnienie: czym jest „dobre życie” i jak rzutuje ono na kształt państwa. To kluczowe zagadnienie poddane jest analizom, prowadzonym od greckich narodzin namysłu nad człowiekiem i polityką aż po refleksję doby współczesnej. Analizy te, ugruntowane w ontyczno-epistemicznych podstawach zachodniego myślenia, ukazują czytelnikowi całą głębię ewolucji poglądów na temat człowieka i jego miejsca w strukturze świata, roli jednostki oraz koncepcji państwa i prawa. Ogromną zaletą książki Wojciecha Kautego jest oryginalne, autorskie, ujęcie całokształtu analiz. Autor prowadzi czytelnika tropem własnych interpretacji. Dzięki temu praca staje się niezwykle intrygującą i inspirującą próbą syntetycznego ujęcia europejskiej historii idei politycznych. Książka adresowana jest przede wszystkim do filozofów polityki oraz do historyków doktryn politycznych i myśli politycznej. Nie ulega jednak wątpliwości, że fundamentalność podjętego zagadnienia czyni ją niezwykle wartościową dla każdego humanisty.

Śląsk Cieszyński: obrazy przeszłości a tożsamość miejsc i ludzi

Celem niniejszej publikacji jest ukazanie przeszłości, dziedzictwa i tradycji Śląska Cieszyńskiego jako źródeł współczesnej tożsamości jego mieszkańców budowanej w oparciu o pamięć historyczną, indywidualną i zbiorową – funkcjonujących w różnych społeczno-kulturowych kontekstach i wykorzystywanych w różnych obszarach życia społecznego. Autor śledzi przejawy odwoływania się do szeroko rozumianej przeszłości i tradycji Śląska Cieszyńskiego, a zwłaszcza działania podejmowane przez mieszkańców tego regionu w celu zachowania własnego dziedzictwa i zaprezentowania go innym bądź przekazania następnym pokoleniom. Choć działania te przybierają rozmaite formy i odbywają się w wielu miejscach, a ich adresatami są zarówno „tutejsi”, jak i „przyjezdni”, to niewątpliwie współtworzą one dyskurs zbudowany wokół tego regionu. Można je postrzegać jako współczesny przejaw regionalizmu, zestaw praktyk służących wytwarzaniu i podtrzymywaniu tożsamości kulturowej mieszkańców Śląska Cieszyńskiego, które ostatecznie mają stworzyć społeczno-kulturowy obraz regionu odróżniający go od wszystkich miejsc leżących poza jego granicami. Można je również widzieć jako ilustrację ogólniejszych mechanizmów towarzyszących kulturze pamięci oraz form, jakie przyjmują w regionie zróżnicowanym wyznaniowo i mającym cechy pogranicza.

Voces y caminos en la enseñanza de español/LE: desarrollo de las identidades en el aula

R. Sergio Balches Arenas, Cecylia Tatoj

Monografia „Voces y caminos en la enseñanza de español /LE: desarrollo de las identidades en el aula”, ma na celu przedstawienie różnorodności badań prowadzonych we współczesnej dydaktyce języka hiszpańskiego dotyczących kształtowania się i rozwijania tożsamości. Znajdziemy w niej dwanaście rozdziałów napisanych przez autorów reprezentujących polskie i zagraniczne uczelnie, poświęconych zarówno rozważaniom teoretycznym zawartym w pierwszej części, jak i konkretnym propozycjom wykorzystania badań w praktyce glottodydaktycznej, które opisane zostały w części drugiej. Pierwszą część publikacji rozpoczyna tekst Evy Álvarez Ramos i Carmen Romero Claudio poświęcony rozwojowi indywidualnemu i jego wpływowi na edukację interkulturową. W dalszej części R. Sergio Balches Arenas i Magdalena Słowik, na bazie analizy porównawczej zdrobnień w języku hiszpańskim i polskim, przedstawiają nowe propozycje pracy na lekcji hiszpańskiego. Mª del Carmen García Manga wyjaśnia mechanizmy motywacyjnych w kształtowaniu i kreowaniu leksyki. Justyna Hadaś analizuje introspekcję jako główną strategię nauczania kultury. Antonio María López González, omawia rolę obserwacji w pracy nauczyciela. Manuel Fco. Romero Oliva, i Ester Trigo Ibáñez przedstawiają kształcenie nowych czytelników. José María Santos Rovira omawia rolę nauczyciela jako motywatora w nauce języków obcych, natomiast Bożena Wisłocka Breit skupia się na kursach typu MOOC’s i omawia ich możliwe zastosowania w nauczaniu języka hiszpańskiego. Druga część tomu zawiera propozycje wykorzystania badań naukowych w praktyce nauczania języka hiszpańskiego, których autorami są: Roland Campos López, Rafael Fernández Jiménez, Hugo Heredia Ponce, Fátima Quirós Rivero, Monika Ciesielkiewicz, Raúl Fernández Jódar i Joanna Fernández.   R. Sergio Balches Arenas, starszy wykładowca w Zakładzie Filologii Hiszpańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Koordynator studiów magisterskich filologii hiszpańskiej specjalność nauczycielska. W latach 2001–2002 koordynator Kursu Mediacji Interkulturowej oraz w latach 2003–2004 studiów magisterskich specjalność mediacja interkulturowa prowadzonych przez Uniwersytet w Almerii, wchodzących w skład europejskiego programu EQUAL.   Zainteresowania badawcze: socjolingwistyka, językoznawstwo stosowane w dydaktyce, pragmatyka i glottodydaktyka. Jest współautorem podręcznika do nauczania języka hiszpańskiego, współredaktorem monografii dotyczącej nauczania języka hiszpańskiego w Polsce oraz autorem licznych artykułów naukowych. We współpracy z Instytutem Cervantesa w Krakowie i polskimi ośrodkami naukowymi koordynuje oraz organizuje liczne konferenyje naukowe na temat nauczania języka hiszpańskiego. [16.05.2018]   Cecylia Tatoj, doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, specjalność gramatyka kontrastywna hiszpańsko-polska. Od początku związana z językiem hiszpańskim na Uniwersytecie Śląskim: jako studentka nowo powstałego kierunku, asystent naukowo-dydaktyczny, a obecnie adiunkt w Zakładzie Studiów Iberyjskich i Latynoamerykańskich (dawniej Zakład Hispanistyki).   Zainteresowania badawcze: porównywanie różnych pól semantycznych języka hiszpańskiego i polskiego na bazie gramatyki kognitywnej oraz glottodydaktyka ze szczególnym uwzględnieniem roli kompetencji interkulturowej w nauczaniu języka hiszpańskiego Polaków. Jest współredaktorką pięciu monografii wydanych w Polsce i w Hiszpanii, autorką 18 artykułów i rozdziałów w monografiach naukowych opublikowanych w polskich i zagranicznych czasopismach naukowych, materiałów dla nauczycieli, a także raportu na temat nauczania języka hiszpańskiego w sekcjach dwujęzycznych w Polsce. [16.05.2018]

Literatura i żywioły

red. Lucyna Nawarecka, Maria Janoszka

Książka zawiera teksty, które w różnorodny sposób podejmują temat żywiołów: począwszy od tradycyjnie pojmowanych żywiołów naturalnych (wody, ognia, światła), przez ujęcia metaforyczne podkreślające żywiołowość danego zjawiska (np. bachiczności, poliglotyzmu, barokowości, pamięci), aż do odrębnej problematyki żywiołu słowa. Większość artykułów i szkiców dotyczy literatury romantycznej, ale znajdują się tu również takie, w których w kategoriach żywiołów interpretowana jest literatura współczesna.

Strychy/piwnice. Inne przestrzenie

red. Alina Świeściak, Sandra Trela

Strychy/piwnice. Inne przestrzenie to zbiór artykułów młodych naukowców (doktorantów), którzy obrali sobie za cel przyjrzenie się przestrzeniom marginalizowanym we współczesnym dyskursie literaturoznawczym i kulturoznawczym. Tom ma charakter interdyscyplinarny (literatura polska, europejska; teksty autobiograficzne; film; malarstwo; rzeczywiste przestrzenie). Jest on adresowany do studentów oraz naukowców, którzy zajmują się badaniami literaturoznawczymi i kulturoznawczymi. Recenzja książki ukazała się w czasopiśmie „Nowe Książki” 4/2016, s. 27–28 (Franciszek Gałach: Spory terytorialne).

Ralph Linton. Seria wydawnicza "Laboratorium Kultury" T. VII

red. Kamil Kozakowski, red. Adam Pisarek

Seria wydawnicza Laboratorium Kultury jest kontynuacją rocznika "Laboratorium Kultury". https://www.laboratoriumkultury.us.edu.pl   Kolejny tom z serii Laboratorium Kultury został poświęcony dorobkowi naukowemu Ralpha Lintona. Nie sposób nie docenić dokonań badacza, który miał istotny wpływ na wyprowadzenie amerykańskiej antropologii z muzealnych sal i przeniesienie jej na krajowe uniwersytety, gdzie stała się pełnoprawną dyscypliną naukową. Dorobek Lintona – znanego w Polsce głównie za sprawą książki Kulturowe podstawy osobowości – wymaga i warty jest indywidualnego omówienia. Z tego powodu zdecydowaliśmy się na stworzenie monografii poświęconej osobie amerykańskiego antropologa. W tomie znalazły się zarówno rozdziały będące pierwszymi w Polsce opracowaniami z zakresu biografii naukowej tego badacza, jak też prace analityczne starające się uaktualnić i wykorzystać proponowane przez niego narzędzia badawcze, do nowego materiału kulturowego. Ważnym wątkiem obecnym w książce jest również amerykańska i polska recepcja dzieł Lintona.   Kamil Kozakowski, magister kulturoznawstwa, Doktorant w Instytucie Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W swojej pracy doktorskiej zajmuje się obrazem Gruzji i Gruzinów w polskiej kulturze. [14.08.2019] Adam Pisarek, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W pracy badawczej zajmuje się historią antropologicznych teorii kultury oraz współczesną kulturą polską. Autor książki Gościnność polska. O kulturowych konkretyzacjach idei (Katowice 2016). [14.08.2019]

Światopogląd scjentystyczny - korelaty i uwarunkowania

Łukasz Jach

W 2015 roku nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego ukazała się monografia pt. Nauka jako obiekt kultu. Wprowadzenie do koncepcji scjentoteizmu (Jach, 2015b), przedstawiająca założenia koncepcji światopoglądu scjentystycznego (scjentoteizmu) oraz jej filozoficzne, psychologiczne i popkulturowe korzenie. W pracy zasygnalizowano konieczność podjęcia empirycznych badań nad uwarunkowaniami, korelatami i konsekwencjami światopoglądu zbudowanego na fundamentach odnoszących się do sfery nauki, a także wskazano wstępne kierunki tych badań. W czasie powstawania wymienionej monografii żadne tego rodzaju badania nie były jednak jeszcze prowadzone, a sam sposób pomiaru scjentoteizmu znajdował się dopiero w fazie opracowań. Książka Światopogląd scjentystyczny – korelaty i uwarunkowania została pomyślana jako druga część rozważań nad światopoglądem scjentystycznym. W intencji autora stanowi również podsumowanie prac, bez których namysł nad scjentoteizmem nie miałby szans na przeobrażenie się z koncepcji być może interesującej, ale słabo odróżnialnej od swobodnej refleksji na temat funkcjonowania człowieka we współczesnym świecie, w rzeczywistą koncepcję psychologiczną. Stąd też niniejsza monografia w przeważającej części składa się z treści prezentujących badania przeprowadzone w celu identyfikacji psychologicznych podstaw omawianego światopoglądu i obszarów relacji „ja” – świat, w których ten światopogląd się uobecnia. Regulacja relacji „ja” – świat opierałaby się w tym przypadku na przekonaniach odnoszących się do sfery naukowej oraz kontekstów, w których ustosunkowania do elementów systemu naukowego wchodzą w interakcje z innymi opiniami lub przekonaniami światopoglądowymi. (fragment Wprowadzenia)

Studia z hebrajszczyzny biblijnej. Niedoczytanie moje

Kamilla Termińska

Rozprawa jest zbiorem studiów poświęconych swoistościom hebrajskiego języka biblijnego, które uzewnętrzniają się na wszystkich płaszczyznach, na jakich może być analizowany język; od zakodowanej w alfabecie warstwy symbolicznej, poprzez znaczenia tkwiące w leksyce, gramatyce (szczególnie w morfologii) i składni, po wielkie tekstowe figury alegoryczne i gatunki mowy. Problem wielości, dynamiki i niewykonalności wyczerpania odczytań ilustrowany jest analizami pojęć odnoszących się do prawdy, wiedzy, modalności zmysłowych, błędu, wiary, dobra, piękna, nadziei, miłości, sprawiedliwości i in. Ukazana została jednoczesna konkretność i tropiczność tkwiąca w pojęciach oddychania, jedzenia, chodzenia. Podjęto próbę interpretacji tetragramu YHWH. Analiza desemantyzacji leksemu hebrajskiego twarz została uzupełniona o opis związków frazeologicznych z tym wyrażeniem oraz o typizację wypowiedzeń odnoszących się do ‘oblicza’  B-ga.  Udowodniono, że pojęcia kauzacji i intensywności są nie tylko odmiennie konkretyzowane w języku polskim i hebrajskim klasycznym, gdzie realizują się głównie (choć nie wyłącznie) poprzez morfologię, lecz odnoszą się do odmiennych fenomenów ujmowania świata. Ideą wiążącą całość jest myśl o niepochwytności sensu, który jest uzależniony od immanentnie tkwiącej w języku naturalnym ontologii i o niemożności doczytania Tanachu do końca. Zainteresuje Czytelnika, który podejmie trud zanurzenia się w odmienną, inaczej kategoryzowaną i inaczej uformowaną rzeczywistość języka uznawanego przez wyznawców judaizmu za święty.

Kobiety - praca - podmiotowość. Refleksje socjologiczne

red. Sławomira Kamińska-Berezowska

Monografia problemowa Kobiety – praca – podmiotowość. Refleksje socjologiczne jest adresowana do osób zainteresowanych kształtowaniem się podmiotowości kobiet na rynku pracy zawodowej i w życiu społecznym. Inspiracją opracowania było stulecie praw wyborczych kobiet w Polsce oraz grupa tematyczna zorganizowana przez Sławomirę Kamińską-Berezowską i Dominikę Polkowską w ramach XVII Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego „Ja My, Oni? Podmiotowość, tożsamość, przynależność” we Wrocławiu. Grupę zajmowały wyzwania i doświadczenia Polek po 100 latach od uzyskania praw wyborczych. W związku z tym autorzy monografii to przede wszystkim socjolodzy, którzy wzięli udział w XVII OZS we Wrocławiu, interesujący się podmiotowością kobiet w Polsce i sprawami ich doświadczeń zawodowych. Ostatecznie jednak, dla uzyskania pewnego dystansu w spojrzeniu na kwestie funkcjonowania społeczno-zawodowego kobiet w III RP, zdecydowano się zaprezentować także współczesne wyzwania związane z kobiecym dążeniem do podmiotowości w innych krajach.

Powtórzenia i powroty. O dramaturgii Janusza Głowackiego

Beata Popczyk-Szczęsna

Książka jest pierwszą autorską monografią twórczości dramatycznej Janusza Głowackiego, pisarza rozpoznawalnego przez czytelników dzięki sztukom scenicznym, scenariuszom i współpracy z polskimi reżyserami filmowymi. Beata Popczyk-Szczęsna analizuje utwory Głowackiego w kontekście dramaturgii europejskiej XX wieku, z uwzględnieniem tradycji literackiej i teatralnej wcześniejszych stuleci. Wszelkie tropy interpretacyjne podjęte w książce skoncentrowane są wokół powtórzenia jako kategorii definiującej poetykę pisarza i odnoszącej się zarazem do sposobu postrzegania świata przez Janusza Głowackiego. W monografii omówiona została twórczość autora, który świetnie posługuje się zastanymi konwencjami dramatyczno-teatralnymi, używa form literackich dobrze znanych teatralnej publiczności, czerpie z wzorów literatury popularnej, stosuje techniki parodystyczne nie tylko w celu ośmieszającego przedrzeźniania literackich pierwowzorów oraz adaptuje własne utwory, przekształcając je z myślą o wykorzystaniu w różnych mediach. Publikacja zawiera również interpretacje czterech pełnospektaklowych sztuk Głowackiego: Antygona w Nowym Jorku, Fortynbras się upił, Kopciuch i Czwarta siostra. Beata Popczyk-Szczęsna proponuje lekturę dramatów, wynikającą z przekonania o poetyce intertekstualnej jako swoistej epistemologii autora, który dzięki nawiązaniom do utworów z kanonu dramaturgii europejskiej precyzyjnie i ironicznie opisuje rzeczywistość sobie współczesną, portretuje tożsamości pęknięte, zranione, naznaczone poczuciem krzywdy i wyobcowania bądź konsumpcyjnym umasowieniem.  Książka stanowi opracowanie twórczości dramatycznej znanego pisarza, którego opowiadania, dramaty i scenariusze stały się podstawą licznych spektakli teatralnych i filmów.

Zagadnienia prowadzenia zespołów muzycznych współczesnego rynku kultury

red. Izabella Zielecka-Panek

Publikacja to zbiór artykułów poświęconych zagadnieniom prowadzenia zespołów muzycznych, osadzonego w realiach współczesnego rynku kultury. Celem publikacji jest wymiana myśli naukowej, doświadczeń artystycznych  w poznawaniu, tworzeniu, propagowaniu różnorodnych kreacji dyrygenckich we współczesnym ruchu muzycznym. Omawia rolę dyrygenta jako twórcy, animatora, nauczyciela, wychowawcy ze szczególnym nastawieniem na aspekt edukacyjny. Przedstawia również merytoryczne i praktyczne arkana sztuki dyrygenckiej. Została również rozszerzona tematyko o sylwetki wybranych kompozytorów związanych ze śląskim ruchem kompozytorskim. Proponowana tematyka  przeznaczona jest zarówno dla dyrygentów, nauczycieli akademickich, instruktorów zespołów muzycznych, a także  dla studentów zainteresowanych prowadzeniem zespołów muzycznych.

Ćwiczenia z podstaw astrofizyki

Maria Pańków

W podręczniku zamieszczono opisy kilkunastu ćwiczeń z podstaw astrofizyki. Przedstawiono zagadnienia do rozwiązania z zastosowaniem obrotowej mapy nieba, odzwierciedlającej na sferze niebieskiej ruchy Ziemi – obrotowy i okołosłoneczny, i przyrządów do obserwacji wizualnych. Omówiono między innymi wyznaczanie odległości różnych skupisk materii we Wszechświecie – od Księżyca po odległe galaktyki. Elementy fizyki gwiazd zaprezentowano zgodnie z klasyfikacją widmową. Przytoczono także charakterystykę kilku przykładowych misji kosmicznych i nazewnictwo w Układzie Słonecznym oraz formacji powierzchniowych odkrytych w trakcie lotów próbników międzyplanetarnych.

Cieszyńskie Naukowe Forum Studenckie. T. 3: Nauczyciel - wychowawca - opiekun

red. Beata Oelszlaeger-Kosturek

Nauczyciel – Wychowawca – Opiekun, przygotowany pod redakcją naukową dr hab. Beaty Oelszlaeger-Kosturek, stwarza pole do namysłu nad wielością ról i zadań nauczyciela.  Funkcje i zadania nauczyciela istnieją w powiązaniu z podstawowymi funkcjami szkoły kształcąca, wychowawczą, opiekuńczą. Nauczyciel to osoba wcielająca się w różne role, posiadająca kompetencje opiekuna-wychowawcy, które warunkują prawidłowe relacje z wychowankiem. Jest podstawowym ogniwem procesu i systemu oświaty, siłą sprawczą. Od efektów jego pracy zależy przyszłość i jakość życia poszczególnych jednostek, kształt ładu społecznego i natura procesów makro, mezo i mikrospołecznych”.  Niniejszy tom czasopisma jest adresowany głównie do studentów pedagogiki – przyszłych nauczycieli, wychowawców, opiekunów.    (Z „Przedmowy” do tomu 3 „Cieszyńskiego Naukowego Forum Studenckiego” autorstwa A. Szczurek-Boruty)   Beata Oelszlaeger-Kosturek, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, zastępca dyrektora ds. kształcenia, ekspert MEN. Zainteresowania badawcze autorki są ściśle związane z wcześniejszą, trzynastoletnią pracą w charakterze nauczyciela nauczania początkowego, kiedy wdrażała do praktyki edukacyjnej innowacje pedagogiczne (koncepcję Celestyna Freineta oraz nauczanie języka obcego – francuskiego w klasach I-III). Dotyczą takich kwestii, jak: cechy samokontroli i samooceny jako działań podmiotowych uczniów klas młodszych; uwarunkowania kształcenia nauczycieli; aspekty podmiotowości w kształceniu nauczycieli i uczniów klas I–III; uczenie się uczniów klas młodszych; integracja procesów nauczania, uczenia się i wychowania; nauczyciel i uczniowie jako uczestnicy szkoły jutra; działania nauczycieli; programy i podręczniki w kształceniu zintegrowanym i edukacji wczesnoszkolnej; innowacje pedagogiczne; nauczanie języka obcego nowożytnego w przedszkolu i klasach I–III. [21.03.2013]

Marvels of Reading. Essays in Honour of Professor Andrzej Wicher

red. Rafał Borysławski, Łukasz Neubauer, Anna Czarnowus

Marvels of Reading. Essays in Honour of Profesor Andrzej Wicher jest tomem esejów napisanych w większości w języku angielskim i honorującym sześćdziesięciolecie urodzin profesora Andrzeja Wichra, jednego z czołowych mediewistów i szekspirologów polskich. Tom składa się z jedenastu tekstów autorstwa uznanych polskich badaczy literatury, kultury i filozofii krajów anglojęzycznych, przyjaciół i dawnych uczniów Profesora, a tematyka tekstów obraca się wokół zainteresowań badawczych jubilata: studiów nad literaturą starogermańską, staroangielską, średnioangielską, Rajem utraconym J. Miltona, poezją G. M. Hopkinsa, filozofią melancholii, strukturą baśni, a także tłumaczeniem średnioangielskiego romansu rycerskiego.  Tom zawiera w sobie następujące artykuły: “Margery Kempe’s Roman (Purgatorial) Holiday, or on Penance and Pleasure in Medieval Journeys” (Liliana Sikorska); “Magic and Religion in the Prose Merlin” (Bartłomiej Błaszkiewicz); “All That is Wrought is not Gold: Locating Wealth in Old English Gnomic Texts” (Rafał Borysławski); “The Character of Iêsu Krist in the Old Saxon Gospel Harmony The Hêliand as a Dramatic Cultural Synthesis Combining Elements of Deep Christian Piety and the Germanic Code of Heroic Honour” (Łukasz Neubauer); “’Margaret, are you grieving over Goldengrove unleaving?’: ‘Spring and Fall’ in the Poetic Thoughts of Gerard Manley Hopkins (and Charles Taylor’s Philosophy)” (Ewa Borkowska); “Ethnically Different Mothers-in-law in Chaucer’s Man of Law’s Tale and Its 2003 BBC Adaptation” (Anna Czarnowus); “Jacques and the Politics of Melancholia” (Tadeusz Sławek); “Death and the Hero – Paradise Lost and the Problem of Theomachia” (Maria Błaszkiewicz); “A Fairy Tale in Focus: Ecstatic Focalisations in A Christmas Carol” (Jacek Mydla); „Czytanie cudów w Panu Gawenie i Zielonym Rycerzu i Opowieści Franklina” (Barbara Kowalik); “More Motivated Malignity? The Ominous Agenda of the Green Knight in Andrzej Wicher’s Translation of Sir Gawain and the Green Knight” (Piotr Spyra). Praca jest adresowana do filologów angielskich, badaczy literackiej kultury krajów anglosaskich, a także studentów filologii angielskiej.