Szalom bonjour Odessa

Aleksandra Majdzińska

Miasto z marzeń, stepowego pyłu i morskiej bryzy. Miasto handlu i sztuki. Ukraińskie, rosyjskie, żydowskie, francuskie, włoskie – swoje własne, odeskie. W poszukiwaniu tropów po nieżyjącym ojcu narratorka prowadzi nas przez ulice i historię Odessy. Wędrujemy z nią od ociekających złotem plaż i cerkwi po katakumby, które latami były królestwem półświatka. Przytacza dowcipy, ogłoszenia z lokalnych gazet i rozmowy z odesytami i odesytkami. Wydeptuje swoje trasy na rynkach, w urzędach, na cmentarzach, w kościelnych archiwach. W efekcie powstaje portret Odessy, zanim przez miasto kolejny raz przetoczyła się historia i zmieniła jego oblicze.

Lód

Ulla-Lena Lundberg

Znasz slow life? Wypróbuj slow reading Bezleśne, skaliste Wyspy Alandzkie nie są zbyt przyjaznym miejscem do życia. Jednak to właśnie na Örlandii swoje miejsce na ziemi widzą Petter i Mona – młode pastorostwo. Sprowadzają się tu z dwuletnią córką. Bez trudu przywykają do spokojnego życia wyspy, do zwyczajów jej mieszkańców, do codzienności uzależnionej od kapryśnej pogody. Choć są obcy, stają się częścią wspólnoty, w której prym wiodą kantor, sklepikarka i lekarka z ZSRR. Z pozoru jest to społeczność idealna, jednak i tutaj dręczą ludzi rozterki, konflikty i prześladują demony przeszłości. Czy w obliczu tragedii będą umieli się zjednoczyć?

Piramidy dni

Daina Opolskaitė

Nagrodzony zbiór opowiadań doskonałej litewskiej nowelistki Dainy Opolskaitė. Przyrodnie siostry nawiązują relację po latach, chłopak próbuje odnaleźć się w roli ojca, dziewczynka przeżywa swoją pierwszą miłość, kobieta cierpi po stracie ukochanego – takich ludzi spotykamy na co dzień. Opolskaitė wybiera te osoby z tłumu, aby przyjrzeć się ich losom i o nich opowiedzieć. Stawia pytanie, czy jesteśmy odpowiedzialni za wszystko, co spotyka nas w życiu. Historie, które przypominają, że życie składa się czasem z samych zerwanych połączeń telefonicznych.

Lód

Ulla-Lena Lundberg

Znasz slow life? Wypróbuj slow reading Bezleśne, skaliste Wyspy Alandzkie nie są zbyt przyjaznym miejscem do życia. Jednak to właśnie na Örlandii swoje miejsce na ziemi widzą Petter i Mona – młode pastorostwo. Sprowadzają się tu z dwuletnią córką. Bez trudu przywykają do spokojnego życia wyspy, do zwyczajów jej mieszkańców, do codzienności uzależnionej od kapryśnej pogody. Choć są obcy, stają się częścią wspólnoty, w której prym wiodą kantor, sklepikarka i lekarka z ZSRR. Z pozoru jest to społeczność idealna, jednak i tutaj dręczą ludzi rozterki, konflikty i prześladują demony przeszłości. Czy w obliczu tragedii będą umieli się zjednoczyć?

Nordkraft

Jakob Ejersbo

Maria, dilerfrau, miota się między pragnieniem miłości i bliskości a związkiem z lekceważącym ją dilerem. Allan, były narkoman naznaczony tragicznym wypadkiem, z którego ledwo uszedł z życiem, próbuje zacząć nowe życie z dala od dragów. Thomas-Diazepol radzi sobie z rzeczywistością tylko dzięki byciu na permanentnym haju. Oraz ich rodzice, nauczyciele, wrogowie i przyjaciele, których drogi nieustannie przecinają się na ulicach Aalborga. Powieść "Nordkraft" to portret ludzi z pokolenia dorastającego na początku lat dziewięćdziesiątych. W poszukiwaniu sposobu na życie trafili w ślepy zaułek. Nie wszyscy wyszli na prostą.

Chochma

Svens Kuzmins

Rok 1992 w Chochmie, nadmorskim kurorcie na zachodzie Łotwy. Na placu Akacjowym zbierają się wszyscy mieszkańcy, by obejrzeć, jak z piedestału jest strącany pomnik Lenina. Tak zaczyna się opowieść o fikcyjnym miasteczku snuta ustami jej mieszkańców. Chochmy nie ma na mapie, a jednocześnie jest wszędzie tam, gdzie postkomunistyczna historia odcisnęła swoje piętno. Tutaj może zdarzyć się nawet najbardziej absurdalna rzecz, a przy tym wszystko jest prawdziwe i można by o tym przeczytać w codziennej prasie. Zebrane w tej książce historie to osobne opowiadania, które czytane razem tworzą zaskakującą powieść.

Proszarki, celebrytki i święte. Gdańskie herstorie

Michał Ślubowski

Bohaterkami tej książki są gdańszczanki. Niektóre z nich znamy z imienia i nazwiska, jak Annę Renatę Breyne, Almę Richter czy Johannę Schopenhauer. Inne możemy poznać jedynie zbiorowo jako członkinie grup społecznych: zakonnic, służących, proszarek czy położnych. Obok mieszkanek Gdańska bohaterkami książki są również wybitne postaci swoich czasów, które gościły w mieście: angielska mistyczka Margery Kempe, niemiecka aktorka Karoline Bauer, kilka polskich królowych, pruska królowa Luiza. Oficjalnie nie sprawowały władzy i nie mogły samodzielnie decydować o swoim losie, ale ich wpływ na politykę, kulturę czy religię jest bezsprzeczny. Dzięki książce „Proszarki, celebrytki i święte” historia Gdańska po raz kolejny zostaje uzupełniona o perspektywę herstoryczną.

Piękno ludu

Merete Pryds Helle

Surowe życie na duńskiej wsi w latach II wojny światowej oczami dorastającej dziewczyny. Marie pochodzi z rodziny, w której rytm życia wyznaczają morze i boskie przykazania. Jako dziewczynka uczona jest obowiązków domowych i bezwzględnego posłuszeństwa. Utwierdzana jest w przekonaniu o braku własnej wartości, należy najpierw do ojca, potem do męża. W takim postrzeganiu kobiet wyrastają też chłopcy. To jedyny znany im model rodziny, związku. Gdy wreszcie wojna się kończy, Dania realizuje swoją wersję „amerykańskiego snu”. Marie wyjeżdża do Kopenhagi, gdzie popada w kolejną pułapkę toksycznej relacji…

Gogolowe disco

Paavo Matsin

Kiedy na progu antykwariatu w Viljandi staje zmartwychwstały Nikołaj Gogol, Arkasza Siewiernyj przewraca się z wrażenia. Mistrza pod swoją opiekę biorą antykwariusz, barmanka, złodziej kieszonkowy i miłośnik Beatlesów. Wśród takich osobowości wszystko może się zdarzyć, szczególnie, że Estonia znów nie z własnej woli znalazła się pod panowaniem Imperium Rosyjskiego. Czy sztuka, muzyka i literatura mogą stać się zapalnikami rewolucji?   Gogolowe disco zdobyło Nagrodę Literacką Unii Europejskiej w 2016 roku.

Niebieska łódka

Lucyna Leśniowska

Młodzieżowa love story znad Bałtyku W dzieciństwie Julia i Zygi byli najlepszymi przyjaciółmi. Jednak ich znajomość skończyła się w dramatycznych okolicznościach. Właśnie rozpoczyna się rok szkolny i Zygi zaczyna liceum. Gdy po raz pierwszy wchodzi do nowej  klasy, w jednej z ławek zauważa Julię. Serce chłopaka zaczyna bić szybciej... Czy możliwe jest odbudowanie przyjaźni po latach? Czy Zygi i Julia są dla siebie kimś więcej niż tylko znajomymi ze szkoły? Jaką tajemnicę skrywa Zygi? I  jaką rolę odegra przystojny surfer Adam?

Czempionki

Jovana Reisinger

Tina, Olivia, Claudia, Elle, Gala, Marie Claire, Brigitte, Joy, Grazia - bohaterki tej powieści noszą imiona zaczerpnięte z tytułów popularnych czasopism, utrwalających stereotypy na temat kobiet i mężczyzn. W tej książce stają się bohaterkami, które próbują ułożyć sobie życie wbrew patriarchalnemu systemowi. Dla każdej z nich zapalnikiem zmian staje się inna sytuacja: wdowieństwo, nieplanowana ciąża, nowa miłość, niepłodność, zaręczyny, spadek czy przypadkowe spotkanie z inną kobietą. Z niemałą dozą sarkazmu autorka pokazuje, w jaki sposób jej bohaterki uczą się rozpoznawać własne pragnienia i stawiać granice, aby wreszcie podążać wytyczoną przez siebie drogą. Czy każdej z nich uda się osiągnąć zamierzony cel?

W sztucznym świetle

Deniz Ohde

Nauczyciele i inni uczniowie w szkole nie widzą w głównej bohaterce Niemki, a potomkinię imigrantki. Przez ten pryzmat ją oceniają, z góry skazując na niepowodzenie. W końcu ona sama zaczyna wierzyć, że ciemniejszy kolor skóry i pochodzenie robotnicze czynią z niej mniej wartościową osobę. To powieść o dojrzewaniu do walki o samą siebie. Główna bohaterka próbuje nie poddać się stereotypom, według których jest postrzegana. Czy spełni swoje marzenie o zdobyciu wykształcenia? Tłem tej historii są Niemcy przełomu wieków: odradzające się ruchy neonazistowskie i skostniały system edukacji, w którym nie ma miejsca na inność.   Powieść nominowana do najważniejszej niemieckiej nagrody literackiej Deutscher Buchpreis 2020.

Człowiek, który znał mowę węży

Andrus Kivirähk

Leśny świat Leemeta się rozpada: przyjaciele i sąsiedzi wyprowadzają się do wioski, aby tam wieść nowe życie podporządkowane pracy na roli i obrządkom chrześcijańskim. Porzucają swoje chaty, obyczaje i umiejętności skuszeni smakiem chleba oraz wynalazkami przywiezionymi przez rycerzy zza morza. Leemet wierzy, że odnajdzie pogrążonego w wiecznym śnie Północnego Gada - jedyną istotę zdolną przywrócić dawny porządek. Ponadczasowa powieść z Estonii o walce "starego" z "nowym", niełatwym poszukiwaniu własnej tożsamości i zerwanym przymierzu człowieka z przyrodą. Filip Springer: Pod żadnym pozorem nie należy tej powieści traktować jako prozy gatunkowej, choć jest tu wszystko, co być w fantasy powinno. Nie da się też odczytywać jej czysto alegorycznie. W zalewie książek o powrocie do lasu historia Leemeta, ostatniego z tych, którzy mówią językiem węży, stawia czytelnika w dość niewygodnej pozycji. Po tej lekturze wcale się nie wie, czy warto do lasu wracać. Kivirahk rozegrał bowiem swoją opowieść w poprzek podziałów, z którymi tak wygodnie nam się dziś żyje - w palcach i na proch rozpadają się tutaj figury tradycji i nowoczesności, kultury i natury, człowieka i zwierzęcia. Bardzo takich dekonstrukcji dziś potrzebujemy. I takich książek.

Gogolowe disco

Paavo Matsin

Kiedy na progu antykwariatu w Viljandi staje zmartwychwstały Nikołaj Gogol, Arkasza Siewiernyj przewraca się z wrażenia. Mistrza pod swoją opiekę biorą antykwariusz, barmanka, złodziej kieszonkowy i miłośnik Beatlesów. Wśród takich osobowości wszystko może się zdarzyć, szczególnie, że Estonia znów nie z własnej woli znalazła się pod panowaniem Imperium Rosyjskiego. Czy sztuka, muzyka i literatura mogą stać się zapalnikami rewolucji?   Gogolowe disco zdobyło Nagrodę Literacką Unii Europejskiej w 2016 roku.

Powieść lekarska

Riku Korhonen

Związek Niklasa i Iny się rozpada. Ina przeżywa żałobę po stracie ojca, Niklas zaś po raz pierwszy zastanawia się, co chce robić w życiu. W poszukiwaniu swojej drogi zaczyna pisać powieść oraz ucieka w przygodny seks i używki. Wikła się też w niebezpieczną grę z nacjonalistycznym bojówkarzem. Działania Niklasa wywołują efekt domina, a jego nieumiejętność przewidywania ich konsekwencji doprowadza do tragedii. Powieść lekarska to portret mężczyzny w średnim wieku, który chcąc zmienić swoje życie, dokonuje samych błędnych wyborów.   Powieść lekarska zdobyła Nagrodę Literacką Unii Europejskiej w 2010 roku.

Wędrując ulicami Gdańska

Andrzej Januszajtis

Gdzie w Gdańsku był Dom Bociana? Jakie kolory mają witraże w oknach na Mariackiej? Jak szuka się zaginionych studni z czasów napoleońskich? Czy w Gdańsku uprawiano kawę? Którymi uliczkami chadzał Stanisław Fiszer, ulubiony adiutant Kościuszki, realizując swoje szpiegowskie misje? Andrzej Januszajtis zaprasza nas na spacer po Gdańsku. To będzie podróż przez wieki: zajrzymy do pracowni Heweliusza, "popatrzymy" przez lunety Biskupiej Górki, zrobimy zakupy w średniowiecznym Gdańsku, spojrzymy na projekty budowy dworca i posłuchamy bicia zegara w Gimnazjum Akademickim. Nie zabraknie też wspomnienia o Prezydencie Pawle Adamowiczu. Nikt nie pisze o Gdańsku tak jak Andrzej Januszajtis, który z losów jednego zakątka, domu, placu potrafi wysnuć fascynującą opowieść o miejscu i ludziach. Ta książka to hołd oddany ulicom Gdańska - niemym świadkom historii miasta.