Islam i muzułmanie w kulturze, literaturze i językach Słowian Południowych

Anetta Buras-Marciniak

Prace opublikowane w tym zbiorze są pokłosiem międzynarodowej konferencji naukowej Islam i muzułmanie w kulturze, literaturze i językach Słowian Południowych zorganizowanej w Uniwersytecie Łódzkim przez Katedrę Filologii Słowiańskiej, Katedrę Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki oraz Centrum Badań nad Historią i Kulturą Basenu Morza śródziemnego i Europy Południowo-Wschodniej im. prof. Waldemara Cerana, Ceraneum w dniach 18-19.02.2016 r. Autorzy zajęli się kwestiami wzajemnych wpływów kultury islamu i kultur krajów południowo-słowiańskich, udokumentowanych w literaturze ludowej i artystycznej, źródłach historycznych oraz językoznawczych obejmujących okres od czasów starożytnych do współczesnych.

O duszy

Christian Wolff

Christian Wolff nie należy dziś do filozofów popularnych, chętnie czytanych i powszechnie docenianych. W porównaniu do sławy i siły oddziaływania, jaką miał za życia, jest myślicielem zgoła zapomnianym. Samo zapomnienie, rzecz jasna, nie stanowi racji dostatecznej wydobywania zeń różnorakich autorów, nawet jeśli niegdyś cieszyli się zasłużoną estymą. Wszak na historię filozofii składają się prawie wyłącznie studia nad pracami filozofów wybitnych i oryginalnych. Czy Wolff był filozofem wybitnym i oryginalnym? Wybitnym – z pewnością, oryginalnym – w zakresie określonym zasięgiem i intensywnością inspiracji dorobkiem poprzedników. Dlaczego więc warto wracać do prac tego myśliciela? Nie tylko z tego powodu, iż zaznajomienie się z jego filozofią, zwłaszcza z rozwijaną przezeń metafizyką, znacząco ułatwia zrozumienie wielu aspektów krytycznej filozofii Kanta. Ponadto nie tylko dlatego, że jako ten, który – jak to ujął Hegel – „myśl w formie myśli uczynił w Niemczech powszechną własnością”, jest kluczem do osiemnastowiecznej filozofii powstającej w tym obszarze językowym. Rozwijane przez Wolffa koncepcje niewątpliwie posiadają taki czysto historyczny i instrumentalny walor. Jego doktryna odznacza się również pewną wartością samoistną – paradoksalnie, to właśnie on uwypuklił, na przykład rolę doświadczenia w dziedzinie „psychologii”. Ukazaniu jego wkładu w rozwój metafizycznej nauki o duszy służy prezentowany tom, na który składa się przekład dwu rozdziałów jego głównej niemieckojęzycznej rozprawy metafizycznej.

Życie w krzemowej klatce. Sztuka nowych mediów jako krytyczna analiza praktyk cyfrowego nadzoru

Maciej Ożóg

W publikacji czytelnik znajdzie analizę sztuki nowych mediów jako dyskursu krytycznego wobec technik i ideologii cyfrowego nadzoru. Autor w tym kontekście prezentuje strategie artystyczne: od wczesnych przykładów net artu po prace prezentowane podczas ostatnich edycji festiwali sztuki nowych mediów. Zagadnienie upowszechniających się technologii śledzenia i nadzoru w świecie funkcjonalnie zależnym od mechanizmów komunikacji sieciowej zostało ujęte kompleksowo, także w aspekcie historycznym - od Internetu wczesnej generacji przez mobilną technologię sieciową po technologie biometryczne. „Jest to bez wątpienia publikacja naukowa, autor bardzo sprawnie porusza się w obszarze wymagającym kompetencji badawczych i ro­zeznania w aktualnej sztuce nowych mediów, ale styl, w jakim została napisana, sprawia, że może być traktowana także jako pozycja popularyzująca złożone problemy współczesnego pejzażu medialnego na najwyższym poziomie. [...] Ożóg dokonuje autorskiej analizy pola sztuki mediów, obierając szczególną perspektywę, jaką jest krytyczna analiza praktyk cyfrowego nadzoru, i czyni to w sposób przekonujący, kompetentny i nowatorski. [...] Z punktu widzenia marketingowego wydaje się szczególnie istotne, że książka porusza tematy gorąco obecnie dyskutowane i o olbrzymim znaczeniu społecznym, związane ze śledzeniem danych w Internecie, zagrożeniami dla prywatności oraz ambiwalentnymi działaniami politycznymi mającymi na celu zwiększenie bezpieczeństwa obywateli kosztem ich rezygnacji z części prywatności w globalnych sieciach komunikacyjnych”. Z recenzji prof. dr hab. Anny Nacher (Uniwersytet Jagielloński)

Polscy pisarze wobec faszyzmu

Paweł Maurycy Sobczak

Faszyzm wedle sławnej formuły wybitnego niemieckiego badacza Ernsta Noltego był wydarzeniem epokowym i naznaczył cały wiek XX. Stał się popularny także wśród pisarzy i to często bardzo wybitnych – Filippo Tommaso Marinetti, Curzio Malaparte, Ezra Pound, Ernst Jünger, Louis-Ferdinand Céline, Pierre-Eugéne Drieu La Rochelle, Gottfried Benn, Martin Heidegger, Robert Brasillach. Duża liczba książek na temat związków pisarzy z faszyzmem, które powstały na Zachodzie, zderza się z nieobecnością podobnych studiów w naszym literaturoznawstwie. Dlatego obszerna książka Pawła Sobczaka jest niezwykle interesująca. Autorowi chodzi nie tylko o to, jak widzieli polscy pisarze hitleryzm i III Rzeszę, jak postrzegali faszyzm włoski i Włochy Mussoliniego, ale interesuje też to, jak polscy pisarze wyobrażali sobie faszyzm jako taki, czy potrafili rozpoznać modernistyczny i totalitarny charakter doktryny faszystowskiej i na ile sami faszyzmowi lub „ideologiom faszyzującym” się poddawali, a na ile się im opierali. Obszerna praca oryginalnie przywołuje konteksty nie tylko niemieckie czy włoskie, ale też te mniej oczywiste i znane, a więc francuskie i rumuńskie. Zainteresuje nie tylko badaczy kultury polskiej XX w., ale też ze względu na temat i literacki talent autora – większe grono czytelników. 

Kreatywność językowa w przestrzeni publicznej

Katarzyna Burska, Rafał Zarębski

Publikacja jest kontynuacją rozważań podjętych w dwóch poprzednich książkach z cyklu poświęconego oryginalności słownej: Kreatywność językowa w komunikowaniu (się) i Kreatywność językowa w przestrzeni medialnej. W przygotowaniu znajduje się kolejny tom - Kreatywność językowa w literaturze i mediach. Poszczególne zagadnienia przedstawione przez badaczy zostały zgrupowane w pięciu częściach, z których każda ściśle wiąże się z kreatywnością na płaszczyźnie językowej, ale dotyczy nieco innych jej aspektów (kreatywność stricte językowa, kreatywność językowa a odmiany języka, kreatywność językowa w przestrzeni publicznej: politycznej, medialnej, miejskiej). Autorzy, wyczuleni na nowe zjawiska językowe, prezentują aktualny materiał badawczy. Interesują się przede wszystkim niestandardowym użyciem języka, które traktują nie jako odstępstwo od normy, lecz przejaw twórczego myślenia. Czytelników zainteresowanych kreatywnością językową w bardziej praktycznym ujęciu zachęcamy do sięgnięcia po Kreatywność językową w reklamie. Podręcznik nie tylko dla specjalistów, z bogatym materiałem ilustracyjnym oraz niebanalnymi, rozwijającymi ćwiczeniami.

70 lat Uniwersytetu Łódzkiego w przestrzeni miejskiej Łodzi (1945-2015)

Karolina Kołodziej, Maciej Kronenberg

W pierwszej opracowania można znaleźć zarys dziejów Uniwersytetu, uwzględniający jego rolę w tworzeniu przestrzeni miasta w ciągu ostatniego siedemdziesięciolecia, natomiast w drugiej – zestawienie kilkudziesięciu budynków, które Uniwersytet przez krótszy lub dłuższy czas w tym okresie użytkował. Nie są to wszystkie budynki, należące do uczelni – taki rejestr musiałby obejmować około stu obiektów. Jest to jednak grupa przekrojowa, pokazująca, w jak zróżnicowanych (i na ogół zupełnie nieprzystosowanych do funkcji akademickich) budynkach przyszło Uniwersytetowi funkcjonować. Celowo, pisząc o tych obiektach, autorzy nie ograniczyli się tylko do przedstawienia ich związków z uczelnią, której początki działalności są związane z budynkiem szkoły włókienniczej przy ul. Żeromskiego 115 – tam odbywały się pierwsze wykłady, a ponieważ budynek nie należał formalnie do UŁ, korzystano z zaproszenia władz szkoły. Historia każdego z budynków została opisana znacznie szerzej. Dzięki temu Czytelnik może dostrzec, jak Uniwersytet Łódzki wpisywał się w historię Łodzi, a także – jak dynamicznie zmieniała się ona sama w ciągu ostatnich dwóch stuleci. 

Koncepcja smart city na tle procesów i uwarunkowań rozwoju współczesnych miast

Danuta Stawasz, Dorota Sikora-Fernandez

Koncepcja smart city to jedna z najczęściej dyskutowanych dróg rozwoju współczesnych miast. Prezentowana publikacja wyjaśnia w przystępny, syntetyczny sposób teoretyczne i programowe aspekty budowania i funkcjonowania miasta inteligentnego, rozwijającego się zgodnie z tą koncepcją. W opracowaniu przedstawiono elementarne zagadnienia ekonomiki miasta i obszary jej zainteresowań. Uporządkowano definicje miasta inteligentnego na podstawie dokumentów Unii Europejskiej i literatury przedmiotu. Scharakteryzowano miary sprawności zarządzania miastem. Zidentyfikowano problemy społeczne, gospodarcze i przestrzenno-środowiskowe charakterystyczne dla współczesnych miast i obszarów miejskich. Wskazano innowacyjne aspekty zarządzania w mieście (oparte na partycypacji społecznej i nastawione na wysoką jakość dwukierunkowej komunikacji władz miasta z jego interesariuszami), wpisujące się w koncepcję smart city. Kompleksowy charakter monografii, łączący podejście opisowe do dotychczasowych procesów funkcjonowania i rozwoju miast oraz podejście koncepcyjne dotyczące ich dalszej ewolucji czyni niniejszą publikację wartościową dla środowiska akademickiego, a także pracowników jednostek samorządu terytorialnego oraz decydentów administracji publicznej.  

Biografie nieoczywiste. Przełom, kryzys, transgresja w perspektywie interdyscyplinarnej

Magda Karkowska

Jak badać biografie? Czego uczą nas wydarzenia przełomowe? Jaki jest społeczny wymiar biografii oraz ich związek z wydarzeniami społeczno-politycznymi i przełomami w kulturze? Na te i inne pytania spróbowali odpowiedzieć autorzy prezentowanego tomu. Rozważania o biografiach, ich poznawanie i badanie bywa fascynującym doświadczeniem. Przyjęcie określonych założeń czy perspektywy myślenia może te działania ukierunkować, przekształcić w fascynującą podróż w poszukiwaniu tego, czego nie wiemy o czynnikach kształtujących naszą tożsamość - wydarzeń przesądzających o podjęciu kluczowych decyzji, stawieniu czoła pewnym wyzwaniom i rezygnacji z innych. Z Wprowadzenia Książka jest formą inspiracji, ma formułę otwartą, zachęca do zapoznania się z badaniami biograficznymi, pokazuje ich złożoność [...]. Składające się na nią teksty czyta się tak, jakby otworzyło się okno na nowy społeczny świat, na nowe ludzkie doświadczenia, na nowe możliwości ich opisu i interpretacji. Z jednej strony są one zapisem indywidualnego losu, rekonstrukcją indywidualnego doświadczenia, z drugiej zaś - zapisem czasu, społeczno-kulturowego kontekstu, w którym biografie się urzeczywistniały. Z recenzji prof. dr hab. Mirosławy Nowak-Dziemianowicz Dolnośląska Szkoła Wyższa