Do motyla

Jan Andrzej Morsztyn

Do motyla Lekko, motylu! Ogień to szkodliwy!    Strzeż się tej świece i tej jasnej twarzy,    W której się skrycie śmierć ozdobna żarzy,    I nie bądź swego męczeństwa tak chciwy.    Sam się w grób kwapisz i w pogrzeb zdradliwy,    Sam leziesz w trunnę i tak ci się marzy,    Że cię to zbawi, co cię na śmierć sparzy. [...]Jan Andrzej MorsztynUr. 24 czerwca 1621 r. w Wiśniczu pod Krakowem Zm. 8 stycznia 1693 r. w Paryżu Najważniejsze dzieła: Lutnia (1661, powst. 1638-1660), Kanikuła (1647), Fraszki (1645), Nagrobek (1647), Pokuta w kwartanie (1652), Pieśni (1658) Wszechstronnie wykształcony poeta i tłumacz polski, a także polityk związany z dworem królewskim i wysoki urzędnik państwowy. Jeden z czołowych twórców polskiej poezji barokowej. Jego utwory, wzorowane na modnym wówczas sposobie pisania zwanym ?marinizmem?, cechuje tematyka miłosna, towarzyska i polityczna. Opierają się na ciekawym pomyśle (?koncept?), zawierają różnorodne środki stylistyczne (niespotykane metafory czy odważne porównania), a kończą się zaskakującą pointą. Dzięki znajomości języków obcych, Morsztyn znakomicie przełożył utwory Corneille'a, Tassa oraz Marina. Jego tłumaczenia uznane zostały za wielkie osiągnięcia sztuki translatorskiej. autor: Olga Krawczak Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Sachem

Henryk Sienkiewicz

Sa­chem W mie­ście An­ty­lo­pie, po­ło­żo­nym nad rze­ką te­goż na­zwi­ska, w sta­nie Tek­sas, spie­szył kto żyw na przed­sta­wie­nie cyr­ko­we. Za­ję­cie miesz­kań­ców by­ło tym więk­sze, że od cza­su za­ło­że­nia mia­sta pierw­szy raz zje­chał do nie­go cyrk tan­ce­rek, min­stre­li i li­no­cho­dów. Mia­sto by­ło nie­daw­ne. Pięt­na­ście lat te­mu nie tyl­ko nie stał tu ani je­den dom, ale w ca­łej bliż­szej oko­li­cy nie by­ło bia­łych. Na­to­miast w wi­dłach rze­ki, na tym sa­mym miej­scu, na któ­rym stoi An­ty­lo­pa, wzno­si­ła się osa­da in­dyj­ska zwa­na Chia­vat­ta. By­ła to sto­li­ca Czar­nych Wę­żów, któ­rzy w swo­im cza­sie da­li się tak we zna­ki gra­nicz­nym osa­dom nie­miec­kim: Ber­li­no­wi, Grün­de­nau i Har­mo­nii, że osad­ni­cy dłu­żej nie mo­gli wy­trzy­mać. [...]Henryk SienkiewiczUr. 5 maja 1846 r. w Woli Okrzejskiej na Podlasiu Zm. 15 listopada 1916 r. w Vevey (Szwajcaria) Najważniejsze dzieła: nowele: Za chlebem (1880), Janko Muzykant (1880), Latarnik (1882); powieści: Trylogia (Ogniem i mieczem 1883-83, Potop 1886, Pan Wołodyjowski 1888), Quo vadis (1896), Krzyżacy (1900), W pustyni i w puszczy (1911) Polski powieściopisarz i publicysta, laureat Nagrody Nobla za ?całokształt twórczości? (1905). Studiował (1866-71) na różnych wydziałach Szkoły Głównej i rosyjskiego UW, lecz żadnego nie ukończył. Pracował jako dziennikarz (felietony pod pseud. ?Litwos?) i jako korespondent w Ameryce Pn. (1876-78). Wiele podróżował (Konstantynopol, Ateny, Zanzibar). Debiutował w 1872 r. powieścią współczesną Na marne oraz tendencyjnymi nowelami Humoreski z teki Worszyłły. Sławę przyniosły mu powieści historyczne. Działacz społeczny: ufundował (1889) stypendium, z którego korzystali m.in. Wyspiański, Konopnicka, Przybyszewski i Tetmajer; założył sanatorium przeciwgruźlicze dla dzieci w Bystrem; wyjechawszy do Szwajcarii w 1914 r. organizował pomoc ofiarom wojny w Polsce. autor: Cezary Ryska Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Jego zasady

Adolf Abrahamowicz

Je­go za­sa­dyKo­me­dja w jed­nym ak­cie OSO­BY:  FILC, by­ły sę­dzia, wła­ści­ciel re­al­no­ści  AGNIESZ­KA, je­go żo­na  EU­FRO­ZY­NA, HOR­TEN­ZYA, RO­ZA­LI­NA, cór­ki  WIN­CEN­TY  DY­ONI­ZY  AN­ZELM  JAN, słu­żą­cy  Sa­lon skrom­nie ume­blo­wa­ny, na ścia­nach por­tre­ty, na biór­ku ze­gar. [...]Adolf AbrahamowiczUr. 7 listopada 1849 we Lwowie Zm. 16 sierpnia 1899 w Targowicy Polnej Najważniejsze dzieła: Dwie teściowe (1880), Mąż z grzeczności (1885), Oddajcie mi żonę (1886), Florek (1887), Teść (1889), Dobry numer (1899) Polski komediopisarz, pochodzenia ormiańskiego, ziemianin, który większość życia spędził w rodzinnym Lwowie. Debiutował w 1880 jednoaktówką Dwie teściowe. Ogłosił drukiem wiele swoich utworów. Jego komedie były często grywane na polskich scenach teatralnych w XIX wieku; współpracował z wieloma reżyserami i aktorami, przede wszystkim z Ryszardem Ruszkowskim (w latach 1884-1891), z którym wspólnie napisał m.in. farsy Mąż z grzeczności (wyst. 1885), Oddajcie mi żonę (wyst. 1886), Florek (wyst. 1887), które cieszyły się dużym powodzeniem. Jego komedia Mąż z grzeczności została przetłumaczona na języki niemiecki i czeski i wystawiona na deskach Novego Divadla w Pradze i Karl Theatru w Wiedniu. Starał się o stanowisko dyrektora teatru lwowskiego po rezygnacji Celiny Dobrzańskiej i Stanisława Niewiadomskiego. Należał do Koła Literacko-Artystycznego we Lwowie. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

O niedźwiedziu królewiczu

Anna Chuda

Anna Chuda O niedźwiedziu królewiczu ISBN 978-83-288-5377-5 Jednego razu miał król córke bardzo łebskom, tako była łebsko[u], tako ładno[u], co to było niepodobno. T[u]o tyż król jum bardzo ulubiuł. Tyj matce było mark[u]otno, że [u]un ty c[u]órke tak bardzo k[u]ocho i [u]yna na wiedzia[ł]a, co ona miała ty córce zr[u]obić, żeby [u]uonymu jum zbrzydziła. Ale poszła do haptyki i kupioła pr[u]oszek i dała ty córce wypić z kawom, a ta córka nie wiedzia[ł]a co to jez i w... Anna Chuda Ur. 1946 r. Zamieszkała w miejscowości Posadowo, gm. Krobia, pow. gostyński, woj. wielkopolskie. Posługuje się gwarą subregionu Biskupizna w Wielkopolsce. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Przygody Tomka Sawyera

Mark Twain

Przygody Tomka Sawyera Wstęp Większość przygód, opowiedzianych w tej książce, zdarzyła się rzeczywiście; w jednej czy dwóch ja sam byłem bohaterem, w innych — moi szkolni koledzy. Huck Finn jest portretem z natury. Tak samo Tomek Sawyer, ale nie według jednego pierwowzoru: jest on połączeniem charakterów aż trzech chłopców, których znałem, może zatem uchodzić za pewną kombinację psychologiczną. Dziwne zabobony, o których w książce jest mowa, panowały powszechnie wśród dzieci i niewolników Zachodu w czasie naszej historii. Choć głównym celem mojej książki jest zabawienie młodzieży, męskiej i żeńskiej — spodziewam się jednak, że i dorośli nie będą od niej stronić, drugim bowiem moim zamiarem było w zabawnym stylu przypomnieć dorosłym, jakimi oni sami kiedyś byli, jak czuli, myśleli, mówili i jakie sami płatali figle. Hartford, 1876 Autor [...]Mark TwainUr. 30 listopada 1835 w osadzie Florida, Monroe, stan Missouri Zm. 21 kwietnia 1910 w Redding, stan Connecticut Najważniejsze dzieła: Przygody Tomka Sawyera (The Adventures of Tom Sawyer, 1876), Książę i żebrak (The Prince and the Pauper, 1882), Przygody Hucka Finna (The Adventures of Huckelberry Finn, 1884), Jankes na dworze króla Artura (A Connecticut Yankee In King Arthur's Court, 1889), Człowiek, który zdemoralizował Hadleyburg (The Man Who Corrupted Hadleyburg, 1900) Własc. Samuel Langhorne Clemens. Amerykański pisarz pochodzenia szkockiego, satyryk, humorysta. W dzieciństwie pracował w drukarni, następnie jako pilot statków rzecznych na Missisipi, poszukiwacz złota, wreszcie jako reporter. W 1865 r. rozgłos przyniosło mu opowiadanie O sławnej skaczącej żabie z Calaveras (The Celebrated Jumping Frog of Calaveras County). Autor 28 książek, wielu opowiadań i reportaży. Znajomość Marka Twaina z polskim wynalazcą Janem Szczepanikiem zaowocowała reportażem The Austrian Edison Keeping School Again (1898). Pisarz angażował się też w sprawy społeczne i polityczne. Miał czworo dzieci, jego jedyna wnuczka zmarła bezpotomnie. Przeczytaj artykuł o autorze w Wikipedii Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Kilka słów o kobietach

Eliza Orzeszkowa

Kil­ka słów o ko­bie­tach Jed­ną z naj­po­spo­li­ciej roz­trzą­sa­nych w wie­ku na­szym idei jest tak zwa­na idea eman­cy­pa­cji ko­biet. Ko­muż choć­by raz nie zda­rzy­ło się wi­dzieć sta­rej pia­stun­ki, oto­czo­nej słu­cha­ją­cy­mi ją dzieć­mi, i po­wta­rza­ją­cej im tę od­wiecz­ną baj­kę: ,,Cho­dzi­ła cza­pla na wy­so­kich no­gach po de­sce, czy mó­wić jesz­cze?". Dzie­ci słu­cha­ją i da­rem­nie wy­cze­ku­ją dal­sze­go cią­gu hi­sto­rii te­go pta­ka, co to we­dług baj­ko­pi­sa­rza tro­chę śle­py, tro­chę krzy­wy, da­rem­nie są­dzą, że opo­wia­da­nie pia­stun­ki unie­sie w koń­cu cza­plę spo­nad tej de­ski, po któ­rej ona tak dłu­go cho­dzi, i w sze­ro­kim lo­cie skrzy­dła jej roz­wi­nie; da­rem­nie słu­cha­ją i cze­ka­ją, cza­pla cho­dzi i cho­dzi, w or­li­cę się nie zmie­nia i jed­no­staj­nym ru­chem swo­ich wy­so­kich nóg, co po de­sce kro­czą, usy­pia tych, któ­rzy się od niej sze­ro­kie­go spo­dzie­wa­li lo­tu. [...] Eliza Orzeszkowa Ur. 6 czerwca 1841 r. w Miłkowszczyźnie Zm. 18 maja 1910 r. w Grodnie Najważniejsze dzieła: Nad Niemnem (1888), Cham (1888), Meir Ezofowicz (1878), Gloria victis (1910), Dobra pani (1873), A...B...C... (1873), Niziny (1885), Dziurdziowie (1885) Polska pisarka nurtu pozytywizmu znana pod nazwiskiem męża, Piotra Orzeszko, nazwisko rodowe: Korwin-Pawłowska. Publikowała pod pseudonimami: E.O., Bąk, Wa-Lit-No, Li...ka, Gabriela, Litwinka. Pierwszymi jej tekstami były powieści tendencyjne (Marta 1873); cele swojej wczesnej twórczości przedstawiła w rozprawach: Kilka uwag nad powieścią (1866) i Listy o literaturze (1873). Drugim etapem pisarskim Orzeszkowej był realizm (Nad Niemnem), oscylujący niekiedy w kierunku naturalizmu (Dziurdziowie). Teoretycznoliterackie opracowanie założeń powieści realistycznej znalazło się w rozprawie O powieściach T.T. Jeża z rzutem oka na powieść w ogóle (1879). Późne utwory noszą cechy prozy modernistycznej (tom Gloria victis). Najsłynniejsza powieść Orzeszkowej, Nad Niemnem, dotyczy tematu tożsamości narodowej, będąc jednocześnie uczczeniem powstania styczniowego, w którym autorka czynnie brała udział. Samo powstanie było bardzo ważną częścią jej życia - w swoim domu ukrywała ostatniego dyktatora tego zrywu narodowego, Romualda Traugutta, osobiście też organizowała zaopatrzenie i pomoc lekarską dla powstańców. Pisarka utrzymywała ścisłe kontakty ze środowiskiem literackim: M. Konopnicka była jej bliską przyjaciółką jeszcze z pensji; ożywiona korespondencja łączyła Orzeszkową z L. Méyetem i Z. Miłkowskim; była związana z tygodnikiem Bluszcz. Nominowana do Nagrody Nobla w 1905 r., przegrała jednak z H. Sienkiewiczem. Twierdziła, że literatura powinna odpowiadać za los społeczeństwa. autor: Bartłomiej Sandomierski   Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Krąg przemian

Adam Asnyk

Krąg prze­mian Dnia sło­necz­ność, wio­sny tchnie­nie,  Mo­rza pia­ny i błę­ki­ty,  W jed­no zla­ły się wi­dze­nie:  W cud­ną po­stać Afro­dy­ty!    Wy­ma­rzo­na pięk­ność cia­ła,  Na­wpół bo­ska, wpół ko­bie­ca,  Żą­dzom no­wy po­lot da­ła,  Nie­śmier­tel­ną mi­łość wznie­ca.    A mi­ło­snych pra­gnień si­ła  Ku zwy­cię­skiej dą­żąc chwa­le,  W bie­gu swo­im po­trą­ci­ła  Róż­no­rod­nych uczuć fa­le.    Każ­da fa­la krę­gi du­że  Za­ta­cza­jąc, ro­śnie... wzbie­ra...  I ko­chan­ków mirt i ró­że  W laur za­mie­nia bo­ha­te­ra.    Sen roz­ko­szy, sen mi­ło­sny,  Choć go jed­ne ser­ca prze­śnią  Wra­ca na świat wdzię­kiem wio­sny,  Bla­skiem, wo­nią, bar­wą, pie­śnią! [...]Adam AsnykUr. 11 listopada 1838 r. w Kaliszu Zm. 2 sierpnia 1897 r. w Krakowie Najważniejsze dzieła: Pijąc Falerno, Piosnka pijacka, Między nami nic nie było, Gdybym był młodszy, Jednego serca..., Nad głębiami (cykl sonetów), Daremne żale, Do młodych Poeta, epigon romantyzmu tworzący w epoce pozytywizmu i Młodej Polski, autor dramatów i opowiadań. Syn powstańca 1831 r., zesłańca. Podejmował różne kierunki studiów (rolnicze, medyczne, nauki społeczne), prowadząc działalność spiskową. Był więziony w Cytadeli (1860). W powstaniu styczniowym zaangażowany po stronie ?czerwonych?, był członkiem rządu wrześniowego. Po upadku zrywu uzyskał stopień dra filozofii w Heidelbergu (1866), zaczął wydawać pierwsze utwory w prasie lwowskiej (1864-65). W 1870 r. osiadł w Krakowie, brał czynny udział w życiu samorządowym, był posłem na Sejm Krajowy z ramienia demokratów (1889). Amator Tatr, wiele podróżował (Włochy, Tunezja, Algieria, Cejlon, Indie). Pochowany na Skałce. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Rybka

Adam Mickiewicz

Adam Mickiewicz Ballady i romanse Rybka (ze śpiewu gminnego) Od dworu, spod lasa, z wioski, Smutna wybiega dziewica, Rozpuściła na wiatr włoski I łzami skropiła lica. Przybiega na koniec łączki, Gdzie w jezioro wpada rzeka; Załamuje białe rączki I tak żałośnie narzeka: O wy, co mieszkacie w wodzie, Siostry moje, Świtezianki, Słuchajcie w ciężkiej przygodzie Głosu zdradzonej kochanki. Kochałam pana tak szczerze, On mię przysięgał zaślubić; Dziś księżnę za żonę... Adam Mickiewicz Ur. 24 grudnia 1798 r. w Zaosiu koło Nowogródka Zm. 26 listopada 1855 r. w Konstantynopolu (dziś: Stambuł) Najważniejsze dzieła: Ballady i romanse (1822), Grażyna (1823), Sonety krymskie (1826), Konrad Wallenrod (1828), Dziady (cz.II i IV 1823, cz.III 1832), Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego (1833), Pan Tadeusz (1834); wiersze: Oda do młodości (1820), Do Matki Polki (1830), Śmierć pułkownika (1831), Reduta Ordona (1831) Polski poeta i publicysta okresu romantyzmu (czołowy z trójcy wieszczów). Syn adwokata, Mikołaja (zm. 1812) herbu Poraj oraz Barbary z Majewskich. Ukończył studia na Wydziale Literatury Uniwersytetu Wileńskiego; stypendium odpracowywał potem jako nauczyciel w Kownie. Był współzałożycielem tajnego samokształceniowego Towarzystwa Filomatów (1817), za co został w 1823 r. aresztowany i skazany na osiedlenie w głębi Rosji. W latach 1824-1829 przebywał w Petersburgu, Moskwie i na Krymie; następnie na emigracji w Paryżu. Wykładał literaturę łacińską na Akademii w Lozannie (1839), a od 1840 r. literaturę słowiańską w College de France w Paryżu. W 1841 r. związał się z ruchem religijnym A. Towiańskiego. W okresie Wiosny Ludów był redaktorem naczelnym fr. dziennika Trybuna Ludów i organizatorem ochotniczego Zastępu Polskiego, dla którego napisał demokratyczny Skład zasad. autor: Cezary Ryska Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.