Zaginiony Górny Śląsk

Hannibal Smoke

Wystarczy gdzieś w Polsce wspomnieć o Górnym Śląsku, by przywołać posępne obrazy spowitych dymem kominów i wież wyciągowych. Moc tego wyobrażenia jest miażdżąca, a przecież to także kraina zamków, pałaców i dworów. Na początku minionego wieku było ich co najmniej 1100. Jednak szokuje nie liczba tych budowli, lecz świadomość, że do dziś większość z nich zrównano z ziemią. Przepadły nie tylko skromne siedziby szlacheckie - także wspaniałe, luksusowe rezydencje śląskich magnatów. Wszak przed stuleciem spośród dziesięciu najbogatszych ludzi w Niemczech sześciu mieszkało na Górnym Śląsku. Miejscowe grube ryby stać było na najlepsze europejskie wzory i wybitnych, modnych artystów. Jakże często zamiast tej unikatowej architektury znajdujemy dziś strzęp muru, rozwleczoną resztkę kamieni lub pustkowie, jakby w tym miejscu nigdy niczego nie było...

Zaginiony Van Gogh

Jonathan Santlofer

Przez lata krążyła plotka, że przed śmiercią van Gogh zdążył ukończyć swój ostatni autoportret. Historycy sztuki mieli nadzieję, że dzieło to będzie w stanie wyjaśnić niektóre z wielu tajemnic artysty, ale nawet oni musieli przyznać, że autoportret prawdopodobnie zaginął na zawsze. Na trop zaginionego obrazu trafiają Luke Perrone, artysta i prawnuk człowieka, który ukradł Monę Lisę, i Alexis Verde, córka znanego złodzieja dzieł sztuki. Jednak zaledwie kilka dni później obraz ponownie znika, a do akcji wkracza agent INTERPOLU John Washington Smith. Rozpoczynają się śmiertelnie niebezpieczne poszukiwania, które nie tylko ujawnią sekrety ostatnich dni artysty, ale także wciągną bohaterów powieści w jedną z najmroczniejszych historii.

Zalotnicy niebiescy

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska

Zapraszam do zapoznania się z niezwykłą sztuką teatralną "Zalotnicy niebiescy" autorstwa Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, której wyjątkowy urok i głębia sprawią, że przeniesiesz się w świat pełen namiętności, dramatycznych zwrotów akcji i subtelnych emocji. Pawlikowska-Jasnorzewska, mistrzyni słowa i teatralnego kunsztu, ożywia postaci i wydarzenia tak, że stają się one nie tylko bohaterami sceny, lecz również lustrem ludzkich losów i uczuć. "Zalotnicy niebiescy" to nie tylko spektakl, ale również literacka podróż.

Zapisy pamięci. Historie Zofii Rydet

Tomasz Ferenc, Karol Jóźwiak, Andrzej Różycki

Zofia Rydet jest jedną z najbardziej znanych i cenionych postaci w historii polskiej fotografii, jednak prac poświęconych jej sztuce i życiu jest niewiele. Dominują oczywiście katalogi dotyczące jej twórczości, wydawane głównie z okazji odbywających się wystaw, natomiast brakuje solidnych opracowań naukowych. Książka ta może w jakiejś mierze wypełnić tę lukę i stać się inspirującą, ważną pozycją w badaniach nad polskim środowiskiem artystów fotografów i jedną z jego najważniejszych postaci. Zofia Rydet stała się wręcz legendą polskiej fotografii i autorzy Zapisu pamięci. Historii Zofii Rydet obawiają się, że jej osoba ulega mitologizacji, co nastąpiło szczególnie wyraźnie po śmierci artystki. Taka mitologizacja funkcjonuje często jak ideologia i uniemożliwia dojście do prawdy o poznawanej rzeczywistości. Stąd też Tomasz Ferenc, Karol Jóźwiak i Andrzej Różycki podjęli próbę demitologizacji Zofii Rydet, chcąc "przekroczyć wiedzę o Zofii Rydet, którą ona sama pozostawiła po sobie, i spróbować zrozumieć, kim była". Właśnie owa próba zrozumienia artystki i jej twórczości poprzez zabieg demitologizacji stanowi o oryginalności tej publikacji i powoduje, że może stać się ona ważnym odniesieniem do dalszych badań nad fenomenem Zofii Rydet. Z recenzji prof. UAM dr. hab. Jerzego Kaczmarka

Zapomniani artyści II Rzeczypospolitej

Marek Teler

Marek Teler w oparciu o nieznane źródła odkrywa tajemnice przedwojennych gwiazd kina i estrady. Błyskotliwe kariery wielu z nich legły w gruzach wraz z wybuchem II wojny światowej. Dzięki drobiazgowemu śledztwu Marka Telera poznajemy m.in. losy sławnej Iny Benity, odkrywamy kłamstwa arystokraty ukrywającego się pod pseudonimem Harry'ego Corta oraz podążamy za karierą Edwarda Raquello, etatowego amanta Hollywood, a później wymagającego szefa Głosu Ameryki. Wraz z autorem postaramy się również zrozumieć zawiłe losy Luli Kryńskiej, królowej piękności, na której życiorys padł cień współpracy z III Rzeszą oraz przyjrzymy się imponującej karierze niezbyt utalentowanej aktorki Moniki Carlo. Wydana przez portal Histmag.org książka „Zapomniani artyści II Rzeczypospolitej” to pozycja obowiązkowa dla wszystkich miłośniczek i miłośników historii dziesiątej muzy. Przenosi nas do świata celuloidowych taśm filmowych, porywających rewii oraz prawdziwych osobistości polskiej kultury. Do świata, którego już nie ma. Marek Teler – dziennikarz, popularyzator historii, bloger. Współpracownik portalu historycznego Histmag.org i czasopisma „Focus Historia”. Interesuje się między innymi historią kobiet oraz genealogią. Autor książek: „Kobiety króla Kazimierza III Wielkiego” oraz „Kochanki, bastardzi, oszuści. Nieprawe łoża królów Polski: XVI–XVIII wiek”.

Zarys historii literatury i kultury niemieckiej

Rolf-Dieter Kluge, Małgorzata Świderska

Podręcznik ten nie prezentuje materiału z wewnętrznego punktu widzenia i nie jest przeznaczony dla samych tylko germanistów, ale ukazuje literaturę i kulturę niemiecką z perspektywy zewnętrznej, w kontekście Zachodu i Wschodu, akcentując kontakty i związki z kulturą polską. Kultura i literatura niemiecka, usytuowana w środku Europy, miała bowiem w swej historii już w epoce Średniowiecza liczne i płodne kontakty z kulturami sąsiednich krajów, które stały się jej integralną częścią. Książka ta może więc służyć również jako informator dla polskich czytelników, jako przewodnik po literaturze i kulturze krajów obszaru języka niemieckiego. Na rynku polskim nie było w ostatnich dziesięcioleciach takiego zwięzłego podręcznika, zwracającego się do szerokiego kręgu czytelników.

Zatrzymani w kadrze

Bartosz Michalak

Subiektywny portret dziewięciu wybitnych polskich operatorów: Jerzego Lipmana, Jerzego Wójcika, Witolda Sobocińskiego, Jana Laskowskiego, Mieczysława Jahody, Edwarda Kłosińskiego, Jacka Petryckiego, Piotra Sobocińskiego i Pawła Edelmana. Autor pokazuje twórców, którzy sprawili, że pewne kadry zostaną Mu w głowie do końca życia: Zygmunt Malanowicz „biegnący” po jeziorze w Nożu w wodzie Jerzego Lipmana i Romana Polańskiego, płonące lampki spirytusu w Popiele i diamencie Jerzego Wójcika i Andrzeja Wajdy, wisielcy z Rękopisu znalezionego w Saragossie Mieczysława Jahody i Wojciecha Jerzego Hasa, piękna, smutna twarz Lucyny Winnickiej w Pociągu Jana Laskowskiego i Jerzego Kawalerowicza, Elżbieta Czyżewska i rozpędzona karuzela we Wszystko na sprzedaż Witolda Sobocińskiego i Andrzeja Wajdy, Krystyna Janda i Bogusław Sobczuk na korytarzu telewizji w Człowieku z marmuru Edwarda Kłosińskiego i Andrzeja Wajdy, Jerzy Stuhr odwracający kamerę na siebie w Amatorze Jacka Petryckiego i Krzysztofa Kieślowskiego, Maja Komorowska i scena dziadów w Lawie Piotra Sobocińskiego i Krzysztofa Kieślowskiego czy Krystyna Janda nad Wisłą i w pustym pokoju w Tataraku Pawła Edelmana i Andrzeja Wajdy.   Operatorzy polscy są cenieni na całym świecie. Ich siła polega na tym, że mają wykształcenie artystyczne. Wiedzą o wiele więcej niż to, jakich użyć filtrów czy jak ustawić światło. Mają udział w całościowym powstawaniu formy filmowej. Wspólnie z reżyserami odnoszą zwycięstwa lub ponoszą porażki. Są partnerami, a nie technikami. Fakt, że są takie polskie filmy, które zostały zauważone w świecie, zawdzięczamy nie tylko talentowi reżyserów, ale i temu, że owe dzieła zostały pięknie zrobione przez operatorów.                                                                                                                       Witold Sobociński  

Zazdrość Kocmołucha

Molier

“Zazdrość Kocmołucha” to sztuka autorstwa Moliera, wybitnego francuskiego komediopisarza, uznawanego za jednego z najważniejszych daramtopisarzy w dziejach.   Jest to jedna z pierwszych komedii Moliera, miejscami jeszcze nieporadna, jednak już w tej komedii widać lwi pazur autora "Skąpca". Widać go choćby w sposobie, w jaki ośmiesza nadętego doktora, z rodu tych niedouczonych lekarzy, których tak serdecznie nie cierpiał Molier.  

Zbójcy. Dramat w pięciu aktach

Fryderyk Schiller

Zbójcy to jeden z najwcześniejszych dramatów niemieckiego poety Friedricha Schillera. Hrabia Moor na skutek intrygi uknutej przez jego syna Franciszka wydziedzicza drugiego syna Karola. Ten postanawia dołączyć do bandy zbójców grasujących w Lesie Czeskim, a po pewnym czasie zostaje ich przywódcą. Wskutek kolejnych niecnych poczynań swojego brata postanawia powrócić na zamek, aby dokonać zemsty.

Zdarzenie - technika - sztuka. Myślenie sztuki filmowej. Obserwacje

Jerzy Łukaszewicz

Seria: Sztuka Reżyserii. Sztuka Operatorska (1), ISSN 2720-1732   Sztuka filmowa kryje w sobie świat realny i rzeczywistość nieznaną, nieuchwytną, wskazując jednocześnie na to, co zakryte, niepoznane, umykające rygorom realności. Jednak granica między tymi dwiema sferami jest płynna i niewyraźna, ponieważ występuje między nimi stały przepływ: stale przedstawiane jest coś nowego i stale coś staje się niejasne, zasłonięte. O czym nie jest ta książka? Z pewnością nie manifestuje jedynie poprawnych poglądów estetycznych, nie odkrywa formuł tworzenia, nie demaskuje manipulacji formalnych, wreszcie nie prezentuje imperatywnych patentów artystycznych. Niniejsza monografia podejmuje jedynie próbę odpowiedzi na pytanie: jaki głębszy sens jest ukryty w działaniach twórcy filmowego?

Zebranie amorów. Komedia heroiczna w jednym akcie

Pierre de Marivaux

Jednoaktowa komedia francuskiego pisarza i dramaturga Pierrea de Marivauxa, rozgrywająca się w realiach mitologicznych. Dwóch bogów miłości Amor, reprezentujący miłość cnotliwą, oraz Kupidyn, zwolennik gwałtownego pożądania musi udowodnić przed greckimi bogami, która z miłości jest bardziej właściwa dla ludzi. Obaj zmuszeni są do konkurencji, podczas której zalecają się do upersonifikowanej Cnoty.

Zegary i zegarki w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku. Odział Sztuki Dawnej. Oddział Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie

Anna Baranowska-Fietkiewicz, Lech Łopuski

Wśród niezliczonych przedmiotów wytwarzanych w ciągu minionych stuleci zegary zajmowały zawsze miejsce wyjątkowe: pozwalały opanować ten wymiar rzeczywistości, który wydawał się nieuchwytny. Umożliwiały coraz dokładniejszą rachubę czasu, a przez to zyskanie kontroli nad wieloma ludzkimi sprawami. Zegary nadały ramy naszej egzystencji - i w jej wymiarze praktycznym, i w znacznie głębszym, związanym z nieuchronnym przemijaniem. Konstruowanie precyzyjnych czasomierzy wymagało wielkiej pomysłowości i zręczności. Tę biegłość przez kilka stuleci wykazywali również gdańscy rzemieślnicy, a ich wytwory zaspokajały nie tylko wybredny rynek miejscowy, lecz także potrzeby dworów królewskich i magnackich. Równocześnie do Gdańska sprowadzano zegary z innych ośrodków. Wszystko to znalazło odbicie w zbiorach prywatnych i muzealnych gromadzonych w Gdańsku od kilku stuleci. Publikacja ukazuje bogactwo przyrządów do pomiaru czasu, będących ważnymi pamiątkami historii, a także rzemiosła i inżynierii, zabezpieczonych dla potomności w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku.

Zemsta

Aleksander Fredro

"Zemsta" to komedia Aleksandra Fredry w czterech aktach, która powstała w 1833 roku. Inspirowana była dokumentem znalezionym przez Fredrę na zamku Kamieniec w Odrzykoniu, który otrzymał w posagu żony. W dokumencie tym znajduje się historia poprzednich właścicieli. Budowla była własnością dwóch skłóconych ze sobą rodów: Firlejów (dolna część zamku) i Skotnickich (górna część). Piotr Firlej – daleki pierwowzór Cześnika dokuczał Janowi Skotnickiemu – pierwowzorowi Rejenta, za co ten skierował rynny na jego zabudowania. Wtedy Firlej napadł na jego robotników naprawiających mury górnego zamku i zniszczył przy okazji rynny. Skotnicki pozwał go przed sąd i wygrał sprawę, ale kres ich długoletnim zatargom położył dopiero ślub zawarty w 1630 roku przez wojewodzica Mikołaja Firleja z kasztelanką Zofią Skotnicką.

Zjawy, szaleństwo i śmierć. Fantastyka i realizm magiczny w literaturze hispanoamerykańskiej

Tomasz Pindel

Zjawy, szaleństwo i śmierć jest pierwszą tego rodzaju pracą publikowaną w Polsce. Autor przedstawia rozwój hispanoamerykańskiej literatury fantastycznej, począwszy od próbek publikowanych w prasie w XIX wieku, poprzez okres modernizmu, aż po twórczość Julia Cortázara. Proza fantastyczna, z początku imitująca europejskie i północnoamerykańskie wzory, z czasem zyskuje artystyczną dojrzałość i owocuje oryginalnymi tekstami. Ewolucja ukazana została na przykładzie dzieł najważniejszych twórców tego nurtu (m.in. Rubén Darío, Leopoldo Lugones, Horacio Quiroga, Macedonio Fernández, Jorge Luis Borges, Adolfo Bioy Casares). Osobny wątek stanowi realizm magiczny, powszechnie kojarzony czy wręcz utożsamiany z literaturą latynoamerykańską. Praca zarysowuje historię terminu i definiuje charakterystyczne cechy realizmu magicznego na przykładzie powieści najwybitniejszych jego twórców (m.in. Juan Rulfo, Gabriel García Márquez, Alejo Carpentier).   Tomasz Pindel (1976) - pracownik Instytutu Książki i b. wykładowca Katedry Ameryki Łacińskiej UJ, tłumacz literatury hiszpańskojęzycznej, szczególnie latynoskiej, publicysta - współpracuje z lubimyczytac.pl, „Chimerą”, „Kulturą Liberalną”, Magazynem „Książki”, sporadycznie też z „Gazetą Wyborczą” i „Tygodnikiem Powszechnym”, współautor audycji Piątka z literatury (RMF Classic) i bloga poczytane.blog.onet.pl, autor jednej powieści, redaktor prowadzący serii Las Américas. Nieznana klasyka literatury latynoskiej wydawnictwa Universitas.

Zło niechrześcijańskie i nieludzkie. Historia dzieciobójstwa i inne szkice z dziejów codzienności

Dariusz Łukasiewicz

Autor analizuje problematykę dziejów codzienności, przede wszystkim w państwie pruskim. Jest to pierwsza książka w Polsce poświęcona tej tematyce w odniesieniu do naszego najważniejszego i zachodniego sąsiada. Analizie poddane zostało zjawisko dzieciobójstwa. Temat wprawdzie nośny i makabryczny, ale przede wszystkim ważny, jako element dawnej regulacji urodzeń w świecie bez antykoncepcji. Autor podejmuje też nowatorską i kluczową dla dzisiejszej Polski tematykę dziejów bezpieczeństwa w różnych aspektach – socjalnym, zdrowotnym, edukacyjnym, rodzinnym, mieszkaniowym. Interesuje się kwestią mentalności i stereotypów etnicznych, coraz częściej podejmowaną ważną tematyką historii kobiet. Książka zawiera rozdział o dziejach chłopów, która to problematyka po 1989 r. w polskiej historiografii się prawie nie pojawia i osobny tekst o roli warstw niższych w powstaniu 1794 r. 

Zło w popkulturze

Grzegorz Kasjaniuk

Satanizm coraz częściej żąda poszanowania dla siebie takich samych praw jak inne religie, kreując wzorce życia w XXI stuleciu. Popkultura i antykultura stały się moreną czołową, powoli wciskającą magię, satanizm i okultyzm do życia codziennego; sztuki, mody i gier komputerowych. Konsekwentna obecność patologii w mediach skutecznie przyzwyczaja odbiorców do inności z wolna podmieniając dawną normalność na nową i lepszą. Dawne definicje miłości, wiary i rodziny zostają podmienione przez nowe paradygmaty. Popkultura i lansowane przez nią wzorce; hedonizm, egoizm, akceptacja dla pornografii, nieskrępowanego seksu czy kaleczenia ciała to nie element luzackiej mody, tylko taktyka salami, powolnego wciągania zachodniej cywilizacji na złą stronę mocy. Każdy z przytoczonych i udokumentowanych przykładów uzupełniony jest świadectwem nawróconego muzyka. Ku przestrodze, bo Słowo Boże napomina: : Unikajcie wszystkiego, co ma choćby pozór zła 1 Tes 5, 21-22. Satanizm, okultyzm i muzyka Skaryfikacje i moda na masochizm Pakty z diabłem w muzyce Nowa definicja miłości w show-biznesie i pornografizacja życia Seksoholiczny Rock and Roll Charles Manson dlaczego z przestępcy robi się ikonę pop kultury? Black metal demoniczny dotyk muzyki Rastafarianie: duchowość, która zamieniła hostię na marihuanę Techno muzyczne parady na skraju przepaści Prince i nieokiełznany erotyzm Mroczna twarz Demisa Roussosa Snoop Dogg vel. Snoop Lion w parze z demonem hedonizmu Jesus Christ Superstar: antychrześcijańska rock opera Kolejna książka Grzegorza Kasjaniuka, nawróconego dziennikarza muzycznego, który środowisko estradowe zna jak mało kto w Polsce. Przez lata prowadził audycje promujące muzykę thrash-metalową, zatem wie doskonale, jak toczą się losy muzyków dokonujących w życiu mrocznych wyborów. Bo wbrew deklaracjom Rolling Stonesów, muzyka to nie jest tylko rocknroll, tylko sposób na życie, dla wielu również sposób wyboru życia wiecznego.