Edukacja alternatywna

Melosik Zbyszko, Śliwerski Bogusław

Edukacja alternatywna rodzi liczne dylematy zarówno w teorii, jak i w praktyce, dlatego każda okazja do wymiany poglądów, idei, prezentacji rozwiązań teoretycznych i praktycznych, do prowadzenia sporów czy wzmacniania własnych celów i rodzajów zaangażowania będzie wpisywać się w dobro wspólne, z którego w kolejnych latach będą mogli korzystać inni, choć i nam zapewne ten udział przyda się do czegoś istotnego (zapewne tu i teraz trudnego do wymienienia). Spór o pedagogikę i edukację alternatywną jest podtrzymywany w wielu publikacjach teoretyków i praktyków oświatowych, podczas konferencji, sesji, w mediach oraz w programach i w treściach kształcenia nauczycieli czy wychowawców, ponieważ jest on symptomem nieustającej walki o wolność w kształceniu i wychowaniu młodego pokolenia. Upominanie się różnych podmiotów oświatowych o prawo do niezależnej myśli i praktyki edukacyjnej jest dla jednych dopominaniem się przede wszystkim o podstawowe prawo człowieka do bycia sobą w każdej sytuacji, do bycia prawdziwym, indywiduum; dla innych zaś wołaniem o powrót do źródeł i tradycji szkoły jako instytucji wszechwładzy i wszechwiedzy. Mamy nadzieję, że kolejny monograficzny tom studiów z pedagogiki alternatywnej uruchomi i podtrzyma debatę na jej temat. Zachęcamy do dyskusji, wymiany myśli, poglądów i nowych podejść do edukacji.

Wydawcy gorszego boga

Śliwerski Wojciech

W 2011 roku mija dwadzieścia lat od likwidacji z woli władz ZHP Harcerskiej Oficyny Wydawniczej (HOW) w Krakowie. Upływ czasu i przemiany społeczno-gospodarcze kraju sprawiły, że przywykliśmy do upadku, likwidacji, zmian własnościowych wielu mniej lub bardziej znanych firm i przedsiębiorstw państwowych, prywatnych czy należących do stowarzyszeń lub partii politycznych. Czy warto wracać pamięcią do tamtych wydarzeń? Czy dziś z perspektywy lat można uznać podjęte wówczas decyzje za słuszne? Co zostało po HOW i ówczesnym harcerskim ruchu wydawniczym? To nie jedyne pytania, na które warto sobie odpowiedzieć przy okazji zbliżającej się rocznicy niepamięci. Książka ta jest historią ludzi w pewnym momencie wykluczonych z dotychczasowego nurtu społecznego i zawodowego działania, a mimo to moralnych pedagogicznych zwycięzców. Jednak pokonanych... Dlaczego?

Perfumy

Hoffmann Beata

Zapach jest elementem doświadczenia prawie wszystkich ludzi. Proces uspołecznienia, któremu człowiek podlega jest również procesem socjalizacji zapachowej. Coraz więcej badań naukowych przemawia za faktem, że zapachy wpływają na ludzkie myślenie i zachowanie. Wiele jest też przykładów ukazujących jak ważnym nośnikiem społecznych informacji jest zapach. Można śmiało powiedzieć, że woń wpisana jest we współczesne zjawiska społeczne, jak i, co oczywiste, w życie poszczególnych jednostek. Mimo, że współczesna socjologia jest w coraz większym stopniu dyscypliną wielowymiarową, niewiele jest w niej badań nad zmysłowymi aspektami życia społecznego. Lukę tę stara się wypełnić ta książka. Składają się na nią dwie podstawowe części: pierwsza poświęcona jest zapachowi i jego społecznym aspektom, druga perfumom. W części pierwszej omówione zostały takie zagadnienia jak: fizjologia zmysłów człowieka, wpływ woni na zachowania ludzi, funkcjonowanie zapachu w przestrzeni społecznej, indywidualne i społeczne funkcje zapachu, a także miejsce doznań zmysłowych w nauce i kulturze. Część druga książki poświęcona jest perfumom. Ukazuję ich obecność w różnych obszarach życia kulturowo-społecznego, a w szczególności w muzyce, literaturze, historii i mitologii, sztukach plastycznych, przestrzeni miejskiej, polityce, religii i sztuce kulinarnej. Przyjmując perspektywę historyczną dokonuję analizy wzornictwa flakonów perfumeryjnych i nazw perfum. Omawiam też komponowanie pachnideł jak i jego silne powiązanie z kulturowo-ekonomicznymi procesami. Przestawiam wybrane aspekty promocji pachnideł, regulacji prawnej, analizę wonnych kompozycji w kontekście kultury indywidualizmu, jak i prezentuję perfumeryjne upodobania w różnych krajach świata. Najobszerniejszą część, poświęconą społeczno-kulturowej historii pachnideł poświęcam przedstawieniu i uzasadnienie historycznych przemian konwencji zapachowych, zachodzących pod wpływem zmian w kulturze i społeczeństwach różnych epok, ale i różnych szerokości geograficznych. Część ta nie tylko ukazuje kierunki owych przemian, ale też przedstawia ich społeczno- obyczajowo-kulturowe tło. Sensoryczne aspekty życia codziennego i codziennych praktyk, obecność pachnideł w otaczającym nas świecie jednoznacznie wskazują, że historia rozwoju sztuki perfumeryjnej jest swoistą historią tradycji i obyczajów człowieka, a rola pachnideł wykracza poza walory doceniane jedynie zmysłem powonienia. Książkę rozpoczynają rozważania nad rolą zmysłu powonienia w życiu człowieka, a kończą spostrzeżenia dotyczące znaczenia pachnideł w życiu jednostek, grup społecznych i w kulturze. Tym samym uświadamiają, że niewielki szklany flakon wypełniony płynem to nie tylko buteleczka perfum, ale też ważny element kultury.

Dydaktyka

Kupisiewicz Czesław

Przekazujemy czytelnikom podręcznik wybitnego pedagoga - dydaktyka, komparatysty i badacza dziejów oświaty, członka rzeczywistego Polskiej Akademii Nauk PAN profesora Czesława Kupisiewicza. W dobie płynnej ponowoczesności wydawałoby się, że nie ma już miejsca na klasykę, tradycję, na tę wiedzę, która trwała przez wieki, służąc wielu pokoleniom przygotowującym się do jednego z najpiękniejszych zawodów ludzkości, ja kim jest szeroko pojmowane nauczycielstwo.  Humaniści, a zwłaszcza pedagodzy, szukając współczesnych ujęć modeli kształcenia i wychowania, odmiennego klimatu czy jakiegoś szczególnego sposobu podejścia do dziecka, jego rodziców czy nauczycieli, zdają sobie sprawę z konieczności zachowania tych idei i rozwiązań praktycznych, które są ponadczasowe, aktualne, niezmienne w swej istocie. Dydaktyka Czesława Kupisiewicza, która prezentuje wiedzę generującą otwartość sytuacji i procesów uczenia się, a więc wytwarzającą miejsce w naszej przestrzeni dla drugiego człowieka. Jest to zarazem swoistego rodzaju gest zaproszenia do uczenia się, który pokazuje, że autorowi zależy na otwarciu przed uczącymi się własnego serca, umysłu i woli, by mieli oni szansę do konać introcepcji wartości Dobra, Prawdy i Piękna, bogactwa mądrości, cennych doświadczeń i wzruszeń. Dydaktyka jest nauką humanistyczno-społeczną. W tej też konwencji napisany został ten podręcznik. Tymczasem rewolucyjne wręcz zdobycze nauki, techniki i technologii, zwłaszcza w zakresie elektroniki, sprawiają, że do dydaktyki coraz szybciej i w coraz szerszym zakresie zaczynają przenikać niektóre z tych zdobyczy, podobnie jak do medycyny i innych nauk. Wskutek tego istotnym zmianom już podlegają i nadal będą podlegać niemal wszystkie z opisywanych w tym podręczniku składników dydaktyki, poczynając od celów nauczania, uczenia i uczenia się, poprzez kryteria doboru treści kształcenia do programów szkolnych i akademickich, a kończąc najsilniej na metodach, formach organizacyjnych i środkach dydaktycznych. Wspomniane zmiany zostały zaznaczone w tym podręczniku przede wszystkim, gdy chodzi o ich rodzaje i kierunki ale nie na tyle, aby ten istotny problem można było uznać za wyczerpany. Byłoby to zresztą mało realne ze względu na ilość i dynamikę owych zmian. Jeśli chodzi o strukturę i treść niniejszego podręcznika, to zachowuję ujęcie eksponowane już w jego poprzednich wydaniach. Jego wyznacznikami są poszczególne składniki przedmiotu dydaktyki, poczynając od celów i treści nauczania uczenia się, a kończąc na zasadach, metodach, formach organizacyjnych oraz środkach służących realizacji tego procesu. Silniej jednak niż w poprzednich wydaniach eksponuję historyczne uwarunkowania omawianych zagadnień, a także zmiany wynikające z postępu badań w zakresie dydaktyki oraz osiągnięć elektroniki. Odnosi się to głównie do trzech wielkich systemów dydaktycznych, jakie powstały w drugiej połowie XIX i w XX wieku, to znaczy tradycyjnego, progresywistycznego i współczesnego, a także do koncepcji e-learningu, która pojawiła się na przełomie wieków XX i XXI, czyli w naszych już czasach. Dzięki wspomnianym badaniom i osiągnięciom dydaktyka nie koncentruje się już wyłącznie na kształceniu realizowanym w szkole i przez szkołę, lecz rozszerza swoje zainteresowania na pozaszkolne czynności kształceniowe, w tym na wspomniane wyżej nauczanie uczenie się z udziałem środków elektronicznych. Podręcznik Czesława Kupisiewicza jest o ty le wyjątkowy, że jego aktualizacji dokonał on sam, mając świadomość przemian, do jakich dochodzi w ponowoczesnym i zglobalizowanym świecie, i podejmując decyzję o niewprowadzaniu nas w tajniki tego, co znacznie wykracza po za wspomnianą klasykę.

Terapia dzieci i młodzieży

Dąbrowska-Jabłońska Iwona

Książka omawia problematykę terapii dzieci i młodzieży w ujęciu zarówno teoretycznym, jak i praktycznym. Czytelnik znajdzie tutaj podstawowe wiadomości na temat różnych zaburzeń oraz praktyczne wskazówki, jak tą wiedzę wykorzystać w pracy z podopiecznymi . Poruszane zagadnienia dotyczą pomocy psychologicznej i pedagogicznej. W książce starano się omówić metody i techniki pracy, które mogą być stosowane do pracy zarówno z dziećmi, jak i młodzieżą, a w wielu przypadkach są mało opisane w literaturze przedmiotu (np. metoda socjoterapii, metoda psychosyntezy, techniki dramaterapeutyczne, metody pracy z dziećmi mającymi trudności w uczeniu się). Adresatami publikacji są osoby, które profesjonalnie zajmują się udzielaniem pomocy psychologicznej i pedagogicznej do wychowawców, pedagogów, psychologów i psychoterapeutów. Książka może zainteresować także tzw. współterapeutów, tj. rodziców, nauczycieli, pracowników socjalnych. Wiele propozycji znajdujących się w książce może być wykorzystane w ramach zajęć dydaktycznych, pozalekcyjnych i terapeutycznych.

Współczesna psychologia mediów

Ogonowska Agnieszka, Ptaszek Grzegorz

Nie potrzebujemy już tylko dostępu do informacji i wiedzy, nowe media i technologie przestały nam służyć jedynie do komunikowania się z innymi, lecz stały się ważnym elementem naszego życiowego doświadczenia, którego istotą jest stworzenie silnej, emocjonalnej więzi człowieka z różnymi produktami kultury masowej, w tym przekazami medialnymi czy urządzeniami. Współczesna psychologia mediów. Nowe problemy i perspektywy badawcze, to publikacja w której zaprezentowano wyraźną cezurę pomiędzy okresem, kiedy psycholodzy zajmowali się wyłącznie efektem bądź wpływem mediów i prowadzili badania nad klasycznymi mediami, takimi jak film, radio i telewizja, a okresem, w którym niebagatelne znaczenie w naszym życiu coraz bardziej mają nowe media i technologie, wdzierające się ekspansywnie w przestrzeń prywatną, społeczną i publiczną. Zaproponowano Czytelnikom refleksję nad rolą psychologii w kontekście kontaktu człowieka z mediami (głównie telewizją i internetem) oraz nowymi technologiami. W tomie znajdują się zarówno artykuły teoretyczne, wprowadzające w problematykę, jak i odnoszące się do zagadnień szczegółowych, analizujące określone zjawiska i problemy. Autorami tekstów są głównie psycholodzy, reprezentujący różne ośrodki naukowe z całej Polski.

Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych

Łobocki Mieczysław

Metodologiczne problemy badań pedagogicznych aktualnie preferują nade wszystko badania jakościowe. Nie znaczy to jednak, że ignoruje się problemy podejmowane przez pedagogikę jako dyscyplinę teoretyczną. Docenia się również przy tym traktowanie pedagogiki jako dziedziny opartej na konstruktach filozoficznych. Istniejąca różnorodność pedagogicznych rozważań wymaga różnych podejść przy ich rozwiązywaniu, w związku z tym pluralizm metodologiczny, zwłaszcza na obecnym etapie rozwoju naukowego pedagogiki jest jak najbardziej zasadny. Niemniej jednak, istnieje nadal silne zapotrzebowanie na praktykowanie pedagogiki w sposób empiryczny i prakseologiczny. Z powyższymi dylematami z powodzeniem mierzy się wybitny polski pedagog Mieczysław Łobocki w publikacji pt. Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych. Książka składa się z dziesięciu rozdziałów, które w wyczerpujący sposób wyjaśniają poszczególne podejścia metodologiczne. W pierwszym rozdziale omawia się w sposób syntetyczny niektóre wymagania metodologiczne stawiane badaniom pedagogicznym łącznie z postulatem wystrzegania się niektórych popełnianych w nich błędów. Rozdział II dotyczy teoretycznych problemów badań pedagogicznych, a rozdziały III i IV są kolejno opisem badań ilościowych z uwzględnieniem stosownego w nich pomiaru i badań jakościowych. Rozdział V poświęcony jest sformułowaniu problemów badawczych i hipotez roboczych. W rozdziale VI omawia się zmienne, wskaźniki i typy badań pedagogicznych, w rozdziale VII losowy i celowy dobór osób badanych, zaś w rozdziale VIII etapy badań pedagogicznych. Rozdział IX ukazuje moralne aspekty tego rodzaju badań. Rozdział X natomiast jest przeglądem różnych metod i technik badawczych. Prezentowana publikacja przeznaczona jest dla studentów pedagogiki. Ułatwi im ona przygotowanie prac dyplomowych i magisterskich. Stanowi też dobre wyjście do rozumienia i oceniania wartości poznawczej opracowań naukowo-badawczych, z którymi można się spotkać w literaturze pedagogicznej, psychologicznej i socjologicznej. Książka może stanowić też pomoc dla doktorantów i habilitantów, którzy piszą prace z zakresu pedagogiki, jak również dla wszystkich innych osób bliżej zainteresowanych metodologicznymi problemami badań pedagogicznych.

Jak walczyć z atopowym zapaleniem skóry

Banasiewicz-Tenerowicz Aleksandra

Poradnik powstał z myślą o rodzicach i opiekunach małych atopików. Znajdą w nim Państwo przystępny opis atopowego zapalenie skóry zarówno po kątem specjalistycznego nazewnictwa, jak i aspektów alergologicznych oraz kosmetologicznych. Atutem książki są przepisy kulinarne dla mam karmiących piersią będących na diecie eliminacyjnej oraz poruszenie psychologicznych aspektów AZS. Autorka książki jest psychologiem oraz mamą małego atopika. Całość wywodu jest konsultowana przez specjalistów: pediatrę alergologa, kosmetologa i dietetyka. Atopowe zapalenie skóry (AZS) - to główny temat tego poradnika, choć nie jedyny. Na rynku, tzn. w książkach i w Internecie, pojawiło się wiele publikacji, z których można się dowiedzieć, czym jest AZS i jak sobie z nim radzić. Jeśli Twoje dziecko zachorowało właśnie na AZS, to czekają Cię częste wizyty u specjalisty alergologa. Ze swojego doświadczenia mogę powiedzieć, że pediatrzy nie zawsze prawidłowo rozpoznają AZS. Nasz synek trochę się namęczył, zanim trzeci pediatra powiedział, że być może jest to AZS i należy się udać do specjalisty. Nie bez znaczenia jest fakt, że sama jestem alergikiem, i już w szpitalu powinnam usłyszeć informację, że malucha, póki co, mogę dokarmiać jedynie mlekiem dla alergików. Tak się jednak nie stało. Poród zakończył się cesarskim cięciem, przez co miałam problemy z pokarmem. Jednak gdy małemu postawiono diagnozę atopowego zapalenia skóry, stwierdziłam, że dam radę i że moje dziecko będzie karmione tylko piersią. Udało się. Dopiero pod koniec 5. miesiąca zaczęliśmy stosować jedną z kaszek zbożowych dozwoloną dla alergików, ponieważ maluch się nie najadał. Gdy skończył 15 miesięcy, pozostałością po AZS były pojawiające się od czasu do czasu zmiany skórne, głównie na rączce, policzkach lub brzuszku. Zwykle wiązało się to z wprowadzeniem nowych pokarmów, szczególnie mandarynek, bananów lub winogron. Nie oznaczało to jednak uczulenia na te owoce (dziecko spożywało je wcześniej bez problemów), ale reakcję na konserwanty. Obecnie synek je już jogurty dla dzieci, serki homogenizowane, żółtko czy kaszę manną. Co prawda, nie wszystko już minęło, ale najlepszym dowodem poprawy była reakcja alergologa, który - oglądając jakiś czas temu skórę mojego dziecka - stwierdził, że z pewnością by zbankrutował, gdyby u wszystkich dzieci poprawa następowała równie szybko. Z tą poprawą też jednak bywa różnie... Mój maluch ma już 2,5 roku, a AZS wciąż się utrzymuje, choć z różnym natężeniem. Oczywiście, kolejne trudności, m.in. skórne, pojawiły się wraz z pójściem do przedszkola, ale i tu można pomóc małemu atopikowi. W większości przypadków - o czym będzie mowa w dalszej części książki - zmiany skórne typowe dla AZS zmniejszają się około 5. roku życia. Poradnik ten dedykuję rodzicom i ich maluchom oraz dorosłym borykającym się z AZS. Myślę też, że obecne tu dietetyczne przepisy mogą pomóc np. jakiemuś tacie w przyrządzeniu swojej żonie słodkiego prezentu, choćby szarlotki, tak jak robił to mój mąż, kiedy u synka rozpoznano AZS, a mnie bardzo brakowało słodyczy. Ze względu na dużą dostępność wiedzy na temat AZS zawarte w publikacji definicje i charakterystyka objawów zostały okrojone do niezbędnego minimum.