Nowe życie? Antologia literatury jidysz w powojennej Łodzi (1945-1949)

Magdalena Ruta

Nowe życie? Antologia literatury jidysz w powojennej Łodzi (1945–1949) – to ostatni tom z serii łódzkich judaików, sfinansowanej ze środków Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki. Projekt obejmował przebadanie literatury i kultury łódzkich Żydów w latach 1918–1950. O ile ta pierwsza data, oznaczająca odzyskanie niepodległości i utworzenie państwa polskiego, stanowi ważną cezurę w historii Polski i jej obywateli, którymi byli także mieszkańcy wyznania mojżeszowego, o tyle ta druga może wydawać się nieoczywista. Nic bowiem szczególnego nie wydarzyło się w roku 1950. W życiu łódzkiej gminy żydowskiej rok ten miał jednak znaczenie przełomowe, gdyż to właśnie wówczas – w wyniku wzmożonej emigracji z Polski do Izraela i innych krajów – większość mieszkańców żydowskiego pochodzenia opuściła Łódź. Była wśród nich duża grupa ocalonych z getta. Seria Judaica Łódzkie Sztetl, szund, bunt i Palestyna. Twórczość literacka Żydów w Łodzi 1900–1939 Bałuty. Powieść o przedmieściu Encyklopedia getta. Niedokończony projekt archiwistów z getta łódzkiego Notatki z łódzkiego getta 1941–1944 Oblicza getta. Antologia literatury z getta łódzkiego

Życie prywatne Polaków w XIX w

Mateusz Klempert, Jarosław Kita, Maria Korybut-Marciniak

Książka jest trzecim tomem serii wydawniczej Życie prywatne Polaków w XIX wieku, będącej pokłosiem drugiej ogólnopolskiej konferencji naukowej z tego cyklu. Prezentowane w niej artykuły i rozprawy to efekt współpracy naukowo-badawczej Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego oraz Instytutu Historii Uniwersytetu Łódzkiego, które podjęły inicjatywę opracowania zagadnień dotyczących życia prywatnego kobiet w XIX stuleciu. Kolejne trzy tomy noszą podtytuł „Portret kobiecy” Polki w realiach epoki. Przedstawiają prywatność ówczesnych kobiet w kontekście rozszerzania ich roli w życiu społecznym, niezależności prawnej, zrównania w życiu publicznym z mężczyznami, dostępu do wyższej edukacji, aktywności społecznej, emancypacji, przeciwstawiania się sztywnym ramom obyczajowo-prawnym, dążenia do równości i wolności (ruch sufrażystek, feministek). Jednocześnie ilustrują chęć realizowania aspiracji, rozwijania zdolności i talentów, poszukiwania dróg samorealizacji. Polka w społeczeństwie XIX w. to również towarzyszka życia mężczyzny, z pokorą przyjmująca jego trudne wybory, troszcząca się o potomstwo, osoby starsze, dzieląca trudy zesłania, rozdarta bólem z powodu straty męża czy syna w walce, zabiegająca o dom, ubogich, przekazująca kolejnym pokoleniom tradycje narodowe, pielęgnująca pamięć o przodkach. To także kobieta dotrzymująca kroku najnowszym trendom w modzie, podążająca szlakiem popularnych polskich i zagranicznych kurortów, uczestniczka i organizatorka życia towarzyskiego. Seria przybliża codzienność, mentalność, sposób widzenia rzeczywistości przez Polki zamieszkujące tereny wszystkich zaborów. Artykuły i rozprawy grupują się wokół kilku głównych wątków tematycznych. Są to: aktywność społeczna i zawodowa Polek, zagadnienia życia codziennego, spędzania czasu wolnego, postawy patriotyczne Polek w okresie powstań narodowych, problematyka kobieca na łamach dziewiętnastowiecznej prasy, portrety literackie kobiet, życie prywatne kobiet z wyższych warstw społecznych – arystokratek, ziemianek i inteligentek, zagadnienia egzystencji kobiet z warstwy robotniczej, chłopskiej i z marginesu społecznego.  

Obiektywny i subiektywny wymiar starości

Marcin Muszyński, Elżbieta Dubas

Monografia stanowi zbiór multidyscyplinarnych tekstów dotyczących różnych aspektów starości, jej postrzegania i interpretowania. Zasadnicza refleksja podjęta w publikacji odnosi się do pytania o możliwość zobiektywizowania starości, zamknięcia tej tematyki w liczbach i statystycznych ujęciach bądź też w uproszczonym zbiorowym portrecie, z którego wynikałoby, że większość osób w zaawansowanym wieku ma takie same problemy i potrzeby. Autorzy zastanawiają się, co kształtuje społeczny i indywidualny obraz starości, jak powstają stereotypy jej dotyczące, a następnie zadają pytanie, jaka jest prawdziwa starość. Istotnym wątkiem badawczym w prezentowanym tomie jest subiektywny wymiar starości ukazywany w różnorakich aspektach, także w odniesieniu do odbicia w owym lustrze społecznym. Książka może przyczynić się do stworzenia holistycznej perspektywy postrzegania starości, starzenia się i ludzi starych, a podejmowana w niej tematyka jest ważna społecznie. Teksty zgromadzone w pracy zainteresują badaczy, studentów i doktorantów zajmujących się problematyką gerontologiczną (pedagogów, socjologów, psychologów) oraz instytucje wspierające osoby starsze (domy pomocy społecznej, uniwersytety trzeciego wieku).  

Kapitał ludzki w regionie łódzkim. Społeczeństwo, edukacja, przestrzeń

Zbigniew Przygodzki

 W prezentowanej pracy zawarto wyniki badań zorientowanych w dwóch obszarach. Pierwszy z nich dotyczy adaptacji regionalnego systemu edukacji do wyzwań współczesnej gospodarki, gdzie autorzy skupili uwagę na dwóch perspektywach: zmianach zachodzących w systemie szkolnictwa wyższego i formułowaniu się tzw. uniwersytetów trzeciej generacji oraz dostępności i jakości regionalnego systemu oświaty. Drugi obszar identyfikuje wpływ kapitału społecznego na wzmacnianie wartości kapitału ludzkiego, czyli odnosi się wyzwań rzadko jeszcze zauważanych z perspektywy polityki rozwoju kapitału ludzkiego. Dotyczy możliwości efektywnego kształtowania i inwestowania w kapitał ludzki, dzięki wzmacnianiu i budowaniu innego ważnego, lokalnego i jednocześnie immobilnego zasobu – kapitału społecznego.

Rewitalizacja miast. Aspekt społeczny

Justyna Przywojska

Przekazujemy w ręce Czytelników pierwszą w Polsce książkę wyjaśniającą procesy i mechanizmy rewitalizacji wdrażanej w sposób zintegrowany i zorientowany na problemy oraz zjawiska społeczne, z którymi mierzą się współczesne miasta. Książka ta stanowi równocześnie odpowiedź na nowe regulacje prawne, zmieniające sposób planowania i wdrażania rewitalizacji w polskich gminach.

Londyn wobec ochrony mniejszości żydowskich w Europie Środkowo-Wschodniej (1918-1919)

Dariusz Jeziorny

Autor monografii przedstawia rolę dyplomacji brytyjskiej w ustanowieniu traktatowej ochrony Żydów w krajach Europy Środkowo-Wschodniej po zakończeniu I wojny światowej. Analizuje kwestię przygotowań Rządu Jego Królewskiej Mości do negocjacji pokojowych i pokazuje, jakie znaczenie miała w nich problematyka żydowska. Omawia wpływ zajść antysemickich, o których szeroko rozpisywała się ówczesna prasa, na podejmowane kroki. Uwydatnia rolę Brytyjczyków w procesie decyzyjnym Konferencji Pokojowej w Paryżu w sprawie gwarancji dla mniejszości i ich kształtu. Dochodzi do wniosku, że to właśnie dyplomacji brytyjskiej zawdzięcza Europa uchwaloną w Paryżu pierwszą w historii wersję międzynarodowego zapewnienia praw mniejszościom. Wskazuje wreszcie na wpływ działań podmiotów zewnętrznych na linię polityczną Londynu (inne mocarstwa, kraje Europy Środkowo-Wschodniej, organizacje żydowskie). Wszystkie te kwestie pozwalają na określenie profesjonalizmu i skuteczności dyplomacji brytyjskiej po zakończeniu I wojny światowej. 

Sztuka generatywna. Metoda i praktyki

Marcin Składanek

Prezentowana publikacja stanowi próbę całościowego, autorskiego, pierwszego w Polsce monograficznego ujęcia problematyki sztuki generatywnej (opartej na procedurach algorytmicznych) - ciekawego nurtu zarówno współczesnej sztuki nowych mediów, jak i w ogóle cyberkultury jako obszaru, w którym nowe media, nowe technologie i nowe sposoby tworzenia stają się ważnymi zjawiskami. Autor traktuje sztukę generatywną jako szczególne spotkanie sztuki i nauki, a swoją refleksję jako wyraz łączenia nauk ścisłych i humanistyki. Interpretuje sztukę generatywną jako rodzaj rehabilitacji formalizmu i dowód na kooperację współczesnych artystów z maszynami, która wyraża się w splocie cyfrowej logiki i ludzkiej kreatywności. W badaniach łączy praktyczną znajomość języków programowania z analizą kulturoznawczą i medioznawczą. "Nie ulega wątpliwości, że książkę napisał nie tylko teoretyk, lecz także praktyk, który znakomicie rozumie omawiane kwestie, a przy tym jego wiedza osadzona jest w praktycznych umiejętnościach programistycznych. [...] Otrzymujemy książkę wymagającą uważnej lektury, ale też oferującą zarówno rodzaj wprowadzenia do jednego z ciekawszych zjawisk współczesnej sztuki nowych mediów, jak i autorską wykładnię tego fenomenu". Z recenzji prof. dr. hab. Piotra Zawojskiego Uniwersytet Śląski

Kultura praktyki przedstawicieli profesji społecznych - podejścia mediacyjne w działaniu społecznym

Ewa Marynowicz-Hetka, Lorraine Filion, Dorota Wolska-Prylińska

Książka stanowi kompendium wiedzy o dużych walorach dydaktycznych, które mogą być wykorzystane w kształceniu pracowników socjalnych czy mediatorów (zwłaszcza rodzinnych, również szkolnych). Niesie także wiele akcentów o charakterze teoretycznym, pogłębiających ukierunkowanie lektur i kompetencji w procesie rozwijania świadomości metodologicznej i refleksyjności praktyków w obszarze zawodów społeczno-pedagogicznych. Szczególnym walorem związanym z analizami zawartymi w książce są interdyscyplinarne odniesienia formułowanych przesłanek. Widoczna jest tu perspektywa prawna, psychospołeczna czy psychologiczna. Zawarto w niej również przykłady praktyk w prowadzeniu mediacji (zwłaszcza mediacji rodzinnej). Teksty są przygotowane przez wysokiej klasy praktyków − mediatorów kanadyjskich, francuskich, belgijskich. Ich usytuowanie w strukturze książki zostało tak skonfigurowane, aby dać możliwość powrotu do tego samego problemu, który był omawiany wcześniej przez innego autora i tym samym pokazać, jak u różnych autorów odnajduje się bardzo podobne perspektywy teoretyczne, odniesienia, które stanowią o specyficznej i już bardzo spójnej koncepcji podejść mediacyjnych. W swoim przekroju książka stanowi istotne novum, może zarówno pełnić rolę podręcznika akademickiego, jak i stanowić aktualne odniesienie do badań i dalszych studiów.