Społeczne znaczenie miejskich przestrzeni publicznych

Krzysztof Bierwiaczonek

Punktem wyjścia do rozważań zawartych w książce jest spostrzeżenie, że jeśli współcześnie chce się mówić o mieście jako czymś więcej niż strukturze administracyjnej, demograficznej i gospodarczej, to konieczne jest istnienie przestrzeni publicznych, w których mieszkańcy mogą doświadczać zarówno obecności innych osób, jak i samej przestrzeni miejskiej. Interesującym przedmiotem badań jest zatem sposób konfrontowania się mieszkańców miast z przestrzenią publiczną. Jest to proces wielowymiarowy, związany z codziennym funkcjonowaniem w przestrzeni oraz z refleksją nad jej znaczeniem dla miasta czy rolą w kształtowaniu tożsamości miejskiej i jednostkowej. Wymienione zjawiska związane są z różnorodnymi sposobami doświadczania i definiowania miejskiej przestrzeni publicznej. Doświadczanie miejskiej przestrzeni publicznej było głównym przedmiotem badań. W ich realizacji przyjęto klasyczną w socjologii perspektywę kulturalistyczną, która zakłada analizę rzeczywistości społecznej z perspektywy jednostek. W takiej perspektywie zdefiniowano miejską przestrzeń publiczną jako obszar w mieście, który jest dostępny, przyciągający, umożliwiający konfrontację z innymi użytkownikami miasta, estetyczny, w którym ludzie chcą się spotykać, działać i czują się bezpiecznie. Analizowane w tekście badania przeprowadzono w 2012 roku w trzech śląskich miastach: Jastrzębiu-Zdroju, Tychach i Żorach. W sumie za pomocą techniki wywiadu kwestionariuszowego przebadano 982 osoby. W książce dla celów porównawczych przywołano też wcześniejsze wyniki badań prowadzonych w Gliwicach i Katowicach. Ich wykorzystanie wraz z głównymi badaniami pozwala na wyciąganie wniosków o bardziej ogólnym charakterze, wykraczającym poza studia przypadków. Zebrany materiał badawczy pozwolił na sformułowanie kilku wniosków związanych ze społecznym doświadczaniem miejskiej przestrzeni publicznej. W każdym mieście istnieją przestrzenie bez większych problemów identyfikowane przez mieszkańców jako takie, które są przykładami dobrych przestrzeni publicznych. Najczęściej są to miejskie rynki lub place zlokalizowane w centrach miast, atrakcyjne przestrzenie rekreacyjne lub parki. Z perspektywy mieszkańców miast i użytkowników przestrzeni publicznych szczególnie istotna jest ich wielofunkcyjność, umożliwiająca podejmowanie różnorakich aktywności.

Myśl Myśliwskiego (studia i eseje)

red. Józef Olejniczak, współudz. Marzena Boniecka, Piotr Zając

Monografia zbiorowa twórczości Wiesława Myśliwskiego zawiera osiemnaście szkiców interpretujących jego powieści i twórczość dramaturgiczną oraz teatralne i filmowe realizacje jego dramatów i powieści. Monografia uzupełniona jest o przedruk eseju Wiesława Myśliwskiego „Kres kultury chłopskiej” oraz rysunkiem – szkicem do portretu Wiesława Myśliwskiego sporządzonym przez Stanisława Baja, na okładce książki znajduje się reprodukcja olejnego portretu pisarza także Stanisława Baja. Niemal wszystkie studia i eseje zawarte w książce otwierają przed badaczami twórczości Wiesława Myśliwskiego nowe pespektywy interpretacyjne, stanowią też bardzo istotny głos na temat kształtu polskiej literatury i kultury nowoczesnej. Szczególny jest przypadek eseju otwierającego monografię, w podtytule jego autor pisze: „w oczekiwaniu na siódmy rozdział”; rozumiejąc dotąd opublikowane powieści Myśliwskiego jako jednolitą księgę – weryfikacją hipotezy autora eseju będzie październikowa premiera siódmej powieści autora „Nagiego sadu”. Adresatem monografii – co oczywiste – jest środowisko literaturoznawców i badaczy polskiej kultury współczesnej, ale staranność autorów poszczególnych artykułów w niej umieszczonych w unikaniu nadto scjentycznego i przez to hermetycznego stylu powoduje, że grono potencjalnych czytelników można poszerzyć o wszystkich, którzy interesują się polską literaturą, kulturą i historią współczesną.

"Iudaica Russica" 2018, nr 1 (1)

red. Mirosława Michalska-Suchanek

W ciągu ostatnich dwóch wieków miało miejsce kilka fal masowych wyjazdów rosyjskich Żydów z Rosji. Ludność pochodzenia żydowskiego stanowiła osiemdziesiąt procent emigrantów, którzy w latach 1971–1986 opuścili Związek Sowiecki. Po roku 1990 (masowa alija 1990–1991) z Rosji wyjechało pokolenie „szestidiesiatników”, głównie intelektualistów i ludzi kultury. Obecnie w Izraelu niezwykle dynamicznie rozwija się rosyjskojęzyczna twórczość literacka pokolenia urodzonego w latach 70. Ważny wpływ na kształt „rosyjskiego Izraela” ma przywiązanie do tradycji, kultury i języka kraju pochodzenia (Rosji), a także charakter i ewolucja procesów aklimatyzacyjnych. Rosyjskojęzyczne życie literackie w Izraelu, biorąc pod uwagę zarówno liczebność jego przedstawicieli, jak i wartość interpretacyjną pisanych przez nich tekstów, stanowi istotną część kultury rosyjskiej. Tematyka ta niestety traktowana jest w polskiej rusycystyce marginalnie. Nie ma zwartych opracowań, opisujących rozmiary i złożoność zjawiska, a przede wszystkim brakuje forum, na którym owe zagadnienia byłyby podejmowane. Lukę tę wypełnia czasopismo „IUDAICA RUSSICA”. W czasopiśmie podejmowana jest tematyka najnowszej literatury rosyjsko-izraelskiej — jej ewolucji, obecnego miejsca, roli i statusu, jej odmian, charakteru oraz poetyki. Na łamach „IUDAICI RUSSICI” obecne są również badania dotyczące tematyki żydowskiej (motywów żydowskich) w twórczości rosyjskich klasyków, a zwłaszcza twórców późniejszej epoki, zwłaszcza tych o żydowskich korzeniach. Zamieszczane są również teksty poświęcone bardziej szeroko pojętej tematyce żydowskiej. W czasopiśmie „IUDAICA RUSSICA” obok artykułów naukowych publikowane są recenzje naukowe, omówienia, sprawozdania, ale także przekłady dzieł (lub ich fragmentów) rosyjskojęzycznych żydowskich twórców lub przekłady znaczących rosyjskojęzycznych tekstów (esejów, szkiców) poświęconych tematyce żydowskiej.

"Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa" 2018, T. 9, z. 2: Metropolie jako przedmiot badań - zagraniczne doświadczenia, polskie oczekiwania

Robert Pyka

Miasta tworzą dominujące środowisko życia człowieka i stanowią miejsca dynamicznego rozwoju, innowacyjności, kreatywności, w których poszukuje się rozwiązań kluczowych problemów współczesnego świata. Poza tym są podstawowym źródłem wielu wyzwań dotyczących kwestii bezpieczeństwa czy zmian klimatu, gdyż zużywają większą część światowej energii i w związku z tym mają znaczący udział w emisji gazów cieplarnianych. Miejskość zmienia swój wymiar społeczny, ponieważ jest sprzężona z procesami globalizacji, a zatem z mobilnością, intensywnością wszelkiego rodzaju przepływów i współzależności między obszarami miejskimi, których powiązania sieciowe oplatają naszą planetę. Metropolie i obszary metropolitalne stanowią węzły tej sieci, wytwarzając nowego rodzaju relacje z otoczeniem zarówno najbliższym, wskutek zacierania granic między miastem i światem wiejskim, jak i z otoczeniem odległym, w wyniku włączania się w przestrzeń globalnych przepływów. (fragment Wstępu)

"Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa". T. 2

red. Kazimiera Wódz

Drugi tom czasopisma poświęcono problemowi społecznych konsekwencji rozwoju, a obecnie upadku przemysłu na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim. Część artykułów oparta jest na badaniach procesów przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych starych regionów Europy. Badania te prowadzone były przez zespół socjologów pod kierunkiem Kazimiery Wódz w ramach unijnego projektu „Space, Place and the Historical and contemporary articulations of regional, national and European identities through work and community in areas undergoing economic REstructuring and regeneration” - SPHERE. W pozostałych szkicach przedstawiono ogólne refleksje nad restrukturyzacją przemysłu oraz jej społecznymi konsekwencjami, ukazano także problem przemian w innych regionach kraju.

"International Journal of Research in E-learning" 2016. Vol. 2 (1)

red. Antonio dos Reis, Josef Malach, Nataliia Morze, Tatiana Noskova, ...

Tematyka czasopisma naukowego „International Journal of Research in E-learning” odzwierciedla koncepcyjne zasady leżące u podstaw modernizacji edukacji i reformy systemów edukacyjnych w krajach europejskich, jak i krajowych strategii rozwoju na miarę XXI wieku. Jednym z kluczowych celów edukacyjnych Unii Europejskiej jest zapewnienie równych szans dla wszystkich w odniesieniu do dostępu do nauki i wiedzy, niezależnie od płci, zdolności finansowej i fizycznej, i miejsca zamieszkania. Dlatego nauczanie na odległość ma przyznany status wysokiego priorytetu. Wprowadzenie nauczania na odległość na szeroką skalę może spowodować znaczący wkład w osiągnięcie celów edukacyjnych w krajach członkowskich. Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego posiada bogate doświadczenie we wdrażaniu nauczania na odległość w innych wydziałach całej uczelni. Sprawnie działająca i rozwijająca się Wydziałowa Platforma Nauczania na odległość (http://el.us.edu.pl/weinoe) jak również Międzynarodowa Konferencja Naukowa Teoretyczne i praktyczne aspekty kształcenia na odległość (www.dlcc.us.edu.pl) przeznaczone są do integracji i wymiany doświadczeń wszystkich osób związanych z e-learningiem – naukowców, nauczycieli akademickich i innych szczebli, tutorów, doktorantów, studentów, pracowników wydziału, a także badaczy z kraju i zagranicy.  Tom IJREL 2(1) (2016) zawiera osiem artykułów zebranych w czterech rozdziałach autorów z Australii, Czech, Hiszpanii, Holandii, Polski, Portugalii, Słowacji, Rosji, Ukrainy. Rozdział 1: ICT-tools and E-learning Methodology in Contemporary University. Rozdział 2: Distance Learning Technologies in Different Countries. Rozdział 3: ICT and Multicultural Competencies Developing Supported E-learning. Rozdział 4: Reports.

"Cieszyński Almanach Pedagogiczny". T. 6: Miejsce jako wartość kulturowa

red. Urszula Szuścik, Dorota Sieroń-Galusek

Cieszyński Almanach Pedagogiczny jest periodykiem o tematyce ogólnopedagogicznej, otwartym na szeroko rozumianą współpracę. Powstał z inicjatywy Dyrekcji Instytut Nauk o Edukacji Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji w Cieszynie, Uniwersytet Śląski. Tom 6 Almanachu na temat Miejsce jako wartość kulturowa prezentuje rozważania pedagogiczne, kulturalne, społeczne nad zagadnieniem miejsca i jego wymiaru symbolicznego, kulturalnego i społecznego. W części recenzje omówiono publikację Józefy Bałachowicz, Ireny Adamek (red. naukowa), Kreatywność jako wymiar profesjonalizacji przyszłych nauczycieli wczesnej edukacji. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, 2017, s. 264. Całość zamyka Kronika, w której podano wybrane osiągnięcia z pracy Instytutu. Almanach (Tom 6) jest skierowany do teoretyków i praktyków aksjologii wychowania i nauczania, pedagogów, nauczycieli, studentów pedagogiki, wiedzy o kulturze i osób zainteresowanych wychowawczymi i kulturalnymi aspektami pedagogiki. Publikacja jest adresowana do szerokiej rzeszy nauczycieli, badaczy, animatorów kultury. Monografia może stanowić źródło inspiracji do ciekawych propozycji i badań nad wartościami symbolicznymi, kulturowymi i społecznymi miejsca w naszym życiu indywidualnym oraz zbiorowym.

O języku i stylu "Ogniem i mieczem" Henryka Sienkiewicza. Studia nad tekstem

Aleksander Wilkoń

Praca Aleksandra Wilkonia należy do typu rozpraw stylistyczno-językowych. Nawiązuje do rozpraw monograficznych wywodzących się z europejskiego nurtu badań strukturalistów i wprowadza nowoczesne metody analiz i interpretacji tekstów artystycznych.