POLIdRUKI Potrawa z książek i ludzi

Jan Majchrowski

Po zeszłorocznym znakomitym debiucie literackim (Przeciw uzbrojonym analfabetom) Jan Majchrowski daje nam tym razem opowieść o książkach, zwłaszcza (choć nie wyłącznie) zanurzonych w politycznym sosie swojej epoki. Stąd jej intrygujący tytuł. Jednocześnie jest to opowieść o ludziach: tych nieznanych i tych bardzo znanych, z którymi autor zetknął się jako wojewoda, jako profesor na Wydziale Prawa UW, jako sędzia Sądu Najwyższego, albo znacznie wcześniej. Jego bohaterowie, jak u dobrego malarza, są uchwyceni za pomocą kilku kresek, które pozwalają im ożyć na kartach Polidruków z ich istotnymi - aczkolwiek przeważnie komicznymi - cechami. Jan Majchrowski nie oszczędza przy tym i swojej osoby, choć z ofiarami swych dygresji obchodzi się raczej dobrodusznie. Mimo że Polidruki mogą rozśmieszyć do łez, to jednak barwny i lekki język autora, którym bawi siebie i czytelnika, służy dotknięciu spraw arcyważnych i poważnych. Nie tylko politycznej historii Polski i jej dnia dzisiejszego, kondycji polskiej inteligencji i sądownictwa, ale także losu Europy, zagadnień rasizmu, odpowiedzialności za czyny i słowa, a nawet stosunku do prawdy i spraw dotykających metafizyki. Nie ukrywa przy tym własnego zdania i własnych ocen.

Politycy PRL prywatnie

Sławomir Koper

Elity zwłaszcza polityczne czasów PRL-u najlepiej podsumował niegdyś Jonasz Kofta, pisząc o nich establiszmęty społeczne. Czy tego jednak chcemy, czy nie czasy Polski Ludowej stanowią ważną epokę w naszych dziejach i bez niej współczesna Polska wyglądałaby zupełnie inaczej. Znany detektyw historii Sławomir Koper stara się odnaleźć w przaśnych życiorysach inżynierów dusz nuty prywatności, nie stroniąc od ujawniania sensacyjnych wątków. Maciej Szczepański wirtuoz propagandy sukcesu i jego damsko-męskie ekscesy Niezatapialny prezes i niespełniony Nobel literacki. Wszystkie twarze Jarosława Iwaszkiewicza Największy plotkarz i kobieciarz PRL-u. Żony i kochanice Włodzimierza Sokorskiego Cesarz prawej strony Polski Ludowej Bolesław Piasecki i jego życie poza PAX-em Wieszcz epoki wielkich pieców i szerokich pleców Adam Ważyk. Raczej dla dorosłych Bardziej politruk niż literat. Towarzysz Pucio. Jerzy Putrament i jego pamiętniki Zbierając materiały do tej książki, napotkałem problem, na który natrafiają wszyscy badacze życia prywatnego polityków epoki PRL-u. Źródeł jest niewiele, przy czym niektóre przeczą sobie nawzajem, a spora część z nich to typowe laurki ku chwale i czci. Bardzo mało tam informacji o życiu prywatnym. W archiwum IPN-u znalazłem wiele ciekawych materiałów, które wykorzystałem w tej książce. Oczywiście po wszechstronnym zanalizowaniu trudno bowiem o coś gorszego niż posługiwanie się źródłami bez uprzedniego poddania ich fachowej krytyce. Sławomir Koper

Polityk dwóch epok. Działalność publiczna Tadeusza Matuszewicza (1765-1819)

Dominika Rychel-Mantur

„Powstanie więc Polska” – te słowa, które przeszły na karty historiografii, wypowiedział Tadeusz Matuszewicz u progu wojny Napoleona z Rosją w 1812 roku. Polityk ten był jednym z najwybitniejszych polskich ministrów pierwszej połowy XIX wieku. Swoją karierę polityczną rozpoczynał pod protektoratem księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego w dobie Sejmu Czteroletniego. Zarówno opieka Czartoryskiego, jak i czasy, w których przyszło mu żyć, miały wpływ na jego dalsze losy osobiste i działalność publiczną. Ambitny, energiczny i pracowity, znajdował się niejednokrotnie w centrum najważniejszych wydarzeń i odgrywał w nich ważną rolę. Apogeum swoich wpływów politycznych osiągnął w 1812 roku jako minister przychodów i skarbu Księstwa Warszawskiego. Wówczas na polecenie Napoleona zorganizował sejm i powołał do życia Konfederację Generalną Królestwa Polskiego. Uporządkował finanse Księstwa Warszawskiego i stworzył podstawy pod późniejsze reformy Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego. Jego nadrzędnym celem była odbudowa i przywrócenie niepodległości Rzeczypospolitej, której służył, rezygnując niejednokrotnie z własnych interesów czy dobrego imienia.

Polscy Hipokratesi. Najświetniejsi lekarze Rzeczypospolitej

Małgorzata Król

To oni od wieków niosą nam pomoc. Religa, Wisłocka, Jordan, Korczak, Chałubiński... Przed Tobą opowieść o lekarzach, z których możemy być dumni! E-book "Polscy Hipokratesi. Najświetniejsi lekarze Rzeczypospolitej" Małgorzaty Król zawiera życiorysy wybitnych medyków, pomagających ludziom od XIV wieku do czasów współczesnych. Dzięki niemu poznasz osiągnięcia naszej medycyny oraz historię osób, które za nimi stoją. Czy wiesz, że już w XIV wieku Jan Radlica z powodzeniem leczył Ludwika Węgierskiego i jego córkę Jadwigę, a nawet przeżył próbę otrucia? Czy znasz dokonania zapamiętanego za "ogródki jordanowskie" Henryka Jordana, chętnie czytanego do dziś przyjaciela dzieci Janusza Korczaka lub Tytusa Chałubińskiego, który odkrył dla Polski i świata Zakopane? A może chcesz dowiedzieć się czegoś o życiu słynnej seksuolożki Michaliny Wisłockiej, która swoją "Sztuką kochania" nauczyła seksu całych pokoleń Polaków, lub kardiochirurga Zbigniewa Religi, który dokonał pierwszego udanego przeszczepu serca w Polsce? Sięgnij po e-booka "Polscy Hipokratesi. Najświetniejsi lekarze Rzeczypospolitej" i zanurz się w historii niedocenianych, a nawet zapomnianych polskich lekarzy, którym zawdzięczamy tak wiele! Małgorzata Król (ur. 1994 r.) - absolwentka administracji na Uniwersytecie Technologiczno-Humanistycznym w Radomiu. Uczestniczka konferencji i sympozjów naukowych; publikowała m.in. w czasopismach: "Civitas et lex", "Studia Ełckie", "Acta Iuris Stetinensis". Wydała książki "Zwyczajne, święte kobiety" oraz "Chłopcy malowani. Najsłynniejsi polscy kawalerzyści". Interesuje się historią, hagiografią oraz literaturą biograficzną. W wolnych chwilach lubi obejrzeć dobrą komedię romantyczną lub stary serial.

Polska Jasienicy. Biografia publicysty

Arkadiusz Kierys

„Nie można już wątpić, że system komunistyczny osiągnąłby znacznie więcej i funkcjonował bez porównania lepiej, gdyby nie metoda trzymania «myśli w obcęgach»” – pisał Jasienica w Pamiętniku. Leon Lech Beynar – znany szerzej pod literackim pseudonimem Paweł Jasienica – jest w Polsce symbolem opozycji intelektualnej wobec PRL i autorem poczytnych prac historycznych. Współcześni znali go jednak jako człowieka apolitycznego (ze skłonnościami do libertynizmu), czego wyrazem było unikanie przynależności do korporacji studenckich czasów sanacji i partii politycznych Polski Ludowej. Dlaczego więc, mimo potrzeby mentalnej neutralności, wybrał zawód publicysty, żądający odeń deklaracji światopoglądowej? Czy istnieje możliwość zachowania godności osobistej i zawodowej w kraju totalitaryzmu ideologicznego? Przez całe życie Jasienica zmagał się z postawami społecznymi, których nie akceptował: autorytaryzmem sanacji i antysemityzmem II Rzeczypospolitej; nienawiścią narodowościową na Kresach Wschodnich w czasie okupacji sowieckiej i niemieckiej; „złotych żniw” na popieliskach obozów koncentracyjnych i Polski stalinowskiej. Mimo to uważał, że praca na rzecz Polski powojennej jest obowiązkiem każdego inteligenta, chociażby z racji dużych strat wojennych w tej właśnie warstwie społecznej. Pojmował to jako służbę narodowi, a nie reżimowi komunistycznemu, w związku z czym stał też w opozycji do swoich kolegów na emigracji; „Losy Polski zależą wprawdzie od tego, co się dzieje na szerokim świecie – pisał do nich – ale masa Polaków kształtować może historię ojczystą działając tutaj, na nadwiślańskich piaskach, a nie tam, «gdzie cytryna dojrzewa»”. Biografia Pawła Jasienicy ukazuje go jako człowieka dokonującego wyborów światopoglądowych w strasznych i ciekawych czasach, jeszcze zanim pojawił się pomysł Polski Piastów i Jagiellonów.   Arkadiusz Kierys - rocznik 1968, torunianin. absolwent Wydziału Nauk Historycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, wnikliwy obserwator cichszych a znaczących momentów historii. W kręgu jego zainteresowań znajdują się dzieje opozycji intelektualnej w PRL oraz historia historiografii polskiej. Wynikiem tych zainteresowań stała się praca na temat życia i działalności Leona Lecha Beynara (pseud. Paweł Jasienica). Jest autorem skryptu pomocniczego z historii dla uczniów szczególnie uzdolnionych humanistycznie: Historia Mundi. Starożytność. Od prehistorii do imperium perskiego (Toruń, 2010). Obecnie kończy opracowanie zbioru artykułów Pawła Jasienicy pt.: „Historia to nie dziwka”. Antologia tekstów Pawła Jasienicy, jego interlokutorów i recenzentów.

Polska Kazimierza Nowaka. Przewodnik rowerzysty

Jacek Y. Łuczak

Pierwsza biografia podróżnika! Polska Kazimierza Nowaka. Przewodnik rowerzysty pierwsza biografia podróżnika, skupiona na tej części jego życia, jaką spędził w Polsce w jej międzywojennych granicach. Źródłem prezentowanych w książce informacji są przede wszystkim bardzo liczne pamiątki skrupulatnie przechowane przez 70 lat przez jego rodzinę, udostępnione Wydawnictwu, a nawet relacje osób, które go pamiętały. Książka pokazuje międzywojenną Polskę oczami Nowaka, ale też zaprasza do obejrzenia miejsc z nim związanych. Przewodnik prowadzi po rodzinnych stronach, mieszkaniach, miejscach pracy i czasowego pobytu; a także niemal przez wszystkie miasta, miasteczka i wsie, jakie odwiedził w czasie kilku podróży po Polsce, które zazwyczaj były jednocześnie początkiem jego tras po Europie. Książka jest nie tylko biografią, ale równie dobrze może spełnić rolę przewodnika rowerzysty rowerzysty takiego, jakim był Kazimierz Nowak jak i takiego, którym może być dzisiaj każdy. Na wewnętrznej stronie okładki książki zamieszczona jest mapa Poznania z uwzględnieniem wszystkich nowakowych miejsc w tym mieście. Praktycznym dodatkiem jest mapa przedwojennej Polski z zaznaczonymi trasami rowerowymi podróży Kazimierza Nowaka. Opisane szlaki mogą posłużyć więc jako motyw i podstawa do ułożenia własnej wycieczki szlakiem Kazimierza Nowaka. A wiele osób ujrzy w książce Polskę swojej młodości lub młodości swoich rodziców czy dziadków.

Polska w anegdotach

Wojciech Wiercioch, Jolanta Szymska-Wiercioch

Polska w anegdotach to dopełnienie antologii pt. Anegdoty z czterech stron świata. To także zbiór 1117 zabawnych, ekspresyjnych bądź refleksyjnych opowiastek o bardziej lub mniej znanych postaciach historycznych. Są tu niezłomne, ale i słabe charaktery, zadziwiające emocje, cięte riposty, ciekawe bon moty i literackie kalambury. Beczka śmiechu i kieliszek łez.   ŚMIEJMY SIĘ! KTO WIE, CZY ŚWIAT POTRWA JESZCZE TRZY TYGODNIE… (Pierre Beaumarchais)   Ryszard Szurkowski, legendarny kolarz szosowy, usłyszał kiedyś od dziennikarza: – Jeździł pan przez wiele lat z kolarskim peletonem, zwiedził pan dziesiątki krajów, kilka kontynentów, tyle pan widział. Co pan najbardziej zapamiętał? – Przednie koło – odpowiedział.

Polska według Ryszarda Kai

Beata Szady

Lubił powtarzać, że wychował się w domu pełnym kolorów. Palił dużo i gdzie popadnie. Miał w zwyczaju maczać zabrudzony pędzel w kawie, gdy malował. Uwielbiał kiczowate przedmioty, ale także tradycyjne chińskie meble. Czuł żal do systemu i prawa, że nie mógł adoptować dzieci. Nigdy nie nazywał siebie plakacistą, zawsze malarzem. A przecież to seria Polska sto sześćdziesiąt trzy plakaty powstałe w siedem lat jest najbardziej znanym dziełem Ryszarda Kai. Została wymyślona jako prywatne opowiadanie artysty o kraju, który kochał, choć równocześnie się z nim zmagał. Beacie Szady udało się stworzyć portret podwójny. Łączy sylwetkę Ryszarda Kai ze zbiorem reportaży inspirowanych serią Polska. Znajdziemy tu zwierzęta biorące udział w corocznej procesji, najbardziej polskie owoce, zagubione śledzie od namiotu, przydrożne groby i pasażerów uciekających przed kontrolerami biletów. Wszystkie teksty krążą wokół bliskiemu Kai słowu: banał. Za jego pomocą autorka opowiada o Polsce: z humorem, dociekliwie, angażująco. I podobnie jak słynnemu artyście, także Beacie Szady udaje się zachwycić odbiorców zwyczajnością, która nas otacza.