Przeciw rozpaczy. O tragicznej wizji świata i sposobach jej przezwyciężania

Wojciech Załuski

 Uważna refleksja nad kondycją człowieka doprowadziła wielu myślicieli do wniosku, że jej najbardziej charakterystycznym rysem jest tragiczność. Poczucie tragiczności egzystencji było szczególnie intensywne wśród starożytnych Greków epoki przedklasycznej, którzy dali mu ponadczasowy wyraz w poematach Homeryckich, zwłaszcza w Iliadzie. Czy jednak przekonanie o tragiczności życia jest uzasadnione? Czy rzeczywiście istnieją przekonywujące racje za tak gorzką oceną ludzkiej egzystencji? Książka nie próbuje dostarczyć jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie; jest ono osobiste, by nie powiedzieć intymne – z rodzaju tych, z którymi każdy musi zmierzyć się samodzielnie i uzyskaną odpowiedź zachować dyskretnie dla siebie, nie próbując do niej przekonywać innych. Może jednak do pewnego stopnia pomóc w systematycznej refleksji nad tym zagadnieniem.

Przed zwierciadłem prawdy. Szkice filozoficzne

Jerzy Żuławski

Szkice filozoficzne autorstwa Jerzego Żuławskiego (1874-1915) omawiają następujące zagadnienia: Benedykt Spinoza - człowiek i dzieło, I. Pochodzenie i życie Spinozy. II. Charakter Spinozy. III. Dzieła Spinozy. IV. Stan pojęć filozoficznych przed Spinozą. V. Metoda i system Spinozy. VI. Bóg. VII. Świat. VIII. Człowiek. Teoria poznawania. IX. Nauka O afektach. X. Właściwa etyka. XI. Teorie polityczne Spinozy. XII. Wpływ i znaczenie Spinozy, Filozofia a cywilizacja, Nieznany myśliciel współczesny, Syntetyczny monizm w teorii poznania.

Przemiany syntez niemożliwych. W stronę pedagogiczności podręcznikowej historiografii wychowania

Łukasz Michalski

Praca pt. Przemiany syntez niemożliwych. W stronę pedagogiczności podręcznikowej historiografii wychowania zgłębia meandry narracji współczesnych syntez historycznowychowawczych wykorzystywanych w kształceniu akademickim. Trzy główne cele podjętych badań prowadzą kolejno od charakterystyki narracji podręcznikowej w ramach historii wychowania, przez sformułowanie zarysu jej przemian, ku konfrontacji z tym, co wydarzyło się w ostatnim stuleciu w ramach teorii historiografii (zwłaszcza w kontekście tzw. ethical turn). Wyjściowa perspektywa pracy podkreśla wagę wymiaru narracyjnego podręczników akademickich, zatem prowadzi do postrzegania tego typu tekstów nie tylko jako syntez faktów z przeszłości, lecz także dzieł cechujących się konkretnym sposobem nazywania opisywanych fenomenów wychowania, siatką pojęć, stylem argumentacji czy warstwą aksjologiczną. Dla ich ujęcia wykorzystano tutaj wizję tekstu, którą formułuje w książce pt. Granice historyczności Barbara Skarga. Koncepcja ta zakłada istnienie czterech „warstw”, w których realizuje się znaczenie treści – są to: problematyka, kategorie, reguły sensu, epistema. Każdy z analizowanych w pracy podręczników jest opisywany zgodnie z tak zarysowanym podziałem. Szerszych rozważań wymagały zwłaszcza realizowane w syntezach historycznowychowawczych reguły sensu, dla których ujęcia przyjęta została dodatkowo tropologiczna wizja historiografii autorstwa Haydena White’a. Zbadanie charakterystyki poszczególnych podręczników pozwoliło na wyznaczenie linii rozwojowych tego typu pisarstwa naukowego biegnących od międzywojnia do czasów bardzo nieodległych  i pozwala równocześnie dostrzec, jak historycznie zmieniała się (lub nie) narracja na każdym z czterech poziomów treści i na ile jest ona zbieżna z przemianami współczesnej teorii historiografii.

Przesłanie Boskiej Iliady. Tom 1

Walter Russell

Przesłanie Boskiej Iliady zajmuje we wszechświecie Waltera Russella specjalne, najważniejsze miejsce. To pozycja rzutująca na całą jego późniejszą twórczość, która następnie będzie przez niego wielokrotnie przywoływana w innych publikacjach. Wydana w 1950 roku zawiera treść i interpretację objawień, których Autor doświadczał regularnie od najwcześniejszych lat, w szczególności zaś treść najdłuższego z nich, mającego miejsce w maju 1921 roku. To niezwykłe uniesienie trwało nieprzerwanie przez 39 dni i wpłynęło na całe późniejsze życie tego niezwykłego artysty. W jego wyniku zaznał, jak sam twierdził, pełni „Kosmicznej Świadomości”, stanu nadświadomości i wszechwiedzy znakomicie opisanego przez Richarda Maurice’a Bucke’a (1903), w którym zgłębił tajemnice odwiecznego uniwersalnego prawa natury, budowy wszechświata, roli człowieka we wszechświecie, zagadnień fizycznych, astronomicznych i metafizycznych, których spisaniu wedle kryteriów i aparatu pojęciowego współczesnej nauki poświęcił większość późniejszego życia twórczego i naukowego. Jego wizja na łamach New York Times’a została określona mianem Dwukierunkowego Wszechświata Waltera Russella i stała się źródłem polemiki i dyskusji z powszechnymi przekonaniami i naukowymi paradygmatami, gdyż opisywane przez Russella właściwości materii okazywały się inne niż te na które wskazywała akademicka nauka i chociażby Tablica Mendelejewa. Jest to druga książka spośród bogatego i różnorodnego dorobku Waltera Russella, którą mamy zaszczyt przedstawić polskim Czytelnikom jako pierwsi w Polsce. Dorobek Waltera Russella był w Stanach Zjednoczonych przedmiotem zróżnicowanego odbioru, zarówno krytyki oraz akceptacji. Za dokonania naukowe, w szczególności dotyczące budowy materii i izotopów wodoru, otrzymał on tytuł doktora Amerykańskiej Akademii Nauk. Jego koncepcje filozoficzne i humanistyczne łączą się z wiedzą, którą przedstawiał w wysoce kunsztownej formie, za pomocą pięknych diagramów oraz bardzo precyzyjnych pojęć, balansując na granicy pięknego, poetyckiego języka oraz ścisłych pojęć naukowej terminologii. Niniejsza pozycja jest już dojrzałym owocem ekspresji artystycznej i filozoficznej Autora, która stanowi fundament założonego przez niego wraz z małżonką Lao Russell (wcześniej znanej jako Daisy Stebbing) University of Science and Philosophy, będącego międzynarodowym centrum kulturalnym i artystycznym, miejscem wykładów, spotkań i przestrzenią twórczą, pełniącą również funkcje ekspozycyjne dla dorobku Waltera Russella. Bogactwo spuścizny postaci tak wszechstronnej, przedsiębiorczej i twórczej a jednocześnie silnie podkreślającej potrzebę moralnej przemiany Stanów Zjednoczonych i świata, jest tak ogromne, że wydaje sie niezrozumiałym dlaczego aż dotąd zupełnie umknęło polskim wydawcom i polskim historykom nauki i sztuki. Nic to dziwnego jeśli tylko zdamy sobie sprawę z tego, że pierwsza rzetelna biografia Russella powstała dopiero po ponad pięćdziesięciu latach od jego śmierci. Z tym większą radością przedstawiamy Państwu kolejną w dorobku Waltera Russella pozycję, która mimo upływu czasu wciąż intryguje, niezmiennie stawiając Czytelnika w owym przyjemnym intelektualnym zakłopotaniu, które być może pozwoli mu na spojrzenie na kwestie najważniejsze z zupełnie innej, nowej, a być może nawet i lepszej perspektywy. Niewątpliwie takie są intencje Waltera Russella. Intencją wydawcy jest natomiast zainteresowanie Czytelników w Polsce postacią inspirującą, charyzmatyczną i niezwykłą, której dorobek stanowi ważny filar jakości na której zbudowano moralną i przemysłową wielkość Stanów Zjednoczonych XX. wieku oraz zachęcenie ich do dalszych samodzielnych poszukiwań. W kontraście z kolonialistyczną naturą tego kraju, ludzi budujących Amerykę cechowały także postawy pełne humanistycznych ideałów, twórczego wysiłku, pracy nad samodoskonaleniem i wiary w osiągnięcie postawionych sobie, ambitnych i szlachetnych celów. Postawy, które stanowią źródło idei amerykańskiego dobrobytu i które, z niezrozumiałych przyczyn, są wciąż skryte w cieniu wszędobylskiej popkultury, z którą nierzadko głównie kojarzymy dziś Amerykę, a która tak często pozbawiona jest cnót. Jednak, jak to zwykle bywa, do źródeł droga wiedzie pod prąd. A czy warto płynąć akurat tą rzeką? Odpowiedź na to pytanie pozostawiamy naszym drogim Czytelnikom.

Przestrzeń - literatura - doświadczenie. Z inspiracji geopoetyki

red. Tomasz Gęsina, Zbigniew Kadłubek

Opracowania pomieszczone w tomie Przestrzeń – literatura – doświadczenie bardzo spójnie wpisują się w nurt komparatystyki literackiej. Zdolności komparatystyczne polegają bowiem na umiejętności dostrzegania ruchów i przepływu materii i idei. Wynikają one też z podejścia (zaczerpniętego od  Akexandra  von Humboldta), w myśl którego nauka, filozofia i poezja nie są odseparowane od siebie, lecz tworzą spójną całość. Dotarcie do tej całości umożliwia nomadyzm intelektualny pozwalający na przekraczanie spetryfikowanych granic klasyfikacji myślenia. Przepływ myśli, materii i idei wiąże się też z praktyką podróżowania – tworząc swoistą geopoetykę z jej otwartością miejsca i traktowaniem Drogi jako celu samego w sobie. Stąd bierze się postulat, by „zmieszać się ze światem, by wyjść poza siebie i stworzyć pisanie-wędrowanie czy wiersz-świat”. Z tymi ideami mierzą się Autorzy prezentowanych opracowań.

Przewodnik po twórczości C.S. Lewisa

Robert MacSwain, Michael Ward

C.S. Lewis (1898–1963), wybitny naukowiec, wpływowy apologeta chrześcijański i bestselerowy autor literatury dziecięcej, jest postacią enigmatyczną i kontrowersyjną, która fascynuje nawet pięćdziesiąt lat po jego śmierci. Niniejsze opracowanie jest pierwszym tak kompleksowym jednotomowym studium napisanym przez zespół międzynarodowych naukowców w celu zbadania kariery Lewisa jako historyka literatury, popularnego teologa i twórczego pisarza. Dwadzieścia jeden eksperckich głosów, między innymi z Oksfordu, Cambridge, Princeton i Wheaton analizuje twórczość Lewisa z perspektywy teologicznej, filozoficznej i literackiej. Autorzy opisują wkład Lewisa w teorię krytyki i historię myśli, analizują jego poglądy na temat wiedzy moralnej, płci, modlitwy, wojny, miłości, cierpienia i Pisma Świętego. Końcowe rozdziały zawierają badanie jego twórczości jako pisarza literatury pięknej i poezji. Niniejsze opracowanie, oryginalne w swoim podejściu i unikalne w zakresie przedmiotu analizy, pokazuje że C.S. Lewis był kimś więcej, niż tylko twórcą Narnii.   Robertowi MacSwainowi  udało się zgromadzić  nowych Inklingów – naukowców z różnych dziedzin (literaturoznawców, filozofów, teologów, historyków idei), którzy podjęli się próby opisu i wyjaśnienia: „fenomenu i anomalii” C.S. Lewisa. Rezultat tego spotkania może być zaskakujący dla wielbicieli „Opowieści z Narnii”, dla teoretyków literatury zgłębiających „Odrzucony obraz”, dla filozofów i teologów czytających „Cudy”. O ile pozycja Autora tych dzieł w kulturze popularnej jest niekwestionowana, o tyle w świecie akademickim, zwłaszcza filozoficznym i teologicznym, jest niedoceniona. Nowi Inklingowie łatają „kulisy sztuki” Lewisa, odkrywają jego wyraźną postać na filozoficznej agorze, przyglądają się zagubionej perle na teologicznych katedrach po to, żeby jeszcze raz pomóc nam przeżyć zaskoczenie radością poznawania.   dr hab. Zbigniew Wróblewski, prof. KUL   Ta książka proponuje zaskakującą perspektywę. Z przyjemnością zagłębiałem się w kolejnych rozdziałach poświęconych czy to pewnym bardziej znanym aspektom poglądów Lewisa, czy jego powszechnie znanym pracom, czy też, co jest największą zaletą tej książki, ocenie jego dokonań jako teologa, historyka idei i klasyka. […] Czytelnik otrzymuje tom, który rzuca nowe światło na istotne aspekty twórczości Lewisa. Jest to przeciwwaga dla popularnych poglądów na jego temat jako chrześcijańskiego apologety i znanej osobowości. Dzięki tej książce czytelnik nie będzie musiał poprzestać na uproszczonym podejściu do jego poglądów. Ta książka prowokuje do myślenia o Lewisie w sposób uwzgledniający złożoność i wyjątkowość tego autora i jego pracy. Margaret Keeling, MA, MCLIP, PhD   Przewodnik po twórczości C.S. Lewisa to jedno z najlepszych opracowań w dziedzinie badań and Lewisem. Clara Sarrocco, sekretarz The New Yoork C.S. Lewis Society   Robert MacSwain jest adiunktem teologii i etyki chrześcijańskiej na University of the South w Sewanee w Tennessee. Razem z Jeffreyem Stoutem jest współredaktorem „Grammar and Grace: Reformulations of Aquinas and Wittegenstein” (2004), a z Ann Loades „The Truth-Seeking Heart Austin Farrer and His Writings” (2006).   Michael Ward jest kapelanem w St Peter’s College na University of Oxford. Autor książki „Planet Narnia: The Seven Heavens in the Imagination of C.S. Lewis” (2008) oraz razem z Benem Quashem, współredaktor „Heresies and How to Avoid Them: Why it Matters What Christians Believe” (2007).   C. S. Lewis. Rozum i Wiara „Wierzę w chrześcijaństwo tak samo jak we wschodzące słońce - nie tylko dlatego, że je widzę, ale także dlatego, iż dzięki niemu widzę wszystko inne.” (C.S. Lewis) Seria wydawnicza „C. S. Lewis. Rozum i Wiara” to zbiór publikacji dotyczących twórczości i życia Clive’a Staplesa Lewisa, uznawanego za największego współczesnego chrześcijańskiego apologetę. Prezentuje intelektualne walory teizmu oraz argumentację na rzecz tezy o racjonalności przekonań teistycznych, a w szczególności chrześcijaństwa. Choć Lewis zmarł w roku 1963, jego twórczość jest wciąż aktualna. Do jego argumentów i analiz dotyczących moralności oraz społeczeństwa wciąż odwołują się zawodowi filozofowie i teologowie, a także liczni przedstawiciele obu stron filozoficzno-teologicznego sporu ateizmu z teizmem. Na język polski zostało już przełożone wiele prac C.S. Lewisa, które cieszą się niesłabnącą popularnością. Wciąż jednak brakuje opracowań biograficznych i krytycznych oraz pogłębionych analiz jego poglądów. Seria „C. S. Lewis. Rozum i Wiara” ma wypełnić tę lukę. Publikowane w niej teksty odznaczają się naukową wnikliwością, a jednocześnie są przystępne dla szerokiego grona czytelników, tak jak twórczość samego C.S. Lewisa, który przekonywał, że dzięki chrześcijaństwu wszystko inne nabiera sensu.    

Przeznaczenie natury. Co prawa biologii mówią o naszym miejscu we Wszechświecie

Michael Denton

"Przeznaczenie natury" to fascynująca, oryginalna w treści oraz imponująca rzetelnością i zakresem wiedzy Autora książka z zakresu biologii i filozofii przyrody. Biochemik Michael J. Denton, po skrupulatnej analizie osiągnięć ostatnich lat w naukach przyrodniczych, przedstawia dowody na rzecz twierdzenia, że kosmos jest w szczególny sposób dostosowany do istnienia życia na Ziemi oraz do istnienia organizmów, których biologia jest bardzo podobnie zaprojektowana do naszego gatunku - homo sapiens. Autor odwołuje się przy tym do dawnej, teleologicznej wizji pochodzenia rodzaju ludzkiego, według której człowiek jest szczytowym osiągnięciem natury. Każdy rozdział książki prezentuje czytelnikowi kolejne zadziwiające i szczegółowe dane naukowe na poparcie tej tezy. "Przeznaczenie natury" to próba odpowiedzi na niezwykle aktualne i kontrowersyjne wśród naukowców pytanie: czy gatunek typu homo sapiens jest jedynym możliwym przejawem inteligentnego życia we Wszechświecie? "Ta książka powinna zainicjować nowy etap w dyskusji dotyczącej kwestii istnienia potencjalności wpisanej w przyrodę. Jest tym dla nauk biologicznych, czym były wcześniejsze pozycje pisane z perspektywy fizyki i odwołujące się do zasady antropicznej i kwestii projektu dla kosmologii. Fascynujące i ważna praca". - John C. Polkinghorne, autor książek "Nauka i stworzenie. Poszukiwanie zrozumienia" "Jest to książka o doniosłym znaczeniu naukowym: oryginalna w treści i o dalekosiężnych konsekwencjach. To - w rzeczy samej - spekulatywna filozofia przyrody najwyższej próby. Będzie gratką dla filozofów, ponieważ okazuje się ze wszech miar interesująca, a także dla biologów, ponieważ prawdopodobnie nigdy nie czytali niczego podobnego. Natomiast zwykli czytelnicy będą ją sobie cenić z jeszcze innego, ważniejszego powodu - dlatego, że znajdą w niej to, co powinni znajdować w każdej książce poświęconej życiu (a co rzadko znajdujemy): odzyskane na powrót uczucie zdumienia i zachwytu, które wydawało im się beznadziejnie utracone". - David Berlinski, autor książki "Szatańskie urojenie. Ateizm i jego pretensje naukowe" "Michael Denton w swojej pasjonującej książce przedstawia szczegółowo, jak nauka prowadzi nas nieubłaganie w kierunku nieoczekiwanego wniosku - że Wszechświat został celowo zaprojektowany dla ludzi. Od praw fizyki, przez chemię, do biologii; od właściwości wody aż po cechy ognia - Denton dowodzi, że celem kosmosu jest ludzkie życie. Praca o ogromnych konsekwencjach dla nauki i dla teologii". - Michael Behe, autor książki "Czarna skrzynka Darwina" Michael J. Denton - australijski biochemik. Ukończył wydział medyczny na Bristol University, a na King's College uzyskał doktorat z biochemii. W latach 1990-2015 Denton był zatrudniony na wydziale biochemii Univeristy of Otago w Nowej Zelandii. W 1985 r. wydał słynną książkę pt. "Kryzys teorii ewolucji". Tematem tej publikacji, która nie straciła wiele na aktualności pomimo upływu wielu lat od jej wydania, stała się próba ustalenia, jakie świadectwa empiryczne potwierdzają teorię ewolucji. Autor argumentował w niej tezę, że zmiany ponadgatunkowe są jedynie uogólnieniem, które nie ma potwierdzenia w faktach. W 2016 r. wydał książkę pt. "Teoria ewolucji. Kryzysu ciąg dalszy", w której kontynuował krytykę neodarwinizmu i wskazywał na pojawienie się w nauce nowych mocnych argumentów w tej sprawie. Denton prowadził wiele wykładów na uniwersytetach na całym świecie oraz nie tylko wydawał monografie naukowe, lecz także napisał wiele artykułów publikowanych w tak specjalistycznych czasopismach, jak: "Nature", "Biochemical Journal", "Nature's Genetics", "The Journal of Theoretical Biology" czy "Biology and Philosophy". Michael J. Denton jest agnostykiem krytykującym kreacjonizm za brak uzasadniających go świadectw empirycznych. Seria Inteligentny Projekt to pierwsza tak ambitna i bogata propozycja na polskim rynku wydawniczym, w ramach której ukazują się książki dotyczące teorii inteligentnego projektu - Intelligent Design (ID). Autorzy zastanawiają się: czy różnorodność życia na Ziemi może być wyjaśniona wyłącznie przez procesy czysto przyrodnicze? Czy złożone struktury biologiczne mogły powstać drogą przypadku i konieczności, bez udziału inteligencji? Czy Ziemia jest tylko jedną z wielu niczym niewyróżniających się planet? Teoria inteligentnego projektu jest ogólną teorią rozpoznawania projektu. Rozpoznawanie projektu ma szerokie zastosowanie w takich dziedzinach nauki, jak kryminalistyka, historia, kryptografia, astronomia i inżynieria. Seria Inteligentny Projekt pokazuje, że koncepcja ID powinna być stosowana również w zagadnieniach pochodzenia i rozwoju różnych form życia, a także w próbie zrozumienia nas samych.

Przymierze nowoczesnej teologii z filozofią ku obaleniu Religii Chrystusowej

Praca zbiorowa

Wiek XVIII ze wszystkich poprzedzających był najstraszliwszy dla Kościoła katolickiego. W ciągu niego powstały przeciwko niemu sekty tak zuchwałe, chytre i silne jak nigdy nie było. Pewien rodzaj ˝filozofów˝, już od dawna wszelkich środków nadaremnie próbował ku zaprowadzeniu ogólnej religii ˝czysto ludzkiej˝. Niestrudzonym zabiegom około szerzenia ˝oświaty, religijnej wolnomyślności i powszechnego braterstwa˝ zawsze stawała na przeszkodzie surowa i w żadne układy z doktrynami niewdająca się religia Kościoła Katolickiego. W walce z tą ostatnią okazały się bezskutecznymi nie tylko tak nazwana nauka, lecz nawet podstęp i pochlebstwo, a do użycia siły filozofowie nie chcieli się jeszcze uciekać z tego niby powodu, że powoływanie siły na pomoc nie zgadza się ze wzniosłymi zasadami filozoficznej mądrości.Lecz wtedy także istniała pewna szkoła teologiczna, która nie mogła na żaden sposób pogodzić się z zasadami Kościoła Rzymskiego. Najwięcej nie przypadała do jej gustu niezmienność nauki, odpychająca od siebie wszelkie wymagania ˝ducha czasu˝. Owa szkoła teologiczna bowiem postawiła sobie za cel przeprowadzić ˝postępową reformę Kościoła˝, to jest jego dogmaty i urządzenia tak przykroić, aby w zupełności odpowiadały ˝potrzebom duchowym epoki˝. Na tak przygotowanym gruncie miało nastąpić połączenie wszystkich wyznań chrześcijańskich. Postępowe zabiegi nie odniosły wszakże pożądanego skutku, jakkolwiek ˝nowoczesna szkoła teologiczna˝ większymi rezultatami szczycić się mogła od owoców zebranych przez całe zastępy ˝filozofów˝.