Szczegóły ebooka

Antysemicki rumuński rząd Octaviana Gogi i Alexandru Cuzy w opinii polskojęzycznej prasy II Rzeczypospolitej (1937-1938)

Antysemicki rumuński rząd Octaviana Gogi i Alexandru Cuzy w opinii polskojęzycznej prasy II Rzeczypospolitej (1937-1938)

Jacek Walicki

Ebook

Książka przedstawia, jak pewien zapoznany i krótki epizod z dziejów Rumunii został zaprezentowany przez polską prasę codzienną. Powstanie rządu Gogi-Cuzy było zaskoczeniem dla obserwatorów polityki owego czasu i wynikało z dalekosiężnych planów politycznych dążącego do dyktatury króla Karola II, a zagrożonego w swej władzy przez dynamiczny, faszystowski ruch Żelaznej Gwardii Corneliu Codreanu. Sprawowanie rządów znalazło się w rękach innej, równie radykalnej, ale słabszej i skłóconej z Codreanu partii. Książka przedstawia obrazy wydarzeń w Rumunii, jakie dla swych czytelników tworzyły dzienniki różnorakich opcji politycznych: od socjalistycznego „Robotnika”, poprzez chadeckie „Polonię” i „Głos Narodu”, prawicowy „Kurier Warszawski”, do oenerowskiego „ABC” i konserwatywnego „Czasu”. Uwzględniona jest również prasa obozu rządzącego („Gazeta Polska”) i polskojęzyczne dzienniki żydowskie (np. „Nasz Przegląd”, „Nowy Dziennik”). Oprócz szczegółowego przedstawienia antysemickiej polityki rządu – stanowiącej oś jego działania – w publikacji omówiono też inne zagadnienia działalności gabinetu Gogi-Cuzy, takie jak polityka wewnętrzna, polityka zagraniczna czy też budzące zrozumiałe zainteresowanie polskiej prasy stosunki polsko-rumuńskie. Książkę zamyka rozdział przedstawiający upadek rządu i opinie polskie o jego całościowej działalności.

WYKAZ SKRÓTÓW            9

 

WSTĘP  11

Podstawa opracowania i elementy przyjętej metodyki      13

Kryteria wyboru gazet          14

Źródła informacji prasy             22

Agencje prasowe     22

Korespondenci prasowi z Rumunii    25

 

ROZDZIAŁ I. OGÓLNE INFORMACJE O RUMUNII I JEJ MNIEJSZOŚCIACH W PRASIE POLSKIEJ  31

Zagadnienia ogólne      32

Mniejszości narodowe                34

Mniejszość żydowska 34

Liczebność               35

Rola gospodarcza  39

Stosunki rumuńsko-żydowskie           43

Charakterystyka żydowskiej społeczności Rumunii     47

 

ROZDZIAŁ II. WYBORY I UTWORZENIE RZĄDU       51

Wybory           51

Sprawa utworzenia nowego rządu           67

Decyzja króla 74

Motywy decyzji króla            79

Ocena znaczenia powołania rządu Octaviana Gogi     85

Pierwsze dni rządu       95

Osoba nowego premiera i charakterystyka jego partii               99

 

ROZDZIAŁ III. POLITYKA WEWNĘTRZNA RZĄDU   111

Antysemityzm jako główna wytyczna polityki wewnętrznej           111

Chaotyczność i sprzeczność informacji o działaniach rządu     122

Kwestia obywatelstwa Żydów  125

Walka na polu środków masowego przekazu i kultury     137

Restrykcje o charakterze poniżającym i wyłączającym ze społeczeństwa rumuńskiego          142

Gospodarka    148

Usuwanie Żydów z posad, uniemożliwianie pracy w zawodzie 148

Ograniczenia wobec Żydów w wolnych zawodach        152

Rugowanie Żydów ze wsi     153

Restrykcje przeciwko firmom żydowskim        155

Walka z żydowskimi organizacjami politycznymi i społecznymi                 158

Inne aspekty polityki wewnętrznej rządu              160

Klerykalizacja         160

Kwestia Heleny (Magdy) Lupescu      161

Polityka na Bukowinie – prefekt Nicefor Robu    163

 

ROZDZIAŁ IV. MIESZKAŃCY RUMUNII WOBEC POLITYKI RZĄDU      167

Postawa Żydów rumuńskich     167

Poczucie zagrożenia i niepewności   167

Reakcja Żydów rumuńskich w dziedzinie gospodarczej              170

Próby emigracji      178

Próby przyspieszonej asymilacji         179

Konsolidacja polityczna      180

Społeczeństwo rumuńskie wobec oficjalnego antysemityzmu        181

Stanowisko partii politycznych         186

Przyczyny antysemityzmu rumuńskiego w ocenie prasy             187

 

ROZDZIAŁ V. POLITYKA WEWNĘTRZNA RZĄDU. RZĄD W WALCE PARTYJNEJ            193

Konflikty w rządzie Gogi-Cuzy  194

Rząd a potencjalne nowe wybory             196

Oficjalna decyzja o rozwiązaniu parlamentu         201

Partie opozycyjne         208

Wszystko dla kraju (Żelazna Gwardia)           209

Caraniści (Partia Narodowo-Chłopska Iuliu Maniu)    218

Liberałowie (Bratianu)        222

Mniejsze partie       224

Konsolidacja opozycji 225

Rozpoczęcie oficjalnej kampanii wyborczej          229

 

ROZDZIAŁ VI. RZĄD GOGI–CUZY NA FORUM MIĘDZYNARODOWYM               237

Nowe oblicze rumuńskiej dyplomacji    237

Wielka Brytania            247

Pierwsze dni i pierwsze reakcje          248

Interwencja dyplomatyczna w Bukareszcie    251

Mandat palestyński               259

Francja             259

Czy koniec sojuszu?               259

Francja wobec antysemityzmu           268

Stany Zjednoczone        272

Watykan          276

Niemcy            276

Zagadnienia gospodarcze   287

Zagadnienia kulturalne       291

Włochy            292

Węgry              299

Związek Sowiecki         305

Mała Ententa  310

Podróż ministra Micescu      312

Liga Narodów                320

Petycje żydowskie  321

Minister Micescu w Genewie               332

Powrót ministra Micescu z Genewy   346

 

ROZDZIAŁ VII. RZĄD GOGI–CUZY A POLSKA             355

Polityka rządu wobec Polski     355

Dyplomacja polska wobec rządu Gogi    357

Reakcja polskich Żydów na wydarzenia w Rumunii           367

Obawy przed imigracją Żydów rumuńskich         372

Wzorzec dla Polski?              383

 

ROZDZIAŁ VIII. UPADEK RZĄDU I JEGO PIERWSZE OCENY  395

Dymisja gabinetu Gogi                395

Pierwsze oceny przyczyn upadku rządu Gogi       414

Przyczyny wewnętrzne          415

Przyczyny zewnętrzne           429

Ogólna ocena doświadczeń rządu Octaviana Gogi               444

Prawica     444

Centrum    445

Liberałowie, syjoniści i socjaliści       446

 

ZAKOŃCZENIE   449

 

BIBLIOGRAFIA    453

Archiwalia               453

Prasa         453

Wydawnictwa źródłowe i informacyjne           454

Książki i artykuły z czasopism naukowych     454

 

INDEKS                 463

  • Tytuł: Antysemicki rumuński rząd Octaviana Gogi i Alexandru Cuzy w opinii polskojęzycznej prasy II Rzeczypospolitej (1937-1938)
  • Autor: Jacek Walicki
  • ISBN: 978-83-8220-567-1, 9788382205671
  • Data wydania: 2021-07-23
  • Format: Ebook
  • Identyfikator pozycji: e_23so
  • Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego