Wydawca: W drodze
Wydawnictwo "W drodze" założyli dominikanie, których dewizą jest "głosić wszystkim, wszędzie i na wszelkie możliwe sposoby". Jednym z tych sposobów głoszenia jest oficyna wydawnicza oraz miesięcznik. Powstały one w czasach "głębokiej komuny", reglamentacji wolnego słowa i szalejącej cenzury. "W drodze" stwarzało wówczas jedną z niewielu możliwości wymiany myśli i publikacji dzieł nie tylko z zakresu duchowości i teologii, ale także filozofii, spraw społecznych, kultury, literatury. Obecnie wydawnictwo publikuje około 30 tytułów rocznie.
97
Ebook

Posty

Andrzej Draguła Ks

To zapiski uważnego obserwatora, w których jest miejsce na humor i zadumę. Ksiądz Andrzej Draguła w roku, który upłynął pod znakiem koronawirusa (2020 r), zamieszczał posty na Facebooku. Znaleźć wśród nich można wyimki z lektur księdza profesora, gorące komentarze pandemicznej rzeczywistości, uwagi z zakresu teologii, drobiazgi z dnia codziennego. Posty mają więc różny ciężar gatunkowy, ale łączy je jedno bystry i wnikliwy umysł autora. Posty są pozycją ważną z powodów kronikarskich (zapis życia w pandemii), diagnostycznych (stan Kościoła i innych instytucji) oraz naukowych (Posty nie są monografią uniwersytecką, zawierają jednak wiele interpretacji zdarzeń i procesów, które są nam potrzebne). fragment wstępu prof. Jerzego Madejskiego

98
Ebook

Dominikanie o Polsce i Polakach od XIII do XX wieku

Praca zbiorowa

W 2018 roku minęła setna rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości. Pamiętając o tym wydarzeniu, Dominikański Instytut Historyczny w Krakowie przygotował prezentowany tomDominikanie o Polsce i Polakach. Od XIII do XX wieku. Grupa kilkunastu historyków postanowiła odpowiedzieć na pytania: Czy polskich dominikanów w ogóle interesowała Polska? Czy bracia kaznodzieje, należący do międzynarodowej wspólnoty, zachowywali dystans wobec lokalnych wydarzeń, smutków i radości, czy wręcz przeciwnie byli w nie zaangażowani? Prezentowany tom jest oryginalną próbą odpowiedzi na te kwestie. Czytelnik otrzymuje panoramę poglądów, opinii i wielobarwnych postaci poczynając od św. Jacka Odrowąża, który dla średniowiecznych braci był wręcz drugim królem Bolesławem Chrobrym, przez Jana Falkenberga, który nawoływał do surowego potraktowania króla Władysława Jagiełły, a kończąc na dwudziestowiecznych dominikanach, realizujących misję kaznodziejską w niepodległej Polsce, a następnie pogrążonej w zawierusze wojennej i zniewolonej komunizmem.

99
Ebook

Ewangelia według św. Łukasza

Pablo T. Gadenz

Od niemal dwóch tysięcy lat Ewangelia Łukasza w szczególny sposób inspiruje chrześcijan. To Świętemu Łukaszowi zawdzięczamy takie hymny uwielbienia wykorzystywane w liturgii jak Gloria in excelsis Deo i Magnificat; tekst Ewangelisty był także podstawą modlitwy Zdrowaś, Maryjo. Zainspirowany Święty Franciszek z Asyżu zapoczątkował tradycję stajenki bożonarodzeniowej, a niektóre z najwspanialszych dzieł Rembrandta i Caravaggia to sceny przedstawiające wydarzenia właśnie z tej Ewangelii.

100
Ebook

Triduum Paschalne. Przewodnik

Wydawnictwo W drodze wraz z Dominikańskim Ośrodkiem Liturgicznym i serwisem Liturgia.pl przygotowało przewodnik po Triduum Paschalnym. Przeznaczony jest on do samodzielnej lektury, prowadzonej z pewnym wyprzedzeniem w stosunku do samej celebracji. Celem autorów świeckich, duchownych, uznanych liturgistów i teologów, a nade wszystko ludzi Wielkiej Nocy jest przynieść czytelnikom pomoc w przygotowaniu do świętowania tajemnicy Zmartwychwstania.

101
Ebook

I ukazał mi miasto

Pierre-Marie Delfieux

Radość nie jest ludzkim wynalazkiem, ale emanacją Boga. Nie można jej wytworzyć jest nam dana. Trzeba raczej umieć się na nią zgodzić, niż jej poszukiwać napisał Pierre-Marie Delfieux, założyciel Monastycznych Wspólnot Jerozolimskich. Całym swoim życiem pokazywał, jak nie godzić się ze smutkiem i śpiewać Bogu Pieśń słoneczną; jak harmonijnie łączyć modlitwę w ciszy i samotności z modlitwą grupową w wielkim mieście. Książka, bazująca na historii tego francuskiego księdza i mnicha, opisuje centrum jego życia i posłannictwa. Inspiruje do poszukiwania własnej drogi, odkrywania swojego powołania, a także pogłębiania życia duchowego i czerpania w pełni z tego, co się nam przydarza. Bo, jak napisał we wstępie ks. Robert J. Woźniak: Tylko ten, kto szuka Boga, może odnaleźć świat.

102
Ebook

Wprowadzenie w św. Tomasza z Akwinu. Osoba i dzieło

Jean-Pierre Torrell OP

Nowe wydanie klasycznej już książki na temat Tomasza z Akwinu, gruntownie przeredagowane i poszerzone w kontekście najnowszych badań nad myślą Doktora Anielskiego. Jean-Pierre Torrell OP dokładnie przedstawia życiorys Tomasza, zarazem mistrzowsko pokazując, w jaki sposób dorobek Akwinaty był w tymże życiu zakorzeniony przy okazji odmalowując również cenną panoramę tamtej epoki. Ogromną zaletą książki jest też szczegółowy katalog dzieł Tomasza, przedstawiający kontekst ich powstania oraz podający ich wydania krytyczne i przekłady na języki nowożytne, a także obszerna bibliografia tekstów źródłowych i opracowań na temat Akwinaty.

103
Ebook

Duszpasterz. Błogosławiony Ksiądz Michael McGivney

Julie M. Fenster, Douglas Brinkley

Kim był XIX-wieczny ksiądz, który wyprzedził epokę? Dlaczego postawił w parafii na pracę z mężczyznami, aby w ten sposób wesprzeć rodziny? Co stanowiło inspirację do najważniejszego projektu jego życia Rycerzy Kolumba? Wreszcie, jak swoją wizją i determinacją w trosce o najuboższych wpłynął na kształt Kościoła w Stanach Zjednoczonych i na całym świecie? Ten bestseller The New York Times oferuje odpowiedzi na te i wiele innych pytań. To błyskotliwa analiza początków katolicyzmu w USA, a także dziejów i motywacji niezwykłego kapłana bł. ks. Michaela McGivneya.

104
Ebook

Dlatego jesteśmy katolikami. Uzasadnienie wiary, nadziei i miłości

Trent Horn

Trent Horn urodził się w żydowskiej rodzinie, odkąd został katolikiem poświęcił się wyjaśnianiu powodów swojej wiary. Jego pierwszymi słuchaczami i zarazem oponentami byli przyjaciele i rodzina. Niektórzy nie wierzyli w Boga ani nawet w istnienie prawdy. Innym religia nie była potrzebna do szczęścia albo po prostu jej nie rozumieli. Książka jest zbiorem najbardziej przejrzystych i pomocnych wskazówek, mogących pomóc sceptykom i poszukującym, którzy chcą zrozumieć wiarę katolicką i argumenty za istnieniem Boga.

105
Ebook

Powiedz im o Maryi

Wilfrid Stinissen OCD

Pismo Święte rozpoczyna się i kończy z Maryją: w Księdze Rodzaju czytamy o matce wszystkich żyjących, a w Apokalipsie o Niewieście, która pokonuje Smoka. Wilfrid Stinissen OCD prezentuje oryginalne i wszechstronne ujęcie problematyki Maryjnej. Przypomina, dlaczego Maryję powinniśmy traktować jako wzór pokory, wiary i miłości. Pełna łaski Rodzicielka Syna Bożego jest tą, za którą warto podążać, i której należy się cześć za Jej rolę w dziele zbawienia.

106
Ebook

Chwalić, błogosławić, głosić. Przewodnik dominikański

Praca zbiorowa

Chwalić, błogosławić, głosić. Przewodnik dominikański powstał, aby pomóc jak najlepiej przeżyć zbliżający się Jubileusz 800-lecia założenia Zakonu Kaznodziejskiego w Polsce. Książka skierowana jest do każdego, kto chce rozwijać swoją relację z Bogiem, a w szczególności do tych, którym bliska jest duchowość dominikańska. Wyrosła z doświadczenia sióstr i braci żyjących charyzmatem Świętych Dominika i Jacka może inspirować każdego na jego własnej drodze. Przewodnik składa się z dwóch głównych części. Pierwsza Temporale to zbiór tekstów ułożonych według kolejnych tygodni roku liturgicznego. Skupiają się one wokół różnorodnych tematów (Duch Święty, prawda, głoszenie Ewangelii, krzyż i cierpienie, zmartwychwstanie). Ich wspólnym mianownikiem jest duchowość chrześcijańska w swej dominikańskiej odmianie. Część druga Sanctorale dotyczy świętych związanych z zakonem dominikańskim. Można tu znaleźć krótkie notki na ich temat oraz poświęcone im modlitwy. Treść Chwalić, błogosławić, głosić uzupełniają unikatowe zdjęcia, których autorem jest Maciej Chanaka OP, a także fotografie z Archiwum Polskiej Prowincji Dominikanów w Krakowie, archiwum Dominikańskiego Duszpasterstwa Powołań i Wydawnictwa W drodze.

107
Ebook

Chcę widzieć Jezusa

Maria Szamot

Medytacje zawarte w Chcę widzieć Jezusa obejmują wydarzenia od chrztu w Jordanie aż po uroczysty wjazd do Jerozolimy w Niedzielę Palmową. Czytelnik zostaje postawiony w roli krytycznego obserwatora, który przypatrując się Cieśli z Nazaretu, podobnie do współczesnych Mu Żydów, ma szansę stopniowo rozpoznawać w Nim Syna Bożego. Pełno tu trafnych spostrzeżeń na temat ludzkiej natury, zachowań i relacji, które odsłaniają bez ugrzecznienia żywy i prawdziwy obraz Jezusa.

108
Ebook

Liturgia krok po kroku

Tomasz Grabowski OP, Wojciech Nowicki Ks

Jeśli masz problem z tym, jak dobrze przeżyć Eucharystię, lub rozpraszasz się w jej trakcie sięgnij po tę książkę! Autorzy, dzieląc się swoją pasją i umiłowaniem liturgii oraz rzetelną wiedzą teologiczną, krok po kroku, wyjaśniają co dzieje się podczas mszy świętej. Choć znamy Eucharystię prawie na pamięć, to dzięki uważności i bardziej świadomemu uczestnictwu, możemy się nią zachwycić na nowo, odsłonić jej głębsze znaczenie i czerpać z tych owoców w codziennym życiu. Ta publikacja właśnie temu służy. To, co w sposób szczególny wyróżnia tę publikację, to m.in. przystępny, plastyczny i obrazowy język (okraszony licznymi anegdotami), pogłębiona analiza niemalże każdego wykonywanego podczas liturgii gestu i padającego w niej słowa, a także autentyczna i żywa fascynacja autorów.

109
Ebook

Cud macierzyństwa. Poradnik dla przyszłych mam

Mary Haseltine

To niejako kompendium katolickiego spojrzenia na dar rodzicielstwa. Mary Haseltine porusza kwestie przygotowania ciała, umysłu i duszy do macierzyństwa. Książka Cud macierzyństwa zawiera praktyczne wskazówki i porady nie tylko na czas samego porodu, ale także okres ciąży i opieki nad dzieckiem. Świadectwa wielu kobiet, wybrane cytaty oraz modlitwy stanowią wsparcie w oczekiwaniu na cud narodzin, niezależnie od tego, czy jest się mamą po raz pierwszy, czy kolejny. Autorka pokazuje piękno i siłę kobiecego ciała oraz duszy.

110
Ebook

Pontyfikat na czasy zamętu. Jan Paweł II wobec wyzwań Kościoła i świata

Maciej Zięba OP

Moim celem jest ukazanie aktualności przesłania Jana Pawła II, by dopomóc w rozumieniu chrześcijańskiego powołania, Kościoła i świata. Ale aby to uczynić, trzeba też zrozumieć jego pontyfikat. I o tym jest ta książka. Nie unikam zarzutów stawianych Papieżowi, związanych z tematyką gender, wadliwych nominacji czy pedofilii, jednak koncentruję się na priorytetach i tym, co ukształtowało Jana Pawła II. Dlatego wiele jest na tych stronach o Polsce. (fragment Wstępu)

111
Ebook

Niedzielnik A. Komentarze do czytań

Adam Szustak OP

Każdy z rozdziałów odpowiada kolejnym niedzielom oraz świętom w roku liturgicznym A: rozpoczynając od pierwszej niedzieli Adwentu, na Uroczystości Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata kończąc. Oprócz oryginalnych interpretacji poszczególnych fragmentów Biblii Niedzielnik A zawiera także konkretne wskazówki, jak usłyszane Słowo przełożyć na życie codzienne.

112
Ebook

Dominikanie sojusznicy Korony Polskiej. Zakon Kaznodziejski w polityce kościelnej Władysława II Jagiełły na ziemiach południowo-wschodnich państwa polsko-litewskiego

Tadeusz Trajdos

Tekst z pracy zbiorowej Dominikanie o Polsce i Polakach od XIII do XX wieku. W 2018 roku minęła setna rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości. Pamiętając o tym wydarzeniu, Dominikański Instytut Historyczny w Krakowie przygotował prezentowany tom Dominikanie o Polsce i Polakach. Od XIII do XX wieku. Grupa kilkunastu historyków postanowiła odpowiedzieć na pytania: Czy polskich dominikanów w ogóle interesowała Polska? Czy bracia kaznodzieje, należący do międzynarodowej wspólnoty, zachowywali dystans wobec lokalnych wydarzeń, smutków i radości, czy wręcz przeciwnie byli w nie zaangażowani? Prezentowany tom jest oryginalną próbą odpowiedzi na te kwestie. Czytelnik otrzymuje panoramę poglądów, opinii i wielobarwnych postaci poczynając od św. Jacka Odrowąża, który dla średniowiecznych braci był wręcz drugim królem Bolesławem Chrobrym, przez Jana Falkenberga, który nawoływał do surowego potraktowania króla Władysława Jagiełły, a kończąc na dwudziestowiecznych dominikanach, realizujących misję kaznodziejską w niepodległej Polsce, a następnie pogrążonej w zawierusze wojennej i zniewolonej komunizmem.

113
Ebook

Odpoczynek i kult

Josef Pieper

Faktem jest, że częściej zastanawiamy się nad sensem pracy niż nad znaczeniem odpoczynku. W świecie, w którym wszystko jest skalkulowane, gdy chcemy być wydajni i sprawczy, odpoczywanie wydaje się marnowaniem czasu. Josef Pieper przywraca znaczenie odpoczynkowi jako chwilom, w których mamy możliwość świętowania, a najuroczystszym, jaki w ogóle istnieje, sposobem obchodzenia święta, jest kult.

114
Ebook

Teologia dla początkujących

Frank J. Sheed

To jedna z najlepszych, bo najprościej napisanych książek teologicznych. Jest jak brama do bogatego ogrodu wiary chrześcijańskiej. Rzetelna analiza wprowadza wszystkich ciekawych zgłębienia głównych doktryn wiary w świat miłości połączonej z rozumem. Bo jak pisze autor Miłość, aby była w pełni miłością, i to miłością niezniszczalną, musi wynikać z poznania. Lektura pozwala zaspokoić potrzebę naszych dusz, a także otaczających nas ludzi. Teologia dla początkujących (Theology for beginners) to dobry pierwszy krok w jedynym słusznym kierunku. Książka składa się z dziewiętnastu rozdziałów, w których autor po kolei wprowadza czytelnika w zagadnienia m.in.: tajemnic Trójcy Świętej; początków, czyli etapów tworzenia życia na ziemi; natury człowieka oraz życia nadprzyrodzonego; skutków upadku pierwszych ludzi; obrazu i człowieczeństwa Odkupiciela i prawdy odkupienia. Sheed przybliża również postać Matki Bożej, wspomina o roli i sile sakramentów, łask, darów i cnót, a także istocie Eucharystii i mszy świętej oraz życiu wiecznym. Pierwsze wydanie książki miało miejsce w 1957 roku, czyli na pięć lat przed rozpoczęciem Soboru Watykańskiego II. Choć od tamtego czasu minęło tyle lat i nastąpiło sporo zmian, to jednak wiara pozostała ta sama niezmienna w swej istocie, mająca ten sam przedmiot otrzymane objawienie, Ewangelię Chrystusa, który jest Ten sam wczoraj i dziś, i na wieki (por. Hbr 13,18). Ta książka wiele lat temu otworzyła mi oczy na piękno teologii rozumianej jako intelektualne wpatrywanie się w Boga dzięki Jego słowu, objawieniu i darowi rozumu. Sheed obiecał mi kiedyś na kartach tej właśnie, niewielkiej przecież książeczki, wielkie rzeczy jeśli tylko zaufam, że nie ma bardziej fascynujących tematów niż natura Boga Jedynego, Trójca Święta, Bóg-człowiek czy działanie łaski w człowieku. Dziś, po ponad dwudziestu latach od momentu, gdy po raz pierwszy sięgnąłem po Teologię dla początkujących, mogę powiedzieć, że sama książka dała mi znacznie więcej, niż jej autor zapowiadał, a teologia okazała się przygodą jeszcze bardziej fascynującą, niż obiecywała książka. Teologia dla początkujących Franka J. Sheeda wprowadziła mnie do świata, który okazał się bezkresny i fascynujący, piękny i w swym pięknie niewyczerpany, tajemniczy i klarowny jednocześnie świata teologii, czyli Boga poznawanego poprzez słowo i rozum Janusz Pyda OP.

115
Ebook

Biblia po katolicku, czyli dlaczego nie sola Scriptura?

Sławomir Zatwardnicki

To książka zarówno dla laików, jak i teologów. Autor z erudycją i swobodą opisuje, jak my, katolicy, postrzegamy i traktujemy Biblię. Wyjaśnia, dlaczego nie możemy się zgodzić z protestanckim aksjomatem tylko Pismo. Pokazuje, co nas różni i obala narosłe stereotypy. Podkreśla także, czemu Pismo i Tradycja są w katolicyzmie nierozerwalne, tzn. dlaczego tak ważne jest czytanie oraz interpretowanie Biblii w zgodzie z nauką Kościoła katolickiego. Książka jest zaproszeniem do uważnego i cierpliwego rozczytywania się w Piśmie Świętym na co dzień.

116
Ebook

Pierwszy i Drugi List do Tymoteusza, List do Tytusa

George T. Montague SM

Ponieważ listy pasterskie dotyczą wskazań dawanych przez jednego pasterza, Pawła, drugiemu, Tymoteuszowi albo Tytusowi, świeccy mogą myśleć, że nie ma tu wiele strawy dla ich duchowości. Tak nie jest. To prawda, że Paweł mówi w tych listach o biskupach, prezbiterach i diakonach, jest tu jednak całe bogactwo nauki, duchowości i zdrowego rozsądku, który może nakarmić każdego. Szczególnie ci, którzy są zaangażowani w jakikolwiek rodzaj służby w Kościele, znajdą w tych listach wiele inspiracji i praktycznych wskazówek. (fragment książki)

117
Ebook

Wątki polskie w życiu codziennym dominikanów z klasztoru w Brzegu w 1. połowie XVI wieku

Krzysztof Kaczmarek

Tekst z pracy zbiorowej Dominikanie o Polsce i Polakach od XIII do XX wieku. W 2018 roku minęła setna rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości. Pamiętając o tym wydarzeniu, Dominikański Instytut Historyczny w Krakowie przygotował prezentowany tom Dominikanie o Polsce i Polakach. Od XIII do XX wieku. Grupa kilkunastu historyków postanowiła odpowiedzieć na pytania: Czy polskich dominikanów w ogóle interesowała Polska? Czy bracia kaznodzieje, należący do międzynarodowej wspólnoty, zachowywali dystans wobec lokalnych wydarzeń, smutków i radości, czy wręcz przeciwnie byli w nie zaangażowani? Prezentowany tom jest oryginalną próbą odpowiedzi na te kwestie. Czytelnik otrzymuje panoramę poglądów, opinii i wielobarwnych postaci poczynając od św. Jacka Odrowąża, który dla średniowiecznych braci był wręcz drugim królem Bolesławem Chrobrym, przez Jana Falkenberga, który nawoływał do surowego potraktowania króla Władysława Jagiełły, a kończąc na dwudziestowiecznych dominikanach, realizujących misję kaznodziejską w niepodległej Polsce, a następnie pogrążonej w zawierusze wojennej i zniewolonej komunizmem.

118
Ebook

Skrupulatom na ratunek

Emanuel Działa OP

Oferta specjalna dla spowiedników, duszpasterzy i proboszczów. Broszura przeznaczona do podarowania penitentom zmagającym się ze skrupułami (zaburzeniami kompulsywno-obsesyjnymi na tle religijnym). Dzięki wnikliwemu i jednocześnie przystępnemu przedstawieniu problemu, broszura pozwoli osobom dotkniętym skrupułami: uwierzyć, że miłość i miłosierdzie Boga są większe od ludzkiego grzechu, zaprzestać nadmiernego roztrząsania swoich uczynków, nauczyć się mądrego i leczącego korzystania z sakramentu pokuty i pojednania. Korzystając z rad doświadczonego kierownika duchowego, a zarazem osoby dotkniętej skrupułami, spowiednicy dowiedzą się, jak mogą prowadzić osobę w tym doświadczeniu. Kiedyś skrupuły nazywano szaleństwem na jawie", dziś zjawisko to jest przedmiotem badań teologii i psychologii. Wiemy, że w perspektywie teologii dotyczy błędnie uformowanego sumienia i niezrozumienia miłosierdzia Bożego. Dzięki psychologii możemy lepiej zrozumieć, jak pomóc osobom walczącym o wolność od natrętnych myśli. Emanuel Działa OP analizuje przyczyny powstawania skrupułów i daje praktyczne rady, które pomogą pozbyć się absurdalnych, natrętnych myśli, mącących spokój sumienia. Sam stosował je pomagając dziesiątkom osób, które korzystały z jego kierownictwa. Aby pomagać również tym, którzy nie mieli możliwości bezpośrednio skorzystać z jego rad, spisał prosty podręcznik postępowania. Stosując jego wskazówki wiele osób opanowało męczące ich myśli i uczucia.

119
Ebook

Pierwszy List do Koryntian

George T. Montague SM

W 7. tomie serii Katolicki Komentarz do Pisma Świętego czytamy: Ponieważ będziecie odczytywać ten list poprzez pryzmat własnych doświadczeń życiowych, prawdopodobnie dostrzeżecie takie możliwości jego zastosowania, których inni nie zobaczą. Niekiedy Pawłowe stwierdzenia umocnią was i pocieszą; kiedy indziej będą one stanowić dla was wyzwanie, by zacząć myśleć nieszablonowo, wychodząc poza ramy własnych doświadczeń. () Początkowe rozdziały Pierwszego Listu do Koryntian pokazują mi, że mój Kościół, tak jak Kościół Koryntian, jest zgromadzeniem składającym się ze świętych i z grzeszników (). Choć Paweł w swym liście podejmuje wiele kwestii, organizuje tekst w bardzo uporządkowany sposób, dzięki czemu łatwo można śledzić tok jego myślenia. Pomijając początkowe pozdrowienie oraz długie podsumowanie z rozdziału szesnastego, list dzieli się na cztery zasadnicze części tj.: Nieprawidłowości we wspólnocie, Odpowiedzi na pytania zadane przez Koryntian, Problemy związane z kultem sprawowanym przez wspólnotę oraz Kwestię zmartwychwstania.

120
Ebook

Magia. Pomiędzy zabobonem a zagrożeniem duchowym

Radosław Broniek OP

Żyjemy w świecie coraz mniej chrześcijańskim, w którym istnieje wiele różnych religii i duchowości. Na popularności nie traci również magia, którą praktykuje coraz więcej osób, w tym chrześcijanie. Celem tej książki jest przede wszystkim udzielenie odpowiedzi na pytania: Czym tak naprawdę jest magia i co odróżnia ją od religii? Co na ten temat mówią Biblia i nauka Kościoła? Jakie zagrożenia duchowe wynikają z oddawania się praktykom magicznym? Jaki mają one wpływ na naszą wiarę i sposób myślenia?