Różne oblicza harcerstwa

Śliwerski Wojciech

Książka  dokumentuje moją wieloletnią współpracę z prasą harcerską oraz pracę dziennikarską w redakcjach Motywów, Drużyny i Harcerza Rzeczypospolitej. Wszystkie reportaże, felietony i inne formy dziennikarskie były publikowane w wymienionych pismach w latach 19701991. Dlaczego je przypominam? Z wielu powodów. Żywot publikacji prasowych jest niezwykle krótki. Kiedy ukazują się kolejne numery tygodnika czy miesięcznika, Różne oblicza harcerstwawcześniejsze giną w niepamięci. Czas przeobrażeń polityczno-społecznych dodatkowo zatarł ślady publikacji. Żadne z wymienionych wyżej pism już nie istnieje. Literatura Harcerska ostatnich lat wzbogaciła się o liczne publikacje różnych komisji historycznych, autorów z ruchów opozycyjnych wobec Związku Harcerstwa Polskiego, także z Instytutu Pamięci Narodowej i prace naukowe (magisterskie, doktorskie itp.) czy wspomnieniowe byłych naczelników ZHP. Ta książka jest inna, pokazuje harcerstwo przez pryzmat losów indywidualnych bohaterów reportaży, felietonów czy obserwacji dziennikarskiej. Ich treścią najczęściej są patologie harcerskiej służby i życia organizacji... Publikowane w książce teksty dotyczą bardzo intensywnego okresu mojego życia, w którym praca dziennikarska była nierozerwalnie związana z aktywną służbą instruktorską. Zakończenie obu nastąpiło z chwilą likwidacji Harcerskiej Oficyny Wydawniczej w Krakowie przez władze Związku (jej właściciela) na przełomie 1991 i 1992 r. Wówczas, podobnie jak niektórzy z opisywanych przeze mnie bohaterów, znalazłem się w trudnej sytuacji życiowej z wypowiedzeniem umowy o pracę w kieszeni i bez szans na podjęcie zatrudnienia, bez żadnej pomocy i nadziei na przyszłość. W rzeczywistości naszego działania na taką ewentualność trzeba być przygotowanym. Zresztą kto choć raz uczestniczył w jakimś ruchu sam wie, ile mu to sprawiło satysfakcji i w ile go to wciągnęło kłopotów

Wybrane zagadnienia współczesnej metodyki wychowania fizycznego

Madejski Eligiusz, Węglarz Józef

Książka ma na celu nie tylko zwrócić uwagę Czytelnikowi na najistotniejsze problemy współczesnej szkolnej edukacji fizycznej, które pośrednio lub bezpośrednio mogą wpływać na jakość kultury fizycznej, ale także ułatwić szkołom i nauczycielom wdrażanie nowej podstawy programowej wychowania fizycznego. Książka obejmuje bardzo istotne obszary w procesie edukacji fizycznej i zawiera wiele zweryfikowanych przykładów, które nie tylko wyjaśniają poruszane w niej problemy, ale także mogą być zastosowane bezpośrednio w praktyce. Treść trzeciego wydania książki została opracowana w taki sposób, aby po wprowadzeniu nowej reformy programowej ułatwić nauczycielom konstruowanie programów autorskich, planowanie pracy, organizowanie zajęć w systemie klasowo-lekcyjnym i fakultatywnym, badanie jakości szkolnej kultury fizycznej oraz ocenianie uczniów z wychowania fizycznego. Książka jest adresowana zarówno do czynnych zawodowo nauczycieli, jak i studentów kierunku wychowanie fizyczne. Mamy nadzieję, że studentom pozwoli ona nie tylko zgłębić wiedzę metodyczną, ale inaczej spojrzeć na problemy współczesnej edukacji fizycznej, a nauczycielom umożliwi w pracy pedagogicznej poszukiwanie nowych i niekonwencjonalnych rozwiązań.

Trudna dorosłość osób z Zespołem Downa

Kaczmarek Bogusława Beata

W prezentowanej publikacji nakreślono Czytelnikowi fundamentalne pytania: co się stanie z ukochanym dzieckiem z Zespołem Downa jeśli zabraknie rodziców? Autorzy poszczególnych tekstów próbują zmierzyć się z nieznanym obszarem ludzkiego doświadczenia i wypełnić go rozwiązaniami, które mogłyby wspomóc tę trudną dorosłość. Oczywiście nie chodzi tu o gotowe recepty, ale o zauważanie problemu i poważne go potraktowanie. Wzrost średniej długości życia w ogólnej populacji powoduje zwiększająca się liczbę osób starszych z ZD, co wiąże się ze średnią długością ich życia, która obecnie wynosi około 57 lat. Przesunięcia demograficzne w gronie osób z ZD wskazuje, że w niedalekiej przyszłości będzie to bardzo liczna grupa ludzi dorosłych, potrzebujących wsparcia. Obecny kryzys systemu edukacji osób niepełnosprawnych intelektualnie, który generalnie nie jest przygotowany na zmieniającą się sytuację, musi nie tylko napawać troską, ale motywować do podjęcia celowych działań. Słowa T. Sobolewskiego (2009) mogą bez wątpienia być ilustracją (wyartykułowanych, bądź też nie) przemyśleń wielu rodziców dorastających i dorosłych dzieci z zespołem Downa. Niebagatelne znacznie ma fakt, że osoby dorosłe z ZD są podwójnie pokrzywdzone przez los, ponieważ śmierć osób najbliższych, jakimi są rodzice, powoduje utratę najbliższego środowiska, konieczność opuszczenia miejsca zamieszkania i przeprowadzenie się do nowej grupy społecznej i nowego miejsca, jakim w Polsce jest najczęściej instytucja Domu Pomocy Społecznej. Sytuacja ludzi starszych z zespołem Downa nasuwa jedno bardzo proste (choć trudne w realizacji) wyzwanie: należy szukać nowych rozwiązań, które dla tych osób oraz ich rodzin będą najlepsze tj. będą spełniały podstawowe prawo każdego człowieka - prawo do godnego życia. To zadanie należy podjąć niezwłocznie. Publikacja podzielona jest na rozdziały poświęcone kolejno problemom biologicznym, psychologicznym, edukacyjnym, społeczno-zawodowym a ostatni refleksjom rodzeństwa dorosłych osób z zespołem Downa. Książka składa się z pięciu części. W pierwszej z nich zaprezentowany zostaje dotychczasowy dorobek myśli socjologicznej w kontekście wstydu (pionierzy tego ujęcia oraz wkład autorów z kręgu interakcjonizmu symbolicznego oraz teorii kontroli społecznej). Część drugą stanowi krytyczna, przedstawiona w duchu psychoanalitycznym prezentacja proponowanego ujęcia wstydu zapoczątkowaną ustaleniami terminologicznymi. Jedna z kluczowych kwestii społecznych współczesnego świata jest agresja. Wyjaśnienie genezy jej powstawania, mechanizmów przejawiania się oraz narastania zyskuje tu wyjaśnienie i uzasadnienie empiryczne w ujęciu spirali wstydu-gniewu, jako oryginalna i przekonywująca próba ukazania związku pomiędzy zakwestionowanym wstydem i agresją. W szczególności badania Lewis nad kłótniami małżeńskimi stanowią tu inspirującą weryfikację dynamicznego procesu narastania agresji. Produktywność podejścia do zagadnień społecznych z perspektywy wstydu zostaje ukazana także w odniesieniu do innych znaczących korelatów, takich jak: obraz siebie czy depresja. Kwestia empirycznej weryfikacji zaproponowanej teorii stanowi poważne wyzwanie badawcze, i ta kwestia zamyka część drugą książki. Część trzecia książki jest wieloaspektową perspektywą ukazującą produktywność i uniwersalny charakter proponowanego ujęcia teoretycznego, ukazując różne, odmienne warianty aplikacyjne. Jednym z takich wariantów jest próba wyjaśnienia casusu dojścia Adolfa Hitlera do władzy oraz społecznego przyzwolenia demokratycznych Niemiec na jego zbrodnicze poczynania. Pomimo ogromnej literatury na ten temat, fenomen Hitlera nie został przekonywująco rozpoznany. Kwestia ta jest dla współczesnego świata demokratycznego szczególnie istotna, pozwala bowiem zdiagnozować i podejmować działania prewencyjne w zbliżonych do sytuacji przedwojennych Niemiec okolicznościach. Casus biograficzny Alfreda Speera, bliskiego współpracownika Hitlera odsłania ważny w teorii aspekt moralny związany z ujęciem wstydu i pozwalający odróżnić wstyd od sytuacyjnego zażenowania. W części trzeciej, podobnie jak to czynił Freud następuje odwołanie do psychologicznego wyjaśnienia charakterystyk zachowań postaci literackich stworzonych przez genialnych pisarzy Tołstoja i Goethego. Odmiennym źródłem inspiracji, wskazującym na fundamentalny charakter wstydu w wyjaśnianiu ludzkich zachowań stanowi odwołanie do egzegetycznych interpretacji z kręgu chrześcijańskiego jakie stanowią biblijne Wygnanie z raju oraz praktyka spowiedzi, rozumiana tu jako próba przeniesienia treści nieświadomych obarczonych wstydem do świadomości. Część czwarta książki, akcentuje znaczenie więzi społecznej, której naruszenie czy załamanie manifestuje się, po stronie osobistej - doświadczeniem wstydu. Następuje tu wyakcentowanie znaczenia związku tego co osobiste a więc wstydu, z tym, co społeczne a mianowicie więzią. W tej części wskazuje się na charakterystyczna dla współczesnych kultury okcydentu dystrofię więzi społecznej oraz skrywane pragnienie jej naprawy. Tworzenie neoplemion (Maffesoli) jest tutaj dobitnym wyrazem tych pragnień. W tej części zgłoszone zostają jeszcze inne przykłady produktywności aplikacyjnej wstydu w odniesieniu do takich ważnych społecznie problemów jak: wyraźnie niski poziom zaufania społecznego w Polsce, generalnie (nie tylko w Polsce) niski poziom ruchliwości społecznej, pionowej tj. z dołu do góry w odniesieniu do przedstawicieli grup o niskim społecznym prestiżu. Część piątą, i ostatnią książki zamykają rozważania na temat ważnych prób podejmowanych w naukach społecznych a mających na celu sformułowanie imponderabiliów w funkcjonowaniu człowieka. Próby takie służą powiększeniu kumulatywności ogromu narastającej wiedzy społecznej oraz uniwersalizacji jej stosowania. Prezentowane ujecie wstydu wpisuje się w te próby konkurując, w jakiejś mierze zwycięsko z innymi, podobnie jak wstyd obrosłymi w liczne próby badawcze i teoretyczne ujęcia, jakimi są: Terror Menagement Theory (TMT) czy Teoria wstrętu (Disgust Theory). Mechanizm konformizmu vs. nonkonformizmu oparty jest na wstydzie (Barbalet). Wstyd stanowił przez wieki podstawowy mechanizm leżący u podstaw praktyki pedagogicznej. Książkę zamykają rozważania a raczej inspiracje pedagogiczne jakie nasuwają się w związku z proponowanym ujęciem wstydu dla szeroko rozumianego wychowania.

Metodyka edukacji polonistycznej

Czelakowska Danuta

Niniejsza publikacja stanowi szczególną pozycję wśród książek przedmiotowo-metodycznych służących kandydatom i młodym nauczycielom w najwcześniejszym okresie ich aktywności. Zawiera ona wiadomości rzeczowe z różnych działów języka polskiego oraz ogólne i szczegółowe treści i metody pracy, przykłady lekcji, a także wiele informacji bibliograficznych. Istotnym walorem opracowania są praktyczne zalecenia i uwagi z zakresu nauki o języku, co wiąże się z dalszym rozwojem umysłowym dzieci i możliwością doskonalszego poznawania rzeczywistości. Głównym celem książki jest pomoc studentom i nauczycielom w procesie opanowywania niezbędnej wiedzy polonistycznej, m.in. na temat sposobów pracy z tekstami literackimi, wzbogacania słownictwa i związków frazeologicznych, jak również stosowania różnorodnych konstrukcji składniowych w nauczaniu uczniów formułowania dłuższych form wypowiedzi typu: opowiadanie, opis, sprawozdanie, notatka, list itd. Ponadto celem książki jest uświadamianie i przypominanie niezbędnych wiadomości merytorycznych i metodycznych stanowiących podstawę zintegrowanej wiedzy polonistycznej, umożliwiającej właściwy rozwój języka ojczystego dzieci, zgodnie z ich psychofizjologicznymi właściwościami. Celowi temu służą między innymi rozdziały poświęcone ćwiczeniom gramatycznym i ortograficznym, rozwijaniu aktywności twórczej, zabawom dramatycznym i dydaktycznym. Książka ta umożliwia również zapoznanie się z najnowszymi osiągnięciami dydaktycznymi i naukowymi tej dyscypliny pedagogicznej. Istotną jej cechą jest możliwość pogłębiania wiedzy i umiejętności pedagogicznych nauczycieli oraz inspirowanie ich do doskonalenia swego warsztatu zawodowego.

Biblioterapia w praktyce

Konieczna J. Ewelina

W książce przedstawiono wyjątkowe scenariusze, przeznaczone do pracy z grupą. Głównym celem zamieszczonych tekstów jest profilaktyka oraz praca z emocjami. Scenariusze mogą znaleźć zastosowanie zarówno na zajęciach dydaktycznych, jak i socjoterapeutycznych, czy spotkaniach z grupą wsparcia. Książka jest nie tylko źródłem pomysłów do pracy z grupą, ale również poradnikiem, w jaki sposób pisać własne, autorskie scenariusze bibliterapeutyczne. Realizatorami przedstawionych tekstów mogą być nauczyciele szkół szczebli podstawowych, gimnazjalnych, zawodowych oraz licealnych. Mogą być one proponowane uczniom w ramach zajęć dydaktycznych i pozalekcyjnych (np. w świetlicach terapeutycznych).

Komunikacja terapeutyczna

Sikorski Wiesław

W książce opisano wpływ komunikacji i zachowań niewerbalnych na skuteczność terapii. W poszczególnych rozdziałach scharakteryzowano: istotę pozasłownej komunikacji terapeutycznej; znaczenie ekspresji mimicznej (języka twarzy) dla przebiegu terapii; walory kontaktu wzrokowego w interakcji terapeuta-pacjent; komunikację kinezyczną (sposoby gestykulacji), dotykową, proksemiczną (przestrzenną) i paralingwistyczną (głosową) w kontakcie terapeutycznym; zasady obserwacji zachowań niewerbalnych pacjenta; komunikację niespójną w teorii i praktyce terapeutycznej. Terapia to wyjątkowy rodzaj kontaktu, w którym interakcje i informacje przekazywane niewerbalnie często mówią więcej o pacjencie niż wypowiadane przez niego słowa. Często tylko po zachowaniach pozasłownych terapeuta może poznać, kiedy pacjent przekazuje na przykład treść niezgodną z jego rzeczywistymi myślami, co ma olbrzymie znaczenie dla postawienia diagnozy i prowadzenia terapii. Jest to możliwe z uwagi na to, że mimika, gestykulacja, postawa ciała czy ton głosu, czyli tzw. parajęzyk, zawierają wiele informacji przesyłanych przede wszystkim kanałem emocjonalnym.

Z dziejów teorii i praktyki wychowania

Kupisiewicz Czesław

Autor w sposób syntetyczny zebrał w nim wiedzę dotyczącą przemian i ewolucji wiedzy dotyczącej  edukacji, wychowania a także kształtowania się teorii i praktyki pedagogicznej. Nawiązuje w planie swojej pracy do kanonicznego już wzoru jakim było opracowanie przez prof. Tatarkiewicza syntetycznej historii filozofii a potem historii estetyki. Szczególnie zwięzłe ujęcia dokonań poszczególnych przedstawicieli historycznej myśli pedagogicznej wydają się z jednej strony łączyć w sobie encyklopedyczną precyzję, z drugiej zachęcają czytelników do samodzielnego pogłębienia swojej wiedzy. Myślę, że to przesłanie Kupisiewicza będące zachętą do samokształcenia leżało u podstaw powstania tej książki. Jasność wywodu uzupełnia świetna redakcja typograficzna. Od wyróżnień poszczególnych okresów pedagogicznej wiedzy historycznej, wytłuszczenia ważnych definicji w tekście, po układ materiału, który autor sugeruje pogłębić we własnym zakresie. Jest to dzieło unikalne na polskim rynku podręczników akademickich. Gdyż dzięki interdyscyplinarnemu podejściu, książka ta może być pomocna nie tylko pedagogom, historykom wychowania lecz także psychologom, socjologom i filozofom. Skorzystają z niej oprócz studentów - nauczyciele akademiccy. Klarowny układ materiału sprzyja dydaktyce, a wiele pomocniczych podpunktów wytłuszczonych specjalnym oznakowaniem, sprawie wrażenie gotowych już konspektów.

Materiał wyrazowo-obrazkowy do utrwalania poprawnej wymowy a, o, u, e, i, y, ą, ę

Piszczek Małgorzata, Krzysztoszek Grażyna

Materiał przeznaczony jest do ćwiczeń prawidłowej wymowy samogłosek ustnych a, o, u, e, i, y oraz nosowych ą, ę w sylabach, wyrazach dźwiękonaśladowczych, wyrazach, wyrażeniach i zdaniach. Materiał ćwiczeniowy do samogłosek ą, ę obejmuje wyrazy, w których zachowana jest pełna nosowość, tj. przed spółgłoskami szczelinowymi f, w, s, z, sz, rz (ż), ś, (si), ź (zi) oraz w wygłosie absolutnym (na końcu wyrazu) w przypadku samogłoski ą. Opracowany materiał jest przeznaczony dla logopedów i rodziców do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym. Należy go wykorzystywać po wywołaniu samogłosek w izolacji. Utrwalanie wymowy można wspomagać, wykorzystując analizator wzrokowy, oznaczając kolorem czerwonym ćwiczone samogłoski.