Anatomia melancholii

Robert Burton

OPIS Pierwszy w polszczyźnie wybór z całości dzieła tego potwora słów, giganta barokowej prozy, mistrza paradoksów, jednego z największych ironistów w historii literatury, modelowego melancholika oraz pozbawionego złudzeń utopisty. Anatomia melancholii to książka legenda, księga wszystkich ksiąg, tekst wzorcowo bezkompromisowy, który chciał zmieścić w sobie całą dostępną wówczas bibliotekę, opisać melancholijną przypadłość, ale i zdiagnozować depresyjną cywilizację. Co najciekawsze (i zarazem niezwykle bolesne) ta diagnoza ze zdumiewającą aktualnością przystaje wciąż do naszego świata. „Wszyscy jesteśmy pomyleni” – mówi Burton i z całą bezwzględnością wylicza za pomocą tych swoich gargantuicznych, meandrujących zdań wszystkie powody ludzkiego szaleństwa: opresję polityki, religię, miłość, nadmiar wiedzy i niedostatek uczciwości, biedę, głód, zarazy, gnuśność i tyranię konwenansu, głupotę władców i społeczną agresję. * * * Robert Burton (1577–1640), angielski pisarz, duchowny i bibliotekarz, autor właściwie tylko jednej książki. Pierwsze wydanie Anatomii melancholii ukazało się w roku 1621, ale autor nieustannie rozszerzał i poprawiał jej tekst. Powszechnie uznawana za jedno z najważniejszych dzieł w historii literatury oraz arcydzieło prozy eseistycznej, weszła ona również i do historii nauk medycznych, i do popkultury. BLURB „Dostojność i żałosność świata: wesołość, duma, konsternacja i uważność, prostota i łajdactwo, delikatność, niegodziwość, szczerość i prawość – poświęcają się we wzajemnym pomieszaniu”, a oprócz tego docierające zewsząd „bałamuctwa”, których „nie da się już odkręcić”, i których widok „wątrobę zalewa żółcią”. Tak, to Anatomia nas samych i naszego świata, a uwspółcześniający tekst Burtona przekład Michała Tabaczyńskiego czyni aktualność lektury jeszcze bardziej palącą. prof. Tadeusz Sławek   FRAGMENT Na co to wszystko? Ufam, że nie znajdzie tu nikt powodu do obrazy; a jeśli nawet, to Nemo aliquid recognoscat, nos mentimur omnia [niech nikt nie bierze tego do siebie, bo wszystko to fikcja]. Wszystkiemu przeczę (oto moja ostatnia już obrona), wszystkiego się wypieram, odwołuję to, co tu powiedziałem, jeżeli ktoś mi chce coś wytknąć; a przepraszam z równą łatwością, jak ten czy ów rzucał oskarżenie; liczę jednak (wyrozumiały czytelniku) na twoją łaskawość i pobłażliwość.   NA SKRZYDEŁKO Kiedy w 1621 roku Robert Burton, szkolarz z Oxfordu, wydawał swe wielkie rozmiarami dzieło (ponad 1200 stron w trzytomowym wydaniu oficyny Dent & Sons z 1948 roku plus około 300 stron przypisów), obdarzając go niezwykłym tytułem, o którym po stuleciach Borges miał powiedzieć, że to najbardziej godny zazdrości tytuł w historii literatury, nie przypuszczał, że wypuszcza w świat księgę, która stanie się swoistym kompendium wiedzy o człowieku. Terapeutyczna w zamiarze Anatomia melancholii miała złagodzić nieuleczalny smutek będący nieusuwalną dyspozycją egzystencjalną człowieka. Zaczytywał się Anatomią Lawrence Sterne kreując swego Tristrama Shandy i próbując leczyć go ze śledziennictwa (kto jeszcze pamięta o tym słowie nawiązującym wprost do źródła melancholii, jakim wedle starożytnej i renesansowej medycyny była śledziona); John Keats zostawił ponoć w swej bibliotece egzemplarz Anatomii opatrzony ręcznymi zapiskami na marginesach. Dr Samuel Johnson, książę angielskiego Oświecenia, wyznał swemu biografowi Jamesowi Boswellowi, że Anatomia melancholii jest jedyną książką, dla której mógł wcześniej niż zwykle zerwać się z łóżka. Wybitny lekarz sir William Osler, wykładający medycynę w Oxfordzie w początku XX wieku, uważał Burtona za ojca nowoczesnej psychiatrii i szczycił się posiadaniem wszystkich 5 edycji Anatomii wydanych za życia autora. Antoni Kępiński pisze, iż Burton jest „jedną z najciekawszych i zasłużonych dla historii melancholii postaci”, a jego dzieło dotyczące „zaburzeń psychicznych” jest „jednym z najczęściej wznawianych do obecnych czasów”. Późny modernizm odkrył z kolei w Burtonie, niestrudzonym czytelniku tkającym swój tekst z cytatów z około tysiąca autorów, swego antenata – wirtuoza lektury nasłuchującego głosów z różnych epok i układających z nich nowe kompozycje. Wydajmy więc przynajmniej fragmenty tego dzieła, nie tylko dlatego, że zajmuje tak poczesne miejsce w historii kultury, ale również dlatego, że należąc do tej samej epoki, co Novum Organum (1620) Francisa Bacona i Rozprawa o metodzie Kartezjusza (1637), uzupełnia te dzieła tworzące podstawy nowoczesnej obserwacji naukowej niezwykłą medytacją nad kondycją człowieka. prof. Tadeusz Sławek

Anatomia miłości - nowe spojrzenie

Helen E. Fisher

NOWE, ZAKTUALIZOWANE WYDANIE ŚWIATOWEGO BESTSELLERA. Pierwsze wydanie Anatomii miłości ukazało się ponad dwadzieścia lat temu i szybko stało się nie tylko bestsellerem, ale i klasyczną książką dotyczącą seksualności człowieka. Fisher dalej jednak prowadziła swoje pionierskie badania nad pożądaniem, miłością romantyczną, przywiązaniem i zdradą, a ich owocem jest ta książka. Anatomia miłości nowe spojrzenie, dzieło na wskroś nowoczesne i wybitne, pozwala prześledzić historię życia rodzinnego człowieka od początku istnienia gatunku po czasy współczesne. Znajdziemy tu omówienie spojrzenia kopulacyjnego i innych wrodzonych sztuczek w zakresie uwodzenia; najnowsze dane dotyczące powodów, dla których zakochujemy się w tej a nie innej osobie; nowe informacje na temat cudzołóstwa, uzależnienia od miłości, doboru płciowego i wyboru partnera; nowe hipotezy dotyczące zarówno wpływu chemii mózgu na osobowość i podejście do miłości romantycznej, jak współczesnych wzorów randkowania; historię wzlotu i upadku podwójnych standardów seksualnych; i wiele innych zagadnień skrupulatnie przestudiowanych przez autorkę. Relacjom z badań naukowych towarzyszą opowieści o prawdziwych kobietach, mężczyznach i władzy. Fisher nazwana została ostatnią optymistką w Ameryce i optymistyczne jest przesłanie tej książki: mimo że świat wciąż się zmienia, człowiek nieustannie dąży do miłości.

Ancestor Jorico

William J. Locke

The Ancestor Jorico, the man who wants this, was in his prime a slave owner and a pirate, and yet in his older years lived a supposedly quiet, pious life of modest means. So what happened to all his wealth? And what does the hidden treasure map from Trinidad mean?

And Still I Cheat the Gallows

E. Phillips Oppenheim

A series of stories telling about the graceful crimes of a high class robber, a forger, a robber, a murderer. Stories in each of which are the same criminal, but under different names travels around the world, assuming new identities, avoiding militias and theft of fate. In one story, he helps the British intelligence in restoring critical documents from a foreign state. In another, he uses his skills to help a servant in trouble. In general, stories are of average quality, but they cover interesting situations. One in Jamaica, several others in Paris and London.

Andalucian Nights (#2). Masquerade

Hannah Fielding

A young writer becomes entangled in an illicit gypsy love affair, pulling her into a world of secrets, deception and dark desire. Summer, 1976. Luz de Rueda returns to her beloved Spain and takes a job as the biographer of a famous artist. On her first day back in Cádiz, she encounters a bewitching, passionate young gypsy, Leandro, who immediately captures her heart, even though relationships with his kind are taboo. Haunted by this forbidden love, she meets her new employer, the sophisticated Andrés de Calderón. Reserved yet darkly compelling, he is totally different to Leandro but almost the gypsys double. Both men stir unfamiliar and exciting feelings in Luz, although mystery and danger surround them in ways she has still to discover. Luz must decide what she truly desires as glistening Cádiz, with its enigmatic moon and whispering turquoise shores, seeps back into her blood. Why is she so drawn to the wild and magical sea gypsies? What is behind the old fortune-tellers sinister warnings about Gemini? Through this maze of secrets and lies, will Luz finally find her happiness or her ruin? Masquerade is a story of forbidden love, truth and trust. Are appearances always deceptive? To date, Hannah Fielding has published eight novels: Burning Embers, set in Kenya; The Echoes of Love, set in Italy; the Andalucian Nights trilogy (Indiscretion, Masquerade and Legacy), set in Spain; Aphrodites Tears, set on the Greek islands; Concerto, set on Lake Como; and Song of the Nile, set in Hannah's homeland, Egypt.

Andheim

Alicja Burek

Kiedy ognista włócznia mistrza zakonu paladynów przebiła dumną pierś królowej elfów, wszyscy wstrzymali oddech. Czyżby krwawa wojna między królestwami Andarolnu i Ithrandilu właśnie dobiegła końca? Ci, którym miłościwy bóg Anedothon pozwolił wrócić do domów, nie zaznają jednak spokoju. Tym razem za przeciwnika mają nieprzejednane siły natury i niezaspokojone żądze duchów z przeszłości, które powróciły, by siać zamęt. Czy karkołomna wyprawa do krainy elfów przyniesie spodziewaną pomoc? Po której stronie opowie się młody książę Andor? Czy losy cesarskiej córki są już przesądzone, czy może zdoła dzięki swej magii ognia oszukać własne przeznaczenie? Jak odnaleźć tajemniczy zakon berserkerów? Wszystko to rozstrzygnie się na kartach tej epickiej opowieści, która stanowi początek niezwykłej sagi Upadek Anioła pełnej magii, intryg i bohaterów walczących o przyszłość swojego świata. Alicja Burek urodzona w 1999 r. w Zielonej Górze polska powieściopisarka. Tworzy epicką literaturę fantasy w nowoczesnej, odświeżonej formie. Z zawodu ekonomistka i certyfikowana główna księgowa.

Andivius Hedulio. Adventures of a Roman Nobleman in the Days of the Empire

Edward Lucas White

Edward Lucas White has written a number of historical novels, including Andivius Hedulio. Amazing story of a Roman during the reign of Commodus. This is an exciting adventure! You will feel that you are in ancient Rome.

André

George Sand

Paris, apparaît soudainement une belle inconnue, Paula Monty. Son nom excite et dérange les habitués de la vie sociale parisienne. Le voile du secret enveloppe sa vie dont le but est la vengeance de lépoux décédé. Cependant, lenqute scrupuleuse, presque policiere de la belle révele linattendu...

Andrew Tresholm. Adentures of a Reluctant Gambler

E. Phillips Oppenheim

At the corner corner in the restaurant of the Hotel de Paris in Monte Carlo, four very excellent local unforgettable enjoy the noon banquet. Host director Robert was very energetic, with strong dark eyes. On the right side, Mr. Lyon, General Saint-Hilaire, sat with him with bright gray mustaches, who wore his impressive series of tapes with the air of the one who earned them.

Androcles and the Lion

George Bernard Shaw

“Androcles and the Lion” is a play by George Bernard Shaw, an Irish playwright who became the leading dramatist of his generation, and in 1925 was awarded the Nobel Prize in Literature.   Androcles and the Lion is a play written by George Bernard Shaw. The play is Shaw's retelling of the tale of Androcles, a slave who is saved by the requiting mercy of a lion. In the play, Shaw portrays Androcles to be one of the many Christians being led to the Colosseum for torture. Characters in the play exemplify several themes and takes on both modern and supposed early Christianity, including the cultural clash between Jesus' teachings and traditional Roman values.  

Androgyne

Stanisław Przybyszewski

Androgyne - poemat prozą przesycony jednocześnie cielesnością i mistycyzmem, seksualnością i piętnem śmierci, pełen tęsknoty za zjednoczeniem kochanków na planie duchowym, czemu na przeszkodzie stoi ciało z jego płciowością więżące duszę. Poemat składa się z dwóch części, w pierwszej czytelnik może uczestniczyć w demonicznym i seksualnym misterium miłości, w drugim natomiast śmierci. A wszystko to na tle snów na jawie, erotyzmu, tęsknoty, strachu, grozy i kuszenia. Przepiękne poetyckie opisy sprawiają, że Androgyne czyta się z prawdziwą przyjemnością.

Androgyne

Stanisław Przybyszewski

“Androgyne” to utwór Stanisława Przybyszewskiego, polskiego pisarza, poety, dramaturga okresu Młodej Polski. Przybyszewski był skandalistą, przedstawicielem cyganerii krakowskiej i nurtu polskiego dekadentyzmu.   “Androgyne” to opowiadanie Stanisława Przybyszewskiego. Obok samej twórczości rozgłos Przybyszewskiemu przynosiła także atmosfera, jaką wokół siebie wytwarzał. Był uważany za legendarną postać europejskiej bohemy, przez Strindberga nazywany był „genialnym Polakiem”. Przybyszewskiego uważa się za prekursora współczesnego satanizmu intelektualnego.  

Androgyne

Stanisław Przybyszewski

[Dedykacja] Fraszki tym książkom dzieją: kto się puści na nie  Uszczypliwym językiem, za fraszką nie stanie.    Strona tytułowaKsięgi pierwsze An­dro­gy­ne Stał przy oknie Al­ka­za­ru i pa­trzał na dziw­ne mia­sto -- mia­sto, któ­re mu oj­co­wie je­go przed ty­sią­cem lat zbu­do­wa­li. By­ła noc księ­ży­co­wa, a w upior­nym świe­tle stra­szy­ły kształ­ty i kon­tu­ry mia­sta, co się dzi­wacz­nie po­ła­ma­ną płasz­czy­zną da­chów u nóg je­go roz­ście­li­ło. [...]Stanisław PrzybyszewskiUr. 7 maja 1868 w Łojewie Zm. 23 listopada 1927 w Jarontach Najważniejsze dzieła: Confiteor (1899), Requiem aeternam (niem. Totenmesse 1893; pol. 1904), De profundis (niem. 1895; pol. 1900), Nad morzem (1899), Androgyne (1900), Homo sapiens (niem. 1895-1896, pol. 1901), Dzieci Szatana (niem. Satans Kinder 1897, pol. 1899); Dla szczęścia (niem. Das grosse Glueck 1897, pol. 1897); Matka (1902); Śnieg (1903); Gody życia (1909); Mściciel (1927) Urodził się na Kujawach, był synem nauczyciela wiejskiego; po ukończeniu niem. gimnazjum wyjechał do Berlina, gdzie studiował architekturę i medycynę. Opublikowanie rozwijających modernistyczną koncepcję twórcy esejów filoz. Chopin i Nietzsche oraz Ola Hanson (publ. niem. jako cykl Zur Psychologie des Individuums 1892) dało mu wstęp do berlińskiej bohemy artystycznej. Przybyszewski miał okazję zaprzyjaźnić się z postaciami wyznaczającymi styl epoki, takimi jak August Strindberg, Edward Munch czy Richard Dehmel. Ożeniwszy się w 1893 r. z norweską pianistką i pisarką Dagny Juel, do 1898 r. przebywał głównie w Norwegii, gdzie poznał kolejnych ważnych twórców, m.in. Henryka Ibsena i Knuta Hamsuna. Małżeństwo odwiedziło też Hiszpanię, korzystając z zaproszenia pol. filozofa-mesjanisty Wincentego Lutosławskiego. Następnie w Paryżu Przybyszewski znalazł się w kręgu Miriama (tj. Zenona Przesmyckiego, późniejszego wydawcy pism Norwida, tłumacza literatury fr., niem. i ang.). W 1898 przyjechał do Krakowa, poprzedzany rozgłosem zdobytym w Niemczech, Czechach i krajach skandynawskich; entuzjastycznie przyjęty przez młode środowisko twórcze. W Krakowie redagował młodopolskie ,,Życie" przy współpracy artyst. Wyspiańskiego, a także przewodził cyganerii (do której należał m.in. Tadeusz ,,Boy" Żeleński), otoczony atmosferą skandalu, ze względu na tematykę erotyczną swoich utworów, jak również rozwiązły styl życia, pijaństwo i takie incydenty jak odbicie żony Janowi Kasprowiczowi. Jego poglądy, będące adaptacją filozofii Schopenhauera i Nietzschego, eksponowały indywidualizm (przede wszystkim jednostki twórczej skłóconej z otoczeniem, wolnej od wszelkich zobowiązań społecznych i moralnych), tragizm natury ludzkiej, rozdartej między pierwiastkiem wyższym, duszą, i niższym, mózgiem (racjonalnością) oraz ideę pożądania jako siły kosmicznej. Głosił, że nowa sztuka powinna być celem samym w sobie, prowadząc artystę (poprzez analizę seksu i stanów patologicznych jako sfer wyłączonych spod kontroli świadomości) do poznania ,,nagiej duszy", wyzwolonej z więzów racjonalizmu i sensualizmu. Przyczynił się do rozwoju form artystycznych (np. powieści psychologicznej przez wprowadzenie rozbudowanych monologów wewn. i mowy pozornie zależnej) oraz postaw myślowych w Polsce. Na początku dwudziestolecia międzywojennego (1918-1920) Przybyszewski oddziałał także na środowisko poznańskich ekspresjonistów, skupionych wokół pisma ,,Zdrój" (studium programowe ,,Ekspresjonizm, Słowacki i Genesis z Ducha", 1918). Pod koniec życia pisał pamiętniki, wyd. pt. Moi współcześni. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Androgyne

Stanisław Przybyszewski

An­dro­gy­ne Es war spä­te Nacht, als er nach Hau­se kam. Er setz­te sich an den Schreib­tisch und sah ge­dan­ken­los auf einen herr­li­chen Blu­men­strauß hin, der mit ei­nem brei­ten ro­ten Band um­wun­den war. Auf dem einen En­de stand in gol­de­nen Buch­sta­ben ein mys­ti­scher, weib­li­cher Na­me. Nichts wei­ter. Und wie­der emp­fand er die­sen lan­gen, flie­der­wei­chen Schau­er, der ihn durch­zuck­te, als man ihm die­sen Strauß auf die Estra­de hin­auf­reich­te. Man hat ihn ja mit Blu­men be­wor­fen, so­viel Krän­ze reg­ne­ten nie­der zu sei­nen Fü­ßen -- aber die­ser Strauß mit die­sem ro­ten Band und dem mys­ti­schen Na­men -- wer mag ihn wohl hin­auf­ge­schickt ha­ben? [...] Stanisław Przybyszewski Ur. 7 maja 1868 w Łojewie Zm. 23 listopada 1927 w Jarontach Najważniejsze dzieła: Confiteor (1899), Requiem aeternam (niem. Totenmesse 1893; pol. 1904), De profundis (niem. 1895; pol. 1900), Nad morzem (1899), Androgyne (1900), Homo sapiens (niem. 1895-1896, pol. 1901), Dzieci Szatana (niem. Satans Kinder 1897, pol. 1899); Dla szczęścia (niem. Das grosse Glueck 1897, pol. 1897); Matka (1902); Śnieg (1903); Gody życia (1909); Mściciel (1927) Urodził się na Kujawach, był synem nauczyciela wiejskiego; po ukończeniu niem. gimnazjum wyjechał do Berlina, gdzie studiował architekturę i medycynę. Opublikowanie rozwijających modernistyczną koncepcję twórcy esejów filoz. Chopin i Nietzsche oraz Ola Hanson (publ. niem. jako cykl Zur Psychologie des Individuums 1892) dało mu wstęp do berlińskiej bohemy artystycznej. Przybyszewski miał okazję zaprzyjaźnić się z postaciami wyznaczającymi styl epoki, takimi jak August Strindberg, Edward Munch czy Richard Dehmel. Ożeniwszy się w 1893 r. z norweską pianistką i pisarką Dagny Juel, do 1898 r. przebywał głównie w Norwegii, gdzie poznał kolejnych ważnych twórców, m.in. Henryka Ibsena i Knuta Hamsuna. Małżeństwo odwiedziło też Hiszpanię, korzystając z zaproszenia pol. filozofa-mesjanisty Wincentego Lutosławskiego. Następnie w Paryżu Przybyszewski znalazł się w kręgu Miriama (tj. Zenona Przesmyckiego, późniejszego wydawcy pism Norwida, tłumacza literatury fr., niem. i ang.). W 1898 przyjechał do Krakowa, poprzedzany rozgłosem zdobytym w Niemczech, Czechach i krajach skandynawskich; entuzjastycznie przyjęty przez młode środowisko twórcze. W Krakowie redagował młodopolskie ,,Życie" przy współpracy artyst. Wyspiańskiego, a także przewodził cyganerii (do której należał m.in. Tadeusz ,,Boy" Żeleński), otoczony atmosferą skandalu, ze względu na tematykę erotyczną swoich utworów, jak również rozwiązły styl życia, pijaństwo i takie incydenty jak odbicie żony Janowi Kasprowiczowi. Jego poglądy, będące adaptacją filozofii Schopenhauera i Nietzschego, eksponowały indywidualizm (przede wszystkim jednostki twórczej skłóconej z otoczeniem, wolnej od wszelkich zobowiązań społecznych i moralnych), tragizm natury ludzkiej, rozdartej między pierwiastkiem wyższym, duszą, i niższym, mózgiem (racjonalnością) oraz ideę pożądania jako siły kosmicznej. Głosił, że nowa sztuka powinna być celem samym w sobie, prowadząc artystę (poprzez analizę seksu i stanów patologicznych jako sfer wyłączonych spod kontroli świadomości) do poznania ,,nagiej duszy", wyzwolonej z więzów racjonalizmu i sensualizmu. Przyczynił się do rozwoju form artystycznych (np. powieści psychologicznej przez wprowadzenie rozbudowanych monologów wewn. i mowy pozornie zależnej) oraz postaw myślowych w Polsce. Na początku dwudziestolecia międzywojennego (1918-1920) Przybyszewski oddziałał także na środowisko poznańskich ekspresjonistów, skupionych wokół pisma ,,Zdrój" (studium programowe ,,Ekspresjonizm, Słowacki i Genesis z Ducha", 1918). Pod koniec życia pisał pamiętniki, wyd. pt. Moi współcześni.   Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Andromache

Andromacha tragedia grecka napisana przez Eurypidesa w V wieku p.n.e. Jest to jedno z 18 jego zachowanych do dzisiaj dzieł. Fabuła koncentruje się wokół losów Andromachy po upadku Troi. Andromacha w mitologii greckiej, córka Eetiona, króla Tebe w Cylicji, żona Hektora. Miała z nim syna Astyanaksa. Po upadku Troi, stała się niewolnicą syna Achillesa Neoptolemosa. Urodziła mu 3 synów: Pergamosa, Pielosa i Molossosa. Wzbudziło to zazdrość żony Neoptolemosa, Hermiony, która zgładziła Molossosa i pozbyła się Andromachy. Historia ta stała się właśnie tematem tragedii Eurypidesa Andromacha. (Za Wikipedią).

Andruszkowice. Monografia miejscowości

Andrzej Cebula

Andruszkowice - monografia podsandomierskiej wsi. Książka omawia zagadnienia z przeszłości osadnictwa wiejskiego na terenie Sandomierszczyzny, położenie geograficzne opisywanej miejscowości, etymologię jej nazwy, jej dzieje do rozbiorów, w dobie niewoli narodowej, w Polsce niepodległej, w PRL-u i obecnie. Zawiera wiele starych fotografii, mapy, plany i tabele.