Polszczyzna dziewiętnastowiecznych salonów

Elżbieta Umińska-Tytoń

Publikacja ukazuje etykietę językową dziewiętnastowiecznych salonów polskich. Materia językowa usytuowana została na szerszym tle kulturowym epoki, co rozszerza krąg odbiorców o czytelników niejęzykoznawców, a tym samym propaguje wiedzę o języku jako integralnym składniku przestrzeni społecznej określonej epoki. Salon był miejscem, gdzie kształtowano i stosowano wyższe formy zachowania, także językowego. Służyło to poczuciu elitarności, podkreślało dystans dzielący grupę osób bywałych na salonach od reszty społeczeństwa. Wyszukane formy grzeczności były ważnym sposobem tego wyróżnienia. Niemniej istotną rolę pełniło słownictwo. Jak wiadomo, jest to warstwa języka, która najlepiej odzwierciedla strukturę społeczną jego użytkowników. Zatem swoista leksyka charakterystyczna dla komunikacji salonowej, będzie także przedmiotem opisu. Opis polszczyzny salonowej wydaje się potrzebny z kilku powodów: 1. Brak w dotychczasowych badaniach nad językiem XIX w. prac zajmujących się jego ówczesnym zróżnicowaniem społecznym. W ogóle opisowi stylistycznych i socjalnych odmian języka polskiego w XIX w. poświęcono dotąd niewiele miejsca. W polu zainteresowań językoznawców znalazły się jedynie gwary miejskie (warszawska i krakowska) oraz – w różnym zakresie – styl potoczny. Język elit tamtych czasów nie doczekał się dotąd opracowania. 2. Badany typ kontaktu ukazuje bogactwo stylistyczne naszego języka, który dziś coraz silniej ulega naporowi wszechogarniającej potoczności. 3. Zamierzony opis utrwala odchodzący w przeszłość sposób posługiwania się językiem wyszukanym, eleganckim, dbałym o formy. 

Pomiędzy malarstwem, rzeźbą a architekturą - twórczość Stefana Krygiera

Joanna Matuszewska

Książka Joanny Matuszewskiej pt. Pomiędzy malarstwem, rzeźbą i architekturą – twórczość Stefana Krygiera jest pierwszym pełnym opracowaniem dotyczącym twórczości związanego Łodzią architekta i artysty plastyka – Stefana Krygiera. Autorka skonfrontowała jego działalności z trendami artystycznymi, projektowymi i urbanistyczno-architektonicznymi obowiązującymi w latach 1947–1951 oraz 1959–1963. Monografia pokazuje, że zróżnicowana działalność Krygiera obejmuje wielu dziedzin z zakresu projektowania – architektury, urbanistyki, form tzw. małej architektury, identyfikacji wizualnej, a także twórczości malarskiej, rzeźbiarskiej oraz dydaktycznej. W pracach artysty odnaleźć można liczne inspiracje i wpływy nurtów, takich jak: kubizm, futuryzm, konstruktywizm, suprematyzm, neoplastycyzm oraz koncepcji Władysława Strzemińskiego i Katarzyny Kobro. Krygier w swojej twórczości podejmuje dialog z różnymi zjawiskami kultury. Najsilniej jednak zarysował się wpływ osobowości Władysława Strzemińskiego. Analiza dorobku Krygiera jest o tyle trudna, że jego  oryginalna twórczość i szeroka aktywność nie posiadają precedensu.

Pomiędzy reformami. Edukacja początkowa w polskich reformach oświatowych w latach 1932-1961

Dorota Radzikowska

W pracy zawarta została analiza reform programowo-strukturalnych wprowadzanych w Polsce na pierwszym szczeblu kształcenia w szkole podstawowej w latach 1932–1961, przy czym ciężar badań koncentruje się głównie na założeniach reform, w mniejszym zaś stopniu na rzeczywistych zmianach w systemie edukacji, jakie zaszły pod ich wpływem. Ponieważ etap edukacji początkowej rozpoczyna organizowany przez szkołę proces wszechstronnego rozwoju uczniów, zadania nauczania początkowego rozpatrywane są tutaj w ścisłym związku z zadaniami szkoły podstawowej jako szkoły ogólnokształcącej. Wśród kryteriów analizowania kolejnych reform znalazły się: źródła, uwarunkowania i ogólne założenia reformy, miejsce edukacji początkowej w strukturze systemu oświatowego, cele i zadania tej edukacji w świetle założeń reformy, a także treści i programy nauczania dopuszczone do użytku na szczeblu edukacji początkowej wraz z metodami nauczania, formami organizacyjnymi pracy oraz środkami dydaktycznymi zalecanymi przez autorów programów i opracowań metodycznych. Zakres chronologiczny pracy zamyka się w latach 1932–1961, jednak dla określenia kontekstu i pełniejszego zobrazowania opisywanych reform oraz wskazania na ewolucyjny charakter zmian konieczne było odwołanie do przeszłości, pokazujące zasadnicze tendencje, które poprzedzały pierwszą charakteryzowaną w pracy reformę. 

Ponad granicami. Kobiety, migracje, obywatelstwo

Agnieszka Małek, Red. Marta Warat

To pierwsza w Polsce socjologiczna praca dotycząca złożonych relacji między płcią, migracjami, etnicznością, religią a obywatelstwem, przygotowana przez młode socjolożki Agnieszkę Małek i Martę Warat. Autorkom udało się pozyskać teksty uznanych badaczy i badaczek z zakresu tej problematyki, które pisane są generalnie z perspektywy krytycznej refleksji feministycznej i genderowej. Dotychczasowe studia nad tym tematem nie prezentowały w tak wielowymiarowy, intersekcjonalny sposób złożoności problemów kobiet, nie ukazały także ich mobilizowania się obywatelskiego i etnicznego oraz budowania własnej podmiotowości w skomplikowanym wielokulturowym kontekście. Z recenzji prof. dr hab. Krystyny Slany

Potencjał energetyczny wybranych paliw alternatywnych

Agnieszka Kijo-Kleczkowska

W pracy omówiono problematykę potencjału energetycznego wybranych paliw alternatywnych, również w formie brykietów, w postaci osadów ściekowych, odpadów biomasy i tworzyw sztucznych, w odniesieniu do węgla kamiennego i mułu węglowego z uwzględnieniem ich termicznej utylizacji metodą spalania i współspalania. Tematyka ta nabiera coraz większego znaczenia z uwagi na narastającą ilość odpadów. Prowadzenie procesów termicznych, jakim poddawane są paliwa/odpady, wymaga odpowiedniej ich organizacji. Stąd wynika główny cel pracy, polegający na przedstawieniu zachowania wybranych paliw/odpadów w procesie spalania, w warunkach laboratoryjnych, w oparciu o kompleksowe badania eksperymentalne. Realizacja badań wymagała zastosowania odpowiedniej aparatury i stanowisk badawczych oraz opracowania odpowiedniej metodyki pomiarów. Eksperymenty obejmowały wysokotemperaturowe badania, związane z procesami fizykochemicznymi towarzyszącymi heterogenicznemu spalaniu/ /współspalaniu wybranych odpadów/paliw, w zróżnicowanym otoczeniu. W celu wykazania specyfiki ich zachowania podczas procesów termicznych niezbędne było wykonanie analizy technicznej i elementarnej paliw/odpadów, umożliwiającej przedstawienie zróżnicowania ich właściwości, a także możliwości energetycznego wykorzystania. W pracy zaprezentowano wyniki badań spalania i współspalania wybranych paliw/odpadów w cyrkulacyjnej warstwie fluidalnej, które, zdaniem autorki, bardzo dobrze spełniają trudne warunki, jakie należy uzyskać, aby sprawnie i ekologicznie wykorzystać te paliwa. Wykazano ponadto oddziaływanie właściwości rozpatrywanych paliw/odpadów na emisję wybranych gazów podczas spalania, a także wyznaczono wpływ różnych parametrów procesu (dostosowanych do możliwości aparaturowych) na charakter jego przebiegu. W monografii przedstawiono również wyniki analizy termicznej TG/DTG/DTA/ /DSC/MS wybranych paliw/odpadów z uwzględnieniem ważnego aspektu emisji zanieczyszczeń. Nowym elementem pracy są wyniki modelowania spalania wybranych paliw/odpadów, które umożliwia prognozowanie zachowania tych materiałów w różnych warunkach termicznych. Pracę zakończono podsumowaniem, wykazującym istotę i ważność podjętego zagadnienia z zaakcentowaniem potrzeby kontynuowania badań w omawianej problematyce.

Potencjał innowacyjny w inżynierii materiałowej i zarządzaniu produkcją

Agata Dudek, Ewa Staniewska (red.)

W monografii przedstawiono różnorodne zagadnienia z dyscypliny inżynierii materiałowej oraz zarządzania produkcją i usługami, które zostały omówione na 44. Studenckiej Konferencji Naukowej. Materiał badawczy opiera się na pracach studentów, członków kół naukowych oraz doktorantów z polskich uczelni. Teksty zawarte w monografii skupiają się na istotnych i aktualnych zagadnieniach oraz problemach, ze szczególnym uwzględnieniem idei zrównoważonego rozwoju. W pierwszej części tej publikacji skoncentrowano się na innowacjach w inżynierii materiałowej, omawiając różne tematy, takie jak np. analiza mikrostruktury, właściwości użytkowe czy zużycie materiałów inżynierskich. W drugiej części uwzględniono zagadnienia dotyczące zarządzania i inżynierii produkcji, których podstawowym obszarem rozważań jest zapewnienie wysokiego poziomu efektywności podejmowanych działań. Znaczna część prezentowanej monografii obejmuje niezwykle istotne zagadnienia dotyczące innowacyjnych rozwiązań ekologicznych, optymalizacji materiałowej, odnawialnych źródeł energii oraz efektywnego gospodarowania odpadami.

Powieść graficzna. Studium gatunku w perspektywie kognitywistycznej

Michał Wróblewski

W publikacji dokonano analizy powieści graficznej jako gatunku o znamionach literackości przy zastosowaniu metodologii kognitywnej. Czytelnik zostaje zapoznany z podstawowymi założeniami poetyki kognitywnej, ze szczególnym zwróceniem uwagi na mechanizmy stojące za tekstem, w tym na te związane z procesem lektury. Autor sytuuje powieść graficzną w perspektywie historycznej, ale przede wszystkim podejmuje próbę gatunkowego wyróżnienia jej z dziedziny komiksu. Rozważa przy tym teoretyczne zagadnienia związane ze sposobem badania gatunków hybrydycznych i wieloznakowych w obliczu kryzysu genologii esencjalnej, dowodząc, że komiks i powieść graficzna zasługują na włączenie ich w sferę zainteresowań (nowej) genologii.

Powszechna wystawa światowa w Paryżu w 1900 roku. Splendory Trzeciej Republiki

Eleonora Jedlińska

Książka przybliża fenomen, jakim były w kulturze europejskiej wystawy światowe. Autorka bada ich genezę i przedstawia zarys ich historii (od Pierwszej Wystawy Francuskiej w 1798, poprzez wystawę londyńską w 1851, Wystawę Powszechną w Paryżu w 1855, wystawę paryską w 1867, wiedeńską w 1873, wystawy paryskie w 1878 i 1889, wystawę w Chicago w 1893 - po tytułową, paryską, w 1900). Publikacja zawiera szczegółową analizę planów i projektów oraz omówienia ważniejszych realizacji architektonicznych, towarzyszących temu podniosłemu wydarzeniu (m.in. Brama Monumentalna, Grand Palais i Petit Palais, Most Aleksandra III, Pałac Wody i Elektryczności, Rue des Nations wraz z pawilonami narodowymi oraz La Ruche). Osobną część poświęcono sztukom pięknym. Zasadniczą treść książki (napisanej przez historyka sztuki) stanowią problemy artystyczne, którym towarzyszą zagadnienia historyczne, socjologiczne, polityczne i filozoficzne, kształtujące postawy społeczne końca XIX w. Obszerne fragmenty dotyczą obecności na wystawie 1900 r. artystów polskich - ich dzieł i roli w kształtowaniu świadomości istnienia Polski. Publikacja zawiera kilkadziesiąt wyjątkowych zdjęć z 1900 r. oraz współczesne fotografie najważniejszych obiektów architektonicznych Paryża, powstałych na Wystawę Światową. Bogactwo ilustracji, przedstawiających rzadko reprodukowane dzieła sztuki z licznych muzeów na świecie sprawia, że książka może być atrakcyjnym źródłem ikonograficznym.