Społeczeństwo Królestwa Polskiego wobec patologii społecznych w latach 1864-1914

Aneta Bołdyrew

Przemiany społeczno-ekonomiczne w Królestwie Polskim w latach 1864–1914, obok pozytywnych konsekwencji, niosły ze sobą polaryzację społeczeństwa, eskalację biedy i zjawisk dewiacyjnych. Niniejsza publikacja jest poświęcona rozwijającym się w tym czasie patologiom społecznym, które w badanym okresie i współcześnie są uważane za szczególnie groźne: alkoholizmowi, prostytucji, „handlowi żywym towarem”, dzieciobójstwu, porzucaniu dzieci, aborcji, krzywdzeniu i zaniedbywaniu dzieci prowadzącemu do powstania grupy „dzieci ulicy” oraz demoralizacji i przestępczości nieletnich. Analizie poddano opinie i poglądy społeczeństwa Królestwa Polskiego na temat uwarunkowań tych zjawisk, ich przejawów i konsekwencji. Równolegle przedmiot badań stanowiły inicjatywy społeczne o charakterze profilaktycznym, edukacyjnym i opiekuńczo-wychowawczym na rzecz osób najuboższych, opuszczonych, zaniedbanych, wykazujących zachowania patologiczne. Celem pracy było także określenie skuteczności owych działań i ich znaczenia w modernizacji życia społecznego na przełomie XIX i XX w. Metodologię badań historyczno-pedagogicznych starano się połączyć z metodami badań idei, myśli i praktyk pedagogicznych. Złożoność podejmowanego zagadnienia spowodowała, że zasadne było sięgnięcie do ustaleń specjalistów z pokrewnych dyscyplin naukowych – pedagogów, historyków społecznych, historyków prawa i medycyny, literaturoznawców. Wzbogaciło to pracę, będącą monografią o charakterze historyczno-pedagogicznym, o interdyscyplinarną refleksję nad badanymi zjawiskami.  

Relacje międzypokoleniowe we współczesnych polskich rodzinach

Piotr Szukalski

Książka jest wielogłosem w sprawie relacji rodzinnych we współczesnej Polsce. Składają się na nią teksty dotyczące: społeczno-ekonomicznych uwarunkowań relacji międzypokoleniowych w rodzinie; starości w polskiej rodzinie; relacji międzypokoleniowych z perspektywy gerontologicznej; sieci rodzinnych seniorów oczekujących na miejsca w domach pomocy społecznej; relacji między dziadkami a wnukami na podstawie dziewiętnastowiecznych pamiętników; międzypokoleniowego przekazu kulturowego w rodzinach wiejskich województwa podlaskiego; wspólnych cech i różnic uczestnictwa rodzin wielopokoleniowych wiejskich w kulturze audiowizualnej; zakłóceń relacji międzypokoleniowych w rodzinie (na przykładzie studium wielokrotnego przypadku); relacji interpersonalnych z bliskimi w zestawieniu z jakością życia oraz opis genogramu jako narzędzia służącego do badania relacji międzypokoleniowych w rodzinie, związanych ze zdrowiem kobiet ciężarnych. Z przeglądu tych różnorodnych tekstów można wysnuć bardziej ogólnie wnioski. Badacze zjawisk społecznych są coraz bardziej świadomi złożoności więzi łączących różne grupy społeczne. Dotyczy to również rodziny, będącej jedną z takich grup. Pomijając występujące obecnie głębokie przemiany jakościowe, jakim rodzina podlega, coraz bardziej widoczna jest jeszcze inna płaszczyzna zmian - przeobrażająca się demografia rodziny, sygnalizowana zmianą form życia małżeńsko-rodzinnego, małodzietnością, odraczaniem momentu wystąpienia kluczowych zmian statusu rodzinnego i wydłużaniem się trwania karier rodzinnych, lecz również i wydłużeniem genealogicznego lineażu. W miejsce dwupokoleniowej, a krótkookresowo trzypokoleniowej rodziny, występującej w przeszłości, pojawia się jako norma rodzina trzypokoleniowa, przekształcająca się okresowo w czterogeneracyjną. Współegzystencja trzech, czterech, a sporadycznie i pięciu, pokoleń jest zjawiskiem nowym, zachęcającym do zastanowienia się nad jego przyszłymi konsekwencjami. Prezentowane w niniejszym tomie opracowania łączy chęć podjęcia próby opisu tego, jak we współczesnej Polsce wyglądają w rodzinie relacje, więź, solidarność i umowy międzypokoleniowe. Jest to zatem jedna z pierwszych prób naukowego spojrzenia na zagadnienia międzypokoleniowości w polskich rodzinach, ewidentne zaś „skrzywienie gerontologiczne” - tj. uwypuklenie relacji intergeneracyjnych prezentowanych z perspektywy starszego pokolenia - niniejszego tomu jest jedynie wynikiem świadomości znaczenia relacji międzypokoleniowych w rodzinie dla jakości życia seniorów w środowisku badaczy zajmujących się problemami osób starszych, starzenia się i starości.  

Integracja zewnętrzna i wewnętrzna nauk prawnych. Cz. 1 Jurysprudencja 2

Marek Zirk-Sadowski, Tomasz Bekrycht, Bartosz Wojciechowski

Oddajemy do rąk Czytelników tom opisujący jedno z najistotniejszych zagadnień prawoznawstwa – integrację nauk prawnych. Integracja ta dotyczy zarówno dziedzin, które tradycyjnie stanowią korpus wiedzy o prawie, jak i nauk powszechnie umieszczanych zdecydowanie poza horyzontem wyznaczającym obszar prawoznawstwa. Zgodnie z przyjętym zamysłem publikacja ma charakter dwudzielny. Zewnętrzne spojrzenie na zagadnienia obecne w problematyce prawa ujęto w trzech blokach problemowych: Polityka, Etyka – krytyka – literatura, Kognitywistyka – cybernetyka. Natomiast wzajemne przenikanie się wiedzy o prawie w ramach dogmatyk prawniczych, nauk historycznych oraz teorii i filozofii prawa znalazło wyraz w tekstach opatrzonych nadrzędnym tytułem: Interpretacja – język. Integracja wewnętrzna i zewnętrzna prawoznawstwa ma istotne konsekwencje dla dwóch ogromnych dyskursów społecznych – tworzenia i stosowania prawa. Wiele interesujących zagadnień stało się przedmiotem analizy w prezentowanym tomie.  

Witold Gombrowicz, pisarz argentyński. Antologia

Ewa Kobyłecka-Piwońska

Niniejsza antologia jest zbiorem tekstów napisanych o Witoldzie Gombrowiczu w Argentynie i ujmujących jego dzieło oraz legendę życia w kontekście tamtejszej tradycji literackiej. W Części krytyków odnajdziemy m.in. studia na temat Gombrowicza jako jednego z odwiedzających Amerykę Południową europejskich intelektualistów, analizę jego travel writings, omówienie relacji łączących go z argentyńskim światem literackim, w szczególności z Jorge Luisem Borgesem oraz Macedoniem Fernándezem, a także opracowanie na temat Gombrowiczowskiej narracji detektywistycznej. Część pisarzy obejmuje klasyczne już teksty najważniejszych współczesnych pisarzy argentyńskich: Ricarda Piglii i Juana José Saera, a także nowsze interpretacje, autorstwa Césara Airy i Carlosa Gamerro. „Antologia jest oryginalnym i istotnym wkładem w rodzimą wiedzę na temat związków Witolda Gombrowicza z Argentyną nie tyle na poziomie życiorysu, co zostało już zbadane przez Ritę Gombrowicz i Klementynę Suchanow, ile na poziomie myśli i tekstów literackich. Autorka antologii dobrała prace argentyńskich badaczy w sposób trafny i aktualny, zachowując jednocześnie pluralizm punktów widzenia i tez interpretacyjnych.” dr hab. Justyna Ziarkowska, prof. UWr

Przywry (Trematoda). Część ogólna; Część systematyczna - Aspidogastrea, Digenea: Strigeida

Katarzyna Niewiadomska

Wydawnictwo seryjne Fauna Słodkowodna Polski istnieje od 1935 roku. Dotychczas opublikowało 21 zeszytów poświęconych zarówno zwierzętom bezkręgowym (Invertebrata), jak i kręgowcom (Vertebrata). Kolejne tomy FSP zawierają bogate dane ogólne dotyczące omawianej grupy zwierzęcej oraz informacje szczegółowe o określonych gatunkach, rodzajach, rodzinach i rzędach. Integralną część każdego opracowania stanowią też klucze do oznaczania taksonów. Dzięki takiemu ujęciu monografie poszczególnych grup systematycznych stanowią kompendium najnowszej wiedzy teoretycznej i praktycznej na ich temat. Zeszyty FSP przygotowują wybitni specjaliści w zakresie znajomości fauny Polski. Tom 34A, autorstwa prof. dr hab. Katarzyny Niewiadomskiej z Instytutu Parazytologii PAN w Warszawie, poświęcony krajowym przywrom (Trematoda), omawia szczegółowo cykle rozwojowe, anatomię, biologię, ekologię i taksonomię tych zwierząt oraz dostarcza wskazówek praktycznych dotyczących metodyki badań. Zawiera również klucze do oznaczania żyjących w wodach śródlądowych Polski przywr należących do podgromady Aspidogastrea oraz do rzędu Strigeida z podgromady Digenea.  

Analityzmy leksykalne i ich syntetyczne odpowiedniki w prasie

Katarzyna Burska

W książce przedstawiono obecne we współczesnej prasie analityczne konstrukcje leksykalne, które mają syntetyczne odpowiedniki. Praca ma charakter analityczno-materiałowy, zbiera dotychczasową wiedzę na temat tytułowego zjawiska. Autorka poddała obserwacji materiał pochodzący z wybranych periodyków polskich o zróżnicowanej tematyce i przeznaczonych dla różnego kręgu odbiorców. Treści teoretyczne łączą się z analizą zgromadzonych przykładów pod względem strukturalnym, semantycznym i pragmatycznym. Publikacja przynosi odpowiedź na pytania, z jakich komponentów zbudowane są analityzmy leksykalne mające jednoelementowe odpowiedniki, jakie relacje znaczeniowe zachodzą między omawianymi jednostkami, jakie kompetencje nadawczo-odbiorcze są wymagane do właściwego odczytywania peryfraz i ich ekwiwalentów oraz jakie funkcje przypisywane są konstrukcjom analitycznym i syntetycznym we współczesnych periodykach.  

Jakość życia przedsiębiorców. Między dobrobytem a dobrostanem

Katarzyna Biegańska

Autorka rozszerza badania nad przedsiębiorczością o dobrostan i zdrowie przedsiębiorców. Dowodzi, że wyznaczniki sukcesu zależą nie tylko od ekonomii podejmowanych działań, lecz także od psychologii w aspekcie doświadczania jakości życia. W tym kontekście łączy ekonomię z psychologią, co wpisuje się w obecnie rozwijany nurt badań tzw. ekonomii behawioralnej. W publikacji wskazano różnice między przedsiębiorcami a innymi grupami społeczno-zawodowymi w zakresie jakości życia, zanalizowano wewnętrzną strukturę jakości życia oraz przedyskutowano podmiotowe i pozapodmiotowe uwarunkowania dobrobytu i dobrostanu przedsiębiorców. Na gruncie polskim nie prowadzono dotąd badań poświęconych jakości życia przedsiębiorców, uwzględniających tak szeroki zestaw zmiennych objaśniających. […] Istotną zaletą monografii Katarzyny Biegańskiej jest to, że pokazuje ona psychologiczny mechanizm poziomu dobrostanu i w związku z tym wskazuje na jego przyczyny. Jest to ważne, ponieważ zastosowana koncepcja badań i otrzymane wyniki dostarczają konkretnych narzędzi, pokazując sposób, w jaki można kontrolować jakość życia i ewentualnie zapobiegać nadmiernemu jego spadkowi, co wcale nierzadko dotyczy przedsiębiorców. Z recenzji prof. dr. hab. Andrzeja Falkowskiego SWPS w Warszawie

Polska monografia popularnonaukowa przełomu XIX I XX wieku. Studium genologiczne

Anetta Gajda

Publikacja dotyczy książki popularnonaukowej. Autorka omawia dzieje idei popularyzacji, świadomość genologiczną popularyzatorów, a także rekonstruuje rodzinę gatunków popularyzujących wiedzę w Polsce w wieku XIX i na początku wieku XX. Analizuje przede wszystkim wzorzec gatunkowy monografii popularnonaukowej - jej strukturę, pewne aspekty pragmatyczne, zwłaszcza relacje między nadawcą i odbiorcą, problematykę wartościowania oraz aspekt stylistyczny. Prezentowana książka jest bardzo cennym opracowaniem z zakresu genologii lingwistycznej (w szczególności genologii historycznej). Wypełnia znakomicie lukę w badaniach nad dziejami stylu popularnonaukowego, stylów pokrewnych, czyli naukowego i dydaktycznonaukowego. Jest jednak przede wszystkim wzorcowo skomponowaną i fachowo opracowaną monografią konkretnego gatunku. Autorka usytuowała swe dociekania w ramach prężnego nurtu badawczego, uzupełniwszy jego teoretyczne instrumentarium o nowe zagadnienia, które na trwałe wejdą do dziedzictwa genologii. Z recenzji prof. dr hab. Marii Wojtak (UMCS)