Przekłady Literatur Słowiańskich. T. 5. Cz. 2: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (2013)

red. Bożena Tokarz

„Przekłady Literatur Słowiańskich”. Tom 5, część 2: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (2013) odnotowuje tłumaczenia z jednego roku z literatury bułgarskiej, chorwackiej, czeskiej, macedońskiej, serbskiej, słowackiej i słoweńskiej na język polski oraz z literatury polskiej na wymienione języki. W ten sposób łatwiej jest zapanować nad materiałem, a informacje opracowywane są na bieżąco. Z zestawień bibliograficznych można odczytać wiele o życiu literackim, jego instytucjach wydawniczych i promujących literatury słowiańskie w Bułgarii, Chorwacji, Czechach, Macedonii, w Polsce, Serbii, Słowacji i Słowenii. Dlatego bibliografia została wzbogacona o komentarze, których autorzy opisują zarysowujące się prawidłowości w zakresie recepcji literatury obcej (słowiańskiej) przez Słowian w kontekście jednostkowej kultury, zapotrzebowania na odmienność lub potwierdzenia siebie. Analizując bibliografię przekładów, odnajdują argumenty na temat funkcji kontekstu kultury przyjmującej w transferze oryginału w stosunku do roli i wartości oryginału w systemie kultury wyjściowej. Na podstawie bibliografii przekładów wnioski na ten temat dotyczą przede wszystkim dokonanych wyborów. W niniejszym tomie autorzy komentarzy objęli swoją refleksją nie tylko zgromadzoną w nim bibliografię, lecz okres szerszy, a mianowicie lata 2007–2013, odnosząc się w ten sposób do tomu 4, części 2. W kolejnych tomach komentarze będą dotyczyć aktualnie przedstawionego materiału bibliograficznego. Publikacja adresowana jest do badaczy literatur i kultur słowiańskich (w tym polskiej), studentów oraz do wszystkich zainteresowanych wiedzą na temat innych kultur słowiańskich. Wersja elektroniczna nie zawiera płyty CD

Przemiany wiedzy w cyberkulturze. Badania nad kulturą, komunikacją, wiedzą i mediami

Anna Maj

Seria: Media i Kultura (2), ISSN 2719-9789   Obecność nowych technologii i mediów w życiu codziennym współczesnego człowieka wpływa nie tylko na kulturę, komunikację i relacje społeczne, ale też na nasze procesy kognitywne, percepcję i rozumienie świata. Zmiany te są istotne, lecz często niedostrzegane – tracimy z oczu najważniejsze w sensie ewolucyjnym, choć ujawniające się subtelnie, przemiany sposobów myślenia. Warto sprawdzić, jak ewoluowały cyberkulturowe praktyki wiedzy w stosunku do wcześniejszych form gromadzenia, porządkowania i dzielenia się wiedzą oraz w jaki sposób zmieniły się konceptualizacje pojęć piramidy wiedzy: danych, informacji, wiedzy, mądrości. Jaka jest wiedza epoki cyfrowej, wszechobecnych sensorów i usieciowienia? Czy nieustannie zbierając dane z otoczenia, istotnie stajemy się mądrzejsi? Przyjrzymy się ewolucji cyfrowej pamięci, sztucznej inteligencji, algorytmizacji poznania i wikifikacji wiedzy, a także naukowemu porządkowaniu chaosu wszechobecnych danych przy pomocy big data, analityki kulturowej i sieci społecznych. Książka ukazuje cyberkulturowe przemiany wiedzy i jej konceptualizacji w interdyscyplinarnej perspektywie badań nad kulturą, komunikacją, wiedzą i mediami.

Przestrzeń - literatura - doświadczenie. Z inspiracji geopoetyki

red. Tomasz Gęsina, Zbigniew Kadłubek

Opracowania pomieszczone w tomie Przestrzeń – literatura – doświadczenie bardzo spójnie wpisują się w nurt komparatystyki literackiej. Zdolności komparatystyczne polegają bowiem na umiejętności dostrzegania ruchów i przepływu materii i idei. Wynikają one też z podejścia (zaczerpniętego od  Akexandra  von Humboldta), w myśl którego nauka, filozofia i poezja nie są odseparowane od siebie, lecz tworzą spójną całość. Dotarcie do tej całości umożliwia nomadyzm intelektualny pozwalający na przekraczanie spetryfikowanych granic klasyfikacji myślenia. Przepływ myśli, materii i idei wiąże się też z praktyką podróżowania – tworząc swoistą geopoetykę z jej otwartością miejsca i traktowaniem Drogi jako celu samego w sobie. Stąd bierze się postulat, by „zmieszać się ze światem, by wyjść poza siebie i stworzyć pisanie-wędrowanie czy wiersz-świat”. Z tymi ideami mierzą się Autorzy prezentowanych opracowań.

Przestrzeń społeczno-kulturowa złożonego układu osadniczego

Jerzy Runge

Konurbacja katowicka formowała się od końca XVIII wieku na pograniczu dwóch państw - Polski i Niemiec. W tym sensie był to obszar ich peryferii. Trwałe i dynamiczne interakcje między różnymi grupami narodowo-etnicznymi powodowały przenikanie się kultur. Od połowy XX wieku ten złożony układ osadniczy stanowił już centrum rozwoju społeczno-gospodarczego na skalę ponadregionalną. W wyniku różnokierunkowych migracji zachodzących pod wpływem intensywnej industrializacji kształtowały się relacje społeczne między migrantami a ludnością miejscową (autochtoniczną), jak i między samymi imigrantami. Celem niniejszej książki jest analiza dawnej wielokulturowości wybranych miast konurbacji katowickiej na tle metodologiczno-terminologicznym oraz wskazanie, w jakim zakresie owa cecha może stanowić atut we współczesnych przemianach społeczno-gospodarczych obszaru. Czasowe i przestrzenne nakładanie się różnego pochodzenia powiązań i relacji społeczno-kulturowych skłania autora do sformułowania pojęć: genotypu kultury oraz pierwotnego i wtórnego genotypu kultury, a także do egzemplifikacji kształtowania genotypów kulturowych w konurbacji katowickiej.

Przetrwanie i przetwarzanie. Programy kultury narodowej w epoce Młodej Polski

Krzysztof Fiołek

Książka jest próbą przedstawienia głównych cech programów kultury narodowej, powstałych w epoce Młodej Polski. Przetrwanie i przetwarzanie to pojęcia, którymi oznaczone zostały dwa wiodące style myślenia o kulturze. Odnoszą się one do imperatywów konserwacji oraz modernizacji życia polskiego w czasach porozbiorowych. Dla orędowników kultury przetrwania najważniejszym zadaniem stało się umacnianie spoistości narodu jako wspólnoty posiadającej własną świadomość historyczną. Natomiast zwolennicy kultury przetwarzania uznali, że najważniejsze jest przekształcenie rozbitego i zapóźnionego społeczeństwa w nowoczesny naród, poważany w modernizującym się świecie. Wielowymiarowa rywalizacja ideowych formacji, zabiegających o intelektualny prymat w programach i dyskusjach, została zrekonstruowana w oparciu o dzieła wpływowych podówczas myślicieli, takich jak chociażby Aleksander Świętochowski, Jan Ludwik Popławski, Stanisław Szczepanowski, Zenon Przesmycki, Stanisław Brzozowski. Wszyscy oni pragnęli na swój sposób włączyć literaturę polską w krąg spraw społecznych, zagadnień filozoficznych oraz międzynarodowych procesów cywilizacyjnych.  

Pułapka perfekcjonizmu. Moc niedoskonałości w świecie, który ciągle wymaga więcej

Thomas Curran

Jak osiągnąć szczęście i równowagę w świecie nieustannej presji bycia idealnym? Obrazy doskonałego życia bombardują nas z reklam, filmów i mediów społecznościowych. Ciągła rywalizacja w pracy, porównywanie się z innymi w życiu prywatnym i ogólna obsesja społeczeństwa na punkcie nieustannego rozwoju i doskonalenia się prowadzą do wypalenia zawodowego i depresji. Zamiast cieszyć się życiem, odczuwamy frustrację, z powodu tego, czego nie mamy, jak nie wyglądamy i czego nie osiągnęliśmy w życiu. Thomas Curran pokazuje w swojej ciekawej i bardzo aktualnej książce, jak presja perfekcjonizmu przyczyniła się do wzrostu niezadowolenia i niepewności w społeczeństwie. Analizuje to zjawisko,korzystając zarówno z wyników badań psychologicznych i socjologicznych, danych ekonomicznych i teorii naukowych, jak i z historii realnych ludzi. A przede wszystkim wskazuje, w jaki sposób możemy oprzeć się tej presji i zacząć odczuwać większą radość i satysfakcję ze swojego życia oraz zaakceptować swoją piękną, choć niedoskonałą osobę.

Ralph Linton. Seria wydawnicza "Laboratorium Kultury" T. VII

red. Kamil Kozakowski, red. Adam Pisarek

Seria wydawnicza Laboratorium Kultury jest kontynuacją rocznika "Laboratorium Kultury". https://www.laboratoriumkultury.us.edu.pl   Kolejny tom z serii Laboratorium Kultury został poświęcony dorobkowi naukowemu Ralpha Lintona. Nie sposób nie docenić dokonań badacza, który miał istotny wpływ na wyprowadzenie amerykańskiej antropologii z muzealnych sal i przeniesienie jej na krajowe uniwersytety, gdzie stała się pełnoprawną dyscypliną naukową. Dorobek Lintona – znanego w Polsce głównie za sprawą książki Kulturowe podstawy osobowości – wymaga i warty jest indywidualnego omówienia. Z tego powodu zdecydowaliśmy się na stworzenie monografii poświęconej osobie amerykańskiego antropologa. W tomie znalazły się zarówno rozdziały będące pierwszymi w Polsce opracowaniami z zakresu biografii naukowej tego badacza, jak też prace analityczne starające się uaktualnić i wykorzystać proponowane przez niego narzędzia badawcze, do nowego materiału kulturowego. Ważnym wątkiem obecnym w książce jest również amerykańska i polska recepcja dzieł Lintona.   Kamil Kozakowski, magister kulturoznawstwa, Doktorant w Instytucie Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W swojej pracy doktorskiej zajmuje się obrazem Gruzji i Gruzinów w polskiej kulturze. [14.08.2019] Adam Pisarek, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W pracy badawczej zajmuje się historią antropologicznych teorii kultury oraz współczesną kulturą polską. Autor książki Gościnność polska. O kulturowych konkretyzacjach idei (Katowice 2016). [14.08.2019]

Rasa drapieżców. Teksty ostatnie

Stanisław Lem

Książka jest wyjątkowym zbiorem ironicznych i bezlitosnych felietonów autorstwa Stanisława Lema, publikowanych w ,,Tygodniku Powszechnym w latach 20052006. Słynny pisarz, dzieląc się z czytelnikami swoimi opiniami, poglądami i obserwacjami, nie oszczędzał w felietonach nikogo: ani polityków, ani tak zwanych opiniotwórczych środowisk. Rasa drapieżców to nie tylko ostatnie teksty światowej sławy pisarza i filozofa, ale dowód niebywałej inteligencji, ironii i poczucia humoru w sposobie opisywania współczesnych zdarzeń, które nieuchronnie zmierzają do chaosu. Świat znajduje się w sytuacji, którą już tu opisywałem za pomocą pewnego modelu: okrągły bochen chleba, na nim kulka. Nie wiemy, w którą stronę potoczy się ona z tej wypukłości, wiemy jednak, że kiedy już zacznie się toczyć, będzie przyspieszała.