Odkodowana bliskość. Powieściopisarstwo Enrique Vili-Matasa, Antonia Muñoza Moliny i Alejandra Cuevasa w kontekście prozy polskiej po 1989 roku

Katarzyna Gutkowska-Ociepa

Niniejsza rozprawa stanowi polskojęzyczną, porównawczą interpretację wybranych powieści wydanych po 1989 roku w Hiszpanii i Polsce. Opiera się na przekroju problemowym i strukturalnym tekstów pięciu prozaików z dwóch odmiennych kręgów kulturowych, nie zaś – co najczęściej spotyka się w przypadku dwubiegunowych analiz literaturoznawczych – na kwestiach translatorycznych czy receptywnych. Rozważania interpretacyjno-porównawcze poprzedzone są refleksją na temat statusu komparatystyki jako dziedziny współczesnych badań literaturo- i kulturoznawczych, ze szczególnym uwzględnieniem teorii amerykańskich, hiszpańskich, polskich i niemieckich. Wybór utworów do powieściowych konfrontacji – choć subiektywny – pozwala czytelnikowi dostrzec tendencje rozwojowe w prozie hiszpańskiej i polskiej. Książka skierowana jest do literaturoznawców, kulturoznawców, studentów filologii oraz wszystkich zainteresowanych najnowszą literaturą hiszpańską i polską, a także komparatystyką literacką – zarówno w ujęciu teoretycznym, jak i interpretacyjno-porównawczym.

"International Journal of Research in E-learning" 2015. Vol. 1 (1)

red. Antonio dos Reis, Josef Malach, Nataliia Morze, Tatiana Noskova, ...

Tematyka czasopisma naukowego International Journal of Research in E-learning odzwierciedla koncepcyjne zasady leżące u podstaw modernizacji edukacji i reformy systemów edukacyjnych w krajach europejskich, jak i krajowych strategii rozwoju na miarę XXI wieku. Jednym z kluczowych celów edukacyjnych Unii Europejskiej jest zapewnienie równego dostępu do nauki i wiedzy, niezależnie od płci, zdolności finansowej i fizycznej oraz miejsca zamieszkania.

Słownik pisarzy śląskich. T. 5

red. Jacek Lyszczyna, red. Dariusz Rott

Piąty tom Słownika pisarzy śląskich, podobnie jak tomy poprzednie, zawiera biogramy i omówienie twórczości osób, które współtworzyły od czasów najdawniejszych aż do współczesnych dzieje literatury śląskiej, pisząc po polsku, niemiecku, czesku czy po łacinie. Przyjęto w nim zasadę prezentacji biogramów twórców już nieżyjących, także tych, których związki ze Śląskiem były tylko czasowe, niemniej jednak wyraźne i ważne w całokształcie dorobku twórczego pisarza. Umożliwić ma to także ukazanie wielokulturowości i wielojęzyczności śląskich twórców literatury, prezentując i porządkując aktualny stan wiedzy oraz stanowiąc wskazówkę i zachętę do dalszych badań umożliwiających powstanie metodologicznie nowoczesnej syntezy literatury śląskiej.  Słownik pisarzy śląskich jest rodzajem  przewodnika faktograficznego i bibliograficznego dla humanistów uniwersyteckich różnych specjalizacji, stanowi pomoc dydaktyczną na poziomie szkolnictwa średniego, ułatwiając realizację założeń programowych związanych z edukacją regionalną, jest także adresowany do wszystkich miłośników kultury śląskiej.

Teoria bibliografii w II Rzeczypospolitej

Agnieszka Gołda

Publikacja jest poświęcona teorii bibliografii – dziedzinie wiedzy, która rozwija się od czasów starożytnych, ale w wieku XIX stała się nauką, a nie tylko zespołem umiejętności służących zestawianiu piśmiennictwa. Przedstawiono dzieje nauczania bibliografii w XIX wieku, a następnie zanalizowano rzadko podejmowane zagadnienie, jakim jest teoria bibliografii w świetle wypowiedzi przedstawicieli nauki polskiej okresu międzywojennego. Ukazano zaplecze instytucjonalne i organizacyjne rozwoju teorii bibliografii i scharakteryzowano dwa nurty badawcze. W świetle pierwszego bibliografia była nauką, w tym pomocniczą, innych dziedzin wiedzy, a w świetle drugiego – metodą naukową wykorzystywaną przede wszystkim przez historyków książki. Rozprawa przeznaczona jest dla historyków bibliologii i bibliografii, a także osób zainteresowanych rozwojem nauki w II Rzeczypospolitej.

"Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego" 2016. T. 19

Maksymilian Pazdan

W dziewiętnastym tomie Problemów Prawa Prywatnego Międzynarodowego, we wprowadzającym artykule, czytelnik znajdzie teoretyczne omówienie wybranych zagadnień odnoszących się do najczęściej stosowanych w normach kolizyjnych łączników personalnych osób fizycznych. W kolejnym opracowaniu – już bardziej praktycznym – wskazano sposoby wyznaczania statutu personalnego osób prawnych i wskazano wady oraz zalety każdej z proponowanych metod. Godna polecenia jest także publikacja poświęcona problematyce spadkowej na tle rozporządzenia UE 650/2012, odnosząca się do zasady jednolitości statutu spadkowego. Oprócz tego, w bieżącym tomie czasopisma, swoje miejsce znalazło poza tym opracowanie dotyczące obecnej sytuacji arbitrażu korporacyjnego w prawie polskim.  Dopełnienie tomu stanowi studium poświęcone prawu małżeńskiemu oraz spadkowemu w świecie orientalnym oraz publikacja postanowienia Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim z 8 marca 2016 r. (sygn.: V Cz 664/15) o skierowaniu pytania prejudycjalnego do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie skuteczności zapisu windykacyjnego w odniesieniu do nieruchomości położonej w państwie, którego prawo nie zna tej instytucji prawnej.

"Forum Lingwistyczne" 2018, nr 5

red. Magdalena Pastuch, Kinga Wąsińska (Knapik)

W piątym numerze rocznika „Forum Lingwistyczne” teksty pomieszczono w czterech działach. W dziale Studia przedstawiono sześć artykułów – głównie o charakterze historycznojęzykowym. Artykuł A. Rejtera Styl czy dyskurs naukowy? Perspektywa historyczna zawiera próbę zdefiniowania tytułowych terminów jako narzędzi w badaniach historycznojęzykowych nad odmianą naukową polszczyzny. W tekście Status i prestiż oświeceniowej polszczyzny w świetle uwag Adama Kazimierza Czartoryskiego M. Hawrysz przytacza myśli członka KEN, który radzi, by w zasobie słownictwa mądrze zapożyczać słowa do polszczyzny i  dbać o język ojczysty, ponieważ „słowa są narzędziem myśli”. R. Zarębski w tekście Z problematyki badań nad językiem polskich przekładów  „Historii Aleksandra Wielkiego” proponuje analizę semantyczną, która pozwala zweryfikować dawne ustalenia na temat dzieła i  uznać aleksandreidę z 1510 r. za tekst staropolski, choć powstały na styku średniowiecza i renesansu. Strukturę tematyczną 86 czasownikowych germanizmów w Słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego opatrzonych kwalifikatorami dawny, przestarzały, przeanalizowała E. Kwapień. Problematykę  glottodydaktyczną podejmuje  A. Szamborska w tekście Typy zdań z użyciem polskich i koreańskich podstawowych czasowników ruchu – na podstawie badań ankietowych. Jest to analiza porównawcza charakterystycznych dla polszczyzny czasowników ruchu z koreańskimi strukturami gramatycznymi, które nie posiadają aspektowej formy czasownika. Tematykę nauczania języka polskiego jako obcego porusza I. Putka. Artykuł dotyczy spotykanego już  w języku staropolskim typu złożeń, który we współczesnej polszczyźnie jest już nieproduktywny. W dziale Archiwalia przypomniany został (w wersji anglojęzycznej) tekst Krystyny Kleszczowej z 1994 r. W dziale Polemiki dyskutuje się z sądami na temat fonodydaktyki języka polskiego jako obcego (polemika M. Maciołka Sukces czy porażka fonodydaktyki języka polskiego jako obcego?) czy próbuje odpowiedzieć na pytanie: W jaki sposób badać wyrażenia funkcyjne w ujęciu historycznym? (recenzja B. Mitrengi). Recenzując książkę Jak analizować dyskurs. Perspektywy dydaktyczne, K. Sujkowska-Sobisz akcentuje jej wartości poznawcze, ale przede wszystkim metodyczne. W dziale Varia zamieszczono wspomnienie o Antoninie Grybosiowej (tekst A. Niewiary), kilka sprawozdań z konferencji zorganizowanych przez śląskie środowisko językoznawcze oraz interesującą propozycję dydaktyczną kierującą uwagę ku nowym narzędziom analizy lingwistycznej (tekst B. Dudy i K. Lisczyk). Zawarte w roczniku teksty na temat krzyżowania się pojęć, opracowania utworów najstarszych sytuujące je z uwagi na posiadane cechy językowe na styku dwóch epok, porównywanie struktur gramatycznych odrębnych języków czy badanie dawnych tekstów nowoczesnymi instrumentami cyfrowymi to kolejne przecięcia, które uświadamiają, że tylko droga sytuująca się na solidnym planie prowadzi do ważnych konkluzji.

Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze T. 26

red. Jadwiga Gracla, red. Halina Mazurek

„Oddajemy w Państwa ręce 26. już tom „Rusycystycznych Studiów Literaturoznawczych. Tym razem jest on szczególny nie tylko ze względu na skromną rocznicę (to piąty numer pod tą samą redakcją), która ze względów oczywistych zejść musi na dalszy plan. Prezentowany tom „Rusycystycznych Studiów Literaturoznawczych” wyróżnia się z innego względu — jest bowiem dedykowany Pani Profesor Halinie Mazurek w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Publikacje okolicznościowe rządzą się nieco innymi prawami, są elitarne, jeżeli przyjrzeć się piszącym na ich łamach autorom — związanym z osobą Jubilata więzami naukowych przyjaźni i wspólnych zainteresowań badawczych. Inne są też słowa zamieszczane na początku takich wydań. Są one już niejako a priori obarczone dwojakim ryzykiem: mogą być albo lakoniczne, i wyliczać zasługi i publikacje Jubilata, lub też — i z góry proszę o wybaczenie tej słabości — nacechowane emocjonalnie i zabarwione nutką sentymentalizmu. W moim przypadku jest to usprawiedliwione. Miałam bowiem zaszczyt być pierwszą doktorantką Pani Profesor, a wcześniej, od 1996 roku, jeszcze Jej studentką.” (fragment Wstępu Jadwigi Gracli)

Ocalające zatracenie. Rozważania o doświadczeniu, pamięci i pragnieniu w twórczości Zygmunta Haupta, Stanisława Czycza i Krzysztofa Vargi

Tomasz Gruszczyk

Książka składa się z trzech części. Każda z nich dzieli się na osobne rozdziały poświęcone poszczególnym autorom. Ich układ uzależniony został od poziomu reprezentatywności danego zagadnienia w danej propozycji prozatorskiej. A są to: strategia i poetyka fragmentu w części pierwszej; przeszłość, powracanie do niej pamięcią oraz dochodzenie do głosu indywidualnego doświadczenia w części drugiej; wreszcie sposób bycia podmiotu autorskiego oraz koncepcje podmiotowości w trzeciej części pracy. Tekstowe zapośredniczenie obecności podmiotu skutkuje wyodrębnieniem się tego, co nazwane zostaje głosem samego tekstu. Głos w prozie omawianych trzech pisarzy należy do kogoś, kto w tekście zaistnieć może wyłącznie jako głos właśnie. Pytanie o „kto” tego głosu jest pytaniem tak o jakąś konkretną, historyczną jednostkę, jak o normy i praktyki: psychospołeczne, językowe a także literackie. Twórczość Haupta, Czycza i Vargi odczytana zostaje jako projekt ocalającego zatracenia: dokonującego się w samym głosie dochodzącym ze sceny pisania procesu ocalania śladów pewnej obecności poprzez zatracenie i rozproszenie jej w literackiej artykulacji.