Pradawna łódź

Zhang Wei

Pradawna łódź (Guchuan) to pierwsza pełnowymiarowa powieść Zhang Weia. Trzy pokolenia rodzin Sui, Zhao oraz Li, których losy nierozerwalnie się ze sobą splatają – czasem z tragicznymi skutkami – doświadczają kolejno skutków reformy rolnej, Wielkiego Skoku, klęski głodu w latach 1959–1961, kampanii przeciw prawicowcom oraz rewolucji kulturalnej (1966–1976), podczas której zginęło według szacunków od dwudziestu do pięćdziesięciu milionów mieszkańców Chin. Tytuł powieści pochodzi od znalezionego na brzegu rzeki kadłuba starożytnej drewnianej łodzi – jest to metafora dziejów Chin, których odzwierciedlenie stanowią zmienne losy mieszkańców miasteczka. Powieść Zhang Weia to w chińskiej literaturze dzieło przełomowe, które przemawia do czytelników na całym świecie. Od dawna zajmuje miejsce na liście bestsellerów w Chinach i na Tajwanie (ukazało się już w ponad dwudziestu wydaniach, wiele z nich nadal jest w druku) i została uhonorowana kilkoma krajowymi nagrodami literackimi. ze Wstępu Howarda Goldblatta

Pamiętnik mojej żołnierki na Kaukazie i niewoli u Szamila. Od 1844 do 1854

Karol Kalinowski

Wstęp i opracowanie dr Przemysław Adamczewski Życie Karola Kalinowskiego to niemal gotowy scenariusz filmowy – urodzony w 1821 r. w niewielkiej miejscowości koło Augustowa przyjeżdża po nauki do Warszawy, lecz temperament sprawia, że zostaje aresztowany i skazany na zesłanie do stacjonującego na Kaukazie wojska. 15 grudnia 1844 r. wyrusza w grupie zesłańców – pieszo – w 2500-kilometrową wędrówkę, której celem ma być forteca Wniezapnaja. Na miejsce dociera w lipcu 1845 r., lecz już w następnym roku, porwany przez niepodległych górali, trafia jako niewolnik najpierw do Czeczenów, potem do Andiów, i na powrót do Czeczenów. W Wedeno – gdzie rezyduje sam imam Szamil – Karol Kalinowski przyjmuje islam i staje się wyzwoleńcem Szamila. Tam też zakochuje się i zaczyna życie wolnego człowieka wśród kaukaskich górali. Po śmierci wybranki serca postanawia jednak uciec do wojska rosyjskiego, widząc w tym jedyną szansę na powrót do ukochanej ojczyzny. Do Polski wraca w 1858 r. na podstawie manifestu koronacyjnego cara Aleksandra II.   Wspomnienia Karola Kalinowskiego niewątpliwie zasługują na przypomnienie. Autor tego frapującego pamiętnika był jednym z licznej grupy tzw. Kaukazczyków, czyli Polaków którzy w pierwszej połowie XIX wieku znaleźli się na terytorium Kaukazu i Zakaukazia, w zdecydowanej większości przymusowo (powstanie listopadowe, działalność spiskowa, bezpodstawne represje, pobór do wojska) i spędzili tam od kilku do nawet kilkudziesięciu lat. Pamiętnik który po sobie pozostawił jest kapitalnym źródłem wiedzy o życiu i służbie polskich żołnierzy (inteligentów) w armii carskiej, realiach walk na broniącym swej niezawisłości Kaukazie, a w szczególności o państwie stworzonym w Dagestanie na przełomie lat 40. i 50. XIX wieku przez imama Szamila. Zasadniczy tekst wspomnień Kalinowskiego został przez autora opracowania opatrzony starannie zredagowanymi, erudycyjnymi przypisami. Zawierają one zarówno ważny bieżący komentarz ułatwiający lekturę, jak też wskazują w formie przypisów bibliograficznych możliwości poszerzenia (pogłębienia) poszczególnych wątków. Profesor Wojciech Materski, Instytut Studiów Politycznych PAN

Krajobrazy kulturowe w geografii polskiej

Florian Plit

Krajobraz kulturowy, ów ludzki ślad na powierzchni Ziemi, stanowi przedmiot zainteresowania tak naukowców różnych dyscyplin, jak i zwykłych ludzi, którzy przecież w tym krajobrazie żyją. Książka ukazuje zmiany zakresu znaczeniowego terminu w nauce i w mowie potocznej, jego niejednoznaczność. Koncentrując się na geografii polskiej, praca zawiera liczne odwołania do różnych dyscyplin i do dorobku geografii w innych krajach, zwłaszcza we Francji. Pokazuje, jak ważna jest troska o autentyczność i ochronę krajobrazu kulturowego. Florian Plit – geograf, pracownik Uniwersytetu Warszawskiego (1970–2013), od 2013 Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Specjalista w zakresie geografii regionalnej obszarów międzyzwrotnikowych i strefy śródziemnomorskiej, zagospodarowania stref suchej i półsuchej, pustynnienia i jego zwalczania. Pod wpływem geografii francuskiej zainteresował się krajobrazem kulturowym, co znalazło wyraz m.in. w monografii Krajobraz kulturowy – czym jest? (2011).

Kemal Atatürk. Droga do nowoczesności

Alexandre Jevakhoff

Polski czytelnik nie miał dotąd okazji zapoznać się dokładnie z życiem i działalnością Mustafy Kemala Atatürka. Tę lukę wypełnia książka Aleksandra Jevakhoffa (ur. w 1952 r.) uważanego za jednego z najlepszych znawców współczesnej Turcji. Ruchy fundamentalistyczne w świecie mułzumańskim, ciągle nierostrzygnięty problem kurdyjski oraz wieloletnie dążenie Turcji do członkostwa w Unii Europejskiej ukazują aktualność myśli Atatürka - „ojca narodu tureckiego”, który już na początku XX wieku wiele zrobił, ażeby zbliżyć swój kraj do Europy. Jego życiorys jest ściśle związany z upadkiem zacofanej monarchii, Imperium Osmańskiego i powstaniem nowoczesnego państwa. Kemal Atatürk to zwycięzca spod Dardaneli w 1915 r., bohatersko walczący o niepodległość i integralność Turcji po I wojnie światowej, rewolucjonista, który pozbawił tronu ostatniego sułtana i kalifa, twórca Republiki Tureckiej. Jest to postać bardzo złożona, pełna sprzeczności, fascynująca, człowiek bardzo pracowity ale również korzystający z przyjemności życia, czarodziej i autokrata walczący o demokrację. Przedstawiając Atatürka i jego dzieło autor wykorzystał ogromną literaturę, również rękopisy, jak również relacje jego ostatnich współpracowników.

Nowy nieład światowy. Refleksje Europejczyka

Todorov Tzvetan

Wojna w Iraku bardzo wyraźnie podzieliła Europę i choć jest to podział stricte polityczny, a może właśnie dlatego, stosunek do interwencji zbrojnej, a przede wszystkim rola Stanów Zjednoczonych w całym przedsięwzięciu, nie przestaje wzbudzać emocji. Rodzi się pytanie o zasadność tzw. wojny prewencyjnej, jaką z początku miała być interwencja w Iraku. Chodzi zwłaszcza o jasność kryteriów podjęcia decyzji o takiej interwencji. Czy jest możliwe stworzenie nowej równowagi światowej, opartej na zjednoczonej Europie i czy takie europejskie "spokojne mocarstwo" mogłoby stanowić przeciwwagę dla polityki USA?

Goodbye i wybrane opowiadania

Osamu Dazai

Tajima Shūji, przystojny redaktor bogacący się na czarnym rynku powojennego Tokio, ma jeden problem – zbyt wiele kochanek, z którymi na dodatek chce się rozstać. Tylko jak sprawić, by zgodziły się wypuścić go z rąk? Tak rozpoczyna się Goodbye – ostatni (!), niedokończony utwór Osamu Dazaia, wybitnego pisarza, którego twórczość wciąż cieszy się w Japonii wielką popularnością. Prace nad tą komedią przerwała samobójcza śmierć autora. Niniejszy zbiór prezentuje przekrój bogatej i różnorodnej twórczości Dazaia. Czytelnik znajdzie tu nie tylko boleśnie szczere wyznania, z których znany jest autor, odnoszące się do jego samotnej młodości, problemów z uzależnieniem czy nieudanych prób samobójczych. W książce znalazły się również pełne ironii i humoru rozważania o przyziemnych aspektach życia, zaskakujące przetworzenia zachodniej tradycji, a także przestroga, by nigdy nie ufać psom.

Historia pewnej nadziei. Październik '56 oczami amerykańskiej korespondentki

Flora Lewis

"Historia pewnej nadziei. Październik ’56 oczami amerykańskiej korespondentki" to książka o niezwykłym stanie ducha Polaków w czasie "październikowej odwilży" 1956 roku, której autorką jest wybitna dziennikarka Flora Lewis - korespondentka The Washington Post w bloku sowieckim. Jej relację z wypełnionej nadzieją postalinowskiej Polski pisane były dla zachodnich czytelników i stanowiły dynamiczny obraz zachodzących w Polsce przemian. Książka zawiera też wiele interpretacji faktów i opisów wydarzeń wykraczających daleko poza ówczesny komentarz polityczny. Pokazuje, dlaczego świat zachodni (bo przecież jest to książka pierwotnie w pierwszym rzędzie dla czytelnika amerykańskiego i zachodnioeuropejskiego) tak interesował się Polską. Nie jest to kolejna historyczna czy politologiczna analiza wydarzeń październikowych ale niezwykły reportaż, unikatowe źródło i świadectwo atmosfery tamtych czasów. Jej relacja to jednak rzecz o nieprzemijającej wartości, również dla polskiego czytelnika, znającego z innych źródeł przebieg wydarzeń z 1956 roku. "Najważniejsza w książce jest analiza sytuacji w Polsce w październiku 1956 roku. Amerykańską publicystkę interesują przede wszystkim źródła polskiego buntu, zarówno inteligencji, jak też robotników. Dowodzi, że źródła tego tkwiły zarówno w sferze ideologicznej (kryzys dogmatów marksistowskich, sprzecznych z polską kulturą) a także ekonomicznej (zapaść gospodarcza). Ważne jest dla niej, że ów bunt połączył bądź co bądź „przodującą klasę robotniczą” z inteligencją, młodą inteligencją, czego wyrazem była historia pisma „po prostu”. Bardzo dokładnie i precyzyjnie pokazuje też reakcję władz , które przecież reprezentowały politykę Kremla wobec swoich satelitów. Śledzi działalność Władysława Gomułki, jego ewolucje i taktyk dla przetrwania dawnego ustroju. Ta precyzyjna, nieustępująca ani ówczesnym, ani obecnym polskim studiom analiza służy jednak Florze Lewis do czegoś innego niż tylko pokazanie Polski Anno Domini 1956. Głównym celem pracy jest odpowiedz na pytanie czy owa rewolucja nadziei ma charakter trwały, czy jej źródła, ów bunt mas maja charakter uniwersalny. Rozpatruje więc polską „bezkrwawą rewolucje” na tle przemian w innych krajach obozu socjalistycznego , Węgry, Jugosławia, gdzie pokazuje działalność Milowana Dzilasa i jego losy, a przede wszystkim reakcje władz i społeczeństwa na jego próby liberalizacji systemu komunistycznego. Czy w Polsce upatruje w przyszłości demontażu komunizmu w Europie Wschodnie? Tego jednoznacznie nie artykułuje." (z recenzji prof. D. Jędrzejczyka) Dzięki polskiej rewolucji, która przyniosła ze sobą swobodę wypowiadania się, zadawania pytań i utrzymywania kontaktów z Zachodem, w Polsce, jak nigdzie indziej, można dowiedzieć się, co piszczy za potężnymi zazwyczaj i dźwiękoszczelnymi murami reżimu komunistycznego. W Polsce, jak nigdzie indziej, można uzyskać informacje o toczących się sporach, ukrytych motywach działania, skrywanych konfliktach osobowości, które tworzą politykę w komunizmie i wpływają na funkcjonowanie jego administracji. Przede wszystkim jednak, na podstawie polskiego doświadczenia można starać się określić, jak dużo wolności mogą wyszarpać dyktaturze odważni ludzie oraz jakie są szanse na to, żeby mogli pójść o krok dalej i zdobyć jeszcze więcej. Fragment Wprowadzenia   Autorka książki, Flora Lewis (1922–2002), należy do najwybitniejszych dziennikarek amerykańskich ubiegłego stulecia. Błyskotliwa, niezwykle ambitna, niestrudzona, potrafiła być ostra i krytyczna, ale zawsze trzymała się zasad dobrej praktyki dziennikarskiej. Przetarła szlaki wielu kobietom starającym się o najwyższe pozycje i osiągnięcia w zdominowanym dotąd przez mężczyzn zawodzie dziennikarza. Flora Lewis to pierwsza zagraniczna korespondentka „Washington Post”, pierwsza kobieta, która otrzymała stanowisko dyrektora z nowojorskim biurze „Washington Post”, pierwsza dziennikarka posiadająca własną kolumnę felietonową w „New York Times”. Jej osiągnięcia doceniły liczne uczelnie wyższe i organizacje pozarządowe. Otrzymała doktoraty honoris causa od takich uczelni jak Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles, Uniwersytet Columbia, Princeton, Mount Holyoke, Bucknell, Muhlenberg, Manhattan Marymount. Jest laureatką wielu prestiżowych nagród. W 1981 r. uhonorowana została francuską Legią Honorową.

Sulejman Wspaniały i jego wspaniałe stulecie

André Clot

Sulejman Wspaniały, osmański sułtan okryty największą chwałą, napełniał trwogą Europę przez blisko pół stulecia. W kilka lat poprowadził swoją armię, najpotężniejszą na świecie, aż pod bramy Wiednia, stał się panem Morza Śródziemnego i zdobył Bagdad. W obliczu tego groźnego wojownika, który poczytywał za swój obowiązek ciągłe rozszerzanie granic świata islamu, chrześcijaństwo nie potrafiło się zjednoczyć: Karol V musiał złożyć podpis na poniżającym traktacie konstantynopolitańskim, podczas gdy Franciszek I, Król Bardzo Chrześcijański, stał się wspólnikiem Wielkiego Turka. Sulejman – „Cień Boga na ziemi”, lecz także zręczny polityk i wszechmocny despota – twardą ręką prowadził sprawy państwowe z pomocą wielkich wezyrów. Poszerzył granice imperium jak żaden inny osmański sułtan, lecz w historii Turcji zapisał się przede wszystkim jako Prawodawca. W tym imperium obejmującym ziemie trzech kontynentów, liczącym ponad 30 milionów mieszkańców niemal wszystkich ras i religii, nie było dziedzicznej arystokracji. Znakomicie zorganizowana administracja państwowa znajdowała się w rękach zislamizowanych chrześcijan, których elita osiągała zaszczyty i bogactwo. Kwitnące finanse, sprawna gospodarka kierowana autorytarną ręką: właśnie za panowania Sulejmana Imperium Osmańskie przeżywało okres największej świetności. Miasta i wioski prężnie rozwijały się gospodarczo i demograficznie. A przede wszystkim rozrastał się Stambuł – największe miasto ówczesnego świata, gdzie dokonywał się prawdziwy renesans sztuki i literatury – sławna stolica, goszcząca Seraj z jego pałacowymi intrygami.   André Clot, historyk i dziennikarz, spędził wiele lat w krajach dawnego Imperium Osmańskiego.