Klucz do Piłsudskiego

Stanisław Cat-Mackiewicz

“Widziałem Puszczę Białowieską na ekranie. Były to zdjęcia dokładne, a przecież nie dawały rzeczy dla tej puszczy najistotniejszej, tego zapachu, który wytwarza olbrzymiość przestrzeni leśnej. Jednej tylko rzeczy, jednej tajemnicy ani moja, ani żadna inna książka o Piłsudskim nie wyjaśni. Tajemnicy miłości, którą do siebie wzbudzał. Rozmawiałem raz w życiu z Dmowskim, przeciwnikiem Piłsudskiego. Powiedział mi, że Piłsudski miał „duszę wodza”. Miłość ludzi oplotła postać komendanta, brygadiera, marszałka i ta miłość była wielkim kapitałem Polski za jego życia i jest, i daj Boże, by pozostała kapitałem Polski po jego śmierci.” Stanisław Cat-Mackiewicz     "Jeśli cenimy pisarstwo Mackiewicza, nie zawsze dokładnego i skrupulatnego, ale zawsze budzącego szacunek odwagą i samodzielnością sądów, możemy traktować Klucz…, klasykę naszej eseistyki historycznej, jako fragment wielkiej dzisiaj literatury wywołanej biografią Piłsudskiego i jemu poświęconej. Tak rozumiany Klucz… nie traci przydatności, nawet wówczas, gdy nie otwiera wszystkich drzwi."    prof. Rafał Habielski  

Maluchodźwięki. Pomoc dydaktyczna dla małych dzieci

Michalina Biernacka

Autorka proponuje inspirujący zestaw technik ludycznych, które umożliwiają sterowaną zabawę z dzieckiem, dzięki czemu dorośli mogą skutecznie stymulować rozwój mowy i języka swoich podopiecznych, w naturalny sposób wzmacniając przy tym bliskie relacje w rodzinie. Ludyczny charakter Maluchodźwięków ma dodatkowy walor – służy pobudzeniu i podtrzymaniu motywacji dziecka do zabaw z językiem. Ma to szczególne znaczenie zwłaszcza w przypadku rodzin wielojęzycznych, w których może pojawić się, skądinąd zrozumiała, konkurencja między językami i niechęć dziecka do używania jednego z języków – najczęściej tego, który jest dla niego mniej dostępny.   (…)należy podkreślić, iż Maluchodźwięki Michaliny Biernackiej są bardzo ciekawą i potrzebną pomocą dydaktyczną, rozwijającą percepcję słuchową i artykulację dzieci jedno- i wielojęzycznych. Książeczka ma bardzo dobry tytuł, trafnie oddający jej zawartość i „chwytający” za ucho. Część wstępna, przeznaczona dla osób dorosłych, jest napisana familiarnym, przyjaznym dla odbiorcy językiem, który ma charakter dialogu z rodzicami/opiekunami. Jak powszechnie wiadomo „potrzeba jest matką wynalazku”, dlatego często najciekawsze i najbardziej skuteczne materiały edukacyjne powstają właśnie z osobistych pobudek rodziców. Tak stało się i w tym przypadku. Połączenie doświadczenia mamy oraz zawodowca – językoznawcy, logopedy i glottodydaktyka, współpracującego z rodzinami dwu- i wielojęzycznymi za granicą, przyniosło jak najlepsze rezultaty.   Z recenzji dr Agnieszka Rabiej

Literackie gramatyki ciągłości i nadmiaru. Próba filologiczna

Jerzy Borowczyk , Krzysztof Skibski

Lektura w dialogu literaturoznawczo-językoznawczym pozwoliła nam zaproponować określony sposób analizy tekstów. W dużej mierze jest to fascynacja wolnością języka literatury – od jego wirtuozerskiej kondensacji w wierszu wolnym po szerokie pasaże w przestrzeni prozy. Zarazem jest tu urzeczenie niezawisłością czytelniczych, nie tylko analityczno-interpretacyjnych, gestów, które pozwalały nam doświadczać swobody (i ograniczeń) odbiorczego powtórzenia. Dokonaliśmy wyboru utworów poetyckich i prozatorskich w sposób, w jaki wybiera się fotografie. Z koniecznością dopowiadania tego, co wydarzyło się pomiędzy jednym ujęciem a innym. Nie ma ciągłości następstw, ale jest konsekwencja w myśleniu. Nie ma też odliczania, choć dominuje świadomość zdarzania się określonych zjawisk. Są to zjawiska tekstowe. Nie dążyliśmy do skonstruowania całości. Chcieliśmy poddać się filologicznej próbie, by docenić raz jeszcze (inaczej, wspólnie) artystyczną wolność literatury.    „Fascynujące jest w tej książce połączenie «eliptycznej nieciągłości», «urywkowości i fragmentaryzmu» z interpretacyjnym nadmiarem, przywracającym ciągłość opowieści. Czasowi nadaje się tutaj pozycję uprzywilejowaną w stosunku do przestrzeni, ale autorzy sugerują równowagę czy też równoważność obu”. Prof. dr hab. Elżbieta Tabakowska   „Literaturoznawczo-językoznawczy dialog autorów jest inspirującą i udaną próbą przełamania obserwowanej od lat separacji obu dyscyplin. Uważność mikrolektury, dociekliwość analityczna spotykają się tu z umiejętnością syntezy, dzięki czemu dostajemy do rąk znakomitą pracę analityczną w rozpoznaniach i syntetyczną w swych wnioskach”.  Prof. dr hab. Arkadiusz Bagłajewski   Jerzy Borowczyk – historyk literatury; pracuje na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; bada literaturę romantyzmu i współczesności; autor monografii: Rekonstrukcja procesu filomatów i filaretów 1823–1824 (2003), Zesłane pokolenie. Filomaci w Rosji 1824–1870 (2014), Po chwiejnym trapie (2016); współautor kilku książek; publikuje w „Czasie Kultury”, „Pamiętniku Literackim”, „Przeglądzie Humanistycznym”.  Krzysztof Skibski – językoznawca; pracuje na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; zajmuje się badaniem języka literackiego, interesuje się również metodologicznymi problemami lingwistyki; jest autorem monografii Antropologia wierszem. Język poetycki Ewy Lipskiej (2008) i Poezja jako iteratura. Relacje między elementami języka poetyckiego w wierszu wolnym (2017); publikuje m.in. w czasopismach: „Język Polski”, „LingVaria”, „Przestrzenie Teorii”, „Forum Poetyki”. 

Słownik wojen, bitew i potyczek w średniowiecznej Polsce

Piotr Bunar, Stanisław A. Sroka

Niniejsza książka jest opracowaniem popularnym, opartym jednakże na najnowszej literaturze przedmiotu. Hasła podano w układzie chronologicznym. Dla większej przejrzystości leksykonu nie wyodrębniono oddzielnie bitew i potyczek, lecz omówiono je w ramach poszczególnym wojen i konfliktów zbrojnych. Czytelnik może jednak łatwo odnaleźć interesujace go wydarzenie, korzystając z zamieszczonych przy końcu indeksów. Słownik obejmuje okres od r. 963 do 1500.

Pragmatyka reklamy

Jacek Grębowiec

Reklama jako jedna z form komunikacji masowej jest we współczesnej rzeczywistości społeczno-kulturowej wszechobecna i choć wydaje się, że napisano już o niej wszystko i z różnych naukowych perspektyw (lingwistycznej, psychologicznej, ekonomicznej, kulturoznawczej), to Jackowi Grębowcowi udało się z powodzeniem poszerzyć naszą wiedzę na jej temat. Opis mechanizmów komunikacji reklamowej z perspektywy pragmalingwistycznej jest słusznym wyborem autora, użycie narzędzi pragmatyki pozwala bowiem zrozumieć zarówno funkcje aktów reklamy, jak i procesy ich oddziaływania na odbiorcę. Jacek Grębowiec ma bardzo dobre przygotowanie metodologiczne do wykonania tego zadania i duże doświadczenie badawcze, wszak jest autorem wcześniej opublikowanej książki pt. Mówić i działać. Wykłady z pragmatyki języka. Można więc śmiało powiedzieć, że w rękach kompetentnego badacza znalazł się ważny temat, dający możliwość nowego spojrzenia (z innego punktu widzenia) na akt reklamy, zwłaszcza reklamy komercyjnej. Książka urzeka piękną naukową polszczyzną, dbałością o czytelnika – jasnym, uporządkowanym tokiem wykładu, dobrze dobranymi przykładami egzemplifikującymi teoretyczne rozważania. (…) Można podziwiać erudycję autora, która ujawnia się nie tylko w tekście głównym, ale także w licznych polemicznych przypisach. Wysoka świadomość metodologiczna, bardzo dobry warsztat analityczny i doskonała znajomość literatury (zarówno polskiej, jak i obcej) oraz przemyślana, przejrzysta kompozycja i dbałość o wewnętrzną spójność tekstu – wszystkie te cechy sprawiają, że książkę pióra Jacka Grębowca czyta się z wielką przyjemnością.   Z recenzji prof. dr hab. Ewy Malinowskiej   O bogactwie merytorycznym projektu przesądza wieloaspektowość refleksji, czego potwierdzenie czytelnik odnajdzie w części pierwszej rozprawy. Jej autor podejmuje kluczowe problemy zarysowane w pragmalingwistyce, umiejętnie łączy je z wnikliwym studium dotyczącym reklamy jako makroaktu komunikacji o określonym potencjale poznawczym, aksjologicznym, strukturalnym. Warto nadmienić, że w pracy Jacka Grębowca czytelnik odnajdzie rozważania ukazujące reklamę jako przedmiot analizy ujęty w ramy innych modeli opisu (niż pragmalingwistyczny), co niewątpliwie poszerza pole oglądu badanej kategorii, pozwala się przyjrzeć metodologiom badawczym ujawniającym mechanizm komunikacji, relację zachodzącą na osi: rzeczywistość – myślenie – język (komunikacja) – rzeczywistość. Część „empiryczna” jest popisem erudycyjnym autora monografii, który dowodzi, że pragmalingwistyka uwikłana w różne modele badawcze stanowi wydajny poznawczo paradygmat owocujący interesującymi studiami. Właśnie ten ostatni segment pracy może się okazać najbardziej wartościową przygodą intelektualną dla odbiorcy pragnącego posiąść efektywną wiedzę dotyczącą posługiwania się instrumentami kreowania i dekonstruowania reklamy. Bez trudu można bowiem założyć, że praktycy komunikacji wiele by mogli nauczyć się od Jacka Grębowca, jeśli pod uwagę weźmiemy świadomość złożoności mechanizmów komunikacji, wytwarzania konkretnych aktów, które mogą sterować zachowaniami odbiorców. Z recenzji dra hab. Jerzego Biniewicza, prof. UWr  

Tabu i niewinność

Aleksander Smolar

Aleksander Smolar wie, że „słowo ma znaczenie decydujące”, by zacytować Jerzego Giedroycia z zamieszczonej w tym tomie rozmowy. Dlatego używa słów nie jak polityk, dla którego są one instrumentem walki o władzę, tylko jak intelektualista, któremu pomagają w dochodzeniu do prawdy. W tym sensie był zawsze spectateur engagé, by użyć klasycznej formuły kojarzącej się z innym jego rozmówcą, Raymondem Aronem. W przypadku Smolara ów decydujący krytyczny dystans to nie tylko postawa duchowa – także fakt geograficzny. Ostatnie 20 lat spędził między Paryżem a Warszawą. Zarówno w długofalowym, biograficznym sensie, jak i doraźnym – z tygodnia na tydzień – można nazwać jego życie nieprzerwaną podróżą z Warszawy do Warszawy. Timothy Garton Ash  

Producenci margaryny? Marian Zdziechowski i polski modernizm katolicki

Michał Rogalski

  Producenci margaryny. Marian Zdziechowski i polski modernizm katolicki to pierwsza monografia opisująca obecność modernizmu katolickiego w polskiej kulturze przełomu XIX i XX wieku. Autor nie tylko opowiada o osobach zaangażowanych w recepcję modernizmu, prezentuje ich intelektualne biografie i kluczowe dla nich zagadnienia, ale także poświęca uwagę samemu pojęciu modernizmu katolickiego. Termin „modernizm” od początku swojej historii wiązał się z wieloma negatywnymi skojarzeniami. Papież Pius X w 1907 roku uczynił z niego nazwę jednej z najgroźniejszych herezji, dając początek wielu nadużyciom i uproszczeniom, tymczasem modernizm to nie spójny system filozoficzny, ale zróżnicowany wewnętrznie ruch, który łączy jeden wspólny cel: pogodzenie katolicyzmu ze współczesną cywilizacją. Modernizm wiąże się z całą paletą rozmaitych postaw i rozwiązań. Widać to także w jego polskim wariancie, którego centralną postacią jest jeden z najważniejszych konserwatywnych myślicieli pierwszej połowy XX wieku – Marian Zdziechowski.

Arendt i Heidegger. Pedagogiczna obietnica filozofii

Paulina Sosnowska

W intelektualnej relacji Martina Heideggera i Hannah Arendt – jednych z najbardziej wpływowych myślicieli XX wieku – uwidaczniają się najistotniejsze zwroty w najnowszej filozofii oraz historii Zachodu: dramat totalitaryzmu, rozpad tradycyjnych kategorii metafizycznych i politycznych, konieczność mozolnego wykuwania nowego języka opisu rzeczywistości. Tezę książki wyraża przekonanie, że odpowiedź Arendt na filozofię Heideggera, udzielona w szerokim kontekście zmagań obojga myślicieli z filozoficzną tradycją Zachodu, otwiera także nowy horyzont do przemyślenia relacji między pedagogiką a filozofią. Praca ta rozpoczyna się od krytycznej rekonstrukcji pojęć, tradycyjnie spajających pedagogikę z filozofią. Następnie, stanowi rozwinięcie tezy Arendt o zerwaniu nici tradycji, umiejscowionej w kontekście filozofii Heideggera oraz jego uwikłania w nazizm, a także, w konsekwencji, stawia pod znakiem zapytania tradycyjną relację między filozofią a pedagogiką. W końcowych partiach książki powraca problem dialogu między filozofią, myśleniem, pedagogiką i edukacją uniwersytecką w czasie, którego ramy polityczne i etyczne wyznacza już nie ciągłość tradycji, lecz cezura XX-wiecznych totalitaryzmów. Paulina Sosnowska – adiunkt, kierownik Zakładu Filozoficznych Podstaw Pedagogiki Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego, zajmuje się filozofią wychowania oraz filozofią kontynentalną, w szczególności niemiecką. Tłumaczka literatury filozoficznej z języka niemieckiego i angielskiego.