Relecturas y nuevos horizontes en los estudios hispánicos. Vol. 1: Literatura (poesía y narrativa)

Jacek Lyszczyna

Pierwszy z czterech tomów monografii Relecturas y nuevos horizontes en los estudios hispánicos poświęcony jest literaturze hiszpańskiej i latynoamerykańskiej, obejmującej analizę zarówno tekstów starszych, uznanych już za kanon literatury, jak i najnowszych dzieł powstałych w języku hiszpańskim w XX i XXI wieku. W prezentowanym tomie zostały zebrane artykuły dotyczące poezji, tłumaczenia poetyckiego oraz prozy hiszpańskiej i latynoamerykańskiej. Wszystkie teksty stanowią próbę krytycznego i zarazem nowego odczytania dzieł usankcjonowanych tradycją czy historią; ich autorzy podejmują twórczy dialog z perspektywy pokolenia współczesnych pisarzy, którzy czerpiąc z dziedzictwa wielkich poprzedników wyznaczają nowe perspektywy badawcze i horyzonty. Niekonwencjonalne spojrzenie przeplata się zatem z dobrze znanymi wątkami literackimi, poszerzając tym samym analizę o kontekst historyczno-społeczny, polityczny, geograficzną przestrzeń twórczą, swoistą trans-perspektywę czy mentalny krajobraz literacki. Odnajdujemy tu również szkice poświęcone nowej estetyce poetyckiej, tzw. pustemu podmiotowi, koncepcji wspólnoty powszechnej, grotesce ludycznej i typu esperpento, „ja” sylleptycznemu, autobiograficznej narracji historycznej czy narkopowieści kolumbijskiej.

Tropy sekularyzacji w prozie dwudziestolecia międzywojennego

Ryszard Knapek

Tropy sekularyzacji w prozie dwudziestolecia międzywojennego to opracowanie książkowe doktoratu bronionego w Instytucie Nauk o Literaturze Polskiej (promotor: prof. zw. dr hab. Józef Olejniczak). Zasadniczo skierowane jest do odbiorcy profesjonalnego (literaturoznawcy), ale pisane jest z myślą o tym, żeby było zrozumiałe i interesujące dla szeroko rozumianego odbiorcy humanistycznego, przede wszystkim zainteresowanego kwestią sekularyzacji (i tzw. zwrotu postsekularnego), sytuacją religii w nowoczesnym świecie oraz relacją literatury i religii. Praca jest zwieńczeniem grantu Preludium NCN – Tropy sekularyzacji w prozie dwudziestolecia.

Wpływ zrzutów wód kopalnianych na odpływ rzek Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

Magdalena Matysik

W pracy przedstawiono wyniki badań nad wpływem działalności górniczej w obrębie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego na odpływ rzeczny w dorzeczu Wisły i Odry. Analizy odpływu objęły długie ciągi obserwacji 1961-2013. Ważne znaczenie miało również uwzględnienie przemian gospodarczych, w tym restrukturyzacji górnictwa. Długie serie badawcze pozwoliły na ujęcie statystyczne omawianych zjawisk hydrologicznych. Praca w sposób kompleksowy ocenia znaczenie zrzutów wód kopalnianych na odpływ rzek Górnośląskiego Zagłębia Węglowego z uwzględnieniem uwarunkowań przyrodniczych. Publikacja oprócz wysokich walorów poznawczych i metodycznych, ma duże znaczenie praktyczne.

Wokół wolnych elekcji w państwie polsko-litewskim XVI-XVIII wieku. O znaczeniu idei wyboru - między prawami a obowiązkami

red. Mariusz Markiewicz, red. Dariusz Rolnik, red. Filip Wolański

Wydany przez Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach zbiór Wokół wolnych elekcji w państwie polsko-litewskim XVI–XVIII wieku. O znaczeniu idei wyboru – między prawami a obowiązkami jest wynikiem współpracy trzech uczelni: Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Śląskiego oraz Uniwersytetu Wrocławskiego. Zebrane w tomie studia poświęcone są problematyce funkcjonowania wolnej elekcji w tradycji politycznej i prawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów w okresie od XVI do XVIII wieku. Zbiór podzielono na trzy części, w których znalazło się w sumie trzydzieści pięć artykułów autorstwa badaczy z różnych ośrodków naukowych w kraju. Część pierwszą, zatytułowaną Wokół idei, symboli i praktyki wyboru, tworzą teksty dotyczące elekcji widzianej jako problem z zakresu teorii doktryn politycznych. Część druga zbioru: Elekcje królów Rzeczypospolitej, poświęcona elekcjom władców Rzeczypospolitej, podzielona jest na sześć rozdziałów i uporządkowana chronologicznie według władców, do których panowania odniesiono się w artykułach. W efekcie uzyskano syntetyczny obraz procesu ewoluowania zjawisk związanych z elekcją w polskiej tradycji politycznej od XVI do XVIII wieku. Ostatnia część publikacji: Wokół elekcji urzędników, zawiera artykuły dotyczące elekcji urzędników w Rzeczypospolitej. Całości tomu dopełnia obszerna bibliografia oraz indeks osobowy. Ze względu na zaprezentowaną w artykułach różnorodność perspektyw, a także kontrowersyjne niekiedy oceny – zawarte w tomie teksty mogą być dla Czytelników inspirujące.

Rodzina niejedno ma oblicze - refleksja o współczesnej rodzinie

red. Andrzej Górny, red. Katarzyna Juszczyk-Frelkiewicz, red. Grzegorz Libor, red. Agata Zygmunt

Rodzina jest jedną z podstawowych instytucji we wszystkich społeczeństwach. Jest grupą społeczną, która stanowi pas transmisyjny integrujący jednostki z szerszymi układami społecznymi. Jej sprawne funkcjonowanie przekłada się zarówno na dobrostan jednostek, jak i na efektywne funkcjonowanie złożonych systemów makrospołecznych. Systematycznie prowadzone badania naukowe wskazują na dynamiczne zmiany zachodzące w obrębie tego podstawowego układu mikrospołecznego. Obserwowane przemiany ujawniają się przede wszystkim w zakresie struktury - pozycji i ról małżeńsko-rodzinnych. Dotyczą również funkcji, jakie współcześnie realizowane są przez rodziny i ich funkcjonalne ekwiwalenty. Zmiany w relacjach łączących partnerów, zorientowane na wymiar osobowy wynikają przede wszystkim z postępującego procesu indywidualizacji życia. Życie rodzinne warunkowane jest wieloma czynnikami o charakterze społeczno-ekonomicznym, religijnym kulturowym oraz demograficznym. Teksty zebrane w niniejszej monografii prezentują autorskie, interdyscyplinarne spojrzenia na różne aspekty życia rodzinnego w zmieniającej się rzeczywistości społecznej. Niniejsza książka wydaje się być istotnym wkładem do dyskusji na temat współczesnej rodziny i wyzwań, jakie przed nią stoją.  

Cechy indywidualne i czynniki środowiskowe a autonomia uczenia się

Anna Studenska

Książka „Cechy indywidualne i czynniki środowiskowe a autonomia uczenia się" skierowana jest do nauczycieli, badaczy oraz wszystkich osób zainteresowanych samodzielnym uczeniem się. W projektowaniu badań i redagowaniu pracy korzystano z aktualnych teorii wykorzystywanych w psychologii i dydaktyce. W pracy uwzględniono potrzeby praktyki, zwłaszcza w zakresie diagnozowania poziomu autonomii w uczeniu się. W publikacji omówiono zagadnienie autonomii w uczeniu się oraz jej uwarunkowania. Przedstawiono pojęcia autonomii, autonomii uczenia się, samoregulacji, metapoznania oraz strategii uczenia się. Dokonano przeglądu wybranych z literatury badań związków płci, wieku, temperamentu oraz wspomagania autonomii przez środowisko rodzinne i szkolne z autonomią oraz autonomią uczenia się. Zamieszczono także propozycję klasyfikacji sposobów, które nauczyciele mogą wykorzystać, by wspierać rozwój autonomii swoich uczniów w nabywaniu wiedzy i umiejętności. W części książki prezentującej badania własne, opisano stworzone dla potrzeb badań narzędzie do pomiaru poczucia trudności autonomicznego uczenia się. Zaprezentowano również wyniki weryfikacji modelu tłumaczącego trudność odczuwaną podczas samodzielnego nabywania wiedzy i umiejętności. W modelu uwzględniono cechy temperamentu, wsparcie środowiska szkolnego i rodzinnego, poziom, w jakim osoba preferuje wspieranie jej samodzielności w uczeniu się, jej autonomię ogólną, motywację oraz poczucie własnej skuteczności. Uzyskane wyniki badań skrótowo i przystępnie podsumowano. Treść pracy stwarza osobom pracującym w edukacji okazję do pogłębienia własnej wiedzy na temat możliwości stymulowania autonomii młodych ludzi. Przedstawiony w pracy autorski kwestionariusz umożliwia zarówno diagnozę potrzeb uczniów dotyczących wspierania ich w samodzielnym nabywaniu wiedzy i umiejętności, jak i przeprowadzenie badań związków i uwarunkowań trudności samodzielnego uczenia się.

Za naszą i waszą wolność. Bitwa o Monte Cassino z perspektywy polskiej i włoskiej. Per la nostra e la vostra libertà. La battaglia di Montecassino vista da una prospettiva polacca e italiana

red. Claudio Salmeri

W zbiorze przedstawiono przegląd badań nad istotą bitwy o Monte Cassino oraz skutkami zwycięstwa żołnierzy generała Andersa z punktu widzenia polskich i włoskich naukowców. Sięgając po nieeksploatowane dotąd zbiory i archiwalia, autorzy ukazują różne aspekty dziejów 2. Korpusu Polskiego we Włoszech i starają się przybliżyć mniej znane skomplikowane losy tej szczególnej w dziejach polskiego oręża formacji, a także poszczególnych walczących w niej żołnierzy.

Dziedzictwo (nie)pamięci. Holocaustowe doświadczenia pisarek drugiego pokolenia

Natalia Żórawska

Włoskie szpilki i Szum Magdaleny Tulli, Dziewczynka w czerwonym płaszczyku i inne powieści Romy Ligockiej, Rodzinna historia lęku Agaty Tuszyńskiej oraz Goldi i Frascati Ewy Kuryluk posłużyły autorce do interpretacji kwestii posttraumy kobiet drugiej generacji, które choć nie doświadczyły tragedii II wojny światowej, uraz otrzymały niejako w spadku od swoich matek. Monografia uzupełnia dyskurs o Zagładzie, poszerzając go o analizę twórczości pisarek, dotychczas znajdujących się na marginesie rozważań nad trauma studies w Polsce. Dlaczego polemika na temat Holocaustu jest tematem tabu? Czym autobiograficzne wyznania prozaiczek różnią się od literackich świadectw pisarzy? Jak prowadzona jest narracja holocaustowa z perspektywy kobiet? Jaką grę toczą w relacji z czytelnikiem? Co i w jaki sposób chcą przedstawić swoimi książkami? Te i inne niezwykle istotne pytania stają się obiektem rozważań autorki Dziedzictwa (nie)pamięci, odsłaniając jednocześnie szczególne cechy pisarstwa kobiet drugiego pokolenia.