Folia Philosophica. Vol. 35

red. Dariusz Kubok

35. tom „Folia Philosophica” cechuje duża różnorodność tematyczna, zawiera on bowiem artykuły podejmujące rozważania z zakresu różnych dziedzin filozofii. Kolejny tom „Folia Philosophica”, prezentując specjalistyczne teksty, przedstawia wyniki badań nad centralnymi zagadnieniami filozoficznymi. Artykuły składające się na ten tom zostały uporządkowane z punktu widzenia tematyki, począwszy od historii filozofii przez filozofię matematyki aż do estetyki i filozofii umysłu. Prezentowany tom „Folia Philosophica” stanowi obszerne problemowo oraz interdyscyplinarne studium, eksponujące aktualność zagadnień filozoficznych, adresowane nie tylko do profesjonalnych filozofów, lecz także do badaczy reprezentujących różne dyscypliny humanistyczne i społeczne.

Lucius Annaeus Seneca: "Edyp. Oedipus"

wstęp, edycja tekstu, przekład i komentarz Tomasz Sapota, Iwona Słomak

Edyp Seneki Filozofa, którego twórczość literacka należy do najcenniejszych zabytków rzymskiego antyku i przez wieki inspirowała najwybitniejszych dramaturgów, z braku współczesnych przekładów stał się nieobecny w świadomości polskiego czytelnika – inaczej niż dzieło Sofoklesa, od którego znacząco się różni. Senecjański Edyp nie jest tragedią o triumfie boskich wyroczni nad upokorzonym śmiertelnikiem. Poznawcza droga bohatera wiedzie od świadomości opanowanej przez religijnie motywowany strach ku wyzwoleniu. Edyp odrzuca światło, tożsame z kontrolującym okiem Apollina. Oślepia się, co jest zarówno aktem ofiary, jak i buntu. Swym działaniem zdaje się tworzyć zręby nowej etyki, niezależnej od religii i przemocy, którą religia legitymizuje. Etyka Edypa opiera się na współczuciu i odpowiedzialności człowieka za człowieka i wobec człowieka.

Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego. T. 27

red. Danuta Krzyżyk

Czasopismo „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego” jest wydawane od 1977 roku – najpierw jako wydawnictwo ciągłe, a następnie jako rocznik. „Z Teorii i Praktyki Języka Polskiego” gromadzi teksty, które dotyczą zarówno teorii nauczania przedmiotu język polski i jego statusu jako dyscypliny naukowej, jak i praktycznych rozwiązań dydaktycznych. Artykuły zamieszczane są w dwóch działach: Edukacja literacka i kulturowa oraz Edukacja językowa. W osobnym dziale publikowane są recenzje. W gronie autorów publikujących swoje artykuły w czasopiśmie są nauczyciele akademiccy z różnych uczelni polskich i zagranicznych, przede wszystkim dydaktycy języka polskiego, specjaliści w zakresie kształcenia językowego, literackiego i kulturowego, oraz reprezentanci innych dyscyplin polonistycznych, czynni nauczyciele poloniści, uczący na wszystkich poziomach nauczania, a także doktoranci. Na łamach czasopisma wypowiadają się zarówno seniorzy polonistyki, o wielkim dorobku naukowym i dydaktycznym, jak i debiutanci, którzy przedstawiają swoje pierwsze publikacje. Czasopismo „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego” adresowane jest do kilku grup odbiorców: dydaktyków literatury i dydaktyków języka, nauczycieli polonistów, studentów przygotowujących się do zawodu nauczyciela, magistrantów i doktorantów.

Tekst literacki w kręgu językoznawstwa. T. 2

Ewa Sławkowa

Książka adresowana jest do nauczycieli akademickich, doktorantów, studentów kierunków humanistycznych (zwłaszcza filologów). Sytuując się w obszarze stylistyki językoznawczej oraz przestrzeni badań nad językiem i stylem autorów, praca  zawiera konkretną propozycję dydaktyczną  propagującą  ideę „językoznawczej lektury” tekstu literackiego. Posługuje się materiałem literackim dla zilustrowania najważniejszych pojęć z zakresu lingwistyki tekstu, genologii lingwistycznej, semantyki oraz onomastyki literackiej. W każdym z trzynastu rozdziałów książki, z których każdy zawiera konkretną propozycję odczytania złożonych sensów tekstu literackiego, autorka ukazuje merytoryczną wartość  lingwistycznych paradygmatów oraz siłę analityczną językoznawczego instrumentarium.  

Rola archiwów w procesie wdrażania systemów elektronicznego zarządzania dokumentacją. Z doświadczeń archiwów szkół wyższych, instytucji naukowych i kulturalnych oraz państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych

red. Antoni Barciak, Dorota Drzewiecka, Katarzyna Pepłowska

Książka omawia trudny proces jakim jest wdrażanie systemów EZD w działalności jednostek organizacyjnych w kontekście informatyzacji państwa.  W literaturze naukowej  coraz więcej miejsca poświęca się tematyce projektowania i wdrażania systemów do elektronicznego zarządzania dokumentacją. Niestety zbyt mało mówi się o udziale archiwistów, często można odnieść wrażanie, że są oni pomijani w tym ważnym procesie. Z drugiej strony, należy przypomnieć, że wiedza, którą dysponują archiwiści w wielu kwestiach związanych z zarządzaniem dokumentacją pozwoliłaby uniknąć licznych problemów występujących w praktyce. Niniejsza książka wypełnią tę lukę, bowiem koncentruje się na doświadczeniach archiwów i ich roli w procesie wdrażania EZD. Książka  jest  szerokim spojrzeniem na działalność archiwów. Jest adresowana archiwistom, pracownikom jednostek organizacyjnych, dysponentom oraz studentom. Zawiera w sobie praktyczne wyjaśnienie procesów wdrażania EZD dzięki czemu może stanowić cenne źródło wiedzy dla wszystkich, którzy obecnie zmagają z  problemem EZD.

Wyzwania i zagrożenia dla bezpieczeństwa międzynarodowego i narodowego pod koniec drugiej dekady XXI wieku

red. Katarzyna Czornik, red. Monika Szynol

Głównym celem badawczym pracy było zdiagnozowanie najważniejszych zagrożeń dla bezpieczeństwa międzynarodowego i narodowego pod koniec drugiej dekady XXI wieku. Istotne było nie tylko zidentyfikowanie obecnych zagrożeń, ale też potencjalnych, którym już dzisiaj można przeciwdziałać. W publikacji znalazła się również pogłębiona analiza problemów związanych z dwoma głównymi zagrożeniami okresu pozimnowojennego: z terroryzmem i nielegalną migracją. W ramach pracy podjęto także próbę sformułowania rekomendacji dla decydentów polityki bezpieczeństwa Polski w zakresie analizowanych spraw.

"Silesian Journal of Legal Studies". Vol. 10

Kolejny numer czasopisma Silesian Journal of Legal Studies stanowi kontynuację dyskursu prawniczego prowadzonego przez Autorów z całego świata. Numer 10 periodyku będąc doskonałą platformą wymiany myśli, poglądów oraz opinii środowisk akademickich, poświęcony jest rozważaniom z zakresu prawa międzynarodowego publicznego, praw człowieka, prawa pracy oraz prawa Unii Europejskiej. Wśród artykułów znalazły się w głównej mierze opracowania poświęcone szeroko pojętym zagadnieniom ochrony praw człowieka, dla których punktem wyjścia są refleksje podkreślające znaczenie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz roli Trybunału Sprawiedliwości w wyznaczaniu powszechnie obowiązujących standardów ochrony praw człowieka. W dalszej części, przedmiot rozważań stanowią wybrane zagadnienia dotyczące dyskryminacji rasowej oraz etnicznej Romów w sektorze zatrudnienia, a także międzynarodowej ochrony praw dzieci, w tym udzielanej im pomocy humanitarnej, w sytuacji zagrożenia konfliktami zbrojnymi. Należy także zwrócić uwagę na artykuł dotyczący analizy ukraińskiego prawa pracy z punktu widzenia obowiązujących norm międzynarodowych. W  każdym kolejnym numerze zamieszczane są także sprawozdania z konferencji naukowych, krajowych i zagranicznych, w których uczestniczyli pracownicy i doktoranci Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, a także wykaz monografii autorstwa pracowników Wydziału i konferencji organizowanych przez Wydział oraz jego Fundację Facultas Iuridica, która współfinansuje wydanie periodyku. Materiały publikowane w czasopiśmie kierowane są do szerokiego grona prawników, zarówno teoretyków, jak i praktyków, a także do studentów i doktorantów.

Etykieta zawodowa i protokół dyplomatyczny. Wyd. 1. popr

Andrzej Szteliga

Książka posiada niezwykły walor poznawczy i edukacyjny. W sposób przystępny prezentuje i omawia klasyczne zasady savoir-vivre, etykiety zawodowej i towarzyskiej oraz podstawowe zagadnienia protokołu dyplomatycznego i służby zagranicznej. Są to więc kwestie powitań i pożegnań, poznawania się i nawiązywania kontaktów, prowadzenia rozmów oraz kunsztu korespondencji, precedencji zawodowej i towarzyskiej oraz stosowanej tytulatury, zasad obowiązujących w kontaktach zagranicznych, organizacji wizyt i spotkań, udziału w programach oficjalnych i towarzyszących, podstawowe elementy prawa dyplomatycznego i konsularnego oraz  organizacja i działania służby zagranicznej, problematyka organizacji różnego rodzaju przyjęć, zasad rozsadzania gości przy stole, stosowania określonych ubiorów i strojów na zróżnicowane okazje oraz wykorzystania samochodu do celów służbowych i prywatnych. Tekst publikacji  wzbogacają rysunki sytuacyjne i fotografie. Mając charakter podręcznika akademickiego - w sposób naturalny adresowana jest do studentów i absolwentów różnych kierunków, a w szczególności stosunków międzynarodowych, nauk społecznych, nauk ekonomicznych itp. Ponadto do kręgu interesantów powinni należeć politycy, urzędnicy, samorządowcy, menedżerowie reprezentujący firmy, instytucje i różne organizacje.

Tropy konfliktu. Retoryka pamięci kulturowej we współczesnej powieści północnoirlandzkiej

Leszek Drong

Tropy konfliktu to książka pokazująca, jak współczesna powieść północnoirlandzka mierzy się z trudną przeszłością Ulsteru i całej Irlandii, szczególnie z napięciami lat 1968-1998. Konflikt w Irlandii Północnej przedstawiony został tutaj z perspektywy związanej z retorycznym wymiarem kultury. Wymiar ten w naturalny sposób przenika się z kwestiami społecznymi i politycznymi, bez których nie da się omawiać historii najnowszej na Wyspach Brytyjskich. Kluczowe pytanie, które powraca na kolejnych stronach tej książki, brzmi: czy (i jak) pamięć zapisana w tekstach kultury może wpływać na proces gojenia ran z przeszłości i pojednania między koegzystującymi wspólnotami. Analizując retoryczne aspekty i uwikłania współczesnych powieści północnoirlandzkich, widać wyraźnie, że literatura jako element pamięci kulturowej uczestniczy w szeroko pojętej polityce pamięci i jej mechanizmach. Leszek Drong proponuje, by w odniesieniu do sytuacji post-konfliktowej określić ten rodzaj pamięci kulturowej mianem pamięci naprawczej, w analogii do pojęcia sprawiedliwości naprawczej. Jest to pionierskie opracowanie w języku polskim przedstawiające w przeglądowy sposób tło historyczne, kulturowe i społeczno-polityczne Konfliktu z lat 1968-1998 (the Troubles) w Irlandii Północnej (rozdział I, częściowo II), a także wnikliwie omawiające wybrane powieści północnoirlandzkie (rozdziały III-VI), z których część nie była jeszcze tłumaczona na język polski. Monografia adresowana jest zarówno do studentów anglistyki, jak i wszystkich humanistów (nie tylko naukowców!) zainteresowanych historią współczesną, polityką, źródłami konfliktów w Europie i na świecie, rolą tekstów kultury w komunikacji społecznej, jak również bieżącym stanem badań, jeśli chodzi o memory studies w kontekście kulturowym.

Współczesna kobieta - szkice do portretu na tle przemian społeczno-kulturowych

red. Dagmara Dobosz, Katarzyna Joniec

Rozpatrywanie zmian jakim ulegały i ulegają role społeczne podejmowane przez kobiety na przestrzeni czasu stanowi istotny społecznie postulat badawczy. Proponowany zbiór tekstów opatrzony tytułem Współczesna kobieta – szkice do portretu na tle przemian społeczno-kulturowych nie jest kolejnym opisem sytuacji kobiety we współczesnym świecie skupionym na jednym z wymiarów jej funkcjonowania. Zamiarem naszym jest raczej próba ukazania zmienności kobiety na tle zmienności świata i odwrotnie z szerokiej perspektywy aktualnych dziś różnych problemów społecznych. Znajdują się tu teksty odwołujące się zarówno do przeszłości, do teraźniejszości opierającej się na tym co przeszłe oraz do przyszłości, która z teraźniejszości z kolei wyrasta. Celem zaproponowania takiej formuły przedkładanej książki jest bowiem jak najszersze ukazanie złożoności sytuacji kobiety w świecie współczesnym, nierozerwalnie związanej z wczoraj i jutro. W publikacji zawarto teksty stanowiące z jednej strony rekonstrukcję dotychczasowych spojrzeń na prezentowaną problematykę, z drugiej zaś te mające charakter empiryczny, prezentujące wyniki badań własnych autorów. Wyrażamy nadzieję, iż publikacja ta dla każdego czytelnika stanowić będzie bodziec do refleksji nad sytuacją współczesnej kobiety oraz zachęci do podejmowania kolejnych badań w tym niewyczerpanym temacie.

"Hermetica" średniowiecza i renesansu. Studium z historii myśli europejskiej

Agata Sowińska

Opracowanie dotyczy recepcji literatury hermetycznej w średniowieczu i renesansie w dziełach polskich twórców i uzupełnia dotychczasową wiedzę w zakresie historii literatury hermetycznej. Praca skupia się na dwóch prymarnych tekstach: zbiorze dialogów pt. Corpus Hermeticum (w łacińskim przekładzie Marsilia Ficina) oraz łacińskim traktacie pt. Asclepius. Celem jest analiza treściowa i porównawcza dzieł zawierających cytaty pochodzące z powyższych hermetycznych tekstów, które znajdziemy u: Bernarda z Lublina (tzw. Antologia filozoficzna), Jana z Trzciany (De natura ac dignitate hominis) oraz Jakuba Górskiego (Ad Magnificum Dominvm Stanislavm Miskovski Castellanvm Sendomiriensem et Capitanevm Cracoviensem Iacobi Gorscij Mercvrius sive de Trinitate contra Gregorium Bresinensem), czyli postaci wspomnianych jedynie przez Jana Czerkawskiego – badacza hermetyzmu. Bazą pracy jest manuskrypt Bernarda z Lublina zawierający łacińskie wypisy z dwóch najważniejszych tekstów hermetycznych: Asclepius i Corpus Hermeticum. Podział jest zgodny z podziałem tekstów w antologii Lubelczyka: część pierwsza obejmuje więc analizę treściową i porównawczą wypisów z traktatu Asclepius, część druga – z czternastu dialogów ze zbioru Corpus Hermeticum.  Badanie treści antologii w porównaniu z tekstami innych autorów ma doprowadzić do wyodrębnienia tertium comparationis - ewentualnej myśli wspólnej wyłaniającej się z analizy i zestawienia poszczególnych utworów. Dodatkiem do analizy są dwa aneksy dotyczące nieopracowanych dotychczas utworów: Lubelczyka (w postaci tabel zestawiających ekwiwalenty łacińskie, greckie i koptyjskie wypisów) oraz Górskiego (w postaci edycji tekstu).

Teoria komunikowania masowego. Skrypt dla studentów dziennikarstwa i komunikacji społecznej

Stanisław Michalczyk

Celem publikacji jest dostarczenie studentom dziennikarstwa i komunikacji społecznej oraz kierunków pokrewnych (np. public relations, reklama) systematycznej wiedzy ze współczesnej teorii komunikowania masowego. Poszczególne zagadnienia rozpatrywano w wymiarze historycznym (rozwój teorii), personalnym (wybitni przedstawiciele teorii) oraz aktualnym (znaczenie dla praktyki komunikowania masowego). Znajomość teorii jest podstawowym warunkiem właściwego realizowania praktyki, tj. dziennikarstwa i komunikowania publicznego. Publikacja powinna także zainteresować dziennikarzy, wykładowców oraz badaczy procesów komunikowania masowego. Dodatkowej wiedzy może dostarczyć podana po każdym rozdziale literatura uzupełniająca, a weryfikacją zrozumienia poszczególnych problemów powinna być prawidłowa odpowiedź na zawarte w skrypcie pytania kontrolne (egzaminacyjne).

O prawie własności i jego współczesnych funkcjach

Walerian Pańko, oprac. Teresa Kurowska

Prace polskiego agrarysty i cywilisty Profesora Waleriana Pańki zachowują do dziś swoją aktualność i cieszą się nieustanym zainteresowaniem doktryny prawa rolnego i prawa cywilnego. Do fundamentalnych dzieł naukowych należą monografie: Własność gruntowa w planowej gospodarce przestrzennej. Studium prawne (1974) oraz O prawie własności i jego współczesnych funkcjach (1984). W prezentowanej publikacji przedrukowano tę ostatnią pozycję, którą wzbogacono o wstęp, wykaz publikacji Profesora oraz jego tekst: Ład przestrzenny i ekologiczny wsi i rolnictwa (tezy) (1993), a także komentarz tego tekstu autorstwa Teresy Kurowskiej. „Monografia O prawie własności i jego współczesnych funkcjach jest owocem badań prawno-porównawczych, które umożliwił pobyt stypendialny w Instituto di Diritto Agrario we Florencji oraz pobyty w charakterze visiting profesor na uniwersytetach w Rzymie, Padwie, Mediolanie, Ferrarze. […] Profesor przedstawił w niej syntetyczne opracowanie teorii własności nawiązującej do realiów współczesności, co doprowadziło do przewartościowania wielu obiegowych pojęć w nauce prawa. […] Profesor Walerian Pańko podkreślał, że w prawie właściciela tkwi niezwykle ważny element, jakim jest monopol w zakresie władztwa nad konkretną rzeczą (konkretnym mieniem) zapewniający możliwość efektywnego gospodarowania, ale widział jednocześnie wiele ograniczeń wynikających z obowiązków właściciela wobec społeczeństwa. Wyrazem jego przemyśleń jest oryginalna koncepcja »domniemania generalnej kompetencji« (właściciela) jako istoty prawa własności”.

"Romanica Silesiana" 2018, No 1 (13): Les littératures francophones d\'aujourd\'hui: l\'universel du et au quotidien

red. Ewelina Berek, Joanna Warmuzińska-Rogóż

Numer 13 czaospisma „Romanica Silesiana” poświęcony jest tematyce codzienności, czy też wręcz banalności życia we współczesnej literaturze frankofońskiej. Współcześni pisarze pochylają się nad codziennością, tym, co nieważne, odnajdując w tym obszarze, paradoksalnie, niezwykłe bogactwo i odkrywczą moc zwykłości, czemu dają wyraz w różnych gatunkach literackich i różnorodnych praktykach narracyjnych: autofikcji, powieści, noweli, dzienniku, eseju. W literaturze odchodzi się od monumentalnych powieści, proponując teksty bez historii, które skupiają się na zwyczajności i braku zdarzeń. Zainteresowanie tematyką codzienności wymaga bez wątpienia specyficznego sposobu konstrukcji tekstu, który będzie w stanie zaintrygować czytelnika tym, co nie wydaje się godne literatury. W numerze znalazło się trzynaście artykułów ukazujących ogromny potencjał badawczy pojęcia codzienności w różnych literaturach, między innymi belgijskiej, maurytyjskiej, algierskiej, quebeckiej, a także z różnych perspektyw i punktów widzenia. Numer adresowany jest do badaczy literatury, a także wszystkich osób zainteresowanych współczesną produkcją literacką w krajach frankofońskich.

Explicitation in Simultaneous Interpreting. A Study into Explicitating Behaviour of Trainee Interpreters

Ewa Gumul

Przedmiotem pracy jest zjawisko eksplicytacji w tłumaczeniu symultanicznym. Do niedawna uważano, że eksplicytacja, jako zjawisko często przybierające formę amplifikacji tekstowej, występuje niezwykle rzadko w przekładzie symultanicznym, gdzie ograniczenia czasowe nie pozwalają na tego typu operacje tekstowe. Niedawne badania dowodzą jednak, że eksplicytacja występuje w tłumaczeniu symultanicznym i choć uwarunkowana w dużej mierze ograniczeniami medium, nie jest bynajmniej zjawiskiem marginalnym. Autorka omawia eksplicytację w tłumaczeniu symultanicznym z trzech perspektyw: instrumentalnej, gdzie badany jest aspekt strategiczności i intencjonalności tego typu operacji powierzchniowych, orientacyjnej, gdzie eksplicytacja omawiana jest w kontekście kierunku tłumaczenia tekstu, oraz psycholingwistycznej, w której Autorka bada eksplicytację jako jeden z wykładników stylu kognitywnego tłumacza. Monografia jest adresowana zarówno do przekładoznawców, jak i do językoznawców zainteresowanych tekstowymi aspektami tłumaczenia konferencyjnego.

Informacje poufne w spółce publicznej

Anna Lichosik

Monografia stanowi jedyne dostępne obecnie na rynku tak kompleksowe opracowanie w zakresie tematyki informacji poufnych w spółce publicznej. Publikacja ma nie tylko naukowy ale również praktyczny charakter, gdyż poruszone w niej zagadnienia znajdują bezpośrednie zastosowanie w działalności spółek publicznych funkcjonujących na rynku kapitałowym. W pracy w sposób nowatorski został wyznaczony zakres definicji legalnej informacji poufnej, poprzez badanie znaczenia poszczególnych jej cech konstytutywnych oraz wyznaczenie desygnatów ich treści. Wyodrębniono oraz autorsko usystematyzowano kategorie podmiotów, które mogą taką informację posiadać oraz przeanalizowano sytuacje w jakich może dojść do bezprawnego wykorzystywania lub ujawniania informacji poufnej oraz udzielania niedozwolonych rekomendacji dokonania określonych transakcji na instrumentach finansowych. W opracowaniu szczegółowo omówione zostały obowiązki informacyjne spółek publicznych związane z informacją poufną, w tym zakres, tryb oraz sposób ich wykonywania. Zwrócono również uwagę na obowiązki innych podmiotów zobowiązanych do notyfikowania organom administracji publicznej określonych zdarzeń związanych z informacją poufną. W końcowej części pracy określono ramy odpowiedzialności administracyjnej oraz cywilnej podmiotów naruszających regulacje prawne w zakresie informacji poufnych. Praca skierowana jest do osób zajmujących się zawodowo lub naukowo rynkiem kapitałowym, w tym zarządzających, członków organów nadzoru oraz pracowników spółek publicznych, maklerów papierów wartościowych, doradców inwestycyjnych, pracowników administracji publicznej, studentów prawa oraz ekonomii, a także inwestorów indywidualnych.

Średniowiecze Polskie i Powszechne. T. 6 (10)

red. Bożena Czwojdrak, red. Jerzy Sperka

„Średniowiecze Polskie i Powszechne” jest jednym z niewielu w Polsce czasopism prezentujących teksty poświęcone tylko tej epoce, za to w bardzo szerokiej formie, obejmującej zarówno historię średniowieczną Polski, jak i powszechną. Na jego łamach publikują mediewiści z prawie wszystkich ośrodków naukowych w kraju oraz z zagranicy (Czechy, Ukraina, Niemcy), a także doktoranci, których świeże spojrzenie na poszczególne problemy pozwala niejednokrotnie ukazać je w całkiem innym świetle. Dzięki temu wszystkiemu potencjalny czytelnik ma możliwość zapoznania się z przeglądem badań i różnorodną tematyką, ograniczoną jednak do interesującej go epoki, a każdy mediewista znajdzie tu coś dla siebie. W niniejszym tomie pomieszczono teksty dotyczące m.in.: wieloosobowego zarządzania parafią; obrazu Franciszka z Asyżu i franciszkanów w czternastowiecznym traktacie dominikańskim; pobytu schizmatyków na dworze pierwszych Jagiellonów; roli patronów Polski w geografii sakralnej Krakowa; bractwa Najświętszej Marii Panny w Krakowie; badań późnośredniowiecznych polskich elit polityczno-społecznych, w tym możnowładztwa i rycerstwa; problematyki wojskowej; historii kulinarnej. Tom zamykają dwa artykuły recenzyjne.

Wieki Stare i Nowe. T. 11 (16)

red. Sylwester Fertacz, red. Agata Aleksandra Kluczek

W bieżącym tomie „Wieków Starych i Nowych” tradycyjnie znalazły się prace, w których podjęto rozważania z zakresu różnych epok historycznych. Tematyka artykułów jest różnorodna. Dziejów starożytnych dotyczą studia poświęcone zagadnieniom kultu bogini Angitii oraz stanu miasta Rzym w „roku czterech cesarzy”. W ramach historii Rzeczypospolitej szlacheckiej zostały poruszone kwestie relacji pomiędzy hetmanem Lwem Sapiehą a jego synem Janem Stanisławem na tle reakcji na klęskę militarną pod Walmojzą w 1626 roku, a także wyprawy księcia Conti do Polski (1697), opisywanej przez niego w listach do jego żony Marii Teresy de Bourbon, oraz działalności sejmiku województw poznańskiego i kaliskiego w napiętej politycznie sytuacji po ucieczce Stanisława Leszczyńskiego w 1734 roku. W XX stulecie wprowadzają artykuły dotyczące aktywności organizacji nauczycieli na Śląsku Austriackim i ich roli w rozwoju idei społeczeństwa obywatelskiego, a także działalności ugrupowań narodowo-chłopskich w okresie okupacji hitlerowskiej. Tom zamyka stały dział: Artykuły recenzyjne i recenzje, zawierający szkice dotyczące siedmiu publikacji, które ukazały się w ostatnich latach na polskim rynku wydawniczym.

Właściwości perowskitowej ceramiki ferroelektrycznej na bazie tytanianu baru

Beata Wodecka-Duś

Główna treść pracy poświęcona jest ferroelektrycznej ceramice na osnowie tytanianu baru niedomieszkowanego oraz domieszkowanego lantanem i żelazem. Praca adresowana jest do szerokiego grona naukowców, zajmujących się poszukiwaniem i udoskonalaniem nowatorskich materiałów ceramicznych o niezwykle interesujących właściwościach, wykorzystywanych do budowy układów mechatronicznych. Zawarto w niej oryginalne wyniki badań związane głównie z syntezą (metodą konwencjonalną oraz metodą zolowo-żelową) i wytwarzaniem perowskitowej ceramiki na osnowie BaTiO3, charakterystyki jej mikrostruktury i struktury krystalicznej, właściwości dielektrycznych, elektrycznych, piroelektrycznych, termorezystywnych i piezorezystywnych oraz jej możliwości aplikacyjnych. Na tomach pracy opisywane są kolejne kroki, które doprowadziły do otrzymania nowego półprzewodnikowego materiału ceramicznego BLT4 o gigantycznej wartości przenikalności elektrycznej, przy stosunkowo niskim poziomie strat dielektrycznych, co predysponuje otrzymany materiał do zastosowania jako alternatywnego wypełnienia ultrakondensatorów. Ceramika ta wykazuje właściwości piezorezystywne w temperaturze pokojowej, co pozwala przypuszczać, że może stać się materiałem bazowym do potencjalnych zastosowań w piezorezystywnych czujnikach ciśnienia, a powyżej temperatury Curie charakteryzuje się właściwościami pozystorowymi, co może zaowocować jej zastosowaniem w termistorach PTCR. Domieszkowanie ceramiki tytanianu baru lantanu jonami żelaza poprawia jej właściwości piezoelektryczne, a zwłaszcza powoduje znaczny wzrost piezoelektrycznego współczynnika d33, co uplasowuje omawianą ceramikę w grupie materiałów bezołowiowych konkurencyjnych dla ceramiki typu-PZT, przeznaczonych do budowy czujników piezoelektrycznych. Dodatkowym atutem zsyntezowanych materiałów jest ekonomiczna i przyjazna środowisku technologia otrzymywania. Dyskutowane materiały konstrukcyjne z powodzeniem znajdą zastosowanie w innowacyjnych elementach elektronicznych dedykowanych do aplikacji w nowoczesnych układach mechatronicznych i automatycznych.

Folia Philosophica. Vol. 34. Special issue. Forms of Criticism in Philosophy and Science

red. Dariusz Kubok

Przedłożony czytelnikom tom jest pierwszym supplementary volume czasopisma „Folia Philosophica”. Ma on charakter monograficzny, dotyczy bowiem różnych form krytycyzmu w perspektywie rozwoju nauki i filozofii, ale jest również tomem o charakterze interdyscyplinarnym, ponieważ autorzy reprezentują różne dziedziny nauki. Dzięki temu krytycyzm jako pewna cecha namysłu, czy też postawa poznawcza zostaje ukazana w bardzo szerokiej perspektywie, ale z całą pewnością nie pretenduje do zupełności. Nie mniej jednak dzięki takiemu wieloaspektowemu podejściu staje się możliwe rozpoznanie złożoności treściowej tej idei, a także ewentualnych, często ukrytych lub do końca nie w pełni ujawnionych, konsekwencji i aplikacji postawy krytycznej. Zasadniczym celem poznawczym niniejszego tomu jest analiza obecności i znaczenia krytycyzmu w europejskiej tradycji naukowej i filozoficznej. Krytycyzm może zostać pojmowany jako stanowisko polegające na umiejętności rozróżniania i oddzielenia zarówno obszarów poznawczych, jak i sposobów poznawania, na umiejętności sądzenia i osądzania, a także na akcentowaniu postawy antydogmatycznej. O wadze krytycyzmu świadczy fakt, że nie tylko stanowi wyzwanie teoretyczne, ale także przyczynia się do zrozumienia i kształtowania wielu aspektów życia społecznego. Obecnie zaobserwować można różne formy deficytu postawy krytycznej, który prowadzi do niebezpiecznych zjawisk we współczesnej kulturze. Dlatego też rozważania zawarte w tym tomie służyć mają lepszemu zrozumieniu i upowszechnieniu wartości związanych z postawą krytyczną w różnych obszarach przestrzeni publicznej.   The tome hereby presented is the first special issue of Folia Philosophica. Monographic in character-as it concerns a variety of forms of criticism in the context of the development of science and philosophy-it is, at the same time, interdisciplinary, since the contributing authors represent diverse fields of scholarship. Owing to such an assumption, criticism-whether it is understood as an angle of reflection or as a cognitive attitude-is presented in a very broad perspective. Although the volume makes no claims to exhaustiveness, this multifaceted approach grants one an insight allowing for a better understanding of both the complexity of the concept itself and of the possible (and not always manifest) consequences of the application of criticism in cultural practice. The aim of this volume is to offer the reader a reflection on the presence and significance of criticism in the European tradition of scholarship, science and philosophy. Criticism may be understood as an attitude which emphasizes one's ability to discriminate between various areas of cognition and to distinguish them from available modes of cognition; an attitude in which one's ability to pass judgments and form opinions is of primary importance, and, simultaneously, an attitude in which antidogmatism of stances is of central value. The significance of criticism does not solely manifest itself in the fact that it never ceases to be a serious theoretical challenge to scholars. Above all, its importance is testified to by its palpable, multifaceted contribution to the understanding-and shaping-of many areas of social life. Today, however, positions characterized by a marked deficit of critical attitude seem to proliferate: the detrimental results of this process are already visible in contemporary culture. This is why the insights offered in this volume are important: it is intended to open space for a deeper understanding of criticism and its role, as well as to propagate values related to the application of critical thinking, in various areas of human experience.

Idea w służbie propagandy. Komitet Słowiański w Polsce 1945-1953 na tle ruchu nowosłowiańskiego

Marcela Gruszczyk

Praca jest próbą wieloaspektowego spojrzenia na historię powstania i działalności Komitetu Słowiańskiego w Polsce, który w latach 40. XX wieku był jednym z głównych podmiotów odpowiedzialnych za umacnianie przyjaźni polsko-radzieckiej oraz upowszechnianie wiedzy o Związku Radzieckim wśród szerokich kręgów społeczeństwa. Odbywało się to pod hasłem propagowania ideologii słowiańskiej, odrodzonej w czasie wojny pod auspicjami ZSRR. Książka wpisuje się w nurt badań nad dziejami politycznymi początków Polski Ludowej. Składa się z pięciu rozdziałów w układzie chronologiczno-problemowym. Pierwsza część dotyczy narodzin tzw. ruchu nowosłowiańskiego, stanowiąc jednocześnie tło dla dalszych rozważań. Poruszono w niej zagadnienia związane z genezą i pierwszymi latami działalności Komitetu Wszechsłowiańskiego w Moskwie, rozwojem jego agend w krajach Europy środkowo-wschodniej oraz jednym z najważniejszych wydarzeń w dziejach ruchu – Kongresem Słowiańskim w Belgradzie, który stał się przyczynkiem dla powstania Komitetu Ogólnosłowiańskiego. Poruszone tu zagadnienia stanowiły punkt zwrotny w historii idei słowiańskiej, kreowanej tym razem z ramienia Związku Radzieckiego, który widział w niej doskonały instrument oddziaływania w imię własnych, pragmatycznych interesów politycznych. Drugi z rozdziałów wiąże się już bezpośrednio z zagadnieniem tytułowym, odnosząc się do początków Komitetu Słowiańskiego w Polsce. Analizie poddane zostały tu założenia programowe instytucji, jak i jej organizacja na szczeblu centralnym oraz terenowym. W dalszej części publikacji przedstawiono politykę kulturalną oraz inne aspekty życia społecznego, definiowane w pryzmacie kryteriów ideologicznych, które stymulowały zakres, jak i charakter prac słowiańskiej agendy w Polsce. Omówiona została działalność naukowa, oświatowa i wydawnicza Komitetu, angażująca świat polskich uczonych, niestety nazbyt często działających w pręgierzu doktryny, hamującej wiele ciekawych i wartościowych pomysłów. Ostatnie dwa rozdziały przeniosą czytelnika na arenę międzynarodowych obszarów działalności Komitetu. Do najistotniejszych z poruszanych w tym miejscu zagadnień należeć będzie bez wątpienia problematyka łużycka – jedno z ważnych zagadnień geopolitycznego aspektu ideologii słowiańskiej, która wraz z umacnianiem się systemu komunistycznego w krajach satelickich ZSRR, została zepchnięta do lamusa, jako element zagrażający interesom tego państwa w etnicznie niesłowiańskich państwach systemu. Nie mniej istotną kwestią będzie też konflikt radziecko-jugosłowiański, bezpośrednio wpływający na zanegowanie przez Związek Radziecki dalszego funkcjonowania ruchu nowosłowiańskiego. Jego negatywny skutek implikujący zakończenie działalności Komitetu Słowiańskiego w Polsce, będzie też epilogiem narracji piątego rozdziału.

Perswazja w telewizyjnej reklamie społecznej. Studium socjologiczne

Ewa Kurzeja

Podjęty w monografii temat, obszerne zaplecze literaturowe, analiza teoretyczna problemu reklamy per se, a społecznej w szczególności, na tle historii komunikacji perswazyjnej, przeprowadzone badania empiryczne, analiza zabranych konkretnych licznych przykładów kampanii i spotów sprawiają, że monografia wzbogaci, jak dotąd niestety skromny, dorobek poznawczo-analityczny polskich badań nad reklamą, zwłaszcza w zakresie działań pożytku publicznego. Może się stać inspiracją nie tylko do dalszych badań medioznawczych i socjologicznych, lecz przede wszystkim do lepszej praktyki reklamy społecznej, uświadamiając praktykom – dyrektorom kreatywnym, wykonawcom reklamy, domom mediowym itd. – w porównawczej analizie mocne i słabe strony reklamy społecznej w Polsce, jej potencjał, a także niewykorzystane w pełni możliwości.   Z recenzji prof. dr. hab. Tomasza Gobana-Klasa   Autorka podjęła ciekawy poznawczo i ważny społecznie temat reklamy społecznej emitowanej w telewizji. […] Jej znaczenie stale wzrasta, stąd też konieczność podjęcia systematycznych badań nad mechanizmami konstruowania reklamy społecznej, jej treściami oraz skutecznością oddziaływania. […] Praca jest obszernym studium o charakterze teoretyczno-empirycznym. […] Może znaleźć szeroki krąg odbiorców wśród zainteresowanych perswazyjnymi funkcjami reklam, zwłaszcza reklam społecznych. Ma też wyraźnie aplikacyjny wymiar i zapewne spotka się również z zainteresowaniem tzw. praktyków, którzy właśnie poprzez reklamę społeczną podejmują próby upowszechniania prowadzonych przez siebie projektów socjalnych, aby w ten sposób zyskiwać ich zwolenników.   Z recenzji prof. dr. hab. Wojciecha Świątkiewicza

"Nowa Biblioteka. New Library. Usługi, Technologie Informacyjne i Media" 2018, nr 2 (29): Metody ilościowe: bibliometria, naukometria, informetria, webometria - obszary zastosowań

red. Renata Frączek

Recenzowany kwartalnik naukowy „Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media”, publikowany przez Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, zawiera artykuły, komunikaty, materiały, sprawozdania oraz recenzje i omówienia publikacji z zakresu szeroko pojętej bibliologii i informatologii. Od 2013 roku periodyk uwzględniany jest w części B wykazu czasopism punktowanych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego – za publikację przyznawane są 4 punkty. Każdy z tomów czasopisma ma charakter monograficzny.   Prezentowany numer 2/2018, pod redakcją Renaty Frączek, opatrzony jest tytułem „Metody ilościowe: bibliometria, naukometria, informetria, webometria”. Teksty opublikowane w tym tomie w dziale Artykuły i komunikaty dotyczą rozważań teoretycznych związanych z zagadnieniami ilościowymi, a także zawierają wyniki badań i analiz z wykorzystaniem tych metod. Do pierwszej grupy zaliczyć można dwa teksty autorstwa Anny Małgorzaty Kamińskiej. Pierwszy omawia miary i narzędzia analiz sieci społecznościowych i ich znaczenie w bibliometrii i webomertii, kolejny natomiast – modele i metody struktur grafów do analiz bibliometrycznych i webometrycznych. Anna Matysek w swoim artykule skupiła się na ilościowej analizie otwartych czasopism z zakresu nauk humanistycznych, ze szczególnym uwzględnieniem bibliologii i informatologii, a Izabela Swoboda przeanalizowała Polską Bibliografię Bibliologiczną z uwzględnieniem piśmiennictwa z zakresu komputeryzacji bibliotek. Karolina Żuk skoncentrowała się na analizie bibliometrycznej publikacji z lat 2007–2016 autorstwa członków Kola Naukowego Bibliotekoznawców działającym przy Instytucie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.  Nieco inny charakter ma tekst Agnieszki Gołdy. Autorka skupiła się na analizie stylów bibliograficznych stosowanych w czasopismach zamieszczonych na wykazie czasopism punktowanych.

"Theory and Practice of Second Language Acquisition" 2017. Vol. 3 (2)

red. Danuta Gabryś-Barker, red. Adam Wojtaszek

Theory and Practice of Second Language Acquisition, Volume 3, Issue 2 to piąty numer nowopowstałego czasopisma (półrocznik) poświęconego pracom teoretycznym oraz badaniom empirycznym zajmującym się przyswajaniem języka drugiego oraz uczeniem się języka obcego. Jest czasopismem o zasięgu międzynarodowym, gromadzi bowiem autorów z wielu środowisk akademickich poza Polską. Tegoroczny drugi numer koncentruje się na wspomaganiu procesu nauki języka obcego u dorosłych, postawach młodych nauczycieli angielskiego wobec zaangażowania rodziców w proces uczenia się języka obcego, zjawisku zanikania języka obcego u nauczycieli, postrzeganiu własnej wymowy obcojęzycznej wśród nauczycieli oraz na korzyściach wynikających z wcześniejszego przyswojenia obcego systemu językowego w kontekście nauki następnego. Nowością są recenzje wydanych niedawno książek: Multilingual Individuals and Multilingual Societies (Kurt Braunmüller, Christoph Gabriel, 2012) oraz Willingness to Communicate in Instructed Second Language Acquisition. Combining a Macro- and Micro-Perspective (Ana Mystkowska-Wiertelak, Mirosław Pawlak, 2017). Tak jak poprzednie, obecny numer kierowany jest zarówno do badaczy procesów przyswajania języków, jak i do praktykujących glottodydaktyków.