"ani słowa dla niej". Wiersze konieczne

Jan Polkowski

11. tom z serii POEZJE pod redakcją Andrzeja Nowakowskiego Jan Polkowski, rocznik 1953, debiutował fenomenalnym tomikiem To nie jest poezja wydanym w drugim obiegu przed Sierpniem 1980. Uznany został za najwybitniejszego poetę lat osiemdziesiątych. Nowoczesnej dykcji towarzyszyło zanurzenie w historię narodu i ewangeliczny przekaz. Patriotyzm, mesjanizm, moralne napięcie, świadomość rodzinnych więzi, ożywiona tradycja, a jednocześnie rewelacyjne poetyckie odkrycia, z których do dziś korzystają zastępy młodszych poetów. "Język właściwie użyty" - podsumowywał z entuzjazmem pierwszy etap twórczości poety Jan Błoński. W wolnej Polsce zamilkł Polkowski na lat niemal dwadzieścia, by w roku 2009 powrócić z olśniewającym tomem Cantus. Zerwał z dawnym stylem, zmianie uległ też ton jego wierszy. Dominantą nowych utworów stały się gorycz przemijania, melancholia, rozpacz, kojone tylko częściowo przez kontemplację natury, czy przywoływanie przebłysków minionego rodzinnego szczęścia. Jan Polkowski. Poeta dla dorosłych. Poeta, którego twórczość otwarta jest na bardzo różne interpretacje. Zaświadczają o tym pomieszczone w tym tomie świadectwa lektury: pojedynczego wiersza, cyklu, dorobku sprzęgniętego z biografią. Andrzej Horubała

Dawne literatury romańskie. W świecie tolerancji i nietolerancji, zagadek i tajemnic

Maja Pawłowska, Tomasz Wysłobocki

Zamieszczone w niniejszej monografii teksty poświęcone są zagadnieniom tajemnicy i tolerancji w dawnych literaturach romańskich. Polski czytelnik otrzymał unikatową możliwość zgłębienia mało znanych i niezbadanych dotychczas wątków piśmiennictwa obcego: Francji, Włoch czy Hiszpanii. Autorzy, specjaliści reprezentujący największe krajowe ośrodki uniwersyteckie, odkrywają sekrety kultur i obyczajów występujących od średniowiecza po wiek XIX. Ponadto poruszają – w perspektywie historyczno-literackiej – problematykę związaną m.in. z akceptacją inności, różnorodnością religijną czy społecznym odrzuceniem.

Sobór w Konstancji

Antoni Prochaska

Sobór w Konstancji w latach 1414-1418 to jedno z najbardziej doniosłych i brzemiennych w skutki wydarzeń w historii Kościoła i Europy. Jaką rolę odegrał polski Kościół w pracach soboru? Jakie problemy Królestwa Polskiego stanęły na forum soborowych obrad? Na te i inne pytania odpowiada autor książki, dowodząc jednocześnie, że udział polskiej delegacji na soborze w Konstancji, to jedna z najwspanialszych kart w historii polskiego Kościoła.   Oddajemy do rąk Państwa pracę poświęconą jednemu z najdonioślejszych wydarzeń średniowiecznej Europy. Sobór w Konstancji w latach 1414-1418 kończył okres schizmy zachodniej, spowodował ustąpienie zwalczających się papieży, powołał Oddo Colonnę na Stolicę Piotrową (jako Marcina V), ustalił zasadę wyższości soboru nad papieżem, a także potępił innowierstwo w osobach Wiklifa i Husa. Praca A. Prochaski ciągle należy do najświetniejszych opracowań przedmiotu w polskiej historiografii. Ważna jest ona tym bardziej, że szczególnie mocno akcentuje sprawy polskie na soborze - a było ich niemało. Ta niewielka książeczka pokazuje znaczący udział naszej delegacji z arcybiskupem gnieźnieńskim Mikołajem Trabą i Pawłem Włodkowicem. Udział ten to jedna z najwspanialszych kart w historii polskiego Kościoła. Książka A. Prochaski dowodzi tego niezbicie ...   Antoni Prochaska to archiwista, wydawca źródeł i historyk specjalizujący się w historii Polski XIV i XV wieku ze szczególnym uwzględnieniem czasów husyckich, choć znaczna część jego prac odnosi się również do czasów późniejszych, do wieku XVIII włącznie.

Królowa Jadwiga. Między epoką piastowską i jagiellońską

Jerzy Wyrozumski

Zrozumiały wzrost zainteresowania królową Jadwigą wobec bardzo prawdopodobnej bliskiej już jej kanonizacji i w obliczu wielkich okrągłych rocznic z nią związanych: 600-lecia utworzenia wydziału teologicznego w Akademii krakowskiej, 600-lecia zainicjowanej i sfinansowanej przez nią fundacji bursy dla studentów litewskich w Pradze i zbliżającego się 600-lecia wielkiej reorganizacji krakowskiej Almae Matris, na co przeznaczyła przed śmiercią swoje klejnoty, skłonił mnie do zebrania w całość czterech powstałych już przed kilku laty moich szkiców poświęconych Jadwidze lub wchodzących w styczność ze sprawą jej panowania w Polsce. (Jerzy Wyrozumski, z Przedmowy)

Mahakala. Sześcioręki strażnik w buddyzmie tybetańskim

Joanna Grela

Zarówno istota, jak i funkcje tybetańskich bóstw są na Zachodzie mało znane. Elementy ikonograficznego przedstawienia bóstw są zazwyczaj odczytywane dosłownie, co prowadzi do wypaczonej interpretacji – na przykład do uznania strażników za demony, a buddyzmu tybetańskiego za zdegenerowaną odmianę religii propagującą ich kult. W książce podjęto analizę zagadnienia „strażnika” czy „bóstwa opiekuńczego” w wierzeniach i ikonografii. Przedstawiono rozmaite kategorie istot uważanych przez buddyzm tybetański – ludowy i ortodoksyjny – za strażników oraz omówiono różne aspekty ich kultu. Na tle bogatego materiału źródłowego i etnologicznego wyróżniono Sześciorękiego Mahakalę, jako pełniącego funkcje przypisywane wielu kategoriom bóstw należących do panteonu. Jego przypadek stanowił dogodną podstawę do badań nad istotą bóstw i ich rolą w buddyjskiej tantrze. 

Porównawcza historia ustrojów państwowych

Stanisław Grodziski

Książka stanowi skrót wykładów prowadzonych przez autora dla studentów prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, będąc zarazem pierwszym tego rodzaju ujęciem w literaturze historycznoprawnej. Wykład podzielony jest na trzy części. Pierwsza z nich obejmuje okres Państwa Średniowiecznego, w ramach którego autor prezentuje monarchię patrymonialną, Kościół, jego dzieje i organizację a także monarchię stanową wraz z sądownictwem. Druga poświęcona jest Państwu Nowożytnemu, jego formom ustrojowym i sądownictwu. Trzecia natomiast Państwu Nowoczesnemu z zagadnieniami konstytucjonalizmu, analizą komparatywną ustrojów monarchii, republiki, państwa totalitarnego i państwa "dobrobytu " , a także współczesnych organizacji zbiorowego bezpieczeństwa.

Kościół i rewolucja francuska

Mieczysław Żywczyński

Praca Mieczysława Żywczyńskiego Kościół i rewolucja francuska ukazała się nakładem PAX -u w 1951 roku i stała się "białym krukiem" po wycofaniu z księgarń, w wyniku presji hierarchii katolickiej. Początek lat pięćdziesiątych był w naszym kraju okresem bezwzględnej walki z Kościołem, prowadzonej przez stalinowski aparat partyjno-państwowy. W tych okolicznościach krytyczna charakterystyka hierarchii kościelnej epoki rewolucji mogła nabrać politycznego znaczenia, co tłumaczy - jak można sądzić - motywy, które popchnęły przełożonych księdza Żywczyńskiego do skonfiskowani jego rozprawy. "Niszczenie książek ze względu na niewygodne prawdy, które głoszą, nie usprawiedliwiają żadne racje ideologiczne ani okoliczności społeczne." 0 książkę Żywczyńskiego - pisał w 1976 roku Adam Michnik - stała się uboższa cała polska kultura, a nie tylko jej katolicki fragment; trudno przeto ludziom spoza Kościoła odmówić prawa do troski o jej los." (Kościół, lewica, dialog). Wydawnictwo UNIVERSITAS oddaje do rąk Czytelników pracę, do której nie mieli dostępu przez blisko pół wieku, pracę, która mimo upływu czasu nie straciła nic na swojej naukowej wartości. (Od Wydawcy)

"Fraszka z każdej strony...". (Nie)przejrzystość. Wiersze

Jan Kochanowski

Ciągłe obmyślanie świata, nieustanne odkrywanie znaczeń słowa. Wytrzymująca próby czasu twórczość literacka zdaje się nie wymagać niczego więcej. Wielu poetów pragnie wynaleźć język, lecz tylko niewielu to się udaje. W gronie wieszczów obdarzonych wyjątkową inwencją językową znalazł się niewątpliwie Jan Kochanowski, który odkrył zupełnie na nowo poezję (literaturę) polską. Poeta uskrzydlił bowiem słowa naszej poetyckiej mowy. Nauczył nas wyrafinowanych zabaw słowami. Uczynił je „fraszkami”. Nadał im przejrzystość kryształu i niejednoznaczną migotliwość opalizującego klejnotu, mieniącego się w zależności od padającego nań światła różnymi barwami i ich odcieniami. Dzięki temu pozornie prosta poezja czarnoleskiego mistrza może się okazać bardziej skomplikowana, intertekstualna, zakorzeniona w wielu tradycjach. Może zwrócić niespodziewanie swe ironiczne ostrze ku czytelnikowi, przypatrującemu się z każdej strony coraz to nowym fraszkom.    Elwira Buszewicz Wojciech Ryczek