Wiatrołomy

Eugeniusz Paukszta

Niesamowita, powalająca, nadzwyczajna. Zachłysnęłam się ta powieścią jak spragniony w upał zimną wodą. Opisy przyrody, zmieniającego się w zależności od pory roku lasu pozwoliły mi odpłynąć z tej przeładowanej technologią, nowoczesnością rzeczywistości w inny świat, którym rządzi natura i targające nią żywioły. Każde zdanie opisujące zmieniającą się przyrodę wprowadzało mnie w stan pewnej euforii i zarazem tęsknoty za tym „spokojem”, który ogrania przyrodę mimo ingerencji ludzi. Pauksztę czytałam już wcześniej, ale dopiero teraz w pełni mnie zachwycił co pozwoliło na oderwanie się choć na chwilę od pogoni za czasem i codziennością. Jednocześnie wywołał we mnie tęsknotę za wsią, lasem i życiem, które tam wydaje mi się o wiele bardziej wartościowsze, bardziej sensowne. [KAROLKA, lubimyczytac.pl] Przygodowe powieści Eugeniusza Paukszty to klasyka gatunku. Wiatrołomy to nie tylko nazwa miejscowości, w której toczy się akcja książki, lecz również metaforyczne określenie ludzi, którzy, dotknięci kolejnym nieszczęściem, zbierają wszystkie siły, by podnieść się i nie poddać rozpaczy. Tacy właśnie są bohaterowie powieści Eugeniusza Paukszty - nieugięci, honorowi, naznaczeni przez wojenne doświadczenia. Z właściwym sobie uniwersalizmem i wykorzystaniem wątku sensacyjnego oraz miłosnego, autor kreśli sylwetkę młodego leśniczego, który samotnie obejmując swą pierwszą placówkę, próbuje zdobyć przychylność tamtejszych mieszkańców i poradzić sobie z żywiołem przyrody. Wyjątkowym bohaterem tej powieści jest las - jego opisy nie mają sobie równych w polskiej literaturze. Zdaje się, że nagrzane słońcem jagody są tu na wyciągnięcie ręki. Szkoda, że wraz z Pauksztą odszedł ten sposób widzenia otaczającego nas świata. Eugeniusz Paukszta (1916-1979), prozaik, publicysta, autor ponad 30 książek: powieści współczesnych i historycznych, opowiadań, utworów dla młodzieży. Klasyk polskiej powieści przygodowej. Ściśle związany z Wielkopolską i Ziemiami Zachodnimi. [anonim, biblionetka.pl] Paweł to młody leśniczy, tuż po szkole. Właśnie obejmuje nowo utworzone leśnictwo o nazwie Wiatrołomy. Dotąd była to ziemia niczyja, więc okoliczni mieszkańcy intensywnie to wykorzystywali. Kłusownictwo, nielegalne polowania i wywózka drewna - zmagając się z likwidacją tych zjawisk leśniczy doświadcza wrogości okolicznych mieszkańców. Wielokrotnie bliski rezygnacji nie poddaje się jednak. Dzięki przychylności nielicznych mieszkańców znajduje w sobie siłę do dalszej walki. Opisy przyrody w wykonaniu Eugeniusza Paukszty to arcydzieło. W sposób wyjątkowy pozwala doświadczyć czytelnikowi wspaniałego bogactwa leśnego życia - ze wszystkimi jego krajobrazami i dźwiękami. Mimo przeplatających się wątków sensacyjnych, kryminalnych niemal, można się przy tych opisach przyrody na prawdę zrelaksować, zwolnić oddech, zachwycić się opisywanym pięknem, którego w mieście nie sposób zaznać. Akcja powieści rozgrywa się w latach powojennych, w połowie ubiegłego wieku. Stanowi natomiast zbiór wielu uniwersalnych i ponadczasowych reguł. Wspaniała książka, naprawdę. Z całego serca polecam każdemu. I dumna jestem z tego, że taka literacka perełka zdobić będzie moją biblioteczkę. [KAMILA, lubimyczytac.pl] Trochę hemingwayowska w konstrukcji, szczególnie zakończenia, trochę kontrastująca ze stachurową „Siekierezadą”, a trochę, a może przede wszystkim, będąca poematem o lesie, który to las być może jest głównym bohaterem książki. Z tego punktu widzenia to proza niezwykła i odmienna, ciekawa, nawet porywająca. Aha, i można dzięki niej zobaczyć, że świat (ustrój, społeczeństwo) się zmienia, ale ludzkie bytowanie zawsze w tych samych pragnieniach, dążeniach, lękach i uczuciach jest unurzane. I wtedy, i teraz, i za sto lat. [MARIO, lubimyczytac.pl] Nota: cytowane powyżej opinie cytowane są we fragmentach i zostały poddane redakcji. Projekt okładki: Pola Augustynowicz.

Wichrołak

Paweł Szlachetko

Położona w górach wieś Szremle Małe skrywa w sobie wiele tajemnic. Na trop jednej z nich trafia młody aspirujący dziennikarz Roman. Liczy, że reportaż na temat serii samobójstw otworzy mu drogę do pracy w redakcji krakowskiego dziennika. Pod przykrywką pracownika sanepidu dziennikarz przybywa do chaty sołtysa, u którego ma zamieszkać. Ten składa mu nietypową propozycję. Córka sołtysa wróciła na wieś z nieślubnym dzieckiem. By chronić jej honor przed współmieszkańcami, prosi Romana, żeby udawał ojca dziecka. Niespodziewanie okazuje się, że Marta i Roman mają wspólną przeszłość. Jak w tej sytuacji zachowa się chłopak i jak wpłynie to na prowadzone przez niego śledztwo? Jedno jest pewne w Szremlach Małych każdy dba o swoje mroczne sekrety. Które z nich uda się wyjawić? "Wichrołak" został wyróżniony na Międzynarodowym Festiwalu Kryminału "Wielki Kaliber" w 2012 roku we Wrocławiu.

Wicierz

M.M. Perr

Podkomisarz Robert Lew powraca, by rozwikłać nową zagadkę! W turystycznej miejscowości Wicierz na brzegu morza młoda rodzina znajduje zwłoki. Denatką okazuje się matka warszawskiego radnego. Mężczyzna nie wierzy jednak, że kobieta utonęła podczas samotnej kąpieli lub popełniła samobójstwo. Prawdę ma ustalić podkomisarz Robert Lew. Trafia on na ślady wskazujące, że jej syn może mieć rację, i rozpoczyna śledztwo. Wspólnie z miejscową policjantką Jowitą przesłuchują rodziny wypoczywające na kempingu i typują pierwszego podejrzanego. Ten trop doprowadza ich do informacji o innym niejasnym utonięciu, do którego doszło wcześniej. Poszlaki wskazują, że w Wicierzy może działać seryjny morderca. Niestety brakuje jednoznacznych dowodów na potwierdzenie tej tezy. Gdy w kolejnych tygodniach znika młoda wczasowiczka, podkomisarz stawia wszystko na jedną kartę...

Widzenie Karola XI

Prosper Mérimée

Pełne tajemniczości i napawające grozą opowiadanie francuskiego mistrza pióra Prospera Mérimée. Jest ono osnute na prawdziwym zdarzeniu, kiedy to przed szwedzkim monarchą otworzyły podwoje do świata duchowego i na własne oczy mógł zobaczyć przyszłość i krwawy koniec dynastii Wazów. Fizycznymi oczyma, nie tylko on sam, ale i towarzyszący mu dworzanie, mogli ujrzeć krwawą egzekucję przez ścięcie zamachowca na życie następcy Karola XI, oraz na marny koniec symbolizowany przez wizję trupa na tronie Gustawa III, Karola XIII i Gustawa Adolfa. Dokumenty potwierdzające prawdziwość wizji zachowały się do dziś w szwedzkich archiwach królewskich.

Widziałem jak umierają

Sven Hassel

Przetłumaczona na 25 języków i sprzedana w 53 milionach egzemplarzy odnowiona seria skandynawskich bestsellerów! Dziesiąta część serii 27. Pułk Pancerny, częściowo opartej na autobiografii autora. To obraz straszliwej wojny ukazany z perspektywy jednostki - żołnierza, który nie walczy o ideały, lecz o przeżycie. Tym razem Porta, Sven, Legionista i reszta bandy toczą walki w mroźnej Rosji. Trup jak zwykle ściele się gęsto, a przetrwanie dodatkowo utrudnia brak wyposażenia adekwatnego do surowych warunków klimatycznych. Jest rok 1941 i zaraz rozegra się bitwa o Moskwę. Bohaterowie cyklu pochodzą z różnych warstw społecznych, są różnej narodowości, lecz łączy ich jedno - nadzieja na przeżycie. Wojna u Hassela to brutalne szaleństwo pozbawione celu, a okupione krwią żołnierzy - zwyczajnych ludzi. Jeżeli jesteś fanem "Na zachodzie bez zmian" Ericha Marii Remarque'a, to jest to zdecydowanie lektura dla Ciebie! Utwór ma charakter publikacji historycznej napisanej językiem charakterystycznym dla czasów, z których pochodzi. Powieść została opublikowana po raz pierwszy w 1976 roku.

Wieczna wiosna

Katarzyna Zyskowska

Czterdziestopięcioletnia Łucja to szczęśliwa matka, ale niezbyt szczęśliwa żona. Żyje u boku Marka, znanego lekarza, lecz brakuje w tej relacji miłości. Kobieta jednak poświęciła dla niej swoje młodzieńcze ambicje i marzenia. Gdy dorosłe już dzieci pary opuszczają rodzinne gniazdo, Łucja nie może dłużej odpychać od siebie druzgoczącej prawdy. Z jej małżeństwa nic nie pozostało. I wtedy spada na nią kolejny cios: choroba. Kobieta dowiaduje się, że ma raka... a przecież musi nadal zajmować się domem, opiekować wiecznie zajętym mężem, wspierać dzieci. Nie może egoistycznie porzucić tego wszystkiego i zająć się sobą. Życie zmuszą ją jednak, by stanęła na własnych nogach. Może uda się jej odzyskać radość życia, własne marzenia i potrzeby? Może nawet nie jest za późno na miłość? "Wieczna wiosna" Katarzyny Zyskowskiej to przejmująca powieść o godzeniu się z losem, nadziei oraz walce o siebie i swoje pragnienia.

Wieczne igrzysko. Imię duszy

Jakub Pawełek

Jest tylko jedna wojna, wieczna wojna. I właśnie zapukała do naszych drzwi... Na Morawach dochodzi do piekielnej manifestacji. Neutralizacją upiorów mają zająć się kanonicy - siły specjalne dotknięte boskim błogosławieństwem. I giną niemal wszyscy. Błąd? Sabotaż? Piekielna pułapka? Ocaleli wracają do Warszawy, gdzie o rząd dusz toczy się zupełnie inna rozgrywka. Między jej siłami tkwi Roksana, nawiedzana przez koszmary kanoniczka, która usilnie pragnie rozwikłać własną tajemnicę. Piekło nie zamierza czekać. Piekło adaptuje się tak samo, jak człowiek. I jest gotowe wymierzyć kolejny cios...

Wieczne igrzysko. Kres dnia

Jakub Pawełek

Wydarzenia na Morawach wstrząsnęły Kapitułą - międzynarodową siłą, która stanowi ostatnią barierę między światem ludzi, a piekłem. Hierarchowie walczą o władzę oraz wpływy, zapominając, że prawdziwy wróg nie pochodzi z tego świata i szykuje kolejny cios. W tym samym czasie, w Warszawie trwa sąd nad Roksaną, kanoniczką obarczoną winą za śmierć dwójki towarzyszy broni. Dziewczyną, która zupełnie niespodziewanie, utraciła swoją duszę. Albo nigdy jej nie miała... Piekło istnieje. Piekło czeka na nasz błąd. Jest cierpliwe i niestrudzone. Piekło ma jeden cel. Zabić życie.

Wielka, większa i największa

Jerzy Broszkiewicz

Wciągająca od pierwszej strony opowieść o trzech przygodach, jakie przydarzyły się dwójce sympatycznych, energicznych i inteligentnych dzieci – Ice i Groszkowi. Przygód, z których każda jest bardziej niezwykła od poprzedniej stąd tytuł książki. W pierwszej z przygód dzieci uwalniają z rąk groźnych porywaczy małego chłopca, w drugiej odnajdują pasażerów i pilotów samolotu, który rozbił się nad Saharą, zaś w trzeciej ratują od zagłady z rąk kosmitów całą ziemską cywilizację. Bohaterami tej przygodowo-fantastycznej powieści są także myślące i przemawiające ludzkim głosem maszyny: samochód, samolot, aparaty telefoniczne, radio. Wydana po raz pierwszy w 1961 roku „Wielka, większa i największa”, to pierwsza (z ośmiu) dziecięco-młodzieżowa powieść Broszkiewicza. Napisał ją dla swojej córki „aby miała co czytać”, bowiem uznał, że ówczesna oferta literatury dziecięco-młodzieżowej nie zawiera niczego interesującego. I rzeczywiście, książka wnosi do tej oferty nową jakość. Zrywa z natrętnym dydaktyzmem, a dziecięcych bohaterów przedstawia jako osoby samodzielnie myślące, odważne, przejawiające inicjatywę, pełne fantazji, skutecznie rywalizujące z dorosłymi. Jest pochwałą aktywności i kreatywności – a także po prostu dobrą rozrywką. Mimo upływu wielu lat tekst ten wcale się nie zestarzał – jest ponadczasowy – jak każda dobra literatura. Można nawet powiedzieć, że obecnych czasach, gdy klimaty dotyczące PRL-u stały się wręcz modne, nabrał dodatkowych walorów. „Wielka, większa i największa” miała dotąd w Polsce ponad 20 wydań. Była tłumaczona na języki obce. Od wielu lat znajduje na liście lektur szkolnych. Jej łączny nakład przekroczył milion egzemplarzy. W 1962 roku nakręcono na jej podstawie film w reżyserii Anny Sokołowskiej. Bywała też wystawiana jako sztuka teatralna (także poza Polską). Rozszyfrujmy na koniec imiona bohaterów tej powieści. Ika, to zdrobnienie od Irena – imienia córki pisarza. Natomiast Groszek, to alter-ego samego Broszkiewicza, którego przyjaciele nazywali Broszkiem. Ta para dziecięcych bohaterów pojawi się jeszcze w jednej z jego kolejnych powieści („Długi deszczowy tydzień”). Autorka okładki: Anna Niemierko. Okładka ta jest dziesiątą z kolei okładką stworzoną dla tej powieści.

Wielkie nadzieje

Charles Dickens

Książka zaliczana do 100 najlepszych książek światowej literatury po raz pierwszy w formie audio. Wielokrotnie ekranizowana powieść opowiada losy Pipa, chłopca wychowanego przez siostrę i jej męża, kowala. Pewnego dnia malec spotyka ukrywającego się przestępcę, który uciekł z więzienia. Pip po kryjomu przynosi mężczyźnie jedzenie, wódkę i pilnik (wszystko ukradzione z domu swych opiekunów). Niedługo potem zbieg zostaje schwytany przez strażników. Nie będzie to jednak ostatnie ich spotkanie.  Mija kilka lat, Pip pracuje jako czeladnik u swojego szwagra, jest nieszczęśliwie zakochany w Estelli, pięknej dziewczynce, wychowywanej przez bogatą, zdziwaczałą starą pannę. Niespodziewanie otrzymuje od anonimowego darczyńcy ogromną sumę pieniędzy, które pozwalają mu na rozpoczęcie edukacji w Londynie. Pip zaczyna wstydzić się swojego pochodzenia i oddala się od rodziny. Szybko jednak traci majątek (którego postanowił się wcześniej zrzec) i zmuszony jest samodzielnie zarabiać na utrzymanie…

Wierna rzeka

Stefan Żeromski

Wierna rzekaKlechda domowa I Ocknęło się znów zimno targające wnętrzności — i cierpienie, co raz wraz jak toporem rozrąbywało głowę. W prawem biodrze ból szarpał się nieustannie, niby hak wędy żelaznej, wyrywany na zewnątrz. Co chwila ogień niepojęty, nieznany zdrowemu ciału, latał po plecach, a ciemność pełna wielobarwnych iskier oślepiała oczy. Ranny zawinął się i zatulił w półkożuszek, który jeszcze za dnia zdarł był z sołdata ubitego w zaroślach na brzegu rzeki. [...]Stefan ŻeromskiUr. 14 października 1864 r. w Strawczynie (Kieleckie) Zm. 20 listopada 1925 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: nowele: Rozdziobią nas kruki, wrony, Siłaczka, Doktor Piotr (1895); powieści: Syzyfowe prace (1897); Ludzie bezdomni (1899); Popioły (1904), Wierna rzeka (1912), Przedwiośnie (1924); dramaty: Róża (1909), Uciekła mi przepióreczka (1924) Prozaik, publicysta i dramatopisarz okresu Młodej Polski. Pseudonimy: Maurycy Zych, Józef Katerla. Zaznał biedy, pochodził ze zubożałej szlachty, wcześnie stracił rodziców, pracował jako korepetytor i guwerner oraz bibliotekarz. W latach 1892-1896 w Zurychu zetknął się z polską radykalną emigracją. Idee socjalizmu i syndykalizmu były mu równie bliskie jak polskie racje narodowe i państwowe. Zabierał głos we wszystkich sprawach istotnych dla polskiej kultury, w dwudziestoleciu międzywojennym nazywany ?sumieniem narodu?. Twórca powieści modernistycznej (Ludzie bezdomni), stworzył ważne kreacje społeczników. W 1924 kandydował do Nagrody Nobla, ale jej nie otrzymał, głównie z powodu kampanii niemieckiej po opublikowaniu tomu Wiatr od morza (1922). autor: Michał Lubaś Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Wieszczba krwawej głowy

Andrzej Juliusz Sarwa

Dwa wieki historii Polski i Francji, splecione z reformacją w Europie, walką o władzę i poszukiwaniem miłości. To kanwa najnowszej powieści Andrzeja Juliusza Sarwy. A co na tę kanwę jest nałożone? To i powieść historyczna i obyczajowa, przygodowa i po trosze traktat demonologiczny. Co wychodzi z tak niecodziennego połączenia? Wielowątkowy intrygujący utwór z fascynującą, chociaż mroczną akcją. Powieść to ogólnie thriller historyczno-ezoteryczny opowiedziany niezwykle bogatym językiem, zróżnicowanym ze względu na używających go bohaterów. Są tu i opisy bliskie botanice i rozprawie naukowej, jest i humor i podniosłość. Akcja toczy się wartko, dwa wieki historii bynajmniej nie nużą, a dają wrażenie przeniesienia się w epokę. Dodatkową zaletą powieści jest to, że autor, jak ma w zwyczaju, absolutnie się nimi nie przejmując, nie ulega ani modom, ani trendom literackim i pisze po swojemu, znakomitym językiem, oferując nam przepiękne opisy, nawet i zapachów, czego się w sztampowej literaturze nie spotka. Z uwagi na potrzebną do zrozumienia problematyki powieści wiedzę o świecie, podbudowaną bagażem życiowych doświadczeń, autor zamieszcza dość odważne obyczajowo opisy dworskiego życia XVI i XVII-wiecznej Francji i naturalistyczne opisy okultystycznych rytuałów, dlatego jej adresatami winni być raczej czytelnicy dorośli. Książka zdecydowanie dla wymagającego czytelnika!

Więcej niż jedno życie

Irena Małysa

Najnowsza książka Ireny Małysy, autorki "W cieniu Babiej Góry". Baśka Zajda w całości poświęciła się zbiórce charytatywnej dla małego Mateuszka, synka sąsiadki. Chłopiec potrzebuje miliona złotych na leczenie w prywatnej klinice w Niemczech. Szpital, w którym obecnie znajduje się Mateuszek, jest remontowany. Prace budowlane nadzoruje doktor Marta Kuc, znana z twardego charakteru i nieustępliwości. Kiedy kobieta wypada przez okno i umiera na miejscu, policja podejrzewa udział osób trzecich. Pierwsze dowody wskazują na skonfliktowaną z lekarką matkę jednej z chorych dziewczynek. Media huczą, a Baśka ma bardzo mało czasu, aby udowodnić niewinność kobiety i ochronić ją przed samosądem. Na szali jest więcej niż jedno życie, a wszystkie tropy wskazują, że matka jest winna. Co ukrywała Marta Kuc, szanowana neurochirurg? Dlaczego wokół sprawy jej śmierci jest tyle sekretów i pojawia się coraz więcej tajemniczych zgonów? Irena Małysa - pedagog specjalny, obecnie prowadzi własną firmę, wcześniej przez kilka lat pracowała w hospicjum domowym dla dzieci. Obserwuje, słucha, opowiada. Zakochana w folklorze. Jest mamą dwójki dzieci. Kocha zwierzęta i ludzi. Powieść kryminalna "W cieniu Babiej Góry", jej debiut literacki, podbiła serca czytelników w Polsce i szybko zyskała miano bestsellera.

Więcej niż seks

Ewa Rajter

Seks wyzwala, ale też zniewala. Czy życie bez zobowiązań to recepta na szczęście? Zuzanna, Marta i Anka to młode, piękne i inteligentne mieszkanki współczesnej Warszawy. Zuzanna pracuje w agencji reklamowej i żyje w przekonaniu, że miłość nie istnieje. Ma wielu kochanków i traktuje seks jak filiżankę dobrego cappuccino. Marta jest stomatolożką, która wolny czas spędza poza stolicą w towarzystwie przypadkowych mężczyzn. Anka to wyjątkowo atrakcyjna archeolożka, która oddana fascynującej ją pracy, nawet nie myśli, by zacząć się z kimś spotykać. Zuzanna i Marta stosują zasadę trzech randek. Każdy z ich romansów kończy się po trzech spotkaniach. Dzięki temu się nie zaangażują i nie pozwalają, by ktoś je zranił. Wszystko się jednak zmieni, gdy w życie trzech przyjaciółek wkroczy Michał. Randki, kluby, alkohol i przypadkowy seks nagle przestaną mieć znaczenie. Lekka, zabawna i erotycznie odważna powieść opisuje nocne życie stolicy i kobiet, które będą musiały zmierzyć się z prawdziwym uczuciem.

Więzi

M. M. Perr

Znana pisarka, zbierając materiały do nowej powieści, natrafia na trop łączący niewyjaśnione zaginięcia dziewczyn ze starą sprawą zniknięcia Melisy Laskiewicz, uczennicy szkoły specjalnej. Piętnaście lat wcześniej podkomisarz Robert Lew o uprowadzenie dziewczyny podejrzewał jej kolegę z klasy, Olka Starowicza. Do winy przyznała się jednak inna osoba, więc dochodzenie zamknięto... Czy słusznie? Teraz Lew zostaje zmuszony do powrotu do śledztwa, które przed laty ukształtowało jego karierę i na zawsze zmieniło życie wielu ludzi. Wraz z aspirantką Sonią Czech wkraczają w świat tajemnic, a każdy ślad prowadzi ich do kolejnych niepokojących odkryć. Gdy przeszłość zaczyna odciskać piętno na teraźniejszości, a niewygodne sekrety wychodzą na jaw, Robert i Sonia muszą zdecydować, jaką cenę są gotowi zapłacić za prawdę.

Więzienie NKWD

Sven Hassel

Przetłumaczona na 25 języków i sprzedana w 53 milionach egzemplarzy odnowiona seria skandynawskich bestsellerów! Trzynasta część serii 27. Pułk Pancerny, częściowo opartej na autobiografii autora. To obraz straszliwej wojny ukazany z perspektywy jednostki - żołnierza, który nie walczy o ideały, lecz o przeżycie. Ponownie stykamy się z opisem morderczych walk na wschodzie. Współtowarzysze broni znani z poprzednich części poznają brutalność radzieckiego systemu. Istne piekło na ziemi. Czy tym razem przetrwają wszyscy? Bohaterowie cyklu pochodzą z różnych warstw społecznych, są różnej narodowości, lecz łączy ich jedno - nadzieja na przeżycie. Wojna u Hassela to brutalne szaleństwo pozbawione celu, a okupione krwią żołnierzy - zwyczajnych ludzi. Jeżeli jesteś fanem "Na zachodzie bez zmian" Ericha Marii Remarque'a, to jest to zdecydowanie lektura dla Ciebie! Utwór ma charakter publikacji historycznej napisanej językiem charakterystycznym dla czasów, z których pochodzi. Powieść została opublikowana po raz pierwszy w 1981 roku.